Omgevingswet: naar een gezonde en veilige omgeving. Jantine Schuit, RIVM

Transcriptie

1 Omgevingswet: naar een gezonde en veilige omgeving Jantine Schuit, RIVM Naar een gezonde en veilige omgeving, 21 april 2017

2 Inhoud 1. Bewegen en sport in de wijk a) Relatie gezondheid b) Kansen en belemmeringen 2. Kansen omgevingswet 3. Ervaring Beweeg je Buurt Naar een gezonde en veilige omgeving, 21 april 2017

3 Aandeel wijk in (gezonde) levensverwachting Disability free life expectancy 3 Marmot: Fair society, healthy lives, 2010

4 Factoren die gezondheid(sachterstanden) beïnvloeden Direct. En indirect. 4

5 ruimtelijk inrichting en gezondheid Fysieke omgeving Link met Gezondheid - Gebrek aan sportfaciliteiten - Gebrek aan informele recreatie plekken - Slechte wegen en voet/fietspaden - Verkeersoverlast - Obesogene omgeving Geen mogelijkheid tot interactie Gebrek aan sociale cohesie Isolement Luchtverontreiniging Minder sport en lichaamsbeweging Ongezonder eetpatroon Geestelijke gezondheid Luchtweg problemen Hart-en vaat ziekten 5 Integraal werken: impact en organisatie 23 juni 2016

6 Baten van beweegvriendelijke buurt Gezonder Lichamelijk Terugdringen overgewicht Geestelijk Ontwikkeling kinderen (motorisch, neurologisch) Meer lopen en fietsen (minder auto s: veiliger, minder uitstoot) Sociale participatie/cohesie, meer leefbaarheid Waarde en imago stijging 6

7 Hoe doe je dit dan? 7 Belemmeringen Commitment leiderschap Financiën..

8 Kansen van omgevingswet voor bewegen en sport De kern Verandering fysieke omgeving (meer samenhang tussen milieu, veiligheid, ruimtelijke ordening en leefomgeving) Betrekken van burgers en organisaties vroeg bij planvorming. De kansen mbt sport en bewegen Beweegvriendelijke omgeving Ouderen: beweegtuinen, wandelroutes voor ouderen Sporten in de openbare ruimte (41% doet dit al) Krajicek, Cruyff courts Buurtsportcoach Ligging van sportfaciliteiten 8

9 Wat is een beweegvriendelijke omgeving? een omgeving met voorzieningen waar je kan bewegen, sporten, spelen, ontmoeten. waarin je wordt gestimuleerd je actief te verplaatsen en bewegen die schoon, heel, veilig en toegankelijk is ingericht; Die tot stand komt vanuit commitment (urgentie) bij de gebruikers en door samenwerking tussen publieke en private partijen 9

10 Ontwerpen van beweegvriendelijke omgeving: gebruiker centraal 10

11 11 Oorzaak: gevolg

12 Beweeg je Buurt Vraagstellingen Welke omgevingskenmerken beïnvloeden lichaamsbeweging van kinderen? Welke beleidsmaatregelen met een gunstig effect op omgevingskenmerken zijn beoogd en uitgevoerd? Wat zijn barrières geweest om dit beleid tot stand te brengen? (proces) Opzet (ouders van) kinderen (4-12 jaar) 4 gemeenten in Noord Brabant Follow up: 2 grootschalige surveys (2007, 2013) + buurtonderzoek Effect evaluatie en beleidsanalyse 12

13 Relatie omgeving en lichaamsbeweging Sociale omgevingskenmerken (4-12 jaar) Sociale cohesie Sociale veiligheid Buiten spelen en actief transport Fysieke omgevingskenmerken (vooral 4-6 jaar) Groen Water Diversiteit routes NIET formele speelplekken, WEL stoep Verkeersveiligheid (zebra paden, rotondes, stoplichten) Buiten spelen 13

14 Beleid: beweegvriendelijke buurt Bestaand beleid Veel sectoren droegen bij aan beweegvriendelijke omgeving maar waren zich daar niet van bewust Samenwerking beperkt zich vaak binnen het sociale domein. Fysieke domeinen zijn slecht aangehaakt. -> omgevingswet?.. Nieuw voorgenomen beleid Met de 4 gemeenten zijn 16 haalbare* maatregelen geïdentificeerd die omgeving beweegvriendelijk kunnen maken (Delphi studie) Vooral gericht op sociale cohesie, sociale veiligheid fysieke maatregelen minder haalbaar geacht (duur) * financieel, politiek, technisch, juridisch, cultureel 14

15 4 jaar later Effectiviteit 88 (voorgenomen) beleidsmaatregelen gericht op een beweegvriendelijke omgeving 48 konden worden bevestigd in buurtonderzoek (zijn dus uitgevoerd) Beleidsmaatregel gericht op verandering omgeving Lichaamsbeweging (4-12 j) Objectief gemeten verandering omgeving Aantrekkelijkere omgeving, voetpaden, kwaliteit van speelvoorzieningen 15

16 Beleid: barrières Beleidsplan Een goed strategisch plan is geen garantie voor concrete acties Evidence-based onderbouwing is zinvol maar niet voldoende. Samenwerking Veel samenwerking met partijen buiten de gemeente, meer aandacht nodig voor interne samenwerking Onderlinge afhankelijkheid van elkaar expliciet benoemen en voelen. Horizontale verbinding EN verticale verbinding is van belang. (Hendriks et al, 2015, Storm et al, ) 16

17 Aanbevelingen voor de toekomst Zoek samenwerking binnen gemeenten (sociaal en fysieke domein) Maak beleid smarter en integraler (win-win) Synergie sport-omgeving-gezondheidbeleid Ga in dialoog met stakeholders (incl burgers), Zorg voor continuïteit en zichtbaarheid 17

18 DANK voor uw aandacht 18 Integraal werken: impact en organisatie 23 juni 2016

19 19 Integraal werken: impact en organisatie 23 juni 2016

20 20 Integraal werken: impact en organisatie 23 juni 2016