Bijeenkomst Beheerconvenant Blauwzaam Lint. 10 december Presentatie Wageningen UR

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Bijeenkomst Beheerconvenant Blauwzaam Lint. 10 december 2015. Presentatie Wageningen UR"

Transcriptie

1 Bijeenkomst Beheerconvenant Blauwzaam Lint 10 december 2015 Presentatie Wageningen UR

2 Meedenksessie kansen voor duurzaam beheer Parallel aan de totstandkoming van het beheerconvenant heeft Blauwzaam via de Green Deal Blauwzaam Lint een kennisvraag ingediend bij Wageningen UR. Daarbinnen wordt onderzocht welke meerwaarde ecologisch beheer van het Blauwzaam Lint kan hebben, zodat de kosten in de keten kunnen worden gedrukt of gedekt. Wageningen UR heeft een aantal denkrichtingen omtrent deze kansen voor duurzaam beheer in kaart gebracht. Tijdens de meedenksessie zullen deze denkrichtingen worden gedeeld en aangescherpt.

3 CANVAS-meedenksessie, 10 december 2015 Nico Polman en Gertjan Holshof Procesbegeleiders: Nico Polman, Marijke Dijkshoorn en Theo Vogelzang

4 Wat gaan we doen? Inleiding CANVAS De omgeving en resource in kaart brengen Aan de slag met ideeën Keuzes en afronding

5 Bron: Alexander Osterwalder

6 Bron Polman et al. (2015), voortbouwend op Alexander Osterwalder &Yves Pigneur, 2012

7 Gebied: vooral langs waterwegen en doorgaande wegen 7

8 Maaisel Door verschil in (natuurlijke) omstandigheden en verschil in beheer(doelstellingen) zijn de volgende materialen te onderscheiden: Kort gras, redelijk bemest (parken, plantsoenen) Middenlang gras en kruiden (wegbermen 5-6 keer maaien: klepelen wordt dit lange materiaal fijn gehakseld; natuurterreinen waar versneld verschralingsbeheer wordt toegepast, maar dan met afvoeren) Lang gras en kruiden (wegbermen 2-3 keer per seizoen maaien, natuur met extensief beheer, weidevogelland in juni) Lang gras en licht houtige opstanden (extensief natuurterrein, slootkanten, waterkanten, kaden)

9 Prachtlint Eerste doelstelling: ecologisch beheer; botanisch interessante bermen Lint bestaat uit bermen en kaden langs watergangen Verschil in beheer, materiaal (biomassa) en opbrengst Aanname: veenachtige grond (relatief hoge N levering), grondsoort bermen is wisselend

10 Klepelen en direct afvoeren Botanisch beheer Maaien bermen Eindproduct met (ongewenst zwerfafval) Harken voor - gedroogd product Foto s AFSG 10

11 Berm- en kademaaisel (resource) 1/2 Klepelen is de referentie. Doelstelling botanisch beheer is niet mogelijk. Alternatief botanisch beheer met afvoeren van bermen kademaaisel. Tot nu toe wordt bermmaaisel meestal gestort. Grasmaaisel dijken wordt gebruikt als veevoer De totale hoeveelheid bermgras in Nederland is circa 1 miljoen ton Tussen half en 1 miljoen ton slootmaaisel wordt afgevoerd en elders verwerkt Gangbare verwerking is compostering 11

12 Balen persen Veevoer Tussenopslag Harken Opladen/ afvoeren vezelplaat papier Berm/ kade Verse biomassa op stam Schonen zwerfvuil Maaien Voor drogen Opladen/ afvoeren Energie Klepelen en laten liggen compost bioplastic Raffinage

13 Berm- en kademaaisel (resource) 2/2 Bermmaaisel: grasachtigen, kruiden Kademaaisel, idem, houtige opstanden (wilgen) Verkeersveiligheid : 2x maaien, anders 1x 99 km * div. breedte = 76 ha. 35 ha wegberm (tweezijdig), 46 km 42 ha kade (enkelzijdig), 53 km Opbrengst: wegberm: 2 maaien x 2500 kg ds/ha (droge stof) Opbrengst natte kaden: 1 maaien 6500 kg ds/ha 2 e helft seizoen Totaal wegbermen 180 ton ds en kaden 290 ton ds (totaal 470 ton ds bij circa 1000 ton vers product) 13

14 Activiteiten 1/3 Eventueel: inzaaien bermen met geschikt grassoorten mengsel Bermen: 2x per jaar maaien, eventueel voordrogen en dan harken. Opladen en vervoeren biomassa Kaden: 1x per jaar maaien, rest idem wegbermen In eigenbeheer: kleine batches in 1 keer Mogelijk tussenopslag nodig (betonplaat, sleufsilo, plastic verpakte balen) Eisen afnemer t.a.v. materiaal (schoon, droog/nat, houtig etc) 14

15 Activiteiten 2/3 Landbouw Energie Biobased Groenbemester/ compost Veevoer /beweiden Verbranden Bijstoken (Co)- vergisting Laag- of hoogwaardig Maaien (1 a 2 keer) X X X X X X (jong maaien, 4 keer) Drogen op locatie Transport in gebied Tussenopslag X X X X X X X X X X Nvt X X X X Schonen X X Nvt Nvt X X

16 Activiteiten 3/3 Groenbemester/ compost Veevoer/ beweiden Verbranden Bijstoken (Co)- vergistin g Bioplastics Risico Risico op veronkruiding en bruinrot beweiden alleen bij terreinen zonder verkeer. Risico giftige planten Gras is niet energierijk Gras is niet energierijk Gras is niet energierijk De fabriek zal een continu stroom vragen Risico Vervuiling met zand met zwerfvuil Transport Afhankelijk plaatselijke omstandigheden

17 Bron: Alexander Osterwalder

18 De bevindingen van deze meedenksessie zullen in januari worden teruggekoppeld. 18

Verwerken Biomassa: Potentiele leveranciers van maaisel:

