Review icoonprojecten zwaartepunt SEE

Transcriptie

1 Sustainable Energy & Environment 2017 Review icoonprojecten zwaartepunt SEE Busser Cristel SUO&O Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 4/5/2017

2 Review icoonprojecten zwaartepunt Sustainable Energy & Environment (SEE). De HAN draagt bij aan de oplossing van een aantal grote maatschappelijke vraagstukken door in het instellingsplan een aantal zwaartepunten te benoemen, Health, Smart Region en Sustainable Energy & Environment (SEE), onderwijs en onderzoek wordt afgestemd op deze zwaartepunten. De eerste reviewbijeenkomst behelst het zwaartepunt Sustainable Energy & Environment (SEE), dit zwaartepunt is er één van grote urgentie en kan in de toekomst een grote vlucht nemen en veel arbeidsplaatsen opleveren. Onder het zwaartepunt SEE zijn vier icoonprojecten gestart: Onderstaand een korte beschrijving van de vier icoonprojecten: HAN maakt door bioraffinage afval een probleem van het verleden Onderzoekers van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) halen waardevolle stoffen uit groenafval. De Hogeschool startte het icoonproject bioraffinage, op weg naar zero waste. Welke massa is het verwerken waard? HAN stimuleert schone mobiliteit met icoonproject De Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) riep het icoonproject clean mobility in het leven. De onderwijsinstelling werkt - samen met het bedrijfsleven - aan duurzame voertuigen, aanpassingen in de energievoorziening en de infrastructuur. HAN jaagt duurzame dakrenovatie aan De bouwsector wil dakrenovatie goedkoper en duurzamer maken. De Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) helpt daarbij; ze stimuleert de ontwikkeling van een nieuw renovatieconcept. HAN neemt gedrag en energieverbruik onder de loep De Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) onderzoekt hoe gedrag kan bijdragen aan energiebesparing in grote organisaties. Binnen het icoonproject E-BIG worden energiedata, gedrag, perceptie en beïnvloeding onder de loep genomen. In de bijlagen zijn uitgebreide projectbeschrijvingen, posterpresentaties en PowerPointpresentaties opgenomen.

