Ontwikkelingen rond de opwerking van organische reststromen en biomassa. Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen
|
|
- Gabriël van Dijk
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Ontwikkelingen rond de opwerking van organische reststromen en biomassa Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen 1
2 Inhoud Over de BVOR Over organische reststromen & biomassa: Waar hebben we het eigenlijk over? Wat zijn huidige wijzen van benutting en ontwikkelingen daarin? Toekomstperspectieven en randvoorwaarden? 2
3 De Branche Vereniging Organische Reststoffen (I) Oorspronkelijk alleen groenafval, meer recent ook GFT-afval Circa 1,8 miljoen ton groen, 1 miljoen ton GFT-afval Lidmaatschap gekoppeld aan vergunde inrichting voor be- en verwerking van organische reststromen Compostering, en andere opwerkingsprocessen voor organische reststromen (vergisting, houtige biomassa, etc.) 3
4 De Branche Vereniging Organische Reststoffen (II) Belangenbehartiging, o.m.: Afvalstoffenregelgeving, Nederland en Europa Positie van compost, biomassa en andere biobased producten Voor leden individueel, bijv. vergunningen & handhaving Kenniscentrum: Compostering, compostproducten, biomassa, etc. Schemabeheerder: Keurcompost, BRL grondproducten, certificering verwerking ziek iepenhout Netwerkplatform voor leden 4
5 Organische reststromen en biomassa waar hebben we het eigenlijk over? 5
6 Definitie? Organisch restmateriaal afkomstig van onderhoud van openbaar groen, wegbermen, landschap, bos & natuur, etc. Traditioneel aangeduid als groenafval Meer recent ook wel aangeduid als biomassa (hoewel anderen alleen houtige biomassa als biomassa bestempelen) En heel modern is groene grondstoffen of biobased grondstoffen 6
7 Hoeveelheden (I) Exacte cijfers bestaan niet, want niet alles wordt gewogen/gemonitord Schattingen op basis van: 1. Meldingen van afvalstromen bij het LMA (alleen meldingsplichtige inrichtingen) 2. CBS enquetes bij gemeenten e.d. 3. Enquetes van branche organisaties (BVOR ledenonderzoek) 4. Potentieelstudies van adviesbureaus BVOR heeft dwarsdoorsnede gemaakt van al deze onderzoeken en schatttingen 7
8 Hoeveelheden (II) Bij LMA is in 2012 circa 3 miljoen gemeld: 2,5 miljoen ton groenafval van gemeenten 0,5 miljoen ton groenafval uit land- en tuinbouw < 100 kton uit bosbouw LMA data vormen harde ondergrens (alleen meldingsplichtige inrichtingen) Daarnaast: Verwerking door niet meldingsplichtige inrichtingen Verwerking middels vrijstellingsregeling ( kleine kringloop ) Hout niet meer onder afvalstoffenregelgeving Illegale verwerking Totaal: 4-5 miljoen ton? 8
9 Wat zijn huidige wijzen van benutting en ontwikkelingen daarin? 9
10 Huidige verwerkingswijzen Vier routes met substantieel volume: 1. Compostproductie 2. Biomassa voor energie (hout) 3. Substraten voor vergisting (grassen, maaisels) 4. De kleine kringloop 10
11 Compostproductie Compostproductie blijft stabiel, vraag groter dan aanbod Positieve eigenschappen van compost steeds beter onderkend, echter ook hardnekkige negatieve associaties (glas, plastic) Certificering van compost wint aan belang, m.n. Keurcompost: Eis voor telers met voedselveiligheid certificaat Voor biologische landbouw enige A-meststof van buiten bedrijf 11
12 Houtige biomassa voor bio-energie Vooral kansen bij warmteproductie (100en kw tot enkele MW), want: SER Energieakkoord geeft ruimte (inclusief SDE+) Grootschalige bio-energie vooral import van pellets Houtconvenant? Kwaliteitsborging van biomassa (chips) wint aan belang, door: Bestaande operationele problemen Middel om in vergunning onderscheid afval niet-afval te maken (beleid) Echter ook: toenemende maatschappelijke kritiek op inzet hout voor energie i.p.v. hoogwaardigere toepassingen 12
13 Substraten voor vergisting (I) Grassen en maaisels zijn in potentie zeer geschikt voor vergisting, want: Hoge biogasopbrengsten mogelijk (bij goede kwaliteit gras!) Staan op positieve lijst voor co-vergisting Daadwerkelijke inzet voor vergisting tot dusverre beperkt: Meeste huidige (natte) co-vergisters kunnen maar beperkt gras aan Succesvolle co-vergisters hebben additionele voorzieningen Proeven van GFT-vergisters met gras als wintervulling Onvoldoende kwaliteitsborging van materiaal: hoeveel biogas is het waard? 13