Verwerken Biomassa: Potentiele leveranciers van maaisel: Verwerken Biomassa: van oogst naar verwerking 10 oktober 2014, Gertjan Holshof Potentiele leveranciers van maaisel: Wegbeheerders/Rijkswaterstaat (wegbermen, bermen snelwegen, slootkanten) Gemeenten (bermen,

Nadere informatie

Het Groene Hart Werkt

Het Groene Hart Werkt Het Groene Hart Werkt Verwaarding van grasmaaisels Aldert van der Kooij Alphen a/d Rijn, 29 maart 2018 Wat zijn maaisels? Maaisels van wegbermen, dijken, parken, watergangen en natuurterreinen Bestaat

Nadere informatie

Bermgrasinzamelstructuur Regio Utrecht. Sieta de Vries Provincie Utrecht

Bermgrasinzamelstructuur Regio Utrecht. Sieta de Vries Provincie Utrecht Bermgrasinzamelstructuur Regio Utrecht Sieta de Vries Provincie Utrecht Seminar Cumela en BVOR 7 oktober 2013 Accelerating Renewable energies through valorisation of Biogenec Raw materials Doel ARBOR:

Nadere informatie

Gemeentelijk bermbeheer

Gemeentelijk bermbeheer Gemeentelijk bermbeheer 2008 2011 Uitdieping i.k.v. Graskracht Anja Delief PHL Bio-Research Situering Werkwijze Resultaten Gemaaide oppervlaktes Maaiselproductie Vegetatietypering Biogasopbrengst Inhoud

Nadere informatie

Dennis Froeling 2 februari 2017

Dennis Froeling 2 februari 2017 Dennis Froeling 2 februari 2017 Inhoudsopgave HVC Huidige verwerking (berm)gras Uitgangpunten (berm)gras verwerking Technologieën Gras naar papier HVC: Samen halen we eruit wat erin zit 52 aandeelhouders:

Nadere informatie

de heer N.D. van Wely de heer C. Adriaanse (Vermeulen Groep)

de heer N.D. van Wely de heer C. Adriaanse (Vermeulen Groep) Berm- en Natuurgras CO 2 -Prestatieladder trede 5 Datum 17 november 2016 Projectnummer 15557 Status Opdrachtgever Definitief Vermeulen Groep T.a.v. de heer C. Adriaanse Hoogeveenseweg 4 2391 NR HAZERSWOUDE-DORP

Nadere informatie

Voortgangsrapportage Ketenanalyse Bermgras

Voortgangsrapportage Ketenanalyse Bermgras 2018 Voortgangsrapportage Ketenanalyse Bermgras Den Ouden Groep B.V. Hermalen 7 5481 XX Schijndel Contact persoon: Dhr. Rob Aartssen Tel.: 073 543 1000 Email: info@denoudengroep.com Datum: 05-11-2015 Versie:

Nadere informatie

Hoogwaardige benutting van gras. Wat is daarvoor nodig?

Hoogwaardige benutting van gras. Wat is daarvoor nodig? Hoogwaardige benutting van gras Wat is daarvoor nodig? Seminar Kansen voor Gras 24 September 2014 Arjen Brinkmann Brinkmann Consultancy 1 Hoogwaardige benutting van gras wat is daarvoor nodig? In ieder

Nadere informatie

4.A.1 Ketenanalyse Groenafval

4.A.1 Ketenanalyse Groenafval 4.A.1 Ketenanalyse Groenafval Prop Beplantingswerken v.o.f. Autorisatie Nummer/versie Datum Opsteller Goedgekeurd directie 01 22-01-2015 Naam: F. van Doorn Naam: A. Prop Datum: 22 januari 2015 Datum: 22

Nadere informatie

Rapportage: ketenanalyse Maaien, schouwen en verwerken bermgras en schouwvuil.

Rapportage: ketenanalyse Maaien, schouwen en verwerken bermgras en schouwvuil. Rapportage: ketenanalyse Maaien, schouwen en verwerken bermgras en schouwvuil. Ketenanalyse maaien, schouwen en verwerken bermgras en schouwvuil d.d. 7-12-2015. Pagina 1 Inhoud 1. Inleiding 1.1 Wat is

Nadere informatie

Energie uit groenafval. deel van een duurzame. Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen

Energie uit groenafval. deel van een duurzame. Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen Energie uit groenafval deel van een duurzame totaaloplossing Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen 1 Branche Vereniging Organische Reststoffen (BVOR) Sinds 1989 branche organisatie

Nadere informatie

Rapportage: ketenanalyse Maaien, schouwen en verwerken bermgras en schouwvuil.

Rapportage: ketenanalyse Maaien, schouwen en verwerken bermgras en schouwvuil. Rapportage: ketenanalyse Maaien, schouwen en verwerken bermgras en schouwvuil. Pagina 1 Inhoud 1. Inleiding 1.1 Wat is een ketenanalyse 1.2 Doel van een ketenanalyse 1.3 Opbouw van het rapport 2. Scope

Nadere informatie

Verwerken van (groene) biomassa en mest:

Verwerken van (groene) biomassa en mest: Verwerken van (groene) biomassa en mest: kan dat samen? Hans Verkerk secretaris meststoffendistributie CUMELA Nederland Sector: 3.000 ondernemers 30.000 medewerkers Jaaromzet 4 miljard Cumelabedrijven:

Nadere informatie

Rapportage: ketenanalyse (versie 8: 01-10-2015) Maaien, schouwen en verwerken bermgras en schouwvuil

Rapportage: ketenanalyse (versie 8: 01-10-2015) Maaien, schouwen en verwerken bermgras en schouwvuil Rapportage: ketenanalyse (versie 8: 01-10-2015) Maaien, schouwen en verwerken bermgras en schouwvuil Pagina 1 Inhoud 1. Inleiding 1.1 Wat is een ketenanalyse 1.2 Doel van een ketenanalyse 1.3 Opbouw van

Nadere informatie

Verkenning biomassaketens Moubeek- Vloethemveld

Verkenning biomassaketens Moubeek- Vloethemveld Pieter Verdonckt T 051/ 27 33 82 pieter.verdonckt@inagro.be Expert houtige biomassa Inagro vzw Maatschappij en Leefomgeving Willem Boeve T 051/27 33 79 willem.boeve@inagro.be Expert valorisatie maaisel

