Bermgras Inzamelstructuur. Innovatief & Ondernemend

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Bermgras Inzamelstructuur. Innovatief & Ondernemend"

Transcriptie

1 Bermgras Inzamelstructuur Innovatief & Ondernemend

2 AGENDA Ondernemerschap en Duurzame samenwerking in Provincie Utrecht Arbor Project Bermgras Inzamelstructuur Waarom? Wat? Hoe? Samenwerkingsovereenkomst Vraag en antwoord Borrel 2

3 Gedeputeerde van Lunteren (EZ) ONDERNEMERSCHAP EN DUURZAME SAMENWERKING IN PROVINCIE UTRECHT 3

4 Sieta de Vries Provincie Utrecht Projectleider ARBOR

5 Accelerating Renewable energies through valorisation of Biogenec Raw materials Doel ARBOR: Verbeteren van duurzaam gebruik van biomassa voor energie in NWE 5/13

6 13 Partners in 6 landen: NL, BE, UK, IR, DL, LU NL partners: WUR en DLV Plant Lead Partner: Staffordshire University Totaal budget: 7,3 milj. euro (Utrecht: 1 milj) 50% cofinanciering Strategic initiative (+ 5% ) Looptijd : 5 jaar (Q1 2015) 6/13

7 Verbeteren duurzaam gebruik van biomassa in NWE - Biomassaketel (UK) - Meten energie-inhoud biomassa (UK) - Nutriëntwinning uit digestaat (BE) - Teelt van snelgroeiende energie gewassen (DU) - Modellering (b.v. LCA analyses) (Lux) - Innovatieve technieken in de landbouw (DLV Plant) - Synergy parks(wageningen) - enz - PU??? 7/13

8 Wat gaat de Provincie Utrecht doen binnen ARBOR? Van Gras tot Gas Drie deelprojecten: 1 Collectieve inzameling bermgras rendabel? 2 Geschikte verwerking van bermgras: (droog-) vergisten? 3 Afzet biogas faciliteren door middel van een biogashub 8/13

9 Ad 1: Collectieve inzameling bermgras rendabel? Waarom? Veel bermgras aanwezig in PU Hoge kosten verwerking Probleem: Afvalproduct Veel verschillende eigenaren Oplossing: Benutting afvalproduct voor energie In samenwerking met alle berm beherende instanties wordt onderzocht of een rendabele inzamelstructuur mogelijk is. 9/13

10 Ad 2: Geschikte verwerking van bermgras: (droog-) vergisten? Waarom? Droogvergisten in buitenland al gangbaar Kan bij bestaande composteerinrichtingen Probleem: Benutting van biogas is een probleem Hoge investeringskosten Innovatief Oplossing: Haalbaarheidsstudies bij grootste composteerders in PU. Dankzij lobby mag bermgras nu ook in de co-vergistingsinstallatie 10/13

11 Ad 3 Afzet biogas faciliteren door biogashub Waarom? Veel ondernemers willen biogas produceren Afzet/benutting van biogas vaak een knelpunt Probleem: Hoge investeringskosten voor productie groengas Innovatief Veel verschillende partijen betrokken (verschillende belangen) Oplossing: Verschillende biogasproducenten aansluiten op biogashub Gezamenlijk opwerken tot groengas Consortium vormen met alle deelnemende partijen. 11/13

12 BIOGASHUB WKK Warmte aardgasnet Groengas Bio-LNG 12/13

13 Vragen? Sieta de Vries

14 Kansen voor Ondernemers & Overheden BERMGRAS INZAMELSTRUCTUUR 14

15 ACHTERGROND Bermgras inzamelstructuur komt uit de Arbor projecten waar prov. Utrecht aan deelneemt. Sluit aan op biogashub project Afgelopen half jaar uitgevoerd in de vorm van onderzoek, interviews en diverse bijeenkomsten Doel om rendabelere en duurzamere grasverwerking mogelijk te maken Aansluiting maken tussen overheid en ondernemers 15

16 BERMGRAS HUIDIGE KETEN 16

17 BERMGRAS WAT? Heterogene samenstelling Vervuiling en diverse plantensoorten Komt vrij in 2 pieken Soms met blad, groenafval, haagknipsels, enz. Komt vrij bij alle overheden (Rijk, Provincie, Gemeente, Semioverheid ) 17

18 BERMGRAS HOEVEEL? 18

19 BERMGRAS - KOSTEN 19

20 VALORISATIE?! Veel technieken beschikbaar voor valorisatie Vaak nog wel in pilotfase Energetische technieken het verste ontwikkeld Grondstoffen winning (eiwitten) op dit moment hoogste valorisatie/upcycling Veranderende en sterk verschuivende markt met veel nieuwe ontwikkelingen die spelen of eraan komen. 20

21 21

22 WAT MIST? Veel nieuwe technieken beschikbaar/ in ontwikkeling Overheden en ondernemers willen graag verwerken op een duurzame wijze met economisch voordeel Nieuwe technieken gaan gepaard met hoger risico en langere terugverdientijden Moeilijke realisatie in huidige markt (investeerders, zekerheden ontbreken) Afhankelijk van meerdere factoren die sterk worden beïnvloed door externe partijen (subsidiebeleid, aanbestedingen, rijksbeleid, concurrenten, marktprijzen, Duitse invoer, enzovoort) 22

23 VOORSTEL Laat de markt zijn werk doen Maar faciliteer wel de mogelijkheid voor innovatie: Zorg voor aanbestedingen met volume en looptijd die investeringen mogelijk maken Pas EMVI criteria toe om innovatieve oplossingen te stimuleren Ga in gesprek met de markt om in te spelen op behoeftes voor verdere ontwikkeling 23

24 ORGANISATIE - OVERHEID Samenwerken Marktconsultaties houden Gezamenlijk aanbesteden of onderbrengen in gezamenlijke organisatie 24

25 ORGANISATIE - ONDERNEMERS Speel in op nieuwe ontwikkelingen Laat weten wat je verwacht en/of nodig hebt Zoek de samenwerking op in de keten Wees geduldig! 25

26 BESPARING BESPARINGEN OVERZICHT INVOEGEN Op basis van vergisting bermgras Bestaand techniek, sinds kort mogelijk door Bermgras op de witte lijst Aansluiting biogashub 26

27 Bermgras Inzamelstructuur: Kansen voor Ondernemers & Overheden PAUZE 27

28 Bermgras inzamelstructuur: Innovatief & Ondernemend SAMENWERKINGSOVEREENKOMST 25/3/14 28

29 SAMENWERKINGSOVEREENKOMST 5 gemeenten, Rijkswaterstaat, waterschap(pen) en provincie Doel: gezamenlijke aanbesteding inzameling en (duurzame) verwerking Procesafspraken aanbesteding Overlegstructuur en organisatie

30 HUIDIGE CONTRACTSTRUCTUUR

31 UITGANGSPUNTEN BEHEERDERS 1. Beheerders (opdrachtgever )verantwoordelijk voor levering minimaal volome bermgras. 2. Opdrachtnemer draagt investering- en exploitatierisico verwerking.