14 Substraten voor vergisting (II) Perspectief huidige vergisters: Investeringen in bestaande co-vergisters (mengers, roerwerken, etc.)? Additionele GFT-vergistingscapaciteit tot kton/jaar maximaal Nieuwe technologie: droogvergisting? 14
15 De kleine kringloop Vrijstellingsregeling plantenresten en tarrragrond Onderwerken binnen 100 m op naastgelegen perceel Als niet beschikbaar, binnen 1 km op ander perceel Kosteneffectieve verwerking voor bijvoorbeeld slootmaaisel In de praktijk misbruikt voor andere stromen -> Onbewerkt onderwerken groenstromen mag niet conform Meststoffenwet 15
16 Toekomstperspectieven en randvoorwaarden? 16
17 Ontwikkelingen in beleid (I) Biobased economy Cradle-to-cradle Cradle-to-cradle Circulaire economie Grondstoffenrotonde 17
18 18
19 Ontwikkelingen in beleid (III) 19
20 Ontwikkelingen in de markt Aandacht voor hoogwaardiger benutting van (deelstromen uit) organische reststromen. Bijv.: bioraffinage (eiwitten, vezels, etc.), gras in kartonindustrie Talrijke innovatietrajecten op verschillende schaalniveaus Nieuwe samenwerkingsverbanden en reststromen-ketens 20
21 Voorbeelden van samenwerkingsverbanden 21
22 Randvoorwaarden voor succesvolle innovaties Hoe hoogwaardiger de beoogde toepassing, hoe beter gedefinieerd de reststroom/biomassa zal moeten zijn. Dit vraagt: Kwaliteitsborging van de grondstof Opwerking op de juiste schaalgrootte Ervaring met het omgaan met heterogene reststromen En dus: Andere organisatie van keten, van aanbesteding tot en met opwerking product 22
23 23
24 Innovatie niet verwarren met bezuiniging Ruimte voor pilots en innovatieve projecten is van belang ( experimenteerruimte in vergunningen ) Echter, pilot niet misbruiken t.b.v. goedkope (illegale) verwerking van organische reststromen Realistische verwachtingen t.a.v. kosten-opbrengsten van innovaties 24
25 De toekomstige positie van compost 25
26 Toekomstige positie van compost (I) Behoefte aan stabiele organische stof in bodem neemt toe: Strengere eisen aan dierlijke mest en aan pesticiden Risico s van opbrengen onbewerkt organisch materiaal steeds duidelijker (onkruidzaden, plant pathogenen) Steeds meer gevraagd van producerend vermogen van bodems Positieve eigenschappen van compost steeds beter onderbouwd, én bewezen 26
27 Hoger waterbergend vermogen op zandgronden Betere bewerkbaarheid van de bodem Verhoogde ziektewerendheid Hogere nutriëntenbindingscapaciteit Positieve eigenschappen van compost Stimulering van het bodemleven Verminderde erosiegevoeligheid Stabielere bodemstructuur Snellere bodemopwarming 27
28 Toekomstige positie van compost (II) Behoefte aan stabiele organische stof in bodem leidt tot blijvend hoge vraag naar compost Certificatie van compost wint aan belang (Keurcompost), bijv. voedselveiligheid, biologische landbouw Daarnaast: ontwikkeling van compostproducten naar andere segmenten (potgrondsubstraten, stalcompost etc.) Voor heterogene deel organische reststromen blijft compostering meest kosteneffectieve wijze van benutting 28
29 Kortom. Verdere diversificatie in toepassing van organische reststromen en biomassa Kwaliteitsborging belangrijk bij hoogwaardige toepassingen Dit vraagt juiste schaalgrootte en samenwerking in ketens Rol voor compostproductie blijft 29
30 Dank voor uw aandacht!
De rol van compost in de biobased economy. Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen
De rol van compost in de biobased economy Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen 1 De Branche Vereniging Organische Reststoffen Branchevereniging voor verwerkers van groenafval en GFTafval
Nadere informatieEnergie uit groenafval. deel van een duurzame. Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen
Energie uit groenafval deel van een duurzame totaaloplossing Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen 1 Branche Vereniging Organische Reststoffen (BVOR) Sinds 1989 branche organisatie
Nadere informatieEen gezonde en vruchtbare bodem met Keurcompost
Een gezonde en met Keurcompost Voordelen Keurcompost Hoger waterbergendvermogen op zandgronden landbouwcompost tuincompost substraatcompost > minder gevoeligheid tijdens droge perioden Voor de land- en
Nadere informatieHoogwaardige benutting van gras
Hoogwaardige benutting van gras Mogelijkheden van aanbestedingen Arjen Brinkmann 1 Achtergrond Overheden en andere partijen herwaarderen reststromen -> Van Afval naar Grondstof Vertalen van beleidsambities
Nadere informatieHoogwaardige benutting van gras. Wat is daarvoor nodig?
