WELKOM. Dagdeel 2 Programma van vandaag Van karaktereigenschap naar probleemgedrag Dagelijkse praktijk/praktische handvatten

Transcriptie

1

2 WELKOM Dagdeel 2 Programma van vandaag Van karaktereigenschap naar probleemgedrag Dagelijkse praktijk/praktische handvatten Afspraken veiligheid respect en eerlijkheid er zijn zorg goed voor jezelf Stel jezelf een doel

3 TERUGBLIK Dagdeel 1 Wat is hoogsensitiviteit (en wat is het niet). Hoe werkt een hoogsensitief hoofd en lichaam. Wat heeft wetenschappelijk onderzoek aangetoond met betrekking tot hoogsensitiviteit. Hoe herken je een hoogsensitief persoon (kenmerken, krachten, uitdagingen).

4 OPFRISSEN DAGDEEL 1

5 WELKOM Leerdoelen voor vandaag A) Van karaktereigenschap naar probleemgedrag 1. Kan benoemen hoe hoogsensitiviteit kan leiden tot probleemgedrag. 2. Kan hoogsensitiviteit een plek geven als verklaring voor klachten (onderscheid eigenschap en effect). 3. Op de hoogte zijn van overeenkomsten/verschillen tussen HSP enerzijds en AD(H)D, ASS en BPS anderzijds. 4. Op de hoogte zijn van de relatie tussen hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid.

6 WELKOM Leerdoelen voor vandaag B) Dagelijkse praktijk/praktische handvatten 5. Kan een basishouding aannemen als hulpverlener welke helpend is voor cliënten die hoogsensitief zijn (open/transparant, respectvol,(h)erkenning geven). 6. Kan de cliënt, die hoogsensitief is en tegen uitdagingen/problemen aanloopt, algemene tips geven om geen last te ondervinden van het hoogsensitief zijn. 7. Kan cliënten mogelijkheden adviseren binnen en buiten de hulpverlening wanneer zij tegen problemen aanlopen vanwege hun hoogsensitiviteit.

7 Van karaktereigenschap Karaktereigenschappen = aangeboren, vastliggende gedeeltes van je karakter = psychologische karakteristieken die bepalen hoe iemand reageert in bepaalde situaties => kleuren je persoonlijkheid Hoogsensitiviteit = karaktereigenschap

8 .naar probleemgedrag Eigenschap => effect => behoefte => gedrag Elke situatie Wat is het effect? Wat is de behoefte? Welk gedrag is zichtbaar? Tol, A. (2014). Hoogsensitiviteit professioneel gezien. Amsterdam: Uitgeverij Boom Nelissen. Bergsma, E. (2016). Hoogsensitieve kinderen. Booklight

9 Van karaktereigenschap naar probleemgedrag Eigenschap Effect Behoefte Probleemgedrag Bergsma, E. (2016). Hoogsensitieve kinderen. Booklight

10 Effecten 1) Overprikkeling 2) Lage eigenwaarde 3) Faalangst Bergsma, E. (2016). Hoogsensitieve kinderen. Booklight

11 Overprikkeling - Belastbaarheid Overprikkeling - Prikkels (hoeveelheid, duuren intensiteit) - Belastbaarheid (draagkracht) Belastbaarheidsmodel Overprikkeling -> overbelasting -> stress Hooggevoelig Heel Gewoon (2014). Handleiding Otto de Octopus voor professionals.

12 Overprikkeling - Stress Stressreacties: 1) Vluchten (Flight) 2) Vechten (Fight) 3) Bevriezen (Freeze) Eigen voorbeelden van stresssignalen? - Zelf voelbaar - Uiterlijk zichtbaar - Gedrag Van Hoof, E. (2016). Hoogsensitief. Houten: Lannoo Campus.

13 Lage eigenwaarde Diepgaande verwerking van informatie sterk reflectief vermogen kritisch op zichzelf lage eigenwaarde Bergsma, E. (2016). Hoogsensitieve kinderen. Booklight

14 Faalangst Diepgaande verwerking => (veel) risico s ervaren Alles in 1 keer goed willen doen Activiteiten foutloos willen ondernemen FAALANGST Nieuwe activiteiten => nieuwe prikkels Kritische blik van anderen (zelfingebeeld?) Bergsma, E. (2016). Hoogsensitieve kinderen. Booklight.