3 De samenwerking in de driehoek (onderwijs, onderzoek en werkveld) is een leidend principe in het IP16/20. Het geeft aan hoe wij ons binnen de HAN en met externe partijen willen organiseren. In deze review bijeenkomst is gekeken naar succesvolle elementen en belemmerende factoren t.a.v. de volgende kernvragen: 1. Hoe krijgt de samenwerking tussen onderwijs, onderzoek en werkveld vorm in het icoonproject? 2. Van welke in- en externe mogelijkheden tot multidisciplinaire samenwerking maakt het project gebruik? 3. Hoe wordt verduurzaming geborgd? Hoe krijgt de samenwerking tussen onderwijs, onderzoek en werkveld vorm in het icoonproject? Metafoor: We bouwen de brug terwijl we eroverheen lopen Succesvolle elementen: Doel is om in de driehoek samen te werken, maar ook om door middel van deze samenwerking het onderwijs te verbeteren, verkoop aan bedrijven dat je beter onderwijs krijgt van samenwerking Zwaartepunten eerder in het curriculum positioneren, nu zijn 3 e en 4 e jaar studenten betrokken, je zou willen dat dit al heel vroeg in het curriculum verweven is, dit kan vanuit de instituten aangejaagd worden. Bij Engineering (ENG 2.0) nemen studenten vanaf september 2017 deel aan multidisciplinaire projecten met het bedrijfsleven Er is samenhang tussen de icoonprojecten, cross overs kunnen worden gemaakt, het is van belang inzichtelijk te maken wat in deze samenhang nog ontbreekt Het werken aan echte projecten is een echte motivator, bij bedrijven die een echt probleem hebben, laat daarin studenten participeren Samenwerking gebeurt op verschillende niveaus, er is bijv. bij Alliander gekozen om met buddy s van de werkvloer te werken, deze zijn goed te bereiken Je kunt als HAN niet aan alle maatschappelijke uitdagingen een bijdrage leveren, maak hier bewuste keuzes in, profileer vervolgens je successen Als UAS eigen rol pakken t.o.v. universitaire wereld, het HBO is de verbinder/vertegenwoordiging maatschappelijk middenveld Iedereen die participeert heeft een belang, hoe je tot een gedeeld doel komt is waar de energie ligt Verbinden door maatschappelijke en politieke agenda Het is van belang bedrijven heel duidelijk te laten participeren in het onderwijs Het verzamelen van kennis kan leiden tot business Samen met bedrijven, provincie en gemeente gedeelde faciliteiten krijgen Bij bepaalde opleidingen wordt ook in de courses samen gewerkt met het bedrijfsleven Het begint bij onszelf, niet wachten op anderen Er is google time benodigd Belemmerende factoren: Quote We hebben geen gebrek aan regels, wel een gebrek aan regelruimte We hebben nog niet nagedacht over het verdienmodel van de HAN. Op het gebied van onderzoek ziet het bedrijfsleven de HAN als gratis pool voor onderzoek, partijen willen niet betalen voor onderzoek, terwijl bedrijven als ze naar bijv. de TU Delft of Eindhoven gaan ze daar wel moeten betalen. Hierbij is de juiste profilering van belang, zijn we een onderwijsorganisatie, kennisinstituut of onderzoeksinstituut? Dit is nog een zoektocht Er is veel diversiteit in rollen docenten en onderzoekers, het is lastig om naast het lesgeven onderzoek te doen en een project te runnen (hier wordt tegenin gebracht dat dit te maken heeft met hoe je lesgeven ziet, als je van mening bent dat lesgeven voornamelijk in de klas plaats vindt, 6 x 3 uur per week, dan ligt daar het probleem) Het verzoek van gemeente Arnhem/Nijmegen aan de HAN om de ondertekening van de intentieverklaring levert vertraging op en kost veel energie, de HAN heeft hierin meerdere rollen/belangen. Dit wordt bij

