ALLES BACH. La Petite Bande. donderdag 5 oktober 2017 Predikherenkerk Leuven. o.l.v. Sigiswald Kuijken

Transcriptie

1 ALLES BACH La Petite Bande o.l.v. Sigiswald Kuijken donderdag 5 oktober 2017 Predikherenkerk Leuven

2 met steun van & de Belgische Tax Shelter Sigiswald Kuijken, orkestleider & viool Anna Gschwend, sopraan Sara Kuijken, viool Marleen Thiers, altviool Ronan Kernoa, cello Vinciane Baudhuin, hobo Ofer Frenkel, hobo Benjamin Alard, klavecimbel Anne Pustlauk, traverso

3 Johann Sebastian BACH ( ) Ouverture (Suite) no.2 in b, BWV 1067 solist: Anne Pustlauk, traverso Ouverture - Rondeau - Sarabande - Bourrées 1 & 2 - Polonaise - Menuet - Badinerie Concerto voor Klavecimbel no.5 in f minor, BWV 1056 solist: Benjamin Alard, klavecimbel (Moderato) - Largo - Presto korte pauze Trio Sonata uit Musikalische Opfer, BWV 1079 voor fluit, viool en b.c. Sigiswald Kuijken, Anne Pustlauk, Ronan Kernoa & Benjamin Alard Largo - Allegro - Andante - Allegro Cantata Ich bin in mir vergnügt, BWV 204 voor sopraan, fluit, 2 hobo s, strijkers en b.c. solist: Anna Gschwend, sopraan 1. Recitatief: Ich bin in mir vergnügt 2. Aria: Ruhig und in sich zufrieden 3. Recitatief: Ihr Seelen, die ihr außer euch 4. Aria: Die Schätzbarkeit der weiten Erden 5. Recitatief: Schwer ist es zwar, viel Eitles zu besitzen 6. Aria: Meine Seele sei vergnügt 7. Recitatief: Ein edler Mensch ist Perlenmuscheln gleich 8. Aria: Himmlische Vergnügsamkeit

4 Alles Bach In dit programma beleven we vier verschillende hoofdaspecten van Bachs kunst: - de Suite nr. 2 voor orkest met fluitsolo illustreert Bachs vertrouwdheid met en zijn meesterschap in de Franse stijl (die toen à la mode was aan de meeste adellijke hoven in Europa en aldus ook algemeen in de burgerlijke muziekcultuur doordrong). - In het Klavecimbel concerto in f klein toont Bach ons hoe hij de Italiaanse concertante stijl integreert in zijn manier van schrijven, en er een vehikel van uitzonderlijke vindingrijkheid en expressie van maakt - in zijn Musikalisches Opfer (in 1747 opgedragen aan de Koning van Pruissen Friedrich de Grote, zelf componist) zien we hoe Bach een eigentijdse en diepgaande demonstratie geeft van de grote kunst van het contrapunt, een traditie die in zijn tijd tanend was. De verschillende canons in dit werk sluiten direct aan bij technieken die in onze Nederlanden in de 15de en 16de eeuw waren geboren en via zijn voorgangers tot hem waren gekomen; vanavond wordt alleen de triosonate uit dit veelzijdige werk gespeeld - hierin merken we hoe Bach er zelfs in slaagt uitersten te combineren : de toen rondom hem gangbare 'galante stijl enerzijds, en anderzijds een sterke horizontale contrapuntische schrijfwijze. Een uitzonderlijk idee! - de Cantate "Von der Vergnügsamkeit is een voorbeeld van Bachs vocale kunst: bij hem verworden de woorden en tekstideeën tot muziek, op een zeer uitgekiende en tegelijk vloeiende manier. De Ars Poetica had voor Bach geen geheimen! Dit werk uit 1726/27 is géén kerkcantate - het thema is (zeer verrassend!) van algemeen-filosofische aard - de dichter verheerlijkt een stoïcijnse levenshouding, met innerlijke vreugden bekroond. La Petite Bande gaat met dit programma naar Japan (oa Osaka, Tokyo en Fukuoka). Op de agenda aldaar staan verder nog concerten met Haydn s "La Canterina, strijkkwartetten van Mozart en Haydn en een solo-vioolrecital met Bach door Sigiswald Kuijken.