Hoogwaardige benutting van gras Wat is daarvoor nodig? Seminar Kansen voor Gras 24 September 2014 Arjen Brinkmann Brinkmann Consultancy 1 Hoogwaardige benutting van gras wat is daarvoor nodig? In ieder
Nadere informatieWERKEN AAN EEN GROENE TOEKOMST
WERKEN AAN EEN GROENE TOEKOMST GRONDSTOFFEN VOOR EEN BIOBASED ECONOMIE MIDDEN- N EDERLAND OVER WAGRO Van oorsprong een groen composteringsbedrijf met een terrein van maar liefst 11 hectare, gelegen te
Nadere informatieDuurzaam aanbesteden van groenafval
Duurzaam aanbesteden van groenafval Een handreiking voor aanbestedende diensten November 2014 1 Colofon Deze Handreiking is geschreven als onderdeel van het werkprogramma van de Sector Natuur, Bos, Landschap
Nadere informatieHoogwaardige benutting van gras
Hoogwaardige benutting van gras Mogelijkheden van aanbestedingen Arjen Brinkmann 1 Achtergrond Overheden en andere partijen herwaarderen reststromen -> Van Afval naar Grondstof Vertalen van beleidsambities
Nadere informatieSeminar: Mest(verwerking), compost en groene biomassa. 7 november 2013 Rob Aartssen
Seminar: Mest(verwerking), compost en groene biomassa 7 november 2013 Rob Aartssen Den Ouden Groep Wie zijn wij? Wat doen we nu? Wat doen we morgen? Een vruchtbare bodem! KOESTEREN OF (VER)KOPEN? Den Ouden
Nadere informatie4.3 Criteria voor duurzaamheidsddoelen: Circulaire economie
/CO2-effect mag doorvoeren. In zo n rekenformule wordt de klimaatimpact van de inschrijving gekapitaliseerd, leidend tot een fictieve korting op de inschrijfprijs. Doorgaans wordt het broeikasgaseffect
Nadere informatieHout uit natuur en openbaar groen
Hout uit natuur en openbaar groen Paul Sessink Projectgroep Biomassa en WKK 23 maart 2010 BVOR landelijke branchevereniging (1989) van composteerinrichtingen organisch afval m.n. groenafval bio-energie
Nadere informatieBiobased economy in het Groene Hart
Biobased economy in het Groene Hart Energie & Bio/Groen Gas 27 juni 2013, Langeraar, Michiel van Galen Inhoud Landelijke doelen energie en beleid Stimuleringsbeleid Groen Gas Het proces Stand van zaken
Nadere informatieEnergetische Toepassing van Biomassa - Dilemma s en kansen. Grondstof GFT. Tim Brethouwer 8 maart 2018
Energetische Toepassing van Biomassa - Dilemma s en kansen. Grondstof GFT Tim Brethouwer 8 maart 2018 Toelichting Tim Brethouwer. Senior marktanalist bij Attero Technisch adviseur Vereniging afvalbedrijven.
Nadere informatieIntegraal GFT of tuin- en keukenafval apart? NVRD - 31 maart 2016 Tim Brethouwer
Integraal GFT of tuin- en keukenafval apart? NVRD - 31 maart 2016 Tim Brethouwer Inhoud Beleid Aandeel GF in GFT. Waar praten we over? Ontwikkelingen in de markt Heeft GF en T apart meerwaarde? Kwaliteit
Nadere informatieHet Groene Hart Werkt
Het Groene Hart Werkt Verwaarding van grasmaaisels Aldert van der Kooij Alphen a/d Rijn, 29 maart 2018 Wat zijn maaisels? Maaisels van wegbermen, dijken, parken, watergangen en natuurterreinen Bestaat
Nadere informatieGGT Pilot project Green Goods Texel. Informatie omwonenden 18 september 2018
GGT Pilot project Green Goods Texel Informatie omwonenden 18 september 2018 Doel van deze bijeenkomst Informatie aan omwonenden over: Plan vergisterinstallatie Bouw vergunning Omgevingsvergunning milieu
Nadere informatieCreëren van synergie in Biopark Terneuzen Energieconversiepark Sluiskil (NL) Jan Broeze, 14 mei 2013
Creëren van synergie in Biopark Terneuzen Energieconversiepark Sluiskil (NL) Jan Broeze, 14 mei 2013 Overzicht presentatie Ankerpunt: Biopark Terneuzen Ontwikkelingsproces Passende ontwikkelingsopties
Nadere informatieMobilisatie Biomassa een visie vanuit het bedrijfsleven. WUR/Alterra-workshop 3 juli 14 Fokke Goudswaard, voorzitter Platform Bio-Energie
Mobilisatie Biomassa een visie vanuit het bedrijfsleven WUR/Alterra-workshop 3 juli 14 Fokke Goudswaard, voorzitter Platform Bio-Energie Missie PBE: promotie van verantwoord toegepaste bio-energie Platform
Nadere informatieCommunity of Practice Benutting regionale biomassa Noord Veluwe
Community of Practice Benutting regionale biomassa Noord Veluwe 1 Inhoud Inleiding Voorstelrondje Voordracht Marie-Therese Tetteroo Warmtevraag en biomassa Thema s voor samenwerking 2 1 Doel Community
Nadere informatieGREEN DEAL CIRCULAIR TERREINBEHEER. Doel en Strategie
GREEN DEAL CIRCULAIR TERREINBEHEER Doel en Strategie Circulair terreinbeheer een stap verder brengen door maaisel dat vrijkomt bij terrein- en waterbeheer als waardevolle grondstof te zien en te behandelen.