4 meerdere projecten herkend. Samenwerking in de driehoek gaat goed, de HAN hierin als partij bemoeilijkt e.e.a. Het gaat soms om een groot aantal mensen in het hogere management die je mee moet krijgen, bij weerstand of het ontbreken van inzicht in het belang, is het de vraag of je het project moet doorzetten De coördinatie van het zwaartepuntenbeleid moet in bemensing vergroot worden, hier hangt een financieel plaatje aan voor de komende jaren We schaken op verschillende velden m.b.t. financiële middelen, Gelderland, Europa, Den Haag Het is een uitdaging een onderzoeksproject van één jaar te realiseren, dit omdat het moeilijk blijkt de diverse stakeholders in projectvergaderingen bijeen te krijgen De interne organisatie vormt een belemmering, het is van belang om knelpunten (systemen) uit de weg nemen zodat er ruimte is voor netwerken en werken over de grenzen heen mogelijk wordt Interne ondersteuning is soms lastig te realiseren, bijv. bij het beschikbaar stellen van gegevens Van welke in- en externe mogelijkheden tot multidisciplinaire samenwerking maken de projecten gebruik? Succesvolle elementen: De samenwerking met verschillende lectoraten en instituten is een succesfactor, de projecten geven gelegenheid hierin te oefenen en zaken te realiseren. Hoe bouw je daarop voort? Dit zou stelselmatig moeten zijn, deze samenwerking kan ook in andere dan de icoonprojecten vorm krijgen Het is voor het onderwijs van belang zicht te hebben op andere disciplines (dan de eigen) die benodigd zijn om bij te dragen aan haar doelstellingen Door de multidisciplinaire samenwerking en de gerealiseerde verbindingen (bouwkunde, SPH, Van HAL Larenstein) zijn diverse (nieuwe) methodieken bijeen gebracht en is er inzicht in elkaars methodieken verkregen Door de multidisciplinaire samenwerking wordt meer out of the box gedacht Voldoende bedrijven kunnen binden zodat er een netwerk kan worden opgebouwd Belemmerende factoren: De structuur om samen te werken ontbreekt nog, deze moet nog worden opgebouwd Er moeten logistieke problemen overwonnen worden om opleidingen over grenzen heen te laten werken, de systemen werken tegen in het uitvoeren van projecten. Dit is al lastig binnen de instelling, over de instelling heen nog lastiger In de facilitering en roostering is nog een slag te maken, stel bijvoorbeeld HAN-breed een project-dag vast, zodat er interfacultair kan worden samen gewerkt, rooster dit in Hoe wordt verduurzaming geborgd? Verduurzaming kan geborgd worden op projectniveau en op zwaartepuntniveau. Voor de continuering is het van belang dat het uitgezette beleid en ambities in het IP16/20 uitgerold worden in de volgende termijn en daarbij externe financiering (subsidies/bedrijven) te verkrijgen voor de langere termijn. Ook is het van belang de resultaten in de etalage te plaatsen Succesvolle elementen: Er worden duidelijke mogelijkheden gezien om na de projectperiode door te gaan met onderzoek en het verbinden van de thema s in de driehoek. Het is van belang vragen te groeperen en daarop een projectvoorstel maken, dit realiseer je door projecten te laten ontstaan vanuit een onderzoeksvraag Bedrijven willen dolgraag verder met de HAN, daarbij is het van belang wel te blijven focussen op de vraag van bedrijven zelf, daar ligt het belang van bedrijven. Marktpartijen brengen geen systeemverandering te weeg, hierin is een belangrijke rol voor de HAN weggelegd Er moet een balans gevonden worden tussen agendavolgend en agendabepalend. Werk je samen in projecten? Of werk je een agenda uit? Beide onderdelen zijn van belang. Als HAN een proactieve rol innemen, niet door te commercialiseren maar door de intentie uit te spreken om verder te willen gaan

5 Door het (her)ontwikkelen van minoren Casussen laten doorlopen binnen de bestaande courses Onderzoek vertalen naar markt (bijv. via MKB RAAK), het voor elkaar krijgen van een proof of concept in het eerste jaar is niet voldoende voor het verkrijgen van subsidie voor MKB RAAK, vanuit de HAN is het van belang de implementatiefase te bewerkstelligen Bedrijven mee laten investeren verduurzaming projecten is een succesfactor Het werven van docenten die ook een onderzoek ambitie hebben Belemmerende factoren: Het kost jaren voordat je een centrum van kennis en kunde bent, het is van belang om netwerken te delen en om partijen te verbinden die op lange termijn willen meedenken. Een goed relatiemanagementsysteem is van belang bij wederkerige samenwerking. Het is een zoektocht om partijen samen te laten werken omdat er samenwerking is op diverse niveaus; o Student o Docent o Projectleiding o Management o Regionaal Op andere manieren over onze processen en vraagsturing nadenken, vanuit de vraag werken en organiseren is een vitale omslag, ophouden met het koker denken Bij de top-sectoren is er geen factor aanwezig om tot investeringen over te gaan, de overheid zou hierin iets kunnen betekenen De projectdoelen leiden naar een grotere ambitie, een icoonproject is niet voor één jaar, maar het budget wel, als knelpunt wordt genoemd het verkrijgen van budget voor het continueren van een project, bedrijven willen vaak wel uren investeren, maar financiële middelen zijn moeilijk te verkrijgen Hiervan een voorbeeld bij Biobased: Fossiele brandstoffen zijn nog steeds heel goedkoop, de financiële prikkel om op Biobased over te gaan is er nog niet. Deze markt zit nog in een niche, innovatie zit vaak bij kleine startende ondernemers waardoor er geen lange termijn investeringen gedaan kunnen worden. Wat is de propositie voor kleine bedrijven? Wat zijn de bevindingen van studenten t.a.v. van bovenstaande vragen? Zij ervaren de participatie in de projecten als positief, wel geven onderlinge afstemming en werkplanning hoge werkdruk Bedrijven zijn volgens de aanwezige studenten geïnteresseerd in samenwerking als de resultaten gebruikt kunnen worden voor eigen doeleinden. Zij ervaren een meerwaarde in de participatie van studenten uit verschillende opleidingen, men komt hierdoor tot andere inzichten Zij zijn zelf niet veel in contact met het bedrijfsleven, de momenten waarin zij dat wel hebben ervaren zij als heel waardevol Zij ervaren de inkoop voor projecten bij preferred suppliers van de HAN als vertragend en kostenverhogend Advies n.a.v. de reviewbijeenkomst Voor CvB De HAN is in transitie, in een systeemverandering, spreek de ambitie voor samenwerking in de driehoek uit voor de lange termijn, over de IP s heen. Wat is ervoor nodig om te kunnen samenwerken in de driehoek vanuit een combinatie van eigenbelang en gezamenlijk belang, zowel inhoudelijk als financieel en bestuurlijk? Het verdienmodel van de HAN in relatie tot de samenwerking in de driehoek is niet duidelijk, in het ene project gaat het om betaalde opdrachten, in het andere niet. Het is voor toekomstige projecten en samenwerkingsverbanden van belang om hier als HAN duidelijkheid in te creëren voor alle participerende partijen, dit is ook van belang voor een juiste profilering, maak hierin keuzes.