Nadere informatie

Straßenbegleitgrün - eine Alternative?l

Straßenbegleitgrün - eine Alternative?l DELaND Straßenbegleitgrün - eine Alternative?l Papenburg 23 juni 2014 Dirk de Boer Dienst Landelijk Gebied 1 Duurzame energie Taakstelling Nederlandse Overheid: Kyoto 1991: 2010: 5% duurzame energie 2020:

Nadere informatie

INNOVATIEF AANBESTEDEN VAN GRAS. Teus van Steenis Tactisch inkoper

INNOVATIEF AANBESTEDEN VAN GRAS. Teus van Steenis Tactisch inkoper INNOVATIEF AANBESTEDEN VAN GRAS Teus van Steenis Tactisch inkoper AANLEIDING INNOVATIEF AANBESTEDEN VAN GRAS einde lopende contracten veel aandacht voor circulariteit en duurzaamheid ambitie provincie

Nadere informatie

Ontwikkelingen rond de opwerking van organische reststromen en biomassa. Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen

Ontwikkelingen rond de opwerking van organische reststromen en biomassa. Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen Ontwikkelingen rond de opwerking van organische reststromen en biomassa Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen 1 Inhoud Over de BVOR Over organische reststromen & biomassa: Waar hebben

Nadere informatie

Ervaringen met voederbieten

Ervaringen met voederbieten 172 e themadag NVWV t Beste bouwplan Ervaringen met voederbieten Erik Smale Groot Steinfort Introductie Tuesday 18 October 2016 Dare to Dairy Environment & Biodiversity Iets over mijzelf Groot Steinfort

Nadere informatie

Bermenplan Assen. Definitief

Bermenplan Assen. Definitief Definitief Opdrachtgever: Opdrachtgever: Gemeente Assen Gemeente Mevrouw Assen ing. M. van Lommel Mevrouw M. Postbus van Lommel 30018 Noordersingel 940033 RA Assen 9401 JW T Assen 0592-366911 F 0592-366595

Nadere informatie

Innovatief aanbesteden van gras

Innovatief aanbesteden van gras Ervaringen Flevoland en Utrecht Peter Aardema Adviseur Infra Provincie Flevoland - Bermbeheer in Flevoland - Beleid verwerking bermmaaisel - Aanbesteding maaibestek Flevoland Oost (met prestatieverklaring

Nadere informatie

Waarheen met grasmaaisel? Brugge, 6/04/2011

Waarheen met grasmaaisel? Brugge, 6/04/2011 Waarheen met grasmaaisel? Brugge, 6/04/2011 Problematiek Natuurtechnisch beheer in natuurgebieden en op wegbermen : afvoer van maaisel noodzakelijk Piekaanvoer bij verwerkingsinstallaties Groencompostering:

Nadere informatie

Ketenanalyse groenafval

Ketenanalyse groenafval Ketenanalyse groenafval CO2-prestatieladder Auteur: Linda van Schaik Datum: 26 juni 2018 Update Keten Analyse Groenafval Algemeen In 2016 is door de oprichting van de Trip BV in Utrecht een centrale plek

Nadere informatie

Notitie Verlagen maaifrequentie bermen 2013

Notitie Verlagen maaifrequentie bermen 2013 Notitie Verlagen maaifrequentie bermen 2013 Inleiding. Met de vaststelling van de Perspectiefnota 2013-2016 (PPN) heeft de gemeenteraad ingestemd met het voorstel (TBB 3.6.8 Voorstel 7) om voor het deel

Nadere informatie

Bermmaaisel: van last tot lust.

Bermmaaisel: van last tot lust. Bermmaaisel: van last tot lust. Dr. Alain De Vocht PHL-BIO Research - PHL Centrum voor Milieukunde - UHasselt Inhoud Maaisel en klimaatneutraal Limburg Hoeveelheid en samenstelling Verwerkingsmogelijkheden

Nadere informatie

Klei behouden om veen te behouden

Klei behouden om veen te behouden Klei behouden om veen te behouden The Next Step Ruud van Uffelen Project related Inhoud presentatie Boeren verstand Kleibagger kan beter Beleid en bewustzijn Koppel grondstromen Uitdagingen Wie gaat dat

Nadere informatie

PILOT BOKASHI Brabants en Limburgs maaisel voor een gezonde bodem. Maarten van Schijndel Adviseur watersystemen

PILOT BOKASHI Brabants en Limburgs maaisel voor een gezonde bodem. Maarten van Schijndel Adviseur watersystemen PILOT BOKASHI Brabants en Limburgs maaisel voor een gezonde bodem Maarten van Schijndel Adviseur watersystemen Inhoud presentatie 1. Kleine kringloop maaisel 2. Wat is bokashi 3. Pilot bokashi: opzet en

Nadere informatie

Verdienmodellen natuurinclusieve landbouw

Verdienmodellen natuurinclusieve landbouw Verdienmodellen natuurinclusieve landbouw Jaarcongres Nederlandse Akkerbouw Vakbond Nico Polman, Wageningen Economic Research 13 februari 2019 Veel vragen natuurinclusieve landbouw Wat levert natuurinclusieve

Nadere informatie

Ontwikkeling en beheer van natuurgraslanden in Utrecht: Kruiden- en faunarijk grasland

Ontwikkeling en beheer van natuurgraslanden in Utrecht: Kruiden- en faunarijk grasland Provincie Utrecht, afdeling FLO, team NEL, 5 februari 2015 is het basis-natuurgrasland. Het kan overal voorkomen op alle grondsoorten en bij alle grondwaterstanden, maar ziet er dan wel steeds anders uit.