32 CONTRACTVORMEN Contractvorm Kenmerken Overeenkomst van opdracht DBFMO Concessie Financiering en exploitatierisico bij opdrachtgever Financiering door opdrachtnemer, exploitatierisico bij opdrachtgever Financiering en exploitatierisico bij opdrachtnemer

33 VOORKEUR: CONCESSIE Financiering en exploitatierisico bij opdrachtnemer Concessieperiode afstemmen op businesscase Beheerders garanderen levering en (voorwaardelijke) exclusiviteit In concurrentie aanbesteden: Aanbestedingswet 2012, Gids proportionaliteit 25/3/14 33

34 Bermgras inzamelstructuur: Innovatief & Ondernemend AFRONDING 34

35 VERVOLGSTAPPEN U bent aan zet! Overheden handen ineen slaan en innovatief aanbesteden Ondernemers kom met ideeën en nieuwe oplossingen Zoek de samenwerking op en biedt aanbestedingstrajecten en oplossingen die bijdragen aan een win-win situatie. 35

36 VRAGEN? 36

37 COLOFON Provincie Utrecht Royal HaskoningDHV Sieta de Vries Aldert van der Kooij Lars van Doremalen 37

Bermgrasinzamelstructuur Regio Utrecht. Sieta de Vries Provincie Utrecht

Bermgrasinzamelstructuur Regio Utrecht. Sieta de Vries Provincie Utrecht Bermgrasinzamelstructuur Regio Utrecht Sieta de Vries Provincie Utrecht Seminar Cumela en BVOR 7 oktober 2013 Accelerating Renewable energies through valorisation of Biogenec Raw materials Doel ARBOR:

Nadere informatie

Innovatief aanbesteden van gras

Innovatief aanbesteden van gras Ervaringen Flevoland en Utrecht Peter Aardema Adviseur Infra Provincie Flevoland - Bermbeheer in Flevoland - Beleid verwerking bermmaaisel - Aanbesteding maaibestek Flevoland Oost (met prestatieverklaring

Nadere informatie

Workshop mestvergisting. Jan Willem Bijnagte CCS Energie advies Bijnagte@cocos.nl

Workshop mestvergisting. Jan Willem Bijnagte CCS Energie advies Bijnagte@cocos.nl Workshop mestvergisting Jan Willem Bijnagte CCS Energie advies Bijnagte@cocos.nl BioEnergy Farm 2 Project beschrijving Europees project Marktontwikkeling mono-mestvergisting Verspreiden onafhankelijke

Nadere informatie

Aanbesteden: Hans Bakker Gunnen en benutten!

Aanbesteden: Hans Bakker Gunnen en benutten! Aanbesteden: Hans Bakker Gunnen en benutten! Regiomanager MKB- Nederland/ coördinator regio Hans Bakker, regiomanager MKB- Nederland/regionaal aanbestedingsbeleid coördinator aanbesteden Informeert Ontmoet

Nadere informatie

Circulaire economie en duurzaamheid bij Waterschappen. Douwe Jan Tilkema directeur. Innovatie en Ondernemerschap bij Waterschappen

Circulaire economie en duurzaamheid bij Waterschappen. Douwe Jan Tilkema directeur. Innovatie en Ondernemerschap bij Waterschappen Circulaire economie en duurzaamheid bij Waterschappen Douwe Jan Tilkema directeur Innovatie en Ondernemerschap bij Waterschappen Definitie van de competentie ondernemerschap Signaleren van kansen in de

Nadere informatie

Workshop mestvergisting. Jan Willem Bijnagte CCS Energie advies

Workshop mestvergisting. Jan Willem Bijnagte CCS Energie advies Workshop mestvergisting Jan Willem Bijnagte CCS Energie advies Bijnagte@cocos.nl BioEnergy Farm 2 Project beschrijving Europees project Markt ontwikkeling mono-mestvergisting Verspreiden onafhankelijke

Nadere informatie

Harry Roetert, Stimuland / Provincie. Themadag bio-energie 27 februari 2013

Harry Roetert, Stimuland / Provincie. Themadag bio-energie 27 februari 2013 Harry Roetert, Stimuland / Provincie Themadag bio-energie 27 februari 2013 Bio-energieconsulenten: - Sinds 2006, in opdracht van de Provincie Overijssel - Voorlichting, loket voor boeren, bedrijven en

Nadere informatie

INNOVATIEF AANBESTEDEN VAN GRAS. Teus van Steenis Tactisch inkoper

INNOVATIEF AANBESTEDEN VAN GRAS. Teus van Steenis Tactisch inkoper INNOVATIEF AANBESTEDEN VAN GRAS Teus van Steenis Tactisch inkoper AANLEIDING INNOVATIEF AANBESTEDEN VAN GRAS einde lopende contracten veel aandacht voor circulariteit en duurzaamheid ambitie provincie

Nadere informatie

Het Groene Hart Werkt

Het Groene Hart Werkt Het Groene Hart Werkt Verwaarding van grasmaaisels Aldert van der Kooij Alphen a/d Rijn, 29 maart 2018 Wat zijn maaisels? Maaisels van wegbermen, dijken, parken, watergangen en natuurterreinen Bestaat

Nadere informatie

NOTITIE. : Voorstel nadere uitwerking vergisten GFT-afval en 'rijden op groen gas'

NOTITIE. : Voorstel nadere uitwerking vergisten GFT-afval en 'rijden op groen gas' Gewestelijke Afvalstoffen Dienst Gooi en Vechtstreek GAD ISO 14001.9 ) NOTITIE Postadres: Postbus 514 1200 AM Hilversum Bezoekadres: Hooftlaan 32 1401 EE Bussum Telefoon: (035) 699 18 88 Fax: (035) 694

Nadere informatie

Optimale waarde uit uw vergister

Optimale waarde uit uw vergister Ir. Jan van den Broek Partner Byosis Group 1 Optimale waarde uit uw vergister Byosis realiseert oplossingen die rendement van het vergistingsproces aanzienlijk vergroten 1 Potentieel vergisting Nederland

Nadere informatie

Mono vergisting in Wijnjewoude?!