6 Voor het Middenmanagement Er is een goed relatiemanagementsysteem benodigd, een systeem wat de diverse relaties binnen en buiten onderwijs & onderzoek inzichtelijk maakt, wat rekening houdt met de gelaagdheid van de samenwerkingsrelaties en de niveaus waarop dit plaats vindt. Het is van belang inzicht te hebben wie met welk bedrijf/organisatie contacten heeft en op welk niveau. Breng hierbij ook in kaart over welke kennisaspecten/expertise de relatie beschikt. Positioneer de zwaartepunten zo vroeg mogelijk in het curriculum, bekijk hoe de opgedane kennis verankerd kan worden in onderwijs en onderzoek. Voor het SB Onderzoek waar mogelijkheden liggen om de ondersteuning, facilitering en roostering voor samenwerking in de driehoek te verbeteren en knelpunten weg te nemen Het is voor innovatie van groot belang om kosten zo laag mogelijk te houden. Dit is van belang voor opschaling van kleinschalige innovaties, voor de concurrentiepositie van deze innovaties en het is van belang voor de realisatie van deze innovaties. Ook de snelheid van levering is een succesfactor zodat projecten niet nodeloos stil komen te liggen. Onderzoek waar mogelijkheden liggen genoemde knelpunten weg te nemen. Voor docenten/projectleiders Betrek studenten van verschillende jaargangen zoveel als mogelijk is bij het gehele proces, ook in de voorfase. Zo kunnen zij kennis opdoen van bijvoorbeeld het ophalen van vragen van het bedrijfsleven, over wat het vraagt om een project te initiëren, te faciliteren, er financiering voor te vinden en om voor dit alles draagvlak te creëren. Zij krijgen meer inzicht in wat het van hen vraagt op het gebied van communiceren, netwerken, onderhandelen, doorzettingsvermogen en samenwerken. Betrek in vraagstukken/projecten expertise vanuit diverse disciplines, deze leiden tot nieuwe/andere inzichten, methodieken en oplossingen. Voor studenten Wees eigenaar van je eigen leerproces. Vraag om verdieping of verbreding als je dat wenst, zoek ook zelf naar studenten en/of docenten met kennis van andere disciplines zodat zij je kunnen helpen bij de vraagstukken waarover jij je buigt.