Nadere informatie

Natuurmaaisel : tussen veevoer en afval. Willy Verbeke, Natuurinvest/Inverde

Natuurmaaisel : tussen veevoer en afval. Willy Verbeke, Natuurinvest/Inverde Natuurmaaisel : tussen veevoer en afval Willy Verbeke, Natuurinvest/Inverde Natuurmaaisel kan afval zijn Voor Nederland en Vlaanderen : Europese regelgeving = Kaderrichtlijn afvalstoffen Artikel 3 lid

Nadere informatie

Provincie Zeeland. Zeeuwse bermen steeds bonter

Provincie Zeeland. Zeeuwse bermen steeds bonter Provincie Zeeland Zeeuwse bermen steeds bonter Een ecologisch beheerde berm ziet er aantrekkelijk uit. Vooral wandelaars en fietsers genieten daarvan. Het is u vast wel eens opgevallen in het voorjaar

Nadere informatie

Op zoek naar biomassa voor de bio-economie: recupereren en valoriseren van gewasresten van korrelmaïs en groenten, en de houtige fractie uit compost

Op zoek naar biomassa voor de bio-economie: recupereren en valoriseren van gewasresten van korrelmaïs en groenten, en de houtige fractie uit compost Op zoek naar biomassa voor de bio-economie: recupereren en valoriseren van gewasresten van korrelmaïs en groenten, en de houtige fractie uit compost Bart Vandecasteele, Filip Velghe, Christophe Boogaerts,

Nadere informatie

Welkom. Trees from Traffic. Met de steun van het Fonds Duurzaam Materialen- en Energiebeheer, beheerd door de Koning Boudewijnstichting.

Welkom. Trees from Traffic. Met de steun van het Fonds Duurzaam Materialen- en Energiebeheer, beheerd door de Koning Boudewijnstichting. Welkom Trees from Traffic Met de steun van het Fonds Duurzaam Materialen- en Energiebeheer, beheerd door de Koning Boudewijnstichting. Programma 10u00: Inleiding Schepen Jan Van der Velpen 10u20: beheer

Nadere informatie

Oevers 2x maaien Oever 2

Oevers 2x maaien Oever 2 Oevers 2x maaien Oever 2 De vegetatie is rijk aan diverse soorten kruiden, zoals kattenstaart, grote waterweegbree en zwanebloem en behoort tot het Watertorkruidverbond (Oenanthion aquaticae). De vegetatie

Nadere informatie

2.2 Grasland met klaver

2.2 Grasland met klaver 2.2 Grasland met klaver Tot grasland met klaver wordt gerekend grasland met gemiddeld op jaarbasis meer dan 10 15 procent klaver. 2.2-1 2.2.1 Grasland met klaver: Kalk In deze paragraaf wordt alleen de

Nadere informatie

Aanleg & beheer van bloemenweides. Warme Winteravonden in 't Dijleland

Aanleg & beheer van bloemenweides. Warme Winteravonden in 't Dijleland Aanleg & beheer van bloemenweides Warme Winteravonden in 't Dijleland Wat en waarom een bloemenweide? Soorten bloemenweides Aanleg en beheer van een bloemenweide WWW.ECOFLORA.BE Wat is een bloemenweide?

Nadere informatie

Biobased economy in het Groene Hart

Biobased economy in het Groene Hart Biobased economy in het Groene Hart Energie & Bio/Groen Gas 27 juni 2013, Langeraar, Michiel van Galen Inhoud Landelijke doelen energie en beleid Stimuleringsbeleid Groen Gas Het proces Stand van zaken

Nadere informatie

Biomassa in het Greenport Betuwse Bloem. Door Roelf de Boer Lid projectteam GBB

Biomassa in het Greenport Betuwse Bloem. Door Roelf de Boer Lid projectteam GBB Biomassa in het Greenport Betuwse Bloem Door Roelf de Boer Lid projectteam GBB Aan de slag 1. Verkenning 2. Eerste analyse via open netwerk (pre concurrentiefase) 3. Eerste Lunchbijeenkomst (toetsing aannames

Nadere informatie

Praktijk: Werken aan organische stof met melkveehouders

Praktijk: Werken aan organische stof met melkveehouders Praktijk: Werken aan organische stof met melkveehouders Nick van Eekeren Programma bodem, grasland en ecosysteemdiensten Productie Waterregulatie: kwantiteit en kwaliteit Klimaat: mitigatie en adaptatie

Nadere informatie

GEZONDE BODEM, GEZOND VOEDSEL, GEZONDE MENSEN... Bokashi voor professionals

GEZONDE BODEM, GEZOND VOEDSEL, GEZONDE MENSEN... Bokashi voor professionals GEZONDE BODEM, GEZOND VOEDSEL, GEZONDE MENSEN... Bokashi voor professionals WAT IS BOKASHI? Bokashi is het Japanse woord voor gefermenteerd organisch materiaal. Met Bokashi kun je organisch restmateriaal

Nadere informatie

Landgebruik en bodemkwaliteit Jan de Wit Nick van Eekeren

Landgebruik en bodemkwaliteit Jan de Wit Nick van Eekeren Landgebruik en bodemkwaliteit 60-20 - 20 Jan de Wit Nick van Eekeren Grasland Bouwland Huidige landbouwontwikkeling naar controle just in time, precisiebemesting,. Dit vraagt ook om risico-beheersing,

Nadere informatie

Beheerpakketten Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer. Water

Beheerpakketten Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer. Water Beheerpakketten Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer Water 2019 13 Botanisch waardevol grasland Categorie Water Tot in de vijftiger jaren waren veel graslanden rijk aan (bloeiende) kruiden en grassen.

