Lage gezondheidsvaardigheden & Therapietrouw

Transcriptie

1 Lage gezondheidsvaardigheden & Therapietrouw Nationale Diabetes Dag Drs P.Adhien, apotheker/epidemioloog Drs B.A.D. van Soest-Segers, apotheker, KNMP 28 maart 2014

2 Therapietrouw Brigit van Soest, apotheker, KNMP

3

4 En vanuit financieel oogpunt Booz & Co 2012: het verhogen van de therapietrouw levert de NL samenleving circa miljoen op. In NL gaat jaarlijks 9 tot 13 miljard euro aan arbeidsproductiviteit verloren door veelvoorkomende chronische ziekten. Verbeterde therapietrouw zou dat verlies met een kwart kunnen terugbrengen.

5 De patiënt Zie: Vrijens et al. A new taxonomy for describing and defining adherence to medications. Br J Clin Pharmacol : ). De Grootste winst te behalen door bij start (1 ste en 2 de uitgifte) pro-actief in te grijpen.

6 Aflevergegevens van patiënten met orale antidiabetica 86% van de patiënten die orale antidiabetica gebruiken haalt zijn/haar medicatie op tijd (binnen een bepaalde marge) op in de apotheek. KNMP SFK database Percentage

7 Aflevergegevens van patiënt in de apotheek Orale antidiabetica

8 Aflevergegevens van patiënt in de apotheek

9 Laag geletterdheid in uw praktijk Drs P.Adhien, apotheker/epidemioloog

10 Inhoud Definitie Plaatsbepaling Epidemiologie Gevolgen

11 Definitie Health Literacy Gezondheidsgeletterdheid is een samenspel van vaardigheden, zoals het begrijpen van geschreven informatie en het kunnen begrijpen van mondelinge uitleg waarvan iemand gebruik kan maken om goede beslissingen te nemen met betrekking tot zijn of haar gezondheid [1]. 1. Ratzan SC. Health literacy: communication for the public good. Health Promot Int Jun;16(2):

12 Plaatsbepaling Health Literacy Health literacy: Functionele gezondheidsvaardigheid Interactieve gezondheidsvaardigheid Kritische gezondheidsvaardigheid

13 Stelling 1 In Nederland is meer dan 10% van de jarigen functioneel analfabeet. a) juist b) onjuist

14 Epidemiologie Epidemiologie: - In VS 14% [1] - In Ned 11% functioneel analfabeet (16-64 jr), waarbij 2/3 autochtoon: Nederlands als moedertaal! [2] - In Ned 25% kan lezen, maar veel moeite 1.Ratzan SC. Health literacy: communication for the public good. Health Promot Int Jun;16(2): Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). Literacy in the information age. Final report of the International AdulLiteracy Survey. Parijs: OECD;

15 Stelling 2 Mensen die laag geletterd zijn leven korter dan mensen die hoog geletterd zijn. a) juist b) onjuist

16 Gevolgen Health literacy Lage Health literacy is een maatschappelijk probleem! Moeite om informatie te begrijpen van de zorgverleners Moeite om hun weg te vinden in de gezondheidszorg Schaamte over hun onbegrip en proberen dat te verbergen Hoge morbiditeit Hoge sterfte

17 Diabetes en health literacy Moeite om gebruiksaanwijzing op medicijndoosje te lezen en begrijpen. Moeite om bloedglucosewaarden op de glucosemeter te interpreteren. Slechtere therapietrouw Slechtere glucose-instelling Meer retinopathie

18 Stelling 3 20% van de leerlingen in groep 8 heeft een leesachterstand van twee jaar. a) juist b) onjuist

19 25% van de leerlingen in groep 8 heeft een leesachterstand van twee jaar. 42% van de kinderen leest thuis nooit. Slechts 36% van de kinderen tot 1 jaar wordt voor gelezen, terwijl dit de taalontwikkeling erg stimuleert. Stoep 2008, Mullis 2007 en NIPO 2001.