Mono vergisting in Wijnjewoude?! Mono vergisting in Wijnjewoude?! Jan Willem Bijnagte bijnagte@cocos.nl www.cocos.nl 06 82404591 Inhoud CCS Mono mestvergisting Gasverwaarding Noord Deurningen Bio-Up Kansen Wijnjewoude Mono mestvergisting

Nadere informatie

Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Duurzaamheid. Ervaringen van een Rijkswaterstaat medewerker. Harald Versteeg Programmamanager RWS Duurzaam

Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Duurzaamheid. Ervaringen van een Rijkswaterstaat medewerker. Harald Versteeg Programmamanager RWS Duurzaam Duurzaamheid Ervaringen van een Rijkswaterstaat medewerker Harald Versteeg Programmamanager RWS Duurzaam Duurzaamheid maatschapelijke meerwaarde leveren PPP samenhang (met alle maatschappelijke doelen)

Nadere informatie

IEE/12/046/SI2.645700 2013-2016

IEE/12/046/SI2.645700 2013-2016 IEE/12/046/SI2.645700 2013-2016 04/07/2014 Disclaimer The sole responsibility for the content of this publication lies with the authors. It does not necessarily reflect the opinion of the European Union.

Nadere informatie

Kansen voor organisatie biogasproducenten Flevoland

Kansen voor organisatie biogasproducenten Flevoland Kansen voor organisatie biogasproducenten Flevoland Draagvlak en plan van aanpak Pieter de Wolf en Marcel van der Voort ACRRES - Wageningen UR Oktober 2012 PPO.nr. 524 Kansen voor organisatie biogasproducenten

Nadere informatie

Nieuwsbrief Energie april 2013

Nieuwsbrief Energie april 2013 b6agina 1 van 6 Nieuwsbrief Energie april 2013 Inhoud Nieuws Duurzame energieveiling van start Nieuwe visie ontwikkeling biogas Algen en zeewier: hoe duurzaam is de productie? Kwaliteitsborging helpt bij

Nadere informatie

Opties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa

Opties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa Opties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa Jennie van der Kolk, Alterra Helmond, 22-02-13 Nico Verdoes, Livestock Research Inhoud presentatie Wetenschapswinkel

Nadere informatie

Symposium De Groene Delta van Nijmegen. Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014

Symposium De Groene Delta van Nijmegen. Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014 Symposium De Groene Delta van Nijmegen Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014 Noodzaak tot veranderen 13-10-2014 2 En toen was daar... http://www.energieakkoordser.nl/ https://energiekgelderland.nl/paginas/default.aspx

Nadere informatie

De doelstelling van het project Duurzame Energie Noordoostpolder (DE NOP) is de duurzame

De doelstelling van het project Duurzame Energie Noordoostpolder (DE NOP) is de duurzame Nieuwsbrief Duurzame Energie in de Noordoostpolder (DE NOP) Duurzaamheid voor de glastuinbouwgebieden Luttelgeest en Ens In deze nieuwsbrief brengen wij u op de hoogte van de resultaten uit het project

Nadere informatie

Straßenbegleitgrün - eine Alternative?l

Straßenbegleitgrün - eine Alternative?l DELaND Straßenbegleitgrün - eine Alternative?l Papenburg 23 juni 2014 Dirk de Boer Dienst Landelijk Gebied 1 Duurzame energie Taakstelling Nederlandse Overheid: Kyoto 1991: 2010: 5% duurzame energie 2020:

Nadere informatie

Sector- en keteninitiatieven

Sector- en keteninitiatieven Sector- en keteninitiatieven Conform 1.D.1, 1.D.2 en 3.D.1 Onderzoek naar initiatieven en toelichting op de actieve deelname aan het initiatief van J. van Bodegom & Zn. B.V. Auteur(s): Odin van Rijswijk,

Nadere informatie

Rendabele Bermgras inzamelstructuur Zo groen als gras...

Rendabele Bermgras inzamelstructuur Zo groen als gras... Rendabele Bermgras inzamelstructuur Zo groen als gras... Provincie Utrecht ARBOR- Interreg IVB - Europees fonds voor Regionale Ontwikkeling november 2013 Eindrapport HaskoningDHV Nederland B.V. Niets uit

Nadere informatie

projecten Laanboompact

projecten Laanboompact Samenwerken aan gezonde groei Laanboompact projecten 2013 Het Laanboompact is een initiatief van de Boomkwekersvereniging Opheusden e.o., gemeente Neder-Betuwe, Provincie Gelderland, Rabobank West Betuwe

Nadere informatie

1. We willen doorgaan met behoud en versterking van de kwaliteiten van de IJsseldelta

1. We willen doorgaan met behoud en versterking van de kwaliteiten van de IJsseldelta Resultaten Advies en Initiatiefraad Nationaal Landschap IJsseldelta 29 november 2013 Nationaal Landschap IJsseldelta is in verandering. Transitie noemen we dat. We bereiden ons voor op een andere manier

Nadere informatie

Mest: de melkkoe voor de productie van grondstoffen. A. Visser Maart 2015

Mest: de melkkoe voor de productie van grondstoffen. A. Visser Maart 2015 Mest: de melkkoe voor de productie van grondstoffen A. Visser Maart 2015 André Visser Sinds 1999 bij Royal HaskoningDHV Actief op het vlak duurzaamheid en circulaire economie - energiefabriek - grondstoffenfabriek

Nadere informatie

Flevoland maakt werk van duurzame energie

Flevoland maakt werk van duurzame energie Flevoland maakt werk van duurzame energie Hans Rijnten Provincie Flevoland Chris de Visser Acrres Pieter Bergmeijer Trilance 6 december 2007 Workshop bioraffinage 1 Inhoud presentatie Flevoland maakt werk

