Inhoud. Woord vooraf 5. Towards mutual recognition of investigative measures and free movement of evidence 21

Transcriptie

1 Woord vooraf 5 Towards mutual recognition of investigative measures and free movement of evidence 21 Ge r t Vermeulen, We n d y De Bo n d t & Ya s m i n Va n Da m m e 1 Introduction Cross-border gathering and use of evidence Over complexity of the current environment A six clustered benchmarking framework Data collection via online-questionnaire Design of the questionnaire Qualified respondents: (National) expert groups and Eurojust 26 2 Findings and recommendations MR of investigative measures The use of the 32 MR offences Enhanced stringency in cooperation Accepting and executing orders Horizontalisation of cooperation Free movement of evidence 39 3 Conclusion 42 4 Bibliography 43 Differences In Material Detention Conditions & Sentence Execution A Threat To The Area Of Freedom, Security & Justice? 47 By Neil Pat e r s o n & Ge r t Vermeulen 1 Introduction 47 2 The Council of Europe & Detention Conditions 48 3 Concerns regarding European Detention Conditions highlighted by the CPT and the European Court of Human Rights 50 4 How many foreigners are there in European Prisons? 52 5 What problems do foreigners in European Prisons face? 53 6 The development of an EU Acquis - Mutual Recognition, Sentence Execution & Detention Conditions 55 7 The Framework Decisions European Arrest Warrant & The Surrender Of Persons Between Member States Mutual Recognition of Judgments involving Custodial Sentences/ Deprivation of Liberty 58 8 Discussion 60 Maklu 7

2 update in de criminologie 9 Conclusion Bibliography Legal and political documents (in alphabetical order) Case law Literature 64 Towards minimum procedural guarantees for the defence in criminal proceedings in the EU 67 Lau r e n s va n Puyenbroeck & Ge r t Vermeulen 1 Introduction 67 2 The importance of minimum procedural guarantees for the defence in criminal proceedings throughout the EU The inadequacy of the ECHR framework Mutual recognition and minimum procedural guarantees 69 3 Procedural safeguards in criminal proceedings throughout the EU: the current state of affairs Analysis of the ECHR case law Right to information Right to legal advice Right to legal assistance free of charge Right to interpretation and translation Compliance with the ECHR in the EU Member States The right to information The right to legal assistance The right to legal assistance (partially) free of charge Quality of legal assistance (partially) free of charge The right to interpretation and translation Procedural rights in the mutual recognition instruments 87 4 The EU s policy on procedural rights in criminal proceedings 87 5 Conclusion 89 De studie van onveiligheid in lokale geografische settings mogelijkheden, knelpunten en verwachtingen 91 Lieven Pa u w e l s 1 Inleiding 91 2 De conceptualisering van geografische gebieden 92 3 De operationalisering van lokale geografische eenheden in Belgisch criminologisch onderzoek Statistische sectoren Beleidsgeoriënteerde clusters van sectoren De viercijferige postcodes (oude deelgemeentes) en de fusiegemeente 97 8 Maklu

3 3.4 Het eeuwige probleem van de geo-codering of het bepalen van de omgeving in surveys Overlappende grenzen Het juiste aggregatieniveau bestaat niet 99 4 Relevante structurele kenmerken van lokale settings Multicollineariteit tussen bestudeerde sociaal-structurele kenmerken De bruikbaarheid van administratieve gegevens met betrekking tot sociaal-structurele gebiedskenmerken Methoden om sociaal-ecologische processen te meten Perceptuele maten op basis van representatieve surveys van bewoners Perceptuele maten op basis van surveys van professionele sleutelfiguren: een beloftevol alternatief Voor-en nadelen van perceptuele maten Systematische sociale observatie van gebeurtenissen De lost-letter techniek Sociaal-ecologische processen moeten betrouwbaar en geldig gemeten worden Ecologische betrouwbaarheid Ecologische geldigheid Het expliciteren van relaties tussen kenmerken van de sociaal-ecologische setting en het individu Hoe moet het verder met sociaal-ecologisch onderzoek? Waarom steeds de woonomgeving Waarom niet meer aandacht voor de meting van actuele blootstelling aan sociaal-ecologische settings? Besluit Bibliografie 108 Een ecologisch verklaringsmodel voor het effect van verstedelijking op concentraties van slachtofferschap en angst voor criminaliteit: een ruimtelijke analyse van 346 Belgische fusiegemeenten 113 Wim Ha r d y n s, Ma a r t e n Va n d e Ve l d e & Lieven Pa u w e l s 1 Inleiding Verstedelijking, overlast, slachtofferschap en angst in een notendop Modellen van sociale cohesie, slachtofferschap en angst Theoretische modellen van opportuniteit, slachtofferschap en angst De gevolgen van overlast voor slachtofferschap en angst voor criminaliteit Eerdere Belgische studies naar de sociale ecologie van overlast, slachtofferschap en angst voor criminaliteit De huidige studie Data en operationalisering van kenmerken van de fusiegemeente Data 118 Maklu 9

