AquaRel meets NAJK: De jonge boer op!

Transcriptie

1 AquaRel meets NAJK: De jonge boer op! Verslag: AquaRel en NAJK themamiddag 24 mei 2007 Donderdagmiddag 24 mei was het een prachtige middag met veel zonneschijn en een temperatuur van rond de 25 o C. Ideaal voor een gezellige en informatieve netwerkbijeenkomst in het veld tussen het NAJK en de leden van AquaRel. Rond een uur of één was er een hartelijke ontvangst op de boerderij van Wilco van der Vaart waar de themamiddag tussen NAJK en AquaRel zou plaatsvinden. Na de ontvangst met heerlijke ambachtelijke (biologische) drankjes van appels en bessen trapte Annemiek Roeling af. De aftrap Annemiek heet iedereen welkom en bedankt Wilco van der Vaart voor zijn gastvrijheid. Het is mooi dat op deze korte termijn zo n leuke middag tot stand is gekomen met het NAJK en AquaRel. Wat is AquaRel? Dit is de officiële naam voor de KRW-netwerkclub van jonge KRW professionals. Vorig jaar zijn we als netwerkgroep voor het eerst bijeengekomen in Den Haag. Beter bekend als het pizza-overleg. Gelukkig is het daar niet bij gebleven. Zowel de toenmalige Staatssecretaris van V&W als de UvW waren blij met het initiatief en ondersteunen een vervolg. Doel van AquaRel is om als jonge professionals relatief eenvoudig een netwerk op te bouwen en daarnaast een onafhankelijk kritisch geluid af te geven t.a.v. de implementatie van de KRW. Het bedrijfsbezoek Wilco van der Vaart geeft een rondleiding op zijn bedrijf. Allereerst wordt er een bezoek gebracht aan de stal waar ook de koeien staan. Hier vertelt Wilco over de bedrijfsvoering en uitbreidingsplannen die op stapel staan. Ook de melkstal en de opslagtank voor de melk worden bekeken. Tijdens het verhaal wordt duidelijk dat het runnen van een melkveehouderij in veengebieden hard aanpoten is en de waterhuishouding van grote invloed is op de bedrijfsvoering. Ritje op de kar Na de rondleiding op het bedrijf werd het toch echt tijd dat de Aquarellers en de NAJK-ers hard aan de slag moesten. De locatie waar de themamiddag een verdieping krijgt was bijzonder, met een ritje op een platte kar met hooibalen (dienden als stoelen) werden we afgezet midden in een weiland. Een inspirerende omgeving om samen de drie volgende onderwerpen uit te diepen: 1. inrichting en beheer in het agrarische gebied ten behoeve van waterkwaliteit; 2. participatie en gebiedskwaliteit in het agrarische gebied; 3. kennis en maatregelen die nodig zijn om de waterkwaliteit in het agrarische gebied te verbeteren.