Nadere informatie

Dennis Froeling 2 februari 2017

Dennis Froeling 2 februari 2017 Dennis Froeling 2 februari 2017 Inhoudsopgave HVC Huidige verwerking (berm)gras Uitgangpunten (berm)gras verwerking Technologieën Gras naar papier HVC: Samen halen we eruit wat erin zit 52 aandeelhouders:

Nadere informatie

Aandeelhoudende gemeenten van Cogas willen

Aandeelhoudende gemeenten van Cogas willen Aandeelhoudende gemeenten van Cogas willen Energie verduurzamen maar: Nationaal landschap leent zich minder voor zonne- en windenergie; Ondergrond minder geschikt voor WKO en geothermie; Inzet hout: beperkt

Nadere informatie

GroenGas InOpwerking. Kleinschalige biogasopwaardering met Bio-Up. Rene Cornelissen (CCS) 11 maart 2015

GroenGas InOpwerking. Kleinschalige biogasopwaardering met Bio-Up. Rene Cornelissen (CCS) 11 maart 2015 GroenGas InOpwerking Kleinschalige biogasopwaardering met Bio-Up Rene Cornelissen (CCS) 11 maart 2015 Kleinschalige biogasopwaardering met Bio-Up Inhoudsopgave CCS Inleiding Situatie kleinschalige vergisting

Nadere informatie

Inkoop-en aanbestedingsbeleid. Raadsinformatieavond

Inkoop-en aanbestedingsbeleid. Raadsinformatieavond Inkoop-en aanbestedingsbeleid Raadsinformatieavond Agenda 1. Aanleiding 2. De Aanbestedingswet 2012 3. Doelstellingen beleid 4. Maatregelen 5. Vragen oktober 13 2 Aanleiding Per 1 april 2013 nieuwe Aanbestedingswet.

Nadere informatie

Composterings en vergistingssector combineren materiaal en energierecuperatie

Composterings en vergistingssector combineren materiaal en energierecuperatie Composterings en vergistingssector combineren materiaal en energierecuperatie Kristel Vandenbroek Kristel Vandenbroek Industrie en Milieu 2011 31.03.2011 Verwerking in Vlaanderen Input onder Vlaco controlecontrole

Nadere informatie

Gelet op het besluit van het Algemeen Bestuur van 5 juni voor verder onderzoek naar de mogelijkheden voor het overschot van biogas op rwzi Nieuwegein.

Gelet op het besluit van het Algemeen Bestuur van 5 juni voor verder onderzoek naar de mogelijkheden voor het overschot van biogas op rwzi Nieuwegein. VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR AGENDAPUNT 10 Onderwerp: Overtollig biogas rwzi Nieuwegein Nummer: 648242 In D&H: 30-07-2013 Steller: JCP de Wit In Cie: BMZ 03-09-2013 Telefoonnummer: +31 6 15 06 84

Nadere informatie

Aanpak Duurzaam GWW- Aan de slag!

Aanpak Duurzaam GWW- Aan de slag! Aanpak Duurzaam GWW- Aan de slag! Johan van Dalen, ProRail, Cindy de Groot, Provincie Zuid-Holland Esther Veendendaal, RVO 5 juni 2014 Ontstaan van Duurzaam GWW Het begon met Duurzaam Inkopen Nu verder

Nadere informatie

Biobased economy in het Groene Hart

Biobased economy in het Groene Hart Biobased economy in het Groene Hart Energie & Bio/Groen Gas 27 juni 2013, Langeraar, Michiel van Galen Inhoud Landelijke doelen energie en beleid Stimuleringsbeleid Groen Gas Het proces Stand van zaken

Nadere informatie

Beleid en ondersteuning t.a.v. gft-verwerking Luc Vanacker (OVAM/ere-voorzitter Vlaco) Ann Braekevelt (OVAM) Kristel Vandenbroek (Vlaco)

Beleid en ondersteuning t.a.v. gft-verwerking Luc Vanacker (OVAM/ere-voorzitter Vlaco) Ann Braekevelt (OVAM) Kristel Vandenbroek (Vlaco) Beleid en ondersteuning t.a.v. gft-verwerking 19.04.2013 Luc Vanacker (OVAM/ere-voorzitter Vlaco) Ann Braekevelt (OVAM) Kristel Vandenbroek (Vlaco) Evolutie in beleidsdoelstellingen Afvalstoffenplan (1991-1995)

Nadere informatie

Hoogwaardige benutting van gras

Hoogwaardige benutting van gras Hoogwaardige benutting van gras Mogelijkheden van aanbestedingen Arjen Brinkmann 1 Achtergrond Overheden en andere partijen herwaarderen reststromen -> Van Afval naar Grondstof Vertalen van beleidsambities

Nadere informatie

Circulair Inkopen Utrecht op weg naar duurzame markttransformatie

Circulair Inkopen Utrecht op weg naar duurzame markttransformatie Circulair Inkopen Utrecht op weg naar duurzame markttransformatie Opdrachtgevers: - Provincie Utrecht - Gemeente Utrecht - Gemeente Amersfoort Middag/avond over biobased aanbesteden Centre of Expertise

Nadere informatie

Financiering van Openbare Duurzame Verlichting voor Gemeenten

Financiering van Openbare Duurzame Verlichting voor Gemeenten Financiering van Openbare Duurzame Verlichting voor Gemeenten Den Haag 9 september 2015 Intoductie BNG Bank Leo Valkenburg & Pieter Oppermann 2 Duurzame verlichting voor gemeenten Pieter Oppermann 01/03/2012

Nadere informatie

Ontwikkelingen rond de opwerking van organische reststromen en biomassa. Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen

Ontwikkelingen rond de opwerking van organische reststromen en biomassa. Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen Ontwikkelingen rond de opwerking van organische reststromen en biomassa Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen 1 Inhoud Over de BVOR Over organische reststromen & biomassa: Waar hebben

Nadere informatie

Energie uit groenafval. deel van een duurzame. Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen

Energie uit groenafval. deel van een duurzame. Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen Energie uit groenafval deel van een duurzame totaaloplossing Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen 1 Branche Vereniging Organische Reststoffen (BVOR) Sinds 1989 branche organisatie