4 update in de criminologie 5.2 Operationalisering van kenmerken van de fusiegemeente Hypotheses en methodologie Resultaten Conclusie en discussie Bibliografie Bijlagen 129 Gemeentelijke spreiding van collective efficacy en individuele verschillen in mijdgedrag 131 Wim Ha r d y n s 1 Inleiding en probleemstelling Collective efficacy als verklaring voor individuele verschillen in mijdgedrag Afgeleide hypotheses Data Kenmerken van het individu Kenmerken van de fusiegemeente Methodologie Samenhang tussen ecologische kenmerken uit het collective efficacy model Effecten van gemeentekenmerken en achtergrondvariabelen op individuele verschillen in mijdgedrag Conclusie en bedenkingen Bibliografie Bijlagen 157 En nu is het genoeg! Acties van buurtbewoners tegen criminaliteit en onveiligheid 159 Dr. T. Degraeuwe 1 Inleiding De toegenomen betrokkenheid van de burger in de veiligheidszorg Drie lokale burgerinitiatieven onder de loep Inleiding Private bewaking in Sint-Martens-Latem Een voorstelling van de buurt en het burgerinitiatief Traumatisch slachtofferschap Ideologisch gemotiveerd wantrouwen in de staat en ondernemingszin Privacy versus sociale controle Gunstige gelegenheidsstructuur voor private vormen van protectie Een buurtinformatienetwerk in de Liedermeerswijk Maklu

5 3.3.1 Een voorstelling van de buurt en het burgerinitiatief Een collectieve beleving van criminaliteitsontwikkelingen De diefstalgevoeligheid versus het ideaalbeeld van de wijk Buurtengagement en solidariteit Basisvertrouwen in de politie Achteruitgang en reanimatie van het buurtinformatienetwerk Bewonersinitiatieven ter verbetering van de leefbaarheid in Nieuw Gent Een voorstelling van de buurt en het burgerinitiatief Criminaliteit maakt deel uit van een veelheid aan buurtproblemen Het falen van de probleemoplossers Collectieve actie is moeilijk Externe hulp door het opbouwwerk Aanpak van de basisoorzaken van criminaliteit en responsabilisering van de probleemoplossers Besluit Ter uitgeleide Bibliografie 181 Stiefbroederlijk delen: de wettelijke gelijkstelling van private veiligheidsbedrijven met private militaire bedrijven 183 Dr. J. Mat t h y s 1 Inleiding De definitie van een privaat militair bedrijf Politietaken en militaire taken Politietaken Ordehandhaving Private eigendomsbescherming Preventie Veiligheidsadvies Opsporing Informatievergaring Militaire taken Bescherming/defensie Preventie Aanval Veiligheidsadvies Intelligentievergaring Zelfbedruipendheid Politietaken en militaire taken in een private sfeer De dichotomie interne microbedreiging en externe macrobedreiging Analyse van de uitoefening van politietaken en militaire taken in een privaat kader 192 Maklu 11

6 update in de criminologie Ordehandhaving/private eigendomsbescherming/defensie Preventie Veiligheidsadvies Aanval die niet voldoet aan de internationaalrechtelijke voorwaarden Aanval die wel voldoet aan de internationaalrechtelijke voorwaarden/opsporing Informatievergaring/intelligentievergaring Besluit rond de rationaliteit van de gelijkschakeling van licentiesystemen Een addendum bij het niet bespreken van publiekprivate samenwerking Conclusie Bibliografie 198 Burgerinitiatieven en veiligheidsbeleid 201 Ma r c Co o l s 1 Inleiding De burger en zijn veiligheid, terug van weggeweest Integrale veiligheidszorg als paars experiment Van garde civique over private milities naar burgerinitiatieven Private militaire ondernemingen als exponent van de governance of security? Een persoonlijk updatet besluit Bibliografie 215 Criminalisering als laatmoderne sociale controlestrategie. De ontwikkeling van het strafrecht onder de paarse regeringen Verhofstadt I en II ( ). 223 Pat r i c k Hebberecht 1 Inleiding Het belang van de studie van het strafrecht voor een kritische analyse van misdaad en misdaadcontrole De studie van de misdaad start met een sociaal-wetenschappelijke analyse van het strafrecht De evolutie in de sociaal-wetenschappelijke aandacht voor het strafrecht Sociaal-wetenschappelijke verklaringen voor het ontstaan en de evolutie van strafwetten De strafwetswijzigingen onder de paarse regeringen Verhofstadt I en II ( ) De strafwetswijzigingen met betrekking tot de (veiligheid van de) Staat De volkenrechtelijke misdrijven Maklu