Nadere informatie4.A.1 Ketenanalyse Groenafval
4.A.1 Ketenanalyse Groenafval Prop Beplantingswerken v.o.f. Autorisatie Nummer/versie Datum Opsteller Goedgekeurd directie 01 22-01-2015 Naam: F. van Doorn Naam: A. Prop Datum: 22 januari 2015 Datum: 22
Nadere informatieStraßenbegleitgrün - eine Alternative?l
DELaND Straßenbegleitgrün - eine Alternative?l Papenburg 23 juni 2014 Dirk de Boer Dienst Landelijk Gebied 1 Duurzame energie Taakstelling Nederlandse Overheid: Kyoto 1991: 2010: 5% duurzame energie 2020:
Nadere informatieBiogas uit gras - een onderbenut potentieel. Een studie naar kansen voor grasvergisting
Biogas uit gras - een onderbenut potentieel Een studie naar kansen voor grasvergisting Colofon Biogas uit gras een onderbenut potentieel Een studie naar kansen voor grasvergisting Definitieve versie -
Nadere informatieBioenergie in Oost-Nederland
Bio-energie cluster Oost Nederland Bioenergie in Oost-Nederland www.bioenergieclusteroostnederland.nl Inhoud 1. inleiding - het bioenergiecluster BEON - duurzame energie en de rol van bio-energie slide
Nadere informatieDe waarde van biomassa
De waarde van biomassa Betaalbaar beheer en onderhoud 1 oktober2015 Mireille Götz Programmamanager Omdat wij niet denken aan onze toekomstige generaties, zullen zij ons nooit vergeten Biobased Economy
Nadere informatieSBIR Verduurzamen voedselproductie
SBIR Verduurzamen voedselproductie Informatiebijeenkomst 16 juli 2014 Alexia Michel, Ministerie EZ Topsector Agri&Food en Tuinbouw&Uitgangmaterialen Achtergrond Initiatief: topsector Agri&Food en ministerie
Nadere informatieDennis Froeling 2 februari 2017
Dennis Froeling 2 februari 2017 Inhoudsopgave HVC Huidige verwerking (berm)gras Uitgangpunten (berm)gras verwerking Technologieën Gras naar papier HVC: Samen halen we eruit wat erin zit 52 aandeelhouders:
Nadere informatieSeminar Samen Circulair. Vincent Kok & Femke Mackenzie 1 november 2018 Indaver Alphen aan den Rijn
Seminar Samen Circulair Vincent Kok & Femke Mackenzie 1 november 2018 Indaver Alphen aan den Rijn Agenda 2 Product van onze samenwerking Waarom is kwaliteit zo belangrijk? Wat gaan we doen? Toonaangevend
Nadere informatieMaaien en maaiselbeleid
Maaien en maaiselbeleid Introductie Werkgebied WS De Dommel Maaien Maaiselbeleid Wet- en regelgeving Kleine kringloop Praktijk Voor- en nadelen Bokashi Kansen voor de toekomst Werkgebied WS De Dommel 150.000
Nadere informatieZeefGOUD Van Afvalstoffenverwerker naar Energiefabriek en Grondstoffenfabriek. Marco Kwak Projectontwikkeling
ZeefGOUD Van Afvalstoffenverwerker naar Energiefabriek en Grondstoffenfabriek Marco Kwak Projectontwikkeling Waterschappen en Attero: Gemeenschappelijk doel Grondstoffen en Nutriënten Energie GrondstoffenFabriek
Nadere informatieBVOR. JAARVERSLAG 2011 De transitie naar groene grondstoffen
BVOR BRANCHE VERENIGING ORGANISCHE RESTSTOFFEN 22e jaargang nummer 1 / speciale uitgave Nieuwsbulletin maart 2012 JAARVERSLAG 2011 De transitie naar groene grondstoffen Colofon Het BVOR-Nieuwsbulletin
Nadere informatieImpactbeoordeling NTA 8003 omzetting
Datum 2019-04-01 Verklaring Onderbouwing voor aanpassing van NTA 8080-1:2015, bijlage D als gevolg van vervanging van NTA 8003:2008 door NTA 8003:2017 NTA 8003:2017, Classificatie van biomassa voor energietoepassing
Nadere informatieGft en groenafval: waardevolle grondstoffen. Kristel Vandenbroek Studiedag VVSG
Gft en groenafval: waardevolle grondstoffen Kristel Vandenbroek Studiedag VVSG 19.06.2012 Vlarema Afdeling 4.3. Afzonderlijke inzameling van afvalstoffen Art. 4.3.1. Ten minste de volgende huishoudelijke
Nadere informatieComposteerbare verpakkingen standpunt VA afdeling Bioconversie. Tim Brethouwer juni 2016
Composteerbare verpakkingen standpunt VA afdeling Bioconversie Tim Brethouwer juni 2016 Zijn bioplastic de oplossing om VANG doelstelling te halen? Momenteel: 1,3 miljoen ton GFT (80 kg/inw) Doel: > 1,7
Nadere informatieDebat Kansen voor duurzame biomassa in Zeeland. Goes, 22 januari 2009 Conclusies en aanbevelingen CE Delft
Debat Kansen voor duurzame biomassa in Zeeland Goes, 22 januari 2009 Conclusies en aanbevelingen CE Delft Notitie Delft, 1 maart 2009 Opgesteld door: A. (Ab) de Buck H.J. (Harry) Croezen G.C. (Geert) Bergsma
Nadere informatieGFT-afval is een waardevolle bron voor nieuwe grondstoffen. Maar hoe ziet de toekomst eruit?