Nadere informatie

Biobased inkopen: geen output zonder input

Biobased inkopen: geen output zonder input Biobased inkopen: geen output zonder input Jan IJzerman CoP-meeting 1 oktober 2015 Wie ben ik? Jaren 80 : Ministerie LNV duurzame landbouw Jaren 90 : Provincies Groningen & Fryslân plattelandsvernieuwing

Nadere informatie

We W t e-t en e n re g re e g lg e e lg v e in v g in. g

We W t e-t en e n re g re e g lg e e lg v e in v g in. g Wet- en regelg 20 november 2014 Wet- en regelgeving. SBK NMD versie 1.6. 1 PRODUCT ONGETOETST SBK NMD versie 1.6. 6 PRODUCTEN ONGETOETST gem. 0,70 Bron: Vakblad Bouwregels in de prak tijk augustus

Nadere informatie

Inleiding Disclaimer

Inleiding Disclaimer Inleiding De Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden & Ondernemen, eigenaar en beheerder van de CO 2 -Prestatieladder, organiseert in het kader van het schemabeheer regelmatig harmonisatiedagen. Doel

Nadere informatie

Synergie energie hergebruik overheden, agrarische sector en industrie

Synergie energie hergebruik overheden, agrarische sector en industrie Synergie energie hergebruik overheden, agrarische sector en industrie Doelstelling thema bijeenkomst: Inzicht in ontwikkelingen bij overheid, industrie en agrarische sector Inzicht in kansen voor synergie

Nadere informatie

Renewable energy in the Reijerscop area Peter Dekker Luc Dijkstra Bo Burgmans Malte Schubert Paul Brouwer

Renewable energy in the Reijerscop area Peter Dekker Luc Dijkstra Bo Burgmans Malte Schubert Paul Brouwer Renewable energy in the Reijerscop area Peter Dekker Luc Dijkstra Bo Burgmans Malte Schubert Paul Brouwer Introductie Methode Subsidies Technologien Wind Zon Geothermisch Biomassa Externe Investeerders

Nadere informatie

Innovatief aanbesteden

Innovatief aanbesteden Innovatief aanbesteden Bijeenkomst Ondernemend Aanbesteden - Haarlem, 28 oktober 2013 1 De weg naar succes verander de wereld begin bij jezelf 2 Even voorstellen: Coos Koster Leusden Getrouwd, 3 kinderen

Nadere informatie

Valorisatie reststromen met aquatische biomassa. Rommie van der Weide, Wim van Dijk, Sander Huurman, Hellen Elissen,...

Valorisatie reststromen met aquatische biomassa. Rommie van der Weide, Wim van Dijk, Sander Huurman, Hellen Elissen,... Valorisatie reststromen met aquatische biomassa Rommie van der Weide, Wim van Dijk, Sander Huurman, Hellen Elissen,... Inhoud Motivatie Waarom aquatische biomassa? Acrres Onderzoek aquatische biomassa

Nadere informatie

Intentieverklaring biomassa uit bos, natuur, landschap en de houtketen

Intentieverklaring biomassa uit bos, natuur, landschap en de houtketen Intentieverklaring biomassa uit bos, natuur, landschap en de houtketen Ondergetekenden: 1. De minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, mevrouw G. Verburg, handelend als bestuursorgaan, hierna

Nadere informatie

Vergisting anno 2010 Rendabele vergister onder SDE 2010. Hans van den Boom 22 april 2010 Sectormanager Duurzame Energie

Vergisting anno 2010 Rendabele vergister onder SDE 2010. Hans van den Boom 22 april 2010 Sectormanager Duurzame Energie Vergisting anno 2010 Rendabele vergister onder SDE 2010 Hans van den Boom 22 april 2010 Sectormanager Duurzame Energie Financieren Duurzame energie binnen Rabobank Groep Maatwerk Sustainability naast Food

Nadere informatie

Energetische Toepassing van Biomassa - Dilemma s en kansen. Grondstof GFT. Tim Brethouwer 8 maart 2018

Energetische Toepassing van Biomassa - Dilemma s en kansen. Grondstof GFT. Tim Brethouwer 8 maart 2018 Energetische Toepassing van Biomassa - Dilemma s en kansen. Grondstof GFT Tim Brethouwer 8 maart 2018 Toelichting Tim Brethouwer. Senior marktanalist bij Attero Technisch adviseur Vereniging afvalbedrijven.

Nadere informatie

Tuinbouw zoekt Chemie voor Puur Plantaardig

Tuinbouw zoekt Chemie voor Puur Plantaardig Tuinbouw zoekt Chemie voor Puur Plantaardig Conferentie Agro met Energie verbinden, Rotterdam, 10 mei 2011 Jan Smits Toekomst Tuinbouw in de Biobased Economy Achtergrond Wat willen we bereiken Kenniscentrum

Nadere informatie

4.A.1 Ketenanalyse Groenafval

4.A.1 Ketenanalyse Groenafval 4.A.1 Ketenanalyse Groenafval Prop Beplantingswerken v.o.f. Autorisatie Nummer/versie Datum Opsteller Goedgekeurd directie 01 22-01-2015 Naam: F. van Doorn Naam: A. Prop Datum: 22 januari 2015 Datum: 22

Nadere informatie

Toelichting op de Nederlandse Roadmap Bioraffinage

Toelichting op de Nederlandse Roadmap Bioraffinage Toelichting op de Nederlandse Roadmap Bioraffinage René van Ree & Bert Annevelink Informatiebijeenkomst Innovatieagenda Energie, 3 november 2009 Inhoud presentatie introductie begrip bioraffinage Nederlandse

Nadere informatie

Gas geven voor duurzame energie

Gas geven voor duurzame energie Gas geven voor duurzame energie Programma Programma Thema Thema Workshops Workshops Lokatie Lokatie Gelders Gelders netwerk netwerk voor voor duurzame duurzame energie energie Uitnodiging Netwerkbijeenkomst

Nadere informatie

Juridische Handreiking Duurzame Energie & Grondstoffen. Workshop 5 maart 2015

Juridische Handreiking Duurzame Energie & Grondstoffen. Workshop 5 maart 2015 Juridische Handreiking Duurzame Energie & Grondstoffen Workshop 5 maart 2015 Inhoud Workshop Energierecht 1. Introductie 2. Inleiding elektriciteit 3. Inleiding gas 4. Inleiding warmte 5. Casus (2 x) 1.