7 3.1.2 De criminalisering van het (internationaal) terrorisme Het vreemdelingenstrafrecht De strafwetswijzigingen met betrekking tot de economie De criminalisering van bepaalde computer- en telecommunicatie praktijken De criminalisering van productie- en handelspraktijken met het oog op de bescherming van de consument De criminalisering van financiële praktijken De criminalisering van praktijken in het vervoer van goederen en personen De criminalisering van georganiseerde misdaadpraktijken De strafwetswijzigingen met betrekking tot de civiele maatschappij Criminalisering als laatmoderne controlestrategie Een analyse van laatmoderne strafwetswijzigingen vereist een kritische, structureel-historisch theoretisch kader Laatmoderne economische transformaties Laatmoderne culturele, morele en sociale ontwikkelingen Laatmoderne politieke ontwikkelingen De verpaarsing van het strafrecht? Bibliografie 242 Do s en dont s van een integraal en geïntegreerd drugbeleid 247 Fr e ya Va n d e r Laenen, Liesbeth Va n d a m, Ch a r l o t t e Co l m a n & Br i c e De Ru y v e r 1 Opzet en conceptueel begrippenkader Achtergrond Centrale begrippen Methodologie Literatuurstudie Identificeren van best practices in Vlaanderen Onderzoeksresultaten Best practices in de internationale literatuur Preventie en vroeginterventie Toeleiding naar arbeid Dag- en nachtopvang en toeleiding naar woonprojecten Harm reduction Oriëntatie naar de hulpverlening vanuit politie en justitie Sectoren uit andere domeinen Beleidsontwikkeling en afstemming Implementatie van best practices in Vlaanderen Het gebrek aan effect- en procesevaluaties in Vlaanderen Voorbeelden van best practices Conclusie 258 Maklu 13

8 update in de criminologie 4 Bibliografie 260 De invloed van de detentie op het gebruik van legale en illegale drugs 265 Liesbeth Va n d a m, Br i c e De Ru y v e r & To m Va n d e r Beken 1 Inleiding Agnew s General Strain Theory Methode Onderzoeksdesign Procedure Resultaten Beschrijving van de onderzoekspopulatie Gebruikspatronen van legale en illegale drugs Alcohol Illegale drugs Psychoactieve medicatie Tabak Is er een samenhang tussen strain en het gebruik van legale en illegale drugs een verkenning Familiale strain voor de detentie Familiale strain tijdens de detentie Discussie Bibliografie 281 Alternatieve afhandelingen: keerpunten voor druggebruikers? 287 Ch a r l o t t e Co l m a n, Ev e l i n e De Wr e e & Br i c e De Ru y v e r 1 Inleiding Het huidige onderzoek Opzet: alternatieve sancties bij plegers van druggerelateerde criminaliteit Een kwalitatief onderzoek Selectie van en contactname met onderzoekssubjecten Overzicht onderzoekssubjecten Bevindingen Hoe werkt een alternatieve straf/maatregel? Niet alleen een straf ook hulp Indirecte invloeden: het opbouwen van het sociale kapitaal De invloed van eerdere trajecten Betekenis van de bevindingen Besluit Bibliografie Maklu

9 De samenwerking tussen justitie en de (drug)hulpverlening Randvoorwaarden voor een optimale interactie 313 Ch a r l o t t e Co l m a n, Fr e ya Va n d e r Laenen & Br i c e De Ru y v e r 1 Inleiding Justitie en (drug)hulpverlening: een geschikte combinatie Effectiviteit van (drug)behandeling Samenwerking justitie en (drug)hulpverlening: knelpunten en randvoorwaarden Knelpunten Randvoorwaarden De Belgische situatie Het beleid in een notendop Alternatieve maatregelen: het juridisch kader Effecten van Belgische alternatieve maatregelen Illustraties van twee projecten: Proefzorg en de Drugbehandelingskamer Conclusie Bibliografie 334 Do s-and-don ts van het noemen van namen van verdachten tijdens het vooronderzoek in strafzaken 343 Tessa Gombeer 1 Inleiding Informatieverstrekking door het gerecht Recht op privacy Artikelen 28 quinquies en 57 Sv Omzendbrief betreffende de informatieverstrekking aan de pers Informatieverstrekking door de media Recht op informatie Geen strafrechtelijk verbod op noemen namen verdachten Deontologische aanbevelingen Conclusie Bibliografie Wetgeving Algemeen Voorbereidende documenten Journalistieke beroepsethiek Rechtspraak België EHRM Uitspraken Raad voor de Journalistiek 358 Maklu 15