20 Casus 1 De tweejarige dochter van mevrouw Hendriks heeft al vier dagen koorts. Mevrouw gaat naar de huisarts. De huisarts legt uit dat haar dochter een oorontsteking heeft en schrijft vloeibare paracetamol voor tegen de pijn. Mevrouw Hendriks haalt het drankje op bij de apotheek. Daar wordt uitgelegd dat ze haar dochter drie keer per dag 5ml moet geven en wordt er een maatbeker meegegeven. De apotheekassistente vraagt of mevrouw nog vragen heeft. LHV-Toolkit Laaggeletterdheid

21 Casus 1 Mevrouw Hendriks weet niet welke vragen ze moet stellen en zegt dat ze alles begrijpt. Eenmaal thuis leest mevrouw de bijsluiter. Door de ingewikkelde termen en grote hoeveelheid tekst begrijpt mevrouw de informatie onvoldoende. Ze vult de maatbeker en giet de vloeistof in het pijnlijke oor van haar dochter. LHV-Toolkit Laaggeletterdheid

22 Casus 1 Hoe had de huisarts in deze casus anders moeten handelen? Hoe had de apothekersassistente in deze casus anders moeten handelen?

23 Stelling 4 Laaggeletterdheid komt meer voor bij niet werkende vrouwen dan bij werkende mannen. a) juist b) onjuist

24 Hoe herken je een mens met laaggeletterdheid? Laaggeletterdheid komt voor bij allerlei groepen in de samenleving: bij allochtonen en autochtonen bij jonge en oude mensen bij mannen en vrouwen bij werkenden en niet-werkenden Dit maakt het onmogelijk om een eenduidige profielschets van laaggeletterde mensen te geven.

25 Stelling 5 Sorry, ik ben mijn bril vergeten is de meest genoemde smoes bij mensen die laaggeletterd zijn. a) juist b) onjuist

26 Smoezen top 10 Sorry, ik ben mijn bril vergeten. Kunt u dit voor mij invullen? Ik schrijf zo onleesbaar. Die bijsluiters zijn zo ingewikkeld. Mijn kinderen doen de boodschappen voor me. Nee, ik lees nooit, de televisie geeft informatie genoeg. Dokter, ik ben mijn leesbril vergeten, kunt u zeggen wat er staat? Dat formulier vul ik thuis wel in. Die hoofdpijn gaat maar niet over. Oh, ik dacht dat die afspraak morgen was. Ik kan niet lezen, omdat ik woordblind ben.

27 Herkennen van laaggeletterdheid 1. Vraag de patiënt (bijvoorbeeld bij de intake) om zijn of haar eigen naam en adres op te schrijven om zeer lage gezondheids-vaardigheden te herkennen. 2. Reik een formulier of folder (zonder plaatje!) ondersteboven aan en kijk of de ander dit omdraait. Als dit niet gebeurt, is deze persoon mogelijk zeer laaggeletterd.

28 Valkuilen bij herkennen van laaggeletterdheid Echter, ook mensen die wel de folder omdraaien of hun naam en adres foutloos kunnen schrijven, kunnen nog steeds laaggeletterd zijn!

29 Casus 2 Meneer de Brauw heeft een afspraak om uur. Hij verschijnt niet op tijd. Om uur komt hij alsnog. De huisarts is dan net vertrokken om een huisbezoek af te leggen. Als de assistente uitlegt dat de dokter om uur tijd voor hem had, en dat hij voor de volgende dag een nieuwe afspraak kan maken, wordt meneer boos. Hij zegt dat hij in zijn lunchpauze is gekomen en dat hij eerder helemaal niet had gekund. Wat kan de assistente in dit geval doen? LHV-Toolkit Laaggeletterdheid

30 Casus 2 Het dringt tot de assistente door dat deze meneer niet veel heeft aan een precieze tijd. Ze vraagt naar zijn werktijden van de volgende dag en spreekt met hem af dat hij voordat hij naar zijn werk gaat langs kan komen. Ze noteert hem voor 8.30 uur. De volgende dag is meneer de Brauw ruim op tijd. Wat vind je van de oplossing die de assistente heeft toegepast? LHV-Toolkit Laaggeletterdheid

31 Nagaan of de patient laaggeletterd is. Hoe zelfverzekerd bent u om de medische formulieren zelf in te vullen? Hoe vaak helpt iemand u bij het lezen van brieven of folders? Hoe vaak vindt u het moeilijk om te begrijpen hoe uw medische situatie is? Chew LD, Bradley KA, Boyko EJ. Brief questions to identify patients with inadequate health literacy. Fam Med Sep;36(8):588-94

32 Verdere informatie Toolkit laaggeletterdheid LHV Laaggeletterdheid.htm. Toolkit Gezondheidsvaardigheden NIGZ

33 Vragen?? Dank voor jullie aandacht NB Er is geen sprake van (potentiële) belangenverstrengeling