Nadere informatie

Project omschrijving Groen gas Hub Ameland

Project omschrijving Groen gas Hub Ameland Project omschrijving Groen gas Hub Ameland Vertrouwelijk Datum: 19 maart 2010 Pagina: 1 van 9 1 Introductie Eneco heeft in 2007 een convenant ondertekend, samen met de Gemeente Ameland, Gasterra en de

Nadere informatie

Productie van vezels voor isolatiematten eiwitten voor veevoer uit natuurgras mbv grasraffinage

Productie van vezels voor isolatiematten eiwitten voor veevoer uit natuurgras mbv grasraffinage Productie van vezels voor isolatiematten eiwitten voor veevoer uit natuurgras mbv grasraffinage ECO Grond stoffen BV Ir. Elma Schoenmaker- van der Bijl, directeur Eco Grondstoffen BV Raffinage en de nieuwe

Nadere informatie

B-135 Green Deal duurzame mobiliteit provincie Utrecht

B-135 Green Deal duurzame mobiliteit provincie Utrecht B-135 Green Deal duurzame mobiliteit provincie Utrecht Partijen: 1. De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, de heer drs. M.J.M. Verhagen en de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu,

Nadere informatie

ARN, uw duurzame innovatieve partner!

ARN, uw duurzame innovatieve partner! ARN, uw duurzame innovatieve partner! WELKOM! 5 maart 2019 ARN als energie- en grondstoffenproducent Aandeelhouders/PPS-structuur Regio Nijmegen 37,5% Regio De Vallei 11,76% Regio Rivierenland 5,88% REMONDIS

Nadere informatie

Slim financieren duurzame energie Afwegingskader bij het kiezen van instrumenten

Slim financieren duurzame energie Afwegingskader bij het kiezen van instrumenten Slim financieren duurzame energie Afwegingskader bij het kiezen van instrumenten voor financiering van duurzame energie 4 Voorwoord Euro s zijn vaak de sleutel om projecten voor de opwekking van duurzame

Nadere informatie

De grote marktverkenning. HET KENNISNETWERK VOOR INKOOP EN SUPPLY MANAGEMENT

De grote marktverkenning. HET KENNISNETWERK VOOR INKOOP EN SUPPLY MANAGEMENT De grote marktverkenning. Dagvoorzitter Suzanne Brackmann 15:30 17:00 Plenaire sessie, welkom dagvoorzitter Suzanne Brackmann, spreker Hans Bakker Presentatie Studenten Haagse Hogeschool en Hogeschool

Nadere informatie

Ondernemersvriendelijk Aanbesteden Noord Nederland

Ondernemersvriendelijk Aanbesteden Noord Nederland Ondernemersvriendelijk Aanbesteden Noord Nederland Actieplan Ondernemersvriendelijk Aanbesteden Noord Nederland Dit actieplan is een initiatief van VNO-NCW Noord, Bouwend Nederland Noord en MKB-Nederland

Nadere informatie

De Meerlanden: energie in de buurt. Raad Bloemendaal 28 juni 2013

De Meerlanden: energie in de buurt. Raad Bloemendaal 28 juni 2013 De Meerlanden: energie in de buurt Raad Bloemendaal 28 juni 2013 Structuur Aandeelhouders Raad van Commissarissen Directie Staf Publieke Sector Vergisting-Compostering Private Sector Afval BOR Kerncijfers

Nadere informatie

Strategische visie Biomassa drs. Marten Hamelink Directie Topsectoren & Industriebeleid

Strategische visie Biomassa drs. Marten Hamelink Directie Topsectoren & Industriebeleid Strategische visie Biomassa 2030 drs. Marten Hamelink Directie Topsectoren & Industriebeleid Waarom deze visie? De uitdaging 2 Naar een circulaire en biobased economie 3 Visie Biomassa 2030 Kernvraag:

Nadere informatie

Algen in de praktijk Presentation NAP 11/02/2009. Rikus Oortwijn

Algen in de praktijk Presentation NAP 11/02/2009. Rikus Oortwijn Algen in de praktijk Presentation NAP 11/02/2009 Rikus Oortwijn Concept oplossing algentechnologie Concept Solution Residual water stream Bio-Reactor Carbon (CH4) Energy Water pre-treatment Nitrogen (N)

Nadere informatie

vruchtbare bodem the soil initiative

vruchtbare bodem the soil initiative vruchtbare bodem the soil initiative Frank Brinkman - Bakker Barendrecht Werken aan bodemkwaliteit is essentieel voor de smaak en vooral de houdbaarheid van onze mango s uit Mali Maria Oliveira - Van Oers

Nadere informatie

Verkeersmanagement vanuit de aannemer Ervaringen gebaseerd op het project A12 Utrecht Lunetten Veenendaal

Verkeersmanagement vanuit de aannemer Ervaringen gebaseerd op het project A12 Utrecht Lunetten Veenendaal Verkeersmanagement vanuit de aannemer Ervaringen gebaseerd op het project A12 Utrecht Lunetten Veenendaal Johan Borsje, Verkeersmanager Poort van Bunnik (Royal HaskoningDHV en per 1 september BAM Infraconsult)

Nadere informatie

Subsidie voor innovatieve projecten. Informatie over het Innovatief Actieprogramma Groningen. provincie groningen

Subsidie voor innovatieve projecten. Informatie over het Innovatief Actieprogramma Groningen. provincie groningen Subsidie voor innovatieve projecten Informatie over het Innovatief Actieprogramma Groningen provincie groningen Subsidie voor innovatieve projecten INFORMATIE OVER HET INNOVATIEF ACTIEPROGRAMMA GRONINGEN

Nadere informatie

Duurzame drijfmestverwaarding

Duurzame drijfmestverwaarding Duurzame drijfmestverwaarding Workshop Innovatie in mestverwerking en Verwaarding 20 maart 2012 Stijn Schlatmann www.energymatters.nl Even voorstellen: Directeur van Energy Matters (meewerkend voorman)

Nadere informatie

Duurzame energie. Intergrale projecten, samenwerking en praktijk. door Arno Wurkum