Nadere informatie

Bermonderhoud maaien / snoeien

Bermonderhoud maaien / snoeien Bermonderhoud maaien / snoeien Gebruik van EMVI criteria voor duurzame verwerking vrijgekomen materiaal O.D. van de Veer / Provincie Gelderland, Beheer en onderhoud wegen Uitgangspunten beheer - Veiligheid

Nadere informatie

Naar de Peel Martijn Wagener

Naar de Peel Martijn Wagener Naar de Peel Martijn Wagener Indeling Grassa: van project naar bedrijf Wat doet Grassa BV? Grassa! raffinage proces Meer waarde uit gras De producten: mn eiwitconcentraat en Grassa!silage Van Pilot naar

Nadere informatie

Particulier Natuurbeheer bloemrijk grasland in Groot Mijdrecht Noord-Oost

Particulier Natuurbeheer bloemrijk grasland in Groot Mijdrecht Noord-Oost Particulier Natuurbeheer bloemrijk grasland in Groot Mijdrecht Noord-Oost De laatste jaren heeft de provincie in Groot Mijdrecht Noord-Oost gronden aangekocht voor de ontwikkeling van natuur. Natuurmonumenten

Nadere informatie

Willy Verbeke (Inverde) & Lies Bamelis (DLV), 7 november 2014. Met steun van i-cleantech Vlaanderen en de Limburgse cleantech Antenne

Willy Verbeke (Inverde) & Lies Bamelis (DLV), 7 november 2014. Met steun van i-cleantech Vlaanderen en de Limburgse cleantech Antenne Vergisting van natuurmaaisel in Limburg Willy Verbeke (Inverde) & Lies Bamelis (DLV), 7 november 2014 haalbaarheidsstudie voor een cleantech business case van september 2013 tot december 2014 Met steun

Nadere informatie

Biomassa uit natuur en landschap Wat is het potentieel?

Biomassa uit natuur en landschap Wat is het potentieel? Biomassa uit natuur en landschap Wat is het potentieel? 19 maart 2008 Joop Spijker Alterra, Wageningen UR Conferentie regionale kansen voor biomassa en waterstof Opbouw presentatie Inleiding Huidig gebruik

Nadere informatie

De bemestende waarde van bermmaaisel, slootmaaisel en heideplagsel

De bemestende waarde van bermmaaisel, slootmaaisel en heideplagsel De bemestende waarde van bermmaaisel, slootmaaisel en heideplagsel K.B. Zwart Nota 108 De bemestende waarde van bermmaaisel, slootmaaisel en heideplagsel K.B. Zwart Plant Research International B.V., Wageningen

Nadere informatie

2.1.6 Grasland zonder klaver: Natrium

2.1.6 Grasland zonder klaver: Natrium 2.1.6 Grasland zonder klaver: Natrium Het natriumadvies voor grasland is niet gericht op verhoging van de opbrengst, maar wordt uitsluitend gegeven met het oog op de gezondheidstoestand van het rundvee

Nadere informatie

Natuurmaaisel : tussen veevoer en afval. Willy Verbeke, Natuurinvest/Inverde 15 feb 2019

Natuurmaaisel : tussen veevoer en afval. Willy Verbeke, Natuurinvest/Inverde 15 feb 2019 Natuurmaaisel : tussen veevoer en afval Willy Verbeke, Natuurinvest/Inverde 15 feb 2019 Natuurmaaisel kan afval zijn Voor Nederland en Vlaanderen : Europese regelgeving = Kaderrichtlijn afvalstoffen Artikel

Nadere informatie

De markt voor houtige biomassa

De markt voor houtige biomassa De markt voor houtige biomassa Jan Oldenburger Ede, 1 november 2016 Inhoud Houtige biomassa Gebruik van hout in Nederland Biomassa potentieel en benutting Biomassatoepassing en -markt Markt voor chips

Nadere informatie

Inhoud Workshop, duur ~ 30 min Frank: - De link tussen met de kringloop en de bodem - Zelf sturen en zelf beredeneren Niek: - Ervaringen vanuit de praktijk Discussie Centraal: meer uit minder! Kringloop(wijzer)

Nadere informatie

Agrarisch beheer van de bermen langs de snelweg. De a is de a van agrarisch

Agrarisch beheer van de bermen langs de snelweg. De a is de a van agrarisch Agrarisch beheer van de bermen langs de snelweg De a is de a van agrarisch Partners in groen dividend. StadgoedLandgoed creëert meerwaarde voor gronden waar stad en land elkaar ontmoeten zoals bij wachtende

Nadere informatie

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (PVDD) (d.d. 14 mei 2014) Nummer 2935

Antwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (PVDD) (d.d. 14 mei 2014) Nummer 2935 van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (PVDD) (d.d. 14 mei 2014) Nummer 2935 Onderwerp Provinciaal maaibeleid en bermbeheer: bescherming broedvogels en andere dieren Aan de leden van Provinciale

Nadere informatie

Voorstel advies: Groenbeheer in agrarisch gebied

Voorstel advies: Groenbeheer in agrarisch gebied Voorstel advies: Groenbeheer in agrarisch gebied Inleiding In de 21 ste eeuw wordt onze samenleving voor een grote uitdaging geplaatst nl. het aanpassen van onze levensstijl: het leren leven met de onze

Nadere informatie

De waterweg naar Biomassa

De waterweg naar Biomassa De waterweg naar Biomassa Biomassadag STOWA, 10 oktober 2018 Alice Fermont (Waternet) en Rolf Groot (NPSP) Ambitie Waternet 2020 Klimaatneutraal -> Drijver achter hergebruik van biomassa Uitdaging: Hergebruik

Nadere informatie

GGT Pilot project Green Goods Texel. Informatie omwonenden 18 september 2018

GGT Pilot project Green Goods Texel. Informatie omwonenden 18 september 2018 GGT Pilot project Green Goods Texel Informatie omwonenden 18 september 2018 Doel van deze bijeenkomst Informatie aan omwonenden over: Plan vergisterinstallatie Bouw vergunning Omgevingsvergunning milieu

Nadere informatie

Kan stimuleren van agrobiodiversiteit zonder externe gelden?

Kan stimuleren van agrobiodiversiteit zonder externe gelden? Resultaten met functionele agrobiodiversiteitsmaatregelen vanuit project Boeren en Agrobiodiversiteit.. Kan stimuleren van agrobiodiversiteit zonder externe gelden? Jan de Wit Louis Bolk Instituut 1 Biodiversiteit?