5 La Petite Bande 45 jaar authentiek musiceren! Het barokorkest La Petite Bande werd in 1972 opgericht door Sigiswald Kuijken, op verzoek van de Duitse platenfirma Harmonia Mundi, om Lully's Le Bourgeois Gentilhomme op te nemen onder leiding van Gustav Leonhardt. De orkestbezetting en de naam werden ontleend aan het orkest van Lully zelf aan het hof van Lodewijk de XIV. Ondermeer door authentieke instrumenten te gebruiken en de oude speelwijze in ere te herstellen werd er naar gestreefd deze muziek, zowel qua interpretatie als qua klankbeeld, zo getrouw mogelijk te laten herleven, zonder daarbij in een strak academisme te vervallen. Dit is nog steeds het artistieke credo van het ensemble. Oorspronkelijk was het niet de bedoeling dat La Petite Bande een permanent orkest zou worden, maar het succes van de plaatopnamen was zo groot dat de groep geregeld concerten ging geven. Na een eerste periode, waarin het accent vooral lag op de Franse barokmuziek (Lully, Campra, Muffat) werd ook het Italiaanse repertoire aangevat (Corelli, Vivaldi e.a.). Daarna kwam als vanzelfsprekend ook het oeuvre van J.S. Bach aan de beurt. Nadien heeft het orkest zich ook vaak laten opmerken door zijn veelgeprezen interpretaties van de klassieke meesters (Mozart, Haydn). De laatste jaren is het accent weerom meer te komen liggen op J.S. Bach, en zijn voorgangers (Monteverdi, Schütz, Sweelinck, Vivaldi). Het recente onderzoek van het ensemble focust op de uitvoering van de muziek van Bach (one to a part, aandacht voor de tekst, geen dirigent, barokke koperblazers) en de vroeg-barokke strijkers in het eerste helft van de 17de eeuw. La Petite Bande is regelmatig te zien en te horen op binnen- en buitenlandse radio- en televisiestations, en trad op in vele belangrijke Europese festivals en concertzalen, en verder ook in Japan, China, Zuid-Oost Azië, Australië en Zuid- Amerika. Sinds 1997 is La Petite Bande in residentie in de Stad Leuven.

6 Sigiswald Kuijken Sigiswald Kuijken werd geboren in 1944 bij Brussel. Hij studeerde viool aan de Conservatoria te Brugge en Brussel, waar hij bij Maurice Raskin afstudeerde in Hij kwam op zeer jonge leeftijd in contact met de oude muziek, samen met zijn broer Wieland; door zelfstudie maakte hij zich vertrouwd met de specifieke 17de- en 18de-eeuwse speeltechnieken en interpretatieconventies op de viool en viola da gamba. Zo introduceerde hij vanaf 1969 de meer authentieke barokvioolspeelwijze waarbij het instrument niet meer onder de kin geklemd wordt, maar vrij op de schouder ligt; dit heeft een beslissende invloed op de benadering van de vioolmuziek, en die techniek werd dan ook sinds de vroege jaren zeventig door velen overgenomen. In 1972 richtte hij, onder impuls van Deutsche Harmonia Mundi en Gustav Leonhardt, het barokorkest La Petite Bande op waarmee sindsdien talloze concerten doorheen Europa, Australië, Zuid-Amerika, China en Japan werden gemaakt, en een groot aantal opnames werden gerealiseerd voor verschillende firma s (Deutsche Harmonia Mundi, Seon, Virgin Accent, Challenge Classics, Denon en Hyperion). In 2004 liet Sigiswald Kuijken een violoncello da spalla bouwen, d.i. een vergeten solistisch basinstrument, waarvoor Bach zijn beroemde cello-suites geschreven heeft. Ook dit initiatief brengt een nieuwe evolutie teweeg in de uitvoering van de muziek van ca.1675/1725. Op 2 februari 2007 werd Sigiswald Kuijken een eredoctoraat van de KU Leuven toegekend. Sigiswald Kuijken ontving in februari 2009 de prestigieuze prijs voor Algemene Culturele Verdienste van de Vlaamse Gemeenschap. In september 2015 ontving hij de Gouden Penning van de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Kunsten en Wetenschap, gevolgd door de KLARA-Carrièreprijs in januari 2016.

7 BWV 204 Ich bin in mir vergnügt Von der Vergnügsamkeit 1. Recitativo S Continuo Ich bin in mir vergnügt, Ein andrer mache Grillen, Er wird doch nicht damit Den Sack noch Magen füllen. Bin ich nicht reich und groß, Nur klein von Herrlichkeit, Macht doch Zufriedensein In mir erwünschte Zeit. Ich rühme nichts von mir: Ein Narr rührt seine Schellen; Ich bleibe still vor mich: Verzagte Hunde bellen. Ich warte meines Tuns Und lass auf Rosen gehn, Die müßig und darbei In großem Glücke stehn. Was meine Wollust ist, Ist, meine Lust zu zwingen; Ich fürchte keine Not, Frag nichts nach eitlen Dingen. Der gehet nach dem Fall In Eden wieder ein Und kann in allem Glück Auch irdisch selig sein. 2. Aria S Oboe I/II, Continuo Ruhig und in sich zufrieden Ist der größte Schatz der Welt. Nichts genießet, der genießet, Was der Erden Kreis umschließet, Der ein armes Herz behält.