GFT-afval is een waardevolle bron voor nieuwe grondstoffen. Maar hoe ziet de toekomst eruit? Spreker: Datum: Locatie: Joop Suurmeijer en Robert Jansen 19 maart 2015 VNG-congres Utrecht GFT-afval heeft
Nadere informatieBijeenkomst Beheerconvenant Blauwzaam Lint. 10 december 2015. Presentatie Wageningen UR
Bijeenkomst Beheerconvenant Blauwzaam Lint 10 december 2015 Presentatie Wageningen UR Meedenksessie kansen voor duurzaam beheer Parallel aan de totstandkoming van het beheerconvenant heeft Blauwzaam via
Nadere informatieSamen halen we alles eruit
Waarom kennisinstellingen kiezen voor innoveren met afval en de laatste ontwikkelingen inzameling & reiniging Samen halen we alles eruit Nico Spaansen NVRD Noord 3 november 2016 Transitie in de markt Van
Nadere informatieOpties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa
Opties voor productie van duurzame energie in de regio Helmond d.m.v. van mest en andere biomassa Jennie van der Kolk, Alterra Helmond, 22-02-13 Nico Verdoes, Livestock Research Inhoud presentatie Wetenschapswinkel
Nadere informatieEen studie naar kansen voor grasvergisting. In opdracht van het ministerie van Economische Zaken In opdracht van het ministerie van Economische Zaken
Een studie naar kansen voor grasvergisting In opdracht van het ministerie van Economische Zaken In opdracht van het ministerie van Economische Zaken Biogas uit gras - een onderbenut potentieel Een studie
Nadere informatieCirculaire economie kans voor de regio
Circulaire economie kans voor de regio 7 oktober 2015 Early Morning Toast Stichting kiemt Arnhem Michiel Westerhoff, Manager Strategie en Ontwikkeling Recentere geschiedenis van het afvalscheiden 7 maart
Nadere informatieWaarom doen we het ook alweer?
Apart inzamelen van gft-afval Als Vereniging Afvalbedrijven stimuleren we dat al het afval in Nederland op de juiste manier wordt verwerkt. Hierbij houden we rekening met het milieu en de kosten. De meest
Nadere informatieByosis Group. oplossingen voor vergisters; maisraffinage. Datum: September 2012
Byosis Group oplossingen voor vergisters; maisraffinage Door: René Oudman Datum: September 2012 Bedrijf Byosis is opgericht in 2007. Technologie ontwikkeld samen met Wageningen Universiteit. Oprichters:
Nadere informatieVerwerken van (groene) biomassa en mest:
Verwerken van (groene) biomassa en mest: kan dat samen? Hans Verkerk secretaris meststoffendistributie CUMELA Nederland Sector: 3.000 ondernemers 30.000 medewerkers Jaaromzet 4 miljard Cumelabedrijven:
Nadere informatieGlastuinbouw Business met Biomassa
Glastuinbouw Business met Biomassa Caroline Labrie, Jan Willem Donkers, Wageningen UR Glastuinbouw Douwe Frits Broens, LEI 27 september 2011 Inhoud Waardepiramide en de glastuinbouw Voorbeelden Aanpak
Nadere informatieARN, uw duurzame innovatieve partner!
ARN, uw duurzame innovatieve partner! WELKOM! 5 maart 2019 ARN als energie- en grondstoffenproducent Aandeelhouders/PPS-structuur Regio Nijmegen 37,5% Regio De Vallei 11,76% Regio Rivierenland 5,88% REMONDIS
Nadere informatieDe Biobased Economy in de Zuidvleugel
De Biobased Economy in de Zuidvleugel Wat is er nodig om de biobased-economy in de Zuidvleugel een impuls te geven? 17 1 13, Douwe-Frits Broens LEI: Biobased Economics - financiële en milieudoelen halen
Nadere informatieBeleid en ondersteuning t.a.v. gft-verwerking Luc Vanacker (OVAM/ere-voorzitter Vlaco) Ann Braekevelt (OVAM) Kristel Vandenbroek (Vlaco)
Beleid en ondersteuning t.a.v. gft-verwerking 19.04.2013 Luc Vanacker (OVAM/ere-voorzitter Vlaco) Ann Braekevelt (OVAM) Kristel Vandenbroek (Vlaco) Evolutie in beleidsdoelstellingen Afvalstoffenplan (1991-1995)
Nadere informatieInnovatief aanbesteden van groenafval en gras Een handreiking voor aanbestedende diensten. Versie 2.0, April 2017
Innovatief aanbesteden van groenafval en gras Een handreiking voor aanbestedende diensten Versie 2.0, April 2017 Inhoudsopgave Module 100 Module 200 Module 300 Module 400 Module 500 Module 600 Module 700
Nadere informatieInnovatie in de Hoeksche Waard. Projectleider Biobased Economy Hoeksche Waard Henk Groeneveld
Projectleider Biobased Economy Hoeksche Waard Henk Groeneveld Biobased Economy: De overgang van een economie die draait op fossiele grondstoffen naar een economie die draait op biomassa als grondstof In
Nadere informatieMest, mestverwerking en wetgeving
Mest, mestverwerking en wetgeving Harm Smit Beleidsmedewerker Economische Zaken, DG AGRO Inhoud Feiten en cijfers. Huidig instrumentarium. Visie op mestverwerking en hoogwaardige meststoffen Toekomstig
Nadere informatieBiomassa: realistisch doel of niet?