Nadere informatie

Werken aan organische stof met melkveehouders. Het hoe en waarom? Nick van Eekeren

Werken aan organische stof met melkveehouders. Het hoe en waarom? Nick van Eekeren Werken aan organische stof met melkveehouders. Het hoe en waarom? Nick van Eekeren Inhoud Waarom werken aan organische stof? Maatregelen organische stof Hoe we dat proberen vorm te geven onder de Nederlandse

Nadere informatie

Benut de voorraad energie van het platteland. Ruimtelijke uitwerking - paper voor het Topteam Energie

Benut de voorraad energie van het platteland. Ruimtelijke uitwerking - paper voor het Topteam Energie Benut de voorraad energie van het platteland Ruimtelijke uitwerking - paper voor het Topteam Energie Benut de voorraad energie van het platteland 1 Benut de voorraad energie van het platteland Ruimtelijke

Nadere informatie

Kosten/baten-analyse MC-installaties en gebruikerservaringen MC

Kosten/baten-analyse MC-installaties en gebruikerservaringen MC Kosten/baten-analyse MC-installaties en gebruikerservaringen MC LEI Wageningen UR: Co Daatselaar Aanleiding en doelstellingen onderzoek Veel mest elders af te zetten tegen hoge kosten, druk verlichten

Nadere informatie

Praktijkgerichte oplossingen voor organische stofopbouw in biologische landbouw onder MAP 5

Praktijkgerichte oplossingen voor organische stofopbouw in biologische landbouw onder MAP 5 Praktijkgerichte oplossingen voor organische stofopbouw in biologische landbouw onder MAP 5 Projectduur: 1 januari 2016 31 december 2017 Financiering: Verantwoordelijke: Partners: Praktijkgerichte oplossingen

Nadere informatie

Praktijkgerichte oplossingen voor organische stofopbouw in biologische landbouw onder MAP 5

Praktijkgerichte oplossingen voor organische stofopbouw in biologische landbouw onder MAP 5 Praktijkgerichte oplossingen voor organische stofopbouw in biologische landbouw onder MAP 5 Projectduur: 1 januari 2016 31 december 2017 Financiering: Verantwoordelijke: Partners: Praktijkgerichte oplossingen

Nadere informatie

Maaien en maaiselbeleid

Maaien en maaiselbeleid Maaien en maaiselbeleid Introductie Werkgebied WS De Dommel Maaien Maaiselbeleid Wet- en regelgeving Kleine kringloop Praktijk Voor- en nadelen Bokashi Kansen voor de toekomst Werkgebied WS De Dommel 150.000

Nadere informatie

Samen werken aan herstel van biodiversiteit in en rond het water in natuurgebieden, landbouwgebieden, stad en dorp

Samen werken aan herstel van biodiversiteit in en rond het water in natuurgebieden, landbouwgebieden, stad en dorp Van: de fracties Water Natuurlijk, PvdA en Natuur Geborgd in Waterschap Drents Overijsselse Delta Datum: februari 2019 Inleiding Internationaal en landelijk komt het thema biodiversiteit steeds breder

Nadere informatie

ENERGIE UIT LANDSCHAPSONDERHOUD. Pieter Verdonckt Mathias D Hooghe

ENERGIE UIT LANDSCHAPSONDERHOUD. Pieter Verdonckt Mathias D Hooghe ENERGIE UIT LANDSCHAPSONDERHOUD Pieter Verdonckt Mathias D Hooghe Inhoud workshop Energie uit landschapsonderhoud landschapsonderhoud Energie uit maaisel Energie uit houtige biomassa Korte omloophout Energie

Nadere informatie

Flevolands Agrarisch Collectief. Akkerranden

Flevolands Agrarisch Collectief. Akkerranden Flevolands Agrarisch Collectief Akkerranden Past een akkerrand bij mij(n bedrijf)? Intrinsieke motivatie Leuk of omdat het moet? Wat/wie wil je er mee bereiken? Natuurlijke plaagbeheersing, voedsel bijen/hommels,

Nadere informatie

Toekomstverkenning mogelijkheden recycling reststromen uit voedselverwerkende industrie

Toekomstverkenning mogelijkheden recycling reststromen uit voedselverwerkende industrie Toekomstverkenning mogelijkheden recycling reststromen uit voedselverwerkende industrie donderdag 24 september, 2015 Agrivizier Jan-Henk Welink, ww.duurzaamgrondstoffenbeheer.nl, 015 278 9205, j.h.welink@tudelft.nl

Nadere informatie

Nieuw kali-advies mais

Nieuw kali-advies mais Nieuw kali-advies mais Wim Bussink (NMI) & Jantine van Middelkoop (WLR), Gert Jan Holshof (WLR), Herman van Schooten (WLR) en Gerjanne Doppenberg (NMI) Aanleiding Mais bemestingsadvies oud Afgeleid uit

Nadere informatie

Bijlage E bij de Subsidieregeling Groen Blauw Stimuleringskader Noord- Brabant

Bijlage E bij de Subsidieregeling Groen Blauw Stimuleringskader Noord- Brabant Bijlage E bij de Subsidieregeling Groen Blauw Stimuleringskader Noord- Brabant Pakketten maatregel vergroten recreatief medegebruik agrarisch cultuurlandschap Versie na tweede wijziging, 25 juli 2017 RECREATIEPAKKETTEN

Nadere informatie

Hout uit natuur en openbaar groen

Hout uit natuur en openbaar groen Hout uit natuur en openbaar groen Paul Sessink Projectgroep Biomassa en WKK 23 maart 2010 BVOR landelijke branchevereniging (1989) van composteerinrichtingen organisch afval m.n. groenafval bio-energie

Nadere informatie

Kwaliteitsimpuls openbare ruimte Abram van Rijckevorselweg west Werkgroep 27 september 2018

Kwaliteitsimpuls openbare ruimte Abram van Rijckevorselweg west Werkgroep 27 september 2018 Kwaliteitsimpuls openbare ruimte Abram van Rijckevorselweg west Werkgroep 27 september 2018 Agenda 1. Opening en agenda 2. Bodemvruchtbaarheidsonderzoek: bevindingen, advies > bespreken vraagpunten, voor/nadelen

