Het 8-fasenmodel. Het 8-fasenmodel. Kennismaking met een praktische manier van planmatig werken in de maatschappelijke opvang

Transcriptie

1 Het 8-fasenmodel Het 8-fasenmodel Kennismaking met een praktische manier van planmatig werken in de maatschappelijke opvang

2 Het Het 8-fasenmodel voor de maatschappelijke voor de maatschappelijke opvang opvang Het 8-fasenmodel is een methode die het NIZW speciaal ontwikkeld heeft voor de maatschappelijke opvang om cliënten individueel te kunnen begeleiden. Het is een methode om gestructureerd en in samenwerking met cliënten te werken aan haalbare begeleidingsdoelen. Het geeft medewerkers en cliënten een houvast om gericht activiteiten te doen. Daarbij kan het gaan om het werken aan meer zelfredzaamheid van de cliënt, maar ook om het behouden van de hoogst haalbare vorm van prettig en beschermd wonen. Het 8-fasenmodel is in de jaren 2002 en 2003 getest in zes proeflocaties. fasen Het 8-fasenmodel in vogelvlucht Met het 8-fasenmodel kunnen instellingen de individuele begeleiding aan cliënten in de maatschappelijke opvang (beter) organiseren. De naam zegt al waar het model om draait: acht fasen in het begeleidingsproces. Dat begint bij het eerste contact, wanneer de cliënt zich aanmeldt, en eindigt als eventuele nazorg is afgerond. Hulpverlening met een kop en een staart dus. We onderscheiden de volgende fasen: 1. Aanmeldingsfase: het eerste contact tussen de cliënt en iemand van de instelling 2. Intakefase: een nadere kennismaking tussen de cliënt en de instelling 3. Opnamefase: de opbouw van de hulpverlening aan de cliënt 4. Analysefase: analyse van het functioneren van de cliënt op acht leefgebieden 5. Planningsfase: het opstellen van een begeleidingsplan 6. Uitvoeringsfase: de uitvoering van het begeleidingsplan 7. Evaluatiefase: een terugblik op de uitvoeringsfase 8. Uitstroomfase: de afronding van de hulpverlening Ko Dokter, cliënt Sociaal Pension Zaanerf te Zaandam De mentrix zet op papier hoe het met mij gaat. In het begeleidingsplan schrijft ze de afspraken op. Dat mag ik lezen. De laatste tijd is de begeleiding er op vooruitgegaan. Ik krijg eerlijk te horen wat de begeleiders over mij adviseren. Maar het scheelt wel als ik zelf vraag of er nog nieuwe dingen zijn. Ik vind het belangrijk dat cliënten voldoende aandacht krijgen. Ik ben tevreden over de begeleiding hier.

3 Katia Maas, teamleider Sociaal Pension Zeeburg te Amsterdam Een van de effecten van het werken met het 8-fasenmodel is dat een cliënt sneller en vollediger in beeld komt. Daardoor is een actievere en gerichtere aanpak mogelijk. Het 8-fasenmodel is praktisch en fle-xibel doordat je het per locatie op maat kunt maken. Het is namelijk heel belangrijk om te blijven kijken naar de mogelijkheden van een team om planmatig te werken. Je bent afhankelijk van de kennis en vaardigheden van medewerkers en ook van de formatie. Wij hebben geïnvesteerd in de persoonlijke coaching van mentoren door een aparte functionaris. Die continue ondersteuning is essentieel. Met alleen training van een team kom je er niet. Elke fase heeft een eigen doel, werkwijze en bijbehorende instrumenten. Per fase zijn er enkele algemene activiteiten die in ieder geval plaatsvinden. Voor elke fase zijn er ondersteunende instrumenten ontwikkeld zoals checklists en formulieren. Kenmerken van het 8-fasenmodel Praktisch en duidelijk Alle uitvoerende medewerkers die cliënten individueel begeleiden (mentoren of trajectbegeleiders) kunnen met het 8-fasenmodel werken. Het sluit goed aan bij de alledaagse praktijk van de maatschappelijke opvang en geeft heldere richtlijnen. Flexibel Alle onderdelen van het 8-fasenmodel kunnen eenvoudig aangepast worden aan de specifieke mogelijkheden en wensen van de voorzieningen. Zo kan de structuur van de begeleiding er in verschillende voorzieningen ook verschillend uitzien. Het 8-fasenmodel is toepasbaar in de voorzieningen voor crisisopvang, 24-uurswonen, begeleid wonen en ambulante woonbegeleiding.