Biomassa: realistisch doel of niet? Biomassa uit natuur, bos, landschap en de houtketen Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Platform Hout Nederland (PHN) Bosschap Branchevereniging Organische
Nadere informatieToelichting op de Nederlandse Roadmap Bioraffinage
Toelichting op de Nederlandse Roadmap Bioraffinage René van Ree & Bert Annevelink Informatiebijeenkomst Innovatieagenda Energie, 3 november 2009 Inhoud presentatie introductie begrip bioraffinage Nederlandse
Nadere informatieBVOR-certificaat voor erkende verwerker invasieve exoten Achtergrond, voorwaarden en procedures
BVOR-certificaat voor erkende verwerker invasieve exoten Achtergrond, voorwaarden en procedures Versie 1.0 geldend vanaf 1 september 2015 1. Inleiding Invasieve exoten zijn aan een opmars bezig in de Nederlandse
Nadere informatieAMBITIE NUTRIËNTEN 2018
AMBITIE NUTRIËNTEN 2018 ACTIEPLAN Als uitwerking van de Ambitie Nutriënten 2018 zullen de leden van het Nutrient Platform, ondersteund door het secretariaat, de komende twee jaar de volgende activiteiten
Nadere informatieSamen vooruit. in de circulaire economie. CIRCLES inspireert en ondersteunt u met tools en praktische kennis. Re-creating (y)our environment
Samen vooruit in de circulaire economie Re-creating (y)our environment CIRCLES inspireert en ondersteunt u met tools en praktische kennis Circulaire economie wat moet ik ermee? Circulaire economie: u hoort
Nadere informatieCirculaire economie en de rol van groen. Annita Westenbroek Dutch Biorefinery Cluster 25 januari 2018
Circulaire economie en de rol van groen Annita Westenbroek Dutch Biorefinery Cluster 25 januari 2018 DBC leden DBC netwerk en geassocieerde leden DBC Missie Het vollediger tot economische waarde brengen
Nadere informatieHandleiding bij de BVOR CO 2 -rekentool voor opwerking & benutting van groenafval Versie 1.1 van November 2013
Handleiding bij de BVOR CO 2 -rekentool voor opwerking & benutting van groenafval Versie 1.1 van November 2013 1. Inleiding De CO 2 -rekentool groenafval is in de eerste helft van 2013 ontwikkeld door
Nadere informatieWELKOM. Biobased Business Event Emmen. Over natuurlijke oplossingen gesproken
WELKOM Biobased Business Event Emmen Over natuurlijke oplossingen gesproken Natural Plastics Ontwikkelen, produceren en op de markt brengen van groene producten welke geen schade opleveren voor de natuur
Nadere informatieNOTITIE. : Voorstel nadere uitwerking vergisten GFT-afval en 'rijden op groen gas'
Gewestelijke Afvalstoffen Dienst Gooi en Vechtstreek GAD ISO 14001.9 ) NOTITIE Postadres: Postbus 514 1200 AM Hilversum Bezoekadres: Hooftlaan 32 1401 EE Bussum Telefoon: (035) 699 18 88 Fax: (035) 694
Nadere informatieBRL Keurcompost Uitgifte: 1 januari 2013 Bijlage: 040 Certificatie Voorbeeld Checklist Toepassingsgebied GFT compost Groencompost
BRL Keurcompost Uitgifte: 1 januari 2013 Bijlage: 040 Certificatie Voorbeeld Checklist Toepassingsgebied GFT compost Groencompost Naam bedrijf:... Datum audit:... Auditor(en):... Dit is een toelatingsaudit/opvolgingsaudit
Nadere informatieCompact Plus biogasinstallatie, Lierop, 600 kw
Hoe maak je biogas? Inhoud presentatie Wie en wat is Biogas Plus? Hoe werkt een biogasinstallatie? Voor wie is een biogasinstallatie interessant? Is een biogasinstallatie duurzaam? Zijn subsidies nodig?
Nadere informatieOp zoek naar biomassa voor de bio-economie: recupereren en valoriseren van gewasresten van korrelmaïs en groenten, en de houtige fractie uit compost
Op zoek naar biomassa voor de bio-economie: recupereren en valoriseren van gewasresten van korrelmaïs en groenten, en de houtige fractie uit compost Bart Vandecasteele, Filip Velghe, Christophe Boogaerts,
Nadere informatieMéér uit mest halen Stand van zaken anno 2017
Méér uit mest halen Stand van zaken anno 2017 Jaap Uenk DOFCO BV, Twello VAB, 5 oktober 2017 Inhoud Introductie Opties op bedrijfsniveau Mestmarkt in Nederland Export van onbehandelde mest Stand van zaken
Nadere informatieVerwaarding van zeefgoed:
Verwaarding van zeefgoed: Subtitel Verkenning van afzetmogelijkheden Rik Winters, Amersfoort, 13 maart 2012. Inleiding Bioclear/KNN Zeefgoed Toepassingsmogelijkheden Belemmeringen Conclusies Vervolg Bioclear
Nadere informatieComposterings en vergistingssector combineren materiaal en energierecuperatie
Composterings en vergistingssector combineren materiaal en energierecuperatie Kristel Vandenbroek Kristel Vandenbroek Industrie en Milieu 2011 31.03.2011 Verwerking in Vlaanderen Input onder Vlaco controlecontrole
Nadere informatieAchtergronddocument bij de Handreiking duurzaam aanbesteden van groenafval