Nadere informatie

Van Kerstboom tot Groene Energie. Voorbeeld van een diatitel

Van Kerstboom tot Groene Energie. Voorbeeld van een diatitel Van Kerstboom tot Groene Energie Voorbeeld van een diatitel 0. Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. projectteam 3. Doel van de proef 4. Tussenopslag en Biomassa centrale 5. Wijze van inzameling 6. Vermeden CO2

Nadere informatie

Samenvatting. Inkomensverlies per ha grasland

Samenvatting. Inkomensverlies per ha grasland Samenvatting 1 De veenweidegebieden ondervinden verschillende problemen, zoals bodemdaling, een verminderde kwaliteit van het oppervlaktewater en een aanzienlijke bijdrage aan de CO 2 -emissie. Een verlaagd

Nadere informatie

Versie bij voorkeur breder

Versie bij voorkeur breder Pakketvoorwaarden A19c2 Versie 2019 Patrijzenrand Beschrijving Deze rand biedt dekking, foerageer- en nestelmogelijkheden voor de patrijs en andere akkervogels. De rand bestaat uit 3 stroken. Eén strook

Nadere informatie

Kruidenrijk Grasland in de melkveehouderij

Kruidenrijk Grasland in de melkveehouderij Kruidenrijk Grasland in de melkveehouderij Dr. Ir. Wiepk Voskamp-Harkema Lector Duurzame melkveehouderij Leeuwarden, 11 juni 2018 Met dank aan Goaitske Iepema Hoe denk je over kruidenrijk grasland? Hoe

Nadere informatie

Rogge telen voor vergisting?

Rogge telen voor vergisting? Rogge telen voor vergisting? Inagro bundelde 6 jaar positieve ervaring: snijrogge leverde onder proefveldomstandigheden op zandleembodem meer dan 8 ton DS/ha op en is combineerbaar met een volgteelt als

Nadere informatie

Betaalbaar Natuurlijk Groenbeheer in Eindhoven. Frank Verhagen Beheerder natuurlijke gebieden

Betaalbaar Natuurlijk Groenbeheer in Eindhoven. Frank Verhagen Beheerder natuurlijke gebieden Betaalbaar Natuurlijk Groenbeheer in Eindhoven Frank Verhagen Beheerder natuurlijke gebieden Natuurlijk Groenbeheer in Eindhoven: Maaibeheer stedelijk gebied en wegbermen Maaibeheer natuurterreinen Bosbeheer/

Nadere informatie

Uw brief van Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage[n] Behandeld door Doorkiesnummer Vries M. Teekens januari 2013

Uw brief van Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage[n] Behandeld door Doorkiesnummer Vries M. Teekens januari 2013 Uw brief van Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage[n] 2013003374 Behandeld door Doorkiesnummer Vries M. Teekens 0592 266 662 30 januari 2013 Aan de bewoners van dit pand adres Onderwerp: Bloemen of gras? Geachte

Nadere informatie

Vruchtbare Kringloop Overijssel

Vruchtbare Kringloop Overijssel Vruchtbare Kringloop Overijssel Resultaten KringloopWijzers Gerjan Hilhorst (WUR De Marke) Inhoud Resultaten vee Gewasopbrengsten en bemesting Bodemoverschot Vergelijking Vruchtbare Kringloop Overijssel

Nadere informatie

Inventarisatie van biomassa in Noord-Brabant en Vlaanderen

Inventarisatie van biomassa in Noord-Brabant en Vlaanderen Inventarisatie van biomassa in Noord-Brabant en Vlaanderen 25 januari 2018 Alexander Compeer Avans Hogeschool Centre of Expertise Biobased Economy Huidige situatie Maaisel blijft liggen op of naast het

Nadere informatie

Houtige biomassaketen

Houtige biomassaketen Houtige biomassaketen 27 januari 2016, Gilze Rijen Schakelevent RVO: Is houtige biomassateelt voor kleinschalige warmte-opwekking interessant? Ton.van.Korven@zlto.nl Eigen duurzame energieketen Biomassaproductie/Biomassa

Nadere informatie

Bodemkwaliteit op zand

Bodemkwaliteit op zand Bodemkwaliteit op zand 2011-2016 Resultaten gangbare en biologische bedrijfssystemen rond opbrengsten, bodemkwaliteit, bemesting en uitspoeling Themamiddag Bemesting Akkerbouw, Putten, 30 november 2017

Nadere informatie

Factsheet: biologisch afbreekbare kunststof verpakkingen

Factsheet: biologisch afbreekbare kunststof verpakkingen Factsheet: biologisch afbreekbare kunststof verpakkingen Kennisinstituut Duurzaam Verpakken Factsheet, augustus 2018 1 Introductie In de afgelopen periode is een brede discussie ontstaan over de vraag

Nadere informatie

Toekomst van bermgrasvergisting in Vlaanderen Studie- en demodag Bermg(r)as

Toekomst van bermgrasvergisting in Vlaanderen Studie- en demodag Bermg(r)as Toekomst van bermgrasvergisting in Vlaanderen Studie- en demodag Bermg(r)as Nico Vanaken OVAM Inhoud Algemeen Bermmaaisel in het bestaande afval- en materialenbeleid Enkele aandachtspunten Bermmaaisel

Nadere informatie

Bloemrijke bermen in Leiderdorp. behoort bij Speerpuntproject 1 Ecologische verbindingszones uit het Groenstructuurplan

Bloemrijke bermen in Leiderdorp. behoort bij Speerpuntproject 1 Ecologische verbindingszones uit het Groenstructuurplan Bloemrijke bermen in Leiderdorp behoort bij Speerpuntproject 1 Ecologische verbindingszones uit het Groenstructuurplan Opgesteld door: I. van der Wiel Afdeling: Beleid Datum: 25 augustus 2011 Inleiding

Nadere informatie

Ketenanalyse groenafval G. Rijndorp Holding. Autorisatiedatum: Versie: 2.0. Handtekening autoriserend verantwoordelijke manager:

Ketenanalyse groenafval G. Rijndorp Holding. Autorisatiedatum: Versie: 2.0. Handtekening autoriserend verantwoordelijke manager: Ketenanalyse groenafval G. Rijndorp Holding Auteur: Luuk Daemen Autorisatiedatum: 30-01-2018 Versie: 2.0 Handtekening autoriserend verantwoordelijke manager: Inhoud 1. Inleiding... 3 2. De keten... 4 3.