16 Behoeften Basisbehoeften Veiligheid Verbondenheid Autonomie Zelfwaardering Zelfexpressie Realistische grenzen Specifieke behoeften HSK Erkenning/bevestiging Ontladen/ontprikkelen Rust Duidelijkheid/ voorspelbaarheid Overprikkeling: Voorkomen is beter dan genezen! Bergsma, E. (2016). Hoogsensitieve kinderen. Booklight

17 Van karaktereigenschap naar probleemgedrag Eigenschap Effect Behoefte Probleemgedrag Inzicht in achterliggende processen is nodig => begrijpen Bergsma, E. (2016). Hoogsensitieve kinderen. Booklight

18 Achter het gedrag.. Eigenschap Effect Behoefte Gedrag HSP/prikkelgevoeligheid Overprikkeling Ontlading Woedeaanval/ huilbui HSP/prikkelgevoeligheid Overprikkeling Ontlading Apathie HSP/intense verwerking Laag zelfbeeld Bevestiging (van zelf) Aandacht vragen HSP/intense verwerking Laag zelfbeeld Schaamte voorkomen Zichzelf terugtrekken HSP/intense verwerking Faalangst Veiligheid Terughoudendheid HSP/intense verwerking Faalangst Bevestiging (van kunnen) Onderpresteren Bergsma, E. (2016). Hoogsensitieve kinderen. Booklight

20 Gezond-denken vs. Ziekte-denken Eigenschap => effect => behoefte => probleemgedrag Kwestie van perceptie! OF => (logische) coping strategie Tol, A. (2014). Hoogsensitiviteit professioneel gezien. Amsterdam: Uitgeverij Boom Nelissen.

21 OEFENING Casus Tussentijdse opdracht Eigenschap Effect Behoefte Probleemgedrag /overlevingsstrategie

22 SAMENGEVAT Hoogsensitiviteit is een eigenschap die en bepaald effect heeft, wat maakt dat de persoon/het kind een bepaalde behoefte heeft, die leidt tot bepaald gedrag. Veel voorkomende effecten zijn overprikkeling, lage eigenwaarde en faalangst. Begrijpen van achterliggende processen is nodig om je hulpverlening vorm te geven. Probleemgedrag of logische coping strategie: kwestie van perceptie!

23 PAUZE

24 Hoogsensitiviteit versus.. Aandachtsstoornissen (ADD en ADHD) Autismespectrumstoornis (ASS) Borderline persoonlijkheidsstroonis (BPS) Het zichtbare gedrag => (deels) overeenkomstig Oorzaken van gedrag => verschillend Eigen ervaringen?

25 Hoogsensitiviteit AD(H)D Overeenkomstig gedrag AD(H)D HSP Onoplettendheid/ concentratieproblemen altijd bij specifieke taak of situatie Hyperactiviteit altijd aanwezig en (bijna) niet zelf te reguleren tijdelijk als gevolg van overprikkeling, zelfregulatie mogelijk/controleerbaar Impulsiviteit doen voordat ze denken tijdelijk als gevolg van overprikkeling maar normaliter: denken voordat ze doen Tol, A. (2014). Hoogsensitiviteit professioneel gezien. Amsterdam: Uitgeverij Boom Nelissen. Bergsma, E. (2016). Hoogsensitieve kinderen. Booklight Van Hoof, E. (2016). Hoogsensitief. Houten: Lannoo Campus.

26 Hoogsensitiviteit Autisme (ASS) Overeenkomstig gedrag Autisme (ASS) HSP Sociale uitdagingen - Theory of Mind/ Empathisch vermogen/ inlevingsvermogen - Non-verbale communicatie Van geboorte af aan en altijd Niet aanwezig /niet mogelijk Niet kunnen lezen Enkel bij overprikkeling en bij nieuwe/onverwachte gebeurtenissen Wel aanwezig /wel mogelijk Wel kunnen lezen juist sterk Moeite met veranderingen (dwingend karakter) Vanwege centrale coherentieproblemen (overzien het grotere geheel niet) Nieuwe informatie heeft tijd nodig om (diep) verwerkt te worden Tol, A. (2014). Hoogsensitiviteit professioneel gezien. Amsterdam: Uitgeverij Boom Nelissen. Bergsma, E. (2016). Hoogsensitieve kinderen. Booklight Van Hoof, E. (2016). Hoogsensitief. Houten: Lannoo Campus.