8 3. Recitativo S Violino I/II, Viola, Continuo 4. Aria S Violino solo, Continuo 5. Recitativo S Continuo Ihr Seelen, die ihr außer euch Stets in der Irre lauft Und vor ein Gut, das schattenreich, Den Reichtum des Gemüts verkauft; Die der Begierden Macht gefangen hält: Durchsuchet nur die ganze Welt! Ihr suchet, was ihr nicht könnt kriegen, Und kriegt ihr's, kann's euch nicht vergnügen; Vergnügt es, wird es euch betrügen Und muss zuletzt wie Staub zerfliegen. Wer seinen Schatz bei andern hat, Ist einem Kaufmann gleich, Aus andrer Glücke reich. Bei dem hat Reichtum wenig statt: Der, wenn er nicht oft Bankerott erlebt, Doch solchen zu erleben in steten Sorgen schwebt. Geld, Wollust, Ehr Sind nicht sehr In dem Besitztum zu betrachten, Als tugendhaft sie zu verachten, Ist unvergleichlich mehr. Die Schätzbarkeit der weiten Erden Lass meine Seele ruhig sein. Bei dem kehrt stets der Himmel ein, Der in der Armut reich kann werden. Schwer ist es zwar, viel Eitles zu besitzen Und nicht aus Liebe drauf, die strafbar, zu erhitzen; Doch schwerer ist es noch, Dass nicht Verdruss und Sorgen Zentnern gleicht, Eh ein Vergnügen, welches leicht Ist zu erlangen, Und hört es auf, So wie der Welt und ihrer Schönheit Lauf, So folgen Zentner Grillen drauf. In sich gegangen, In sich gesucht, Und sonder des Gewissens Brand Gen Himmel sein Gesicht gewandt, Da ist mein ganz Vergnügen, Der Himmel wird es fügen. Die Muscheln öffnen sich, wenn Strahlen darauf schießen, Und zeigen dann in sich die Perlenfrucht: So suche nur dein Herz dem Himmel aufzuschließen, So wirst du durch sein göttlich Licht

9 Ein Kleinod auch empfangen, Das aller Erden Schätze nicht Vermögen zu erlangen. 6. Aria S Flauto traverso, Continuo 7. Recitativo S Continuo Meine Seele sei vergnügt, Wie es Gott auch immer fügt. Dieses Weltmeer zu ergründen, Ist Gefahr und Eitelkeit, In sich selber muss man finden Perlen der Zufriedenheit. Ein edler Mensch ist Perlenmuscheln gleich, In sich am meisten reich, Der nichts fragt nach hohem Stande Und der Welt Ehr mannigfalt; Hab ich gleich kein Gut im Lande, Ist doch Gott mein Aufenthalt. Was hilft's doch, viel Güter suchen Und den teuren Kot, das Geld; Was ist's, auf sein' Reichtum pochen: Bleibt doch alles in der Welt! Wer will hoch in Lüfte fliehen? Mein Sinn strebet nicht dahin; Ich will nauf im Himmel ziehen, Das ist mein Teil und Gewinn. Nichtes ist, auf Freunde bauen, Ihrer viel gehn auf ein Lot. Eh wollt ich den Winden trauen Als auf Freunde in der Not. Sollte ich in Wollust leben Nur zum Dienst der Eitelkeit, Müßt ich stets in Ängsten schweben Und mir machen selbsten Leid. Alles Zeitliche verdirbet, Der Anfang das Ende zeigt; Eines lebt, das andre stirbet, Bald den Untergang erreicht.

10 8. Aria S Flauto traverso, Oboe I/II, Violino I/II, Viola, Continuo Himmlische Vergnügsamkeit, Welches Herz sich dir ergibet, Lebet allzeit unbetrübet Und genießt der güldnen Zeit, Himmlische Vergnügsamkeit. Göttliche Vergnügsamkeit, Du, du machst die Armen reich Und dieselben Fürsten gleich, Meine Brust bleibt dir geweiht. Göttliche Vergnügsamkeit. 1-6: Christian Friedrich Hunold (Menantes) 1713; 7,8: unbekannter Dichter

11

12 30CC presenteert zaterdag 14 oktober, 20 uur, Kapel Heilig Hart Heverlee Mensen en Grenzen Twee koren en een blaasorkest brengen muziek voor en over alle vluchtelingen van vandaag koren Musa Horti (Leuven) & Cantando (Ekeren) blaasensemble I Solisti del Vento zondag 15 oktober, Schouwburg Maurice Ravel & co Een themadag over de componist Maurice Ravel. Drie delicate concerten voor fijnproevers. Ravel & co - À la jazz, om 11 uur Een jonge violiste en pianiste uit Rusland brengen Ravel in een zigeuner- en jazzkleedje. Maria Milstein (viool) en Hanna Shybayeva (piano) Ravel & co - À l ancienne, om uur Ravel op zijn best: kamermuziek en romantiek met elkaar verbindend. Pianotrio Khaldei Ravel & co - À la harpe, om 18 uur Ravel slaagde er in vele facetten van de harp naar boven te halen in zijn composities. Sophie Hallynck (harp) en Quatuor Zaïde