Nadere informatie

Boeren met energie. 11 November 2010

Boeren met energie. 11 November 2010 Boeren met energie 11 November 2010 Wat doen wij? Ontwikkelen projecten energie uit biomassa Opzetten expertisecentrum energie uit hout droogtechnieken stookgedrag rookgasmetingen rookgasreiniging Ontwikkelen

Nadere informatie

Overzicht Beheerpakketten Agrarisch Natuur- & Landschapsbeheer 2016. SCAN versie 1.5d. FAC versie 1.2

Overzicht Beheerpakketten Agrarisch Natuur- & Landschapsbeheer 2016. SCAN versie 1.5d. FAC versie 1.2 Bijlage 2. Overzicht Beheerpakketten Agrarisch Natuur- & Landschapsbeheer 2016 SCAN versie 1.5d 1 december 2015 FAC versie 1.2 14 december 2015 ANLb Opbouw van de beheerpakketten De pakketten zijn opgebouwd

Nadere informatie

Bijlage: bodemanalyses als nulmeting

Bijlage: bodemanalyses als nulmeting Credits for Carbon Care CLM Onderzoek en Advies Alterra Wageningen UR Louis Bolk Instituut Bijlage: bodemanalyses als nulmeting In het project Carbon Credits hadden we oorspronkelijk het idee dat we bij

Nadere informatie

Toepassingsmogelijkheden voor natuuren bermmaaisel

Toepassingsmogelijkheden voor natuuren bermmaaisel Alterra is onderdeel van de internationale kennisorganisatie Wageningen UR (University & Research centre). De missie is To explore the potential of nature to improve the quality of life. Binnen Wageningen

Nadere informatie

Bijlage E Samenvatting tarieven landbouwkundige en niet landbouwkundige werkzaamheden uit bijlage L. Prijspeil 2009 ( Opvolger van bijlage E en F van

Bijlage E Samenvatting tarieven landbouwkundige en niet landbouwkundige werkzaamheden uit bijlage L. Prijspeil 2009 ( Opvolger van bijlage E en F van Bijlage E Samenvatting tarieven landbouwkundige en niet landbouwkundige werkzaamheden uit bijlage L. Prijspeil 2009 ( Opvolger van bijlage E en F van de huidige catalogus. Nummering komt overeen met bijlage

Nadere informatie

Landschapswaaier Bouwstenen voor duurzame landbouw en natuur in het Groene Hart Henk Kloen en Rita Joldersma, CLM

Landschapswaaier Bouwstenen voor duurzame landbouw en natuur in het Groene Hart Henk Kloen en Rita Joldersma, CLM Landschapswaaier Bouwstenen voor duurzame landbouw en natuur in het Groene Hart Henk Kloen en Rita Joldersma, CLM Download rapport: www.clm.nl/publicaties/data/671.pdf In opdracht van Staatsbosbeheer en

Nadere informatie

Lokale Bioraffinage. De voordelen van kleinschalige raffinage van biomassa. Marieke Bruins. Green Meeting Decentrale Bioraffinage, Den Bosch, 18-9-15

Lokale Bioraffinage. De voordelen van kleinschalige raffinage van biomassa. Marieke Bruins. Green Meeting Decentrale Bioraffinage, Den Bosch, 18-9-15 Lokale Bioraffinage De voordelen van kleinschalige raffinage van biomassa Green Meeting Decentrale Bioraffinage, Den Bosch, 18-9-15 Marieke Bruins De afgelopen eeuw was er een belangrijke trend in de agrarische

Nadere informatie

Energietransitie in de Betuwse Bloem

Energietransitie in de Betuwse Bloem Energietransitie in de Betuwse Bloem Eric Poot, Wageningen UR Glastuinbouw Energietransitie Landelijk niveau (Nederland) Energie infrastructuur: Landelijke grids aardgas en electra Kennis: landelijke energietransitie

Nadere informatie

Resultaten KringloopWijzers 2016

Resultaten KringloopWijzers 2016 Resultaten KringloopWijzers 2016 7 september 2017 Gerjan Hilhorst WLR - De Marke Het belang van lage verliezen Mineralenverliezen belasten het milieu EU beleid: beperken verliezen uit landbouw Streven:

Nadere informatie

GRONDSTOFFEN VAN DE TOEKOMST MICHIEL ADRIAANSE

GRONDSTOFFEN VAN DE TOEKOMST MICHIEL ADRIAANSE GRONDSTOFFEN VAN DE TOEKOMST MICHIEL ADRIAANSE KCPK DOORWERTH 1 FEBRUARI 2017 SIA 2020: VISIE PAPIER- EN KARTONINDUSTRIE "Papiersector is aanjager van een biomassa gebaseerde circulaire economie. We halen

Nadere informatie

Versie: 3.0 Status: definitief Datum: 1 juni Marktconsultatie / inspiratiesessie Grondstoffen waterschap Zuiderzeeland

Versie: 3.0 Status: definitief Datum: 1 juni Marktconsultatie / inspiratiesessie Grondstoffen waterschap Zuiderzeeland Marktconsultatie / inspiratiesessie Grondstoffen waterschap Zuiderzeeland Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Marktconsultatie... 4 2.1 Aanleiding... 4 2.2 Doel van de marktconsultatie... 4 2.3 Contactgegevens...

Nadere informatie

Materiaal keuzes. Globaal genomen zijn er 4 basis functies denkbaar waarom men het product wilt verpakken.

Materiaal keuzes. Globaal genomen zijn er 4 basis functies denkbaar waarom men het product wilt verpakken. Materiaal keuzes Waarom verpakken we het product? Dit is de eerste vraag die beantwoord moet worden. Immers als het niet nodig is om een product te verpakken, is een materiaal keuze ook niet nodig en ontstaat

Nadere informatie