Duurzame energie. Intergrale projecten, samenwerking en praktijk. door Arno Wurkum Duurzame energie Intergrale projecten, samenwerking en praktijk door Arno Wurkum Inhoud Wie is Cogas? Wat doet Cogas Duurzaam? Voorbeelden van intergrale duurzame energieprojecten WKO Biomassa Biogas Opmaat

Nadere informatie

Praktijkvoorbeeld. RWZI Den Bosch

Praktijkvoorbeeld. RWZI Den Bosch Praktijkvoorbeeld RWZI Den Bosch 98 Inventariseren ambities en aandachtspunten Omschrijving Omschrijving Must Wens Verouderde zuivering Gebouwd in 70 er jaren. Upgraden nodig, omdat wet- en regelgeving

Nadere informatie

Presentatie Projectgroep Biomassa en WKK 10 september 2009 Fred Bruijn

Presentatie Projectgroep Biomassa en WKK 10 september 2009 Fred Bruijn Presentatie Projectgroep Biomassa en WKK 10 september 2009 Fred Bruijn Even voorstellen.. ontstaan in 2004 uit een MBO uit Essent Duurzaam aandeelhouders zijn OMRIN, van der Wiel en Lieuwe Jensma, Thom

Nadere informatie

Groengas in landbouw. 11 maart 2015

Groengas in landbouw. 11 maart 2015 Groengas in landbouw 11 maart 2015 LTO Noord Programma Klimaat & Energie Auke Jan Veenstra (aveenstra@ltonoord.nl) Inhoud LTO Noord en Energie Energie in de agrarische sector Energieproductie Vergisting

Nadere informatie

Slimmer met vastgoed - innovatief aanbesteden. Een interactieve kennismaking met DBFMOcontracten

Slimmer met vastgoed - innovatief aanbesteden. Een interactieve kennismaking met DBFMOcontracten Slimmer met vastgoed - innovatief aanbesteden van Vliet Een interactieve kennismaking met DBFMOcontracten April 2011 7 april 2009 2 April 2011 - Slimmer met vastgoed - innovatief aanbesteden 3 April 2011

Nadere informatie

Van Duurzame Energie naar uro s Nieuwe tak voor Agrarische Sector!?

Van Duurzame Energie naar uro s Nieuwe tak voor Agrarische Sector!? Van Duurzame Energie naar uro s Nieuwe tak voor Agrarische Sector!? Kansen en Uitdagingen! ZLTO 22 september 2011 Hans van den Boom sectormanager Duurzame Energie Financieren Duurzame energie binnen Rabobank

Nadere informatie

Houtgestookte installaties in de Provincie Noord- Brabant: ervaringen met subsidiëring en vergunningverlening

Houtgestookte installaties in de Provincie Noord- Brabant: ervaringen met subsidiëring en vergunningverlening Houtgestookte installaties in de Provincie Noord- Brabant: ervaringen met subsidiëring en vergunningverlening Dirk van der Kroef Provincie Noord-Brabant Subsidieverlening Toepassing houtige biomassa als

Nadere informatie

Jaarplan 2019 Hoek Hoveniers Versie: 18 januari 2019 Jaarplan CO2 2019

Jaarplan 2019 Hoek Hoveniers Versie: 18 januari 2019 Jaarplan CO2 2019 Jaarplan CO2 2019 November 2018 Inhoud 1. Reductiedoelstellingen... 3 2. Maatregelen en initiatieven... 4 2.1 Maatregelen... 4 2.2. Afwijkingen, corrigerende en preventieve maatregelen... 4 2.3. Initiatieven...

Nadere informatie

Kwantificeren van Milieuprestatie. Mantijn van Leeuwen

Kwantificeren van Milieuprestatie. Mantijn van Leeuwen Kwantificeren van Milieuprestatie Mantijn van Leeuwen NIBE (Experts in Sustainability) Ondersteund door LCA gegevens, maakt u betere beslissingen NIBE speelt een centrale rol tussen producenten, ontwerpers,

Nadere informatie

Optimale benutting van de energie input van een houtgestookte centrale door plaatsing rookgascondensor en CO2- benutting met PVT

Optimale benutting van de energie input van een houtgestookte centrale door plaatsing rookgascondensor en CO2- benutting met PVT Resultaten en bevindingen van project Optimale benutting van de energie input van een houtgestookte centrale door plaatsing rookgascondensor en CO2- benutting met PVT Dit rapport is onderdeel van de projectencatalogus

Nadere informatie

Debat Kansen voor duurzame biomassa in Zeeland. Goes, 22 januari 2009 Conclusies en aanbevelingen CE Delft

Debat Kansen voor duurzame biomassa in Zeeland. Goes, 22 januari 2009 Conclusies en aanbevelingen CE Delft Debat Kansen voor duurzame biomassa in Zeeland Goes, 22 januari 2009 Conclusies en aanbevelingen CE Delft Notitie Delft, 1 maart 2009 Opgesteld door: A. (Ab) de Buck H.J. (Harry) Croezen G.C. (Geert) Bergsma

Nadere informatie

Masterclass KIVI: Beter scoren op openbare aanbestedingen

Masterclass KIVI: Beter scoren op openbare aanbestedingen Masterclass KIVI: Beter scoren op openbare aanbestedingen 9 februari 2017 Wat is de toegevoegde waarde van een b-to-b marketeer? www.vanemdenmc.nl Programma 9.00 uur Inleiding Bart v Emden 9.15 uur Ontwikkelingen

Nadere informatie

Financiering verduurzaming bedrijventerreinen GebiedsESCo, hoe pak je dat aan? 12 juni 2014

Financiering verduurzaming bedrijventerreinen GebiedsESCo, hoe pak je dat aan? 12 juni 2014 #gebiedsesco Financiering verduurzaming bedrijventerreinen GebiedsESCo, hoe pak je dat aan? 12 juni 2014 #gebiedsesco Programma Gijs Schuurhuis (De Urbanisator Plaspoelpolder) Welkomstwoord Hans Korbee

Nadere informatie

Welkom. Lokale biomassa lokaal benutten voor energie. Hier Opgewekt,

Welkom. Lokale biomassa lokaal benutten voor energie. Hier Opgewekt, Welkom Lokale biomassa lokaal benutten voor energie Hier Opgewekt, 15-11-2013 Met medewerking van: Gerard Bauhuis, COGAS Duurzaam Barbara Luijters, gemeente Olst-Wijhe Mario den Hoedt, ROVA Huibert Boer,

Nadere informatie

Het Interreg project New-C-Land Een nieuw leven voor marginale sites!