4 Cliëntgericht De methode helpt de medewerker om betrokken en actief met de cliënt samen te werken en de vragen en wensen van de cliënt serieus te nemen. De individuele benadering levert maatwerk. Breed Het 8-fasenmodel benadert de cliënten zo breed en volledig mogelijk: gedurende langere tijd (het gehele begeleidingstraject), op acht essentiële leefgebieden en ten aanzien van sterke punten (competenties) en zwakke punten (problemen) in het functioneren. Acht leefgebieden In het 8-fasenmodel onderscheiden we acht leefgebieden. De leefgebieden komen in bijna elke fase weer terug. Ze staan dus steeds centraal in het begeleidingstraject en brengen structuur aan in de rapportage en de begeleiding. leefgebieden 1. Huisvesting: huidige woonsituatie van cliënt 2. Financiën: financiële situatie van de cliënt (zoals inkomsten, uitgaven, schulden) en bestedingspatroon 3. Sociaal functioneren: relatie tussen de cliënt en zijn omgeving (waaronder zijn gezin, familie, hulpverleners), inclusief zijn maatschappelijk gedrag (relatie met justitie) 4. Psychisch functioneren: het welbevinden van de cliënt, inclusief eventueel psychiatrisch ziektebeeld en verslavingsgedrag 5. Zingeving: datgene wat de cliënt motiveert om te leven (bijvoorbeeld een levens- of geloofsovertuiging) 6. Lichamelijk functioneren: fysieke gesteldheid van de cliënt en zelfzorg 7. Praktisch functioneren: huishoudelijke en technische vaardigheden, taalvaardigheden 8. Dagbesteding: daginvulling van de cliënt (werk, hobby s studie, activiteiten) Stan Poels, directeur maatschappelijke opvang HVO-Querido te Amsterdam We hebben het 8-fasenmodel in drie voorzieningen tegelijkertijd ingevoerd. Er zijn goede resultaten: we werken systematischer en bewuster. Cliënten komen duidelijker in beeld, ook hun doorstromingsmogelijkheden. Het 8-fasenmodel is laagdrempelig en lichtvoetig; het sluit aan bij de sector. Toch vergt het een forse inzet van alle betrokken medewerkers om de verandering naar een meer activerende cultuur voor elkaar te krijgen. En daar zijn we nog wel enkele jaren mee bezig. HVO heeft gekozen voor een stapsgewijze invoering. Uiteindelijk moet het 8-fasenmodel instellingsbreed ingevoerd zijn.

5 Anoushka Verspay, trajectbegeleider Huis Vaartserijn te Utrecht Onze werkwijze is sinds de invoering van het 8-fasenmodel compleet veranderd in een activeringsgerichte aanpak. Eerdere projecten die het doel hadden meer methodisch te werken verwaterden al snel. We hebben nu een structurelere werkwijze. De ene helft van het team doet de individuele trajectbegeleiding volgens het 8-fasenmodel en de andere helft draagt zorg voor het groepswerk. De cliënten zijn positief over de nieuwe werkwijze. Zij ervaren meer ruimte voor overleg. Ze worden meer serieus genomen en actief betrokken. Zij vinden het fijn om hun verhaal compleet te maken. Effecten van het 8-fasenmodel De ervaringen met het 8-fasenmodel in zes proeflocaties waren positief. De volgende effecten kwamen naar voren: Structuur en samenhang De begeleiding wordt professioneler, bewuster en meer doordacht. Er is meer continuïteit in de begeleiding, begeleiding met een kop en een staart. Er komt meer grip op de begeleidingsprocessen in vergelijking met een ad-hocbegeleiding. Inzicht en openheid Er ontstaat meer zicht op het functioneren van de cliënt (totaalbeeld) en de begeleidingsprocessen: voor de cliënt zelf, voor de medewerkers en voor samenwerkingspartners. Witte vlekken in de informatie over de cliënt worden al snel zichtbaar, waarna gerichte informatieverzameling mogelijk is. Alle cliënten komen aan bod, ook de stillen. Doel- en doorstroomgerichtheid Doorstroom- en groeimogelijkheden van cliënten worden veel beter benut. Begeleiding is minder vrijblijvend, werkt ergens naartoe. Effecten zijn beter te meten. Betere samenwerking Er is betere uitwisseling van informatie, zowel intern binnen het team als met externe partners. Voor externen is het duidelijker wie voor het individuele begeleidingstraject verantwoordelijk is.

6 Meer weten? Lees het boek Het 8-fasenmodel. Planmatig werken in de maatschappelijke opvang P. van Leeuwen-den Dekker en D. Heineke hebben een boek over het 8-fasenmodel geschreven. Het boek is bestemd voor (aankomend) hulpverleners in de maatschappelijke opvang, die individuele begeleiding aan cliënten bieden. Leidinggevenden kunnen dit boek gebruiken om te bepalen of ze het 8-fasenmodel willen invoeren in hun instelling. NIZW Uitgeverij Postbus DD Utrecht Telefoon (030) Fax (030) Website Interesse in implementatie van het 8-fasenmodel? Vraag informatie bij de Centrale RINO Groep. De Centrale RINO Groep (CRG) voor Opleiding, Scholing en Advies heeft in zijn aanbod een traject opgenomen voor implementatie van het 8-fasenmodel. Dit traject bestaat uit: Informatiebijeenkomsten voor managers Driedaagse implementatiecursus voor sleutelfiguren (projectleiders) In-companytraining voor uitvoerend medewerkers (mentoren) binnen de instelling (8 dagdelen, bij voorkeur per team) Over dit implementatietraject is een uitgebreide informatiebrief beschikbaar. Als u meer wilt weten of de informatiebrief wilt aanvragen kunt u contact opnemen met: CRG secretariaat scholing Maatschappelijke Opvang Jeannette Reuvers (030) reuvers@crg.nl Illustratie: Juliette de Wit