Achtergronddocument bij de Handreiking duurzaam aanbesteden van groenafval Colofon Achtergronddocument bij de Handreiking duurzaam aanbesteden van groenafval November 2014 Uitgegeven door In opdracht van
Nadere informatieBokashi uitgelegd. TIEN Bokashi-feiten
TIEN Bokashi-feiten Bokashi is een Japans woord voor goed gefermenteerd organisch materiaal dat terug wordt gegeven aan de bodem. Een kringloopconcept met als doel de microbiële diversiteit in de bodem
Nadere informatieModule Nr. BRL KEURCOMPOST Opmerkingen
BRL Keurcompost Uitgifte: 1 januari 2013 Bijlage: 040 Certificatie Toepassingsgebied GFT compost Groencompost Voorbeeld Checklist Naam bedrijf:... Datum audit:... Auditor(en):... Dit is een toelatingsaudit/opvolgingsaudit
Nadere informatieBiomassa in het Greenport Betuwse Bloem. Door Roelf de Boer Lid projectteam GBB
Biomassa in het Greenport Betuwse Bloem Door Roelf de Boer Lid projectteam GBB Aan de slag 1. Verkenning 2. Eerste analyse via open netwerk (pre concurrentiefase) 3. Eerste Lunchbijeenkomst (toetsing aannames
Nadere informatieKOP VAN DE PRESENTATIE
GREEN PAPER AND CARDBOARD ANALYSE ALTERNATIEVE PLANTAARDIGE VEZELS VOOR PAPIER EN KARTON Dronten, december 2013 KOP VAN DE PRESENTATIE Door Hogeschool CAH Vilentum Annemarie van Leeuwen Michiel Klaassen
Nadere informatieJan Willem Straatsma Samen klantwaarde realiseren met kwaliteit en duurzaamheid in onze keten
Jan Willem Straatsma Samen klantwaarde realiseren met kwaliteit en duurzaamheid in onze keten Klimaatneutrale groei 1 route2020: winnen in de markt Betere voeding voor de wereld, goede inkomsten voor onze
Nadere informatieTuinbouw zoekt Chemie voor Puur Plantaardig
Tuinbouw zoekt Chemie voor Puur Plantaardig Conferentie Agro met Energie verbinden, Rotterdam, 10 mei 2011 Jan Smits Toekomst Tuinbouw in de Biobased Economy Achtergrond Wat willen we bereiken Kenniscentrum
Nadere informatie3.D.1 Keteninitiatief. Samen zorgen voor minder CO2
3.D.1 Keteninitiatief Samen zorgen voor minder CO2 Project CO 2 Verwerking Groenafval Oktober 2017 Deelnemers; Bedrijf: Megron BV Bezoekadres: MR. L.A. Kesperweg 45 Postcode en plaats: 3134 KM Vlaardingen
Nadere informatieFlevoland maakt werk van duurzame energie
Flevoland maakt werk van duurzame energie Hans Rijnten Provincie Flevoland Chris de Visser Acrres Pieter Bergmeijer Trilance 6 december 2007 Workshop bioraffinage 1 Inhoud presentatie Flevoland maakt werk
Nadere informatieEllen van Selm. P10 - Ingrediënten. Wij zijn de bestuurders van het platteland, van 16 gemeenten met:
en wat het te bieden heeft een bodem voor de borrel bij de P10 Ellen van Selm voorzitter P10 & burgemeester gemeente Opsterland P10 - Wij zijn de bestuurders van het platteland, van 16 gemeenten met: Veel
Nadere informatieHoutige biomassa in Nederland: markt, logistiek en potenties. Jan Oldenburger, Probos
Houtige biomassa in Nederland: markt, logistiek en potenties Jan Oldenburger, Probos Arnhem, 27 januari 2011 Inhoud Houtige biomassa? De markt en logistiek Potenties Duurzaamheid Aandachtspunten Inhoud
Nadere informatieB-96 Green Deal de winst van paardenmest
B-96 Green Deal de winst van paardenmest Ondergetekenden: 1. De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, de heer drs. M.J.M. verhagen, en de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu,
Nadere informatieThermofiele Slibgisting en Stikstofterugwinning op RWZI Bath
Openbaar Eindrapport Projectnummer: Projecttitel: DEI1400022 Thermofiele Slibgisting en Stikstofterugwinning op RWZI Bath 1 SAMENVATTING Dit project is een demonstratie van energiewinning uit hernieuwbare
Nadere informatieBermgrasinzamelstructuur Regio Utrecht. Sieta de Vries Provincie Utrecht
Bermgrasinzamelstructuur Regio Utrecht Sieta de Vries Provincie Utrecht Seminar Cumela en BVOR 7 oktober 2013 Accelerating Renewable energies through valorisation of Biogenec Raw materials Doel ARBOR:
Nadere informatieBoeren met energie. 11 November 2010
Boeren met energie 11 November 2010 Wat doen wij? Ontwikkelen projecten energie uit biomassa Opzetten expertisecentrum energie uit hout droogtechnieken stookgedrag rookgasmetingen rookgasreiniging Ontwikkelen
Nadere informatieMilieu. Waterkwaliteit: Denk aan: nitraat uitspoeling / erfwater / gewasbeschermingsmiddelen / alles wat oppervlakte- en grondwater kan vervuilen
Naam: Milieu Waterkwaliteit: Denk aan: nitraat uitspoeling / erfwater / gewasbeschermingsmiddelen / alles wat oppervlakte- en grondwater kan vervuilen Slootrandenbeheer Baggeren Krabbescheer bevorderen
Nadere informatieGEZONDE BODEM, GEZOND VOEDSEL, GEZONDE MENSEN... Bokashi voor professionals