27 Hoogsensitiviteit - BPS Overeenkomstig gedrag BPS HSP Intense emoties uiten Als manier om iets voor elkaar te krijgen mbt anderen (manipulatie) Als signaal van lichaam dat het aantal prikkels te veel is (overprikkeling) Verschillend BPS HSP Interpersoonlijke relaties Kunnen niet alleen zijn Kunnen goed alleen zijn Focus Sterk gefocust op zichzelf Sterk gefocust op anderen/omgeving Tol, A. (2014). Hoogsensitiviteit professioneel gezien. Amsterdam: Uitgeverij Boom Nelissen. Van Hoof, E. (2016). Hoogsensitief. Houten: Lannoo Campus.

28 Hoogsensitiviteit Hoogbegaafdheid Een hoogbegaafde is een snelle en slimme denker, die complexe zaken aankan. Autonoom, nieuwsgierig en gedreven van aard. Een sensitief en emotioneel mens, intens levend. Hij of zij schept plezier in creëren. M.B.G.M. Kooijman van Thiel (2008). Hoogbegaafd. Dat zie je zo! Over zelfbeeld en imago van hoogbegaafden. OYA Productions.

29 Gedrag (Probleem)gedrag?

30 Gedrag Veel voorkomende problemen/uitdagingen bij HSK: 1) Slapen 2) Eten 3) Spelen 4) Zindelijkheid 5) School 6) Emotionele problemen Voorkomen (van overprikkeling) is beter dan genezen. Bergsma, E. (2016). Hoogsensitieve kinderen. Booklight

31 GEDRAG Veel voorkomende problemen/uitdagingen in de opvoeding van HSK: 1) Aandacht vragen 2) Woedeaanvallen 3) Dwingend karakter 4) Stemming overnemen 5) Geduld opbrengen Opvoeden doe je niet tijdens een woedeaanval, maar in de periodes daar tussen. Bergsma, E. (2016). Hoogsensitieve kinderen. Booklight

32 OEFENING Casus Tussentijdse opdracht Eigenschap Effect Behoefte Probleemgedrag /overlevingsstrategie

33 Dagelijkse praktijk Basishouding als hulpverlener Aanbevelingen Fluwelen handschoenen zijn NIET nodig Wel begrip voor en acceptatie van de eigenschap hoogsensitiviteit Leren omgaan met hoogsensitiviteit begint bij het (h)erkennen van de eigenschap Wees transparant Besteed ook aandacht aan de positieve kanten van hoogsensitiviteit

34 SAMENGEVAT Zichtbaar gedrag kan overeenkomstig zijn, de oorzaak van gedrag kan verschillend zijn. Daarom is het nodig om achter het gedrag te kijken. Inzicht in overeenkomsten en verschillen tussen enerzijds HSP en anderzijds HB, AD(H)D, ASS en BPS Gebruik de stappen: (1) probleemgedrag (2) effect (3) behoefte (4) alternatief Leer hoogsensitieve kinderen, hun ouders, leerkrachten en andere volwassenen om hen heen wat ze preventief en curatief kunnen doen (in praktische zin) zodat hoogsensitiviteit een kracht wordt en geen last!

35 REFLECTIE Persoonlijk leerdoel

36 MEER WETEN? Hooggevoelig Heel Gewoon Verdiepend opleidingsaanbod: Opleiding tot hooggevoeligheidsdeskundige instroom vanaf deze training in module 3 (vd 6) SKJ accreditatie incl. e-learning en POP incl. hooggevoeligheidsdeskundige keurmerk Voor meer informatie:

37 MEER WETEN? Hooggevoelig Heel Gewoon Verdiepend opleidingsaanbod: Losse modules Kindermodule incl. 2 methodes: Buitengewoon Mezelf Spel en Otto de Octopus handpop met handleiding Hooggevoelig én hoogbegaafd? - module Voor meer informatie:

38 MEER WETEN? Hooggevoelig Heel Gewoon Verdiepend opleidingsaanbod: E-learning: Hooggevoeligheid van last naar kracht! Voor meer informatie:

39 MEER WETEN? Het Sensitieve Brein Begeleiding voor cliënten Individuele begeleiding voor (vermoedelijk) hoogsensitieve kinderen en jongeren Ouderbegeleiding/opvoedondersteuning voor ouders van (vermoedelijk) hoogsensitieve kinderen en jongeren Coaching voor professionals (hulpverleners/leerkrachten) Rondom eigen hoogsensitiviteit Rondom begeleiden hoogsensitieve doelgroep Voor meer informatie:

40 AFSLUITEN Vragen of opmerkingen?

41 AFSLUITEN EVALUATIE