10 update in de criminologie 5.3 Rechtsleer (Bijdragen in) boekwerken Tijdschriftartikelen 360 Capita selecta betreffende strafrecht en seksueel overdraagbare aandoeningen 363 Bj o r n Ketels 1 Inleiding De arts tussen hamer en aambeeld: partnernotificatie op het gebied van soa s Inleiding De hoofdlijnen van het medisch beroepsgeheim Partnernotificatie bij hiv: van njet naar ja mits Qui peut et n empêche, pêche Gerechtvaardigd hiv-exceptionalisme? Soa s in het strafproces: op naar een verplichte hiv- en hepatitistest? Conclusie 388 Bijstand van een advocaat bij het politieverhoor 389 Pr o f. Dr. Ph. Tr a e s t 1 Inleiding Actuele toestand De rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens De Belgische rechtspraak Gevolgen van de Straatsburgse rechtspraak De notie bijstand van de advocaat Bij welke onderzoeksdaden? Een absoluut recht? Sancionering van het gebrek aan bijstand van de advocaat Aanpassingen aan de Belgische wetgeving Besluit 410 Van vlees en bloed in de criminologie:bespiegelingen omtrent de (her)waardering van (nieuwe) kwalitatieve onderzoekstechnieken 411 To m De c o r t e 1 Introductie Kwalitatief onderzoek: de underdog Kwalitatief onderzoek: methodologische variatie Internationale mogelijkheden van kwalitatief onderzoek Bijzondere sterktes van kwalitatief onderzoek Culturele criminologie: een nieuwe impuls voor kwalitatief onderzoek? Maklu

11 7 Conclusie Bibliografie 427 Middelengebruik bij migranten: hoe etnografische methoden het taboe helpen doorbreken 433 Dr. M. Mu y s 1 Inleiding Onderzoeksvragen Methodologie Zoektocht naar de meest geschikte methode De etnografische methode Toegang Observatie, participatie en communicatie Registratie: veldnota s Analyse Verdiensten van de etnografische methode Vertrouwensproblemen Taalproblemen Resultaten De doelgroep: Iraanse migranten in België Beschrijving gebruikspatronen Gebruikte middelen Motieven voor gebruik Context waarin middelen worden gebruikt Vergelijking van gebruikspatronen voor en na migratie Ontvangst in het gastland Verkrijgbaarheid (Sociale) controle Westerse culturele recepten Conclusie Bibliografie 450 Een kwalitatief monitoring systeem als instrument voor een lokaal drugsbeleid: hidden populations in kaart 453 J. Tieberghien 1 Inleiding Antwerpse Drug- en Alcoholmonitor Methodologische bedenkingen Methodologische validiteit Rolconflicten Vertrouwensrelatie Praktische bedenkingen 460 Maklu 17

12 update in de criminologie 4.1 Selectie Training Richtlijnen Ondersteuning Ethische bedenkingen Confrontatie met druggebruik(ers) Uitbuiting? Reflectie en conclusie Bibliografie 466 Revolutions in EU Crime Statistics: EULOCS the EU level offence classification system 473 We n d y De Bo n d t & Ge r t Vermeulen 1 Introduction Emerging cross-national crime statistics Mainly national focus Cross-national comparisons Remaining gap: cross-national data on cross-border and organised crime EU interest in crime statistics Repeated acknowledgement of importance Twofold research needed EU funded Crime Statistics Project EULOCS: the EU Level Offences Classification System EULOCS methodology Desktop research Consultation rounds EULOCS main features Strictly offence based character Clustering offence types Clarification of the offence types Gathering of meaningful data Conclusion Bibliography 488 The Measurement Of Human Trafficking, Sexually Exploited & Missing Children In The European Union. The MONTRASEC Model The Great Leap Forward? 493 By Ge r t Vermeulen a n d Neil Pat e r s o n 1 Introduction European Union data collection perspectives on trafficking in human beings Maklu

13 3 Previous data collection initiatives in the field of trafficking in human beings SIAMSECT and MONTRASEC MONTRASEC Project objectives Project Methodology The MONTRASEC IT Tool Definitions of trafficking in human beings and missing and sexually exploited children Trafficking in human beings Definitions of types of sexual exploitation of children Definitions of types of missing children The identification of indicators or variables for the templates Composition of the templates Links between the three templates New entry form Links between authors and victims Insight into links between EU data gathering and data gathering at international organisations Project architecture and data collection structure Ground level National Focal Point EU Monitoring Centre Data protection and privacy considerations Personal information, hashing and encryption and website security Hash functions Website security Data protection and privacy The reporting function Testing the IT tool in Belgium and Italy The role and function of national rapporteurs Conclusion from rhetoric to reality Bibliography Legal and political documents (in alphabetical order) Literature 515 Maklu 19