GEZONDE BODEM, GEZOND VOEDSEL, GEZONDE MENSEN... Bokashi voor professionals WAT IS BOKASHI? Bokashi is het Japanse woord voor gefermenteerd organisch materiaal. Met Bokashi kun je organisch restmateriaal
Nadere informatieBIOGIS: Gissen naar biogas
Geografisch informatiesysteem biedt helpende hand Ing. L.A. van der Kooij en Ir. P. Mul DHV bv, Amersfoort Dr. C.L. Huisman en Ir. H.A. Kruyt Provincie Zuid-Holland, Den Haag BIOGIS: Gissen naar biogas
Nadere informatieInnoveren doe je Samen
Innoveren doe je Samen Deep in the shit Ervaringen van een innovatieve ondernemer in een hooggereguleerde sector Ir Roger A.B.C. Rammers CMC 1 Agenda 1. Introductie AquaPurga 2. Mestmarkt: mestproblematiek
Nadere informatieBVOR. JAARVERSLAG 2010 Verantwoord groene stromen verwerken
BVOR Branche Vereniging Organische Reststoffen 21e jaargang nummer 3 / speciale uitgave Nieuwsbulletin juni 2011 JAARVERSLAG 2010 Verantwoord groene stromen verwerken Colofon Het BVOR-Nieuwsbulletin is
Nadere informatieCirculair Inkopen Utrecht op weg naar duurzame markttransformatie
Circulair Inkopen Utrecht op weg naar duurzame markttransformatie Opdrachtgevers: - Provincie Utrecht - Gemeente Utrecht - Gemeente Amersfoort Middag/avond over biobased aanbesteden Centre of Expertise
Nadere informatieSamenwerking overheid en bedrijfsleven
Bio-energie cluster Oost Nederland Samenwerking overheid en bedrijfsleven ontwikkeling en realisatie van bioenergieprojecten Inhoud 1. inleiding 2. bioenergie in Oost Nederland 3. rol van gemeente 4. samenwerking
Nadere informatieBeschikbaarheid houtige biomassa uit bos en landschap
Beschikbaarheid houtige biomassa uit bos en landschap Martijn Boosten & David Borgman (Zwolle, 1 november 2018) Huidig verbruik biomassa Studie beschikbaarheid houtige biomassa In opdracht RVO (juni 2018)
Nadere informatieDe Energieboerderij 10/21/2011. Inhoudsopgave. toont duurzaamheid aan! Bio-energie: oplossing bij reststromen? Waarom Energieboerderij?
Inhoudsopgave De Energieboerderij Jan Kamp Wageningen UR (PPO-AGV) toont duurzaamheid aan! Waarom Energieboerderij? Opzet project Resultaten 2008 en 2009 Strategieën voor verbetering Waarom Energieboerderij?
Nadere informatieToelichting bij de consultatie van het. conceptverificatieprotocol. Duurzaamheid vaste biomassa
Toelichting bij de consultatie van het conceptverificatieprotocol Duurzaamheid vaste biomassa Welkom www.rvo.nl/duurzaamheidseisen Sipke Castelein Timo Gerlagh Agenda SER Energieakkoord Duurzaamheidseisen
Nadere informatieNutriënten & de Circulaire Economie
Nutriënten & de Circulaire Economie Nutrient Platform, 19 april 2016 Wouter de Buck, Inge de Weerd, Ruud Schemen In gesprek over... 1. Nutriëntenrecycling in Nederland 2. Welke belemmeringen zijn er nog?
Nadere informatieBorging duurzaamheid vaste biomassa in de SDE+ Joyce de Wit RVO.nl
Borging duurzaamheid vaste biomassa in de SDE+ Joyce de Wit RVO.nl Aan bod komt: Wanneer duurzaamheid aantonen? Waar gaan de eisen over? Hoe toon je duurzaamheid aan? Gebruik goedgekeurde certificaten
Nadere informatieBVOR 2014 JAARVERSLAG
BVOR 2014 JAARVERSLAG ORGANISCHE RESTSTROMEN IN 2014 PRODUCTEN UIT GROENE RESTSTROMEN TERUGBLIK ACTIVITEITEN BVOR IN 2014 NIEUWSBULLETIN Jaargang 25 Nummer 1 April 2015 COLOFON Het BVOR-Nieuwsbulletin
Nadere informatieHoeveel houtige biomassa komt er (in potentie) uit bos, landschap en de bebouwde omgeving?
Hoeveel houtige biomassa komt er (in potentie) uit bos, landschap en de bebouwde omgeving? Martijn Boosten Demonstratie oogst en verwerking biomassa 3 juli 2014, Rosmalen Stichting Probos Kennisinstituut
Nadere informatieCIRCULAIR. NOORD-HOLLAND Inzichten in het speelveld van de circulaire economie
CIRCULAIR NOORD-HOLLAND Inzichten in het speelveld van de circulaire economie Introductie De provincie Noord-Holland werkt aan welvaart en welzijn door zich in te zetten voor een duurzame, ondernemende
Nadere informatieDe markt voor houtige biomassa
De markt voor houtige biomassa Jan Oldenburger Ede, 1 november 2016 Inhoud Houtige biomassa Gebruik van hout in Nederland Biomassa potentieel en benutting Biomassatoepassing en -markt Markt voor chips
Nadere informatieInnovatief aanbesteden van gras
Ervaringen Flevoland en Utrecht Peter Aardema Adviseur Infra Provincie Flevoland - Bermbeheer in Flevoland - Beleid verwerking bermmaaisel - Aanbesteding maaibestek Flevoland Oost (met prestatieverklaring
Nadere informatieMateriaal keuzes. Globaal genomen zijn er 4 basis functies denkbaar waarom men het product wilt verpakken.
Materiaal keuzes Waarom verpakken we het product? Dit is de eerste vraag die beantwoord moet worden. Immers als het niet nodig is om een product te verpakken, is een materiaal keuze ook niet nodig en ontstaat
Nadere informatie