Het Interreg project New-C-Land Een nieuw leven voor marginale sites! Het Interreg project New-C-Land Een nieuw leven voor marginale sites! Evi Michels - UGent AVEC LE SOUTIEN DU FONDS EUROPÉEN DE DÉVELOPPEMENT RÉGIONAL, DE L OVAM, DE LA PROVINCE WEST-VLAANDEREN ET DE LA

Nadere informatie

Social Return Van verplichting naar verbinding. KplusV dhr. Jan Beldman, adviseur InterPactum dhr. Ezra Hendriks, partner en adviseur

Social Return Van verplichting naar verbinding. KplusV dhr. Jan Beldman, adviseur InterPactum dhr. Ezra Hendriks, partner en adviseur Social Return Van verplichting naar verbinding Donderdag 23 januari 2013 KplusV dhr. Jan Beldman, adviseur InterPactum dhr. Ezra Hendriks, partner en adviseur Opbouw 1. Over Social Return / de sociale

Nadere informatie

Weten waar je kansen liggen. José van der Loop Balance & Result Organisatie Adviseurs voor de bouw

Weten waar je kansen liggen. José van der Loop Balance & Result Organisatie Adviseurs voor de bouw Weten waar je kansen liggen José van der Loop Balance & Result Organisatie Adviseurs voor de bouw José van der Loop - Balance & Result Strategie en markt Organisatie adviseurs voor de bouw Organisatie

Nadere informatie

College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel. Aan Provinciale Staten, PS2008MME13-1 -

College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel. Aan Provinciale Staten, PS2008MME13-1 - PS2008MME13-1 - College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel Datum : 6 mei 2008 Nummer PS : PS2008MME13 Afdeling : ECV Commissie : MME Registratienummer : 2008int221948 Portefeuillehouder : Ekkers Titel

Nadere informatie

Attero Holding N.V., bestaande uit: N.V. Afvalverbranding Zuid Nederland (A.Z.N.)

Attero Holding N.V., bestaande uit: N.V. Afvalverbranding Zuid Nederland (A.Z.N.) CERTIFICAAT, bestaande uit: Attero B.V. Attero Noord B.V. Attero Zuid B.V. AZN Holding B.V. Meander 861 6825 MH Arnhem Postbus 4114 6080 AC Haelen en de toepassing daarvan voldoen aan de voorwaarden gesteld

Nadere informatie

Algemene presentatie

Algemene presentatie Alpheon Energieadvies & Consultancy Algemene presentatie Uw energie, onze zorg Alpheon NL BV Paulus Potterstraat 19 7204 CP Zutphen http://www.facebook.com/alpheonenergie @AlpheonEnergie Auteur: John Hesp

Nadere informatie

Duurzaam inkopen, gewoon doen!

Duurzaam inkopen, gewoon doen! Duurzaam inkopen, gewoon doen! Duurzaam Inkopen, 27 januari 2010 ir. Mark Hoogbergen Adviseur Agenda 1 Introductie 4 Criteria 2 Waarom 5 Aan de slag 3 Doelstelling > Menu extra s Agentschap NL Als het

Nadere informatie

Piet-Hein Kolff Hoofd Ingenieursbureau s-hertogenbosch Commissielid Aanbesteden en Inkopen VNG 6 Omgaan met partners in de markt De bouwaffaire heeft er toe geleid dat Gemeenten en opdrachtnemers op afstand

Nadere informatie

Wat betekent de Aanbestedingswet voor je organisatie? 22 mei 2013

Wat betekent de Aanbestedingswet voor je organisatie? 22 mei 2013 Wat betekent de Aanbestedingswet voor je organisatie? 22 mei 2013 1 Functie van inkoop Op de markt de beste partij vinden om de doelen van de organisatie te realiseren: Value for taxpayers money Dus niet:

Nadere informatie

Spelregels BioRaffinage

Spelregels BioRaffinage Spelregels BioRaffinage 1) Ieder Team dient zoveel mogelijk biomassa waardeketens opstellen van één van de vijf groene eindproducten. 2) Een waardeketen omvat tenminste één element van de kleuren Blauw,

Nadere informatie

Subsidies. Energie en Industrie Maurits Clement

Subsidies. Energie en Industrie Maurits Clement Subsidies Energie en Industrie 2016 Maurits Clement Regelingen in de Topsector Energie Topsector en TKI s bepalen prioriteiten en Bugetten RVO voert tenders uit om budgetten toe te kennen aan projecten

Nadere informatie

Innovatiegericht inkopen + EMVI

Innovatiegericht inkopen + EMVI Innovatiegericht inkopen + EMVI Bermgras Beter Benutten Henk Wijnen INNOVATIEGERICHT INKOPEN + EMVI Handreikingen Tips Inkoopproces Webinars BERMGRAS BETER BENUTTEN 2 WAAROM INNOVATIE? Bijdragen aan oplossingen

Nadere informatie

Vergunningen voor biogas en groen gas installaties

Vergunningen voor biogas en groen gas installaties Vergunningen voor biogas en groen gas installaties Ervaringen van BioGast Sustainable Energy Marcel Verhaart 12 februari 2014, NEN Wie is BioGast? Groen gas producent sinds 2005 Actief in Nederland, Frankrijk,

Nadere informatie

CO2-Prestatieladder Participatieplan Invalshoek D: Participatie

CO2-Prestatieladder Participatieplan Invalshoek D: Participatie Titel: CO2-Prestatieladder Participatieplan Rapport: CO2-2014/R-05; rev. 0; d.d. 07-04-2015 Auteur: J.A.C. van Dijk Verificateur: A.L.J. Timmermans Vervolgblad : 1 van 4 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 2

Nadere informatie

CO2-Prestatieladder. Actieve deelname initiatieven Schilderwerken De Boer Obdam B.V.

CO2-Prestatieladder. Actieve deelname initiatieven Schilderwerken De Boer Obdam B.V. CO2-Prestatieladder Actieve deelname initiatieven Schilderwerken De Boer Obdam B.V. 3.D. Actieve deelname initiatieven (2016.001)website.docx Pagina 1 van 9 Inhoudsopgave 1 Actieve deelname initiatief...

Nadere informatie