2 Presentatie NAJK Voorafgaand aan de drie verdiepende onderwerpen hield Nils den Besten, dagelijks bestuurder en portefeuillehouder water bij het NAJK een inleiding. Het NAJK is dé vereniging voor jonge agrarische bedrijfsopvolgers van 16 tot en met 35 jaar. De vereniging heeft ca leden, die in zo n 200 lokale afdelingen zijn georganiseerd en werkt ook regelmatig samen met grote broer LTO. Belangrijkste speerpunt van het NAJK is het onderwerp bedrijfsovername. Voor de toekomstige jonge ondernemers is het een hele stap om het bedrijf van de ouders over te nemen. Het NAJK ondersteunt dit proces met educatie, en belangenbehartiging. Daarnaast spelen er op sectorniveau (zoals melkveehouderij, glastuinbouw etc.) vele specifieke onderwerpen. Het onderwerp water staat bij het NAJK ook hoog op de agenda. De KRW is voor de jonge boeren hét wateronderwerp. Het is niet zo verwonderlijk dat water zo belangrijk is als er naar de bedrijfsvoering gekeken wordt. Hierin is lucht:water:voer gelijk aan de verhouding 10:3:1. Waterkwaliteit is belangrijk voor de productie van melk bijvoorbeeld. In het begin zag de sector de KRW als een grote bedreiging. Het NAJK heeft de KRW nooit als een bedreiging gezien. Met een open blik zijn ze het proces in gestapt. Met het project Duik in waterkwaliteit! heeft het NAJK een positieve impuls gegeven aan de participatie van zijn leden bij de KRW. Een verbetering van de waterkwaliteit is prima zolang er ook begrip is dat de doelen en de maatregelen realistisch en haalbaar blijken. Als voorzet voor het voorstelrondje stipte de landelijke projectleider van Duik in waterkwaliteit! Nicolaas van Everdingen, aan dat voor een vlotte implementatie van de KRW er 2 zaken van belang zijn: Kennis en begrip. Aan kennis van water is onder de aanwezigen volgens hem geen gebrek, aan begrip wel. Begrip van de jonge boer voor waarmee de KRW mensen dagelijks bezig zijn. En andersom van de KRW mensen dat water maar 1 van de vele zaken is, die op het bordje van de jonge boer liggen. NAJK organiseert al jaren met succes onder de noemer ambtenarenstage een dagje uitwisseling tussen (beleids)ambtenaren en NAJK-ers.

3 Uiteraard staat zo n dagje praktijk ook open voor alle andere KRW mensen. Voor Nicolaas is deze middag daarom bij voorbaat geslaagd. In een voorstelrondje werd aan de NAJK-ers gevraagd kort aan te geven wat ze van de KRW vinden en aan de Aquarellers werd gevraagd om aan te geven hoe ze tegen een NAJK-er (jonge boer) aankijken. De antwoorden kwamen over het algemeen op het volgende neer NAJK over KRW Nog redelijk ver van het bed Soms wel betrokken bij het KRW proces Sceptisch over de haalbaarheid van de doelen en de maatregelen Aquarel over de jonge boer Veel respect voor deze jonge ondernemers Veel lef om zo n groot bedrijf over te nemen Kan in de toekomst moeilijk worden om goed te boeren Discussiesessies verdiepende onderwerpen 1) inrichting en beheer in het agrarische gebied ten behoeve van waterkwaliteit Tijdens de sessie over inrichting en beheer is een levendige discussie ontstaan over de mogelijkheden en onmogelijkheden van inrichten en beheren van agrarisch grasland in relatie tot de waterkwaliteit. Als snel werd duidelijk dat inrichting en beheer niet los van elkaar gezien kunnen worden. Immers inrichting en beheer zijn afhankelijk van elkaar. Echter zowel voor inrichting als beheer zijn afzonderlijke aandachtspunten ontstaan uit de discussie. Inrichting: In het proces van de ruimtelijke ordening wordt niet (altijd) nadrukkelijk gekeken naar de geschiktheid van grond t.b.v. de functies. Bijvoorbeeld bij de inzet van waterberging zou vaker overwogen kunnen worden die gronden in te zetten die het minst productief zijn voor de boer, i.p.v. de gronden die het meest efficiënt zijn voor het waterbeheer. In de toekomst zouden de functies gekoppeld moeten worden aan de geschiktheid van een locatie en niet andersom. M.a.w. je gaat inrichten daar waar de functie het beste kan. Dit kan soms ook betekenen dat agrarische functies plaats moeten maken voor beter passende functies. Als de overheid plannen maakt moet er snellere realisatie plaatsvinden. Door gebiedsplannen kan het gebied op slot komen te zitten. Er wordt dan minder of niet geïnvesteerd. Ook moeten de plannen minder vaak opeenvolging krijgen. Soms wordt er plan na plan na plan gemaakt. Als men eenmaal met de uitvoering van een plan bezig is, moet dit wel voor een zeer lange tijd vast liggen zodat er ook geïnvesteerd en ontwikkeld kan worden in een gebied. Dit kan overigens haaks staan met de wens om flexibiliteit te hebben in een gebied. De langdurige zekerheid van zo n plan moet er vervolgens niet toe bijdragen dat ook nu weer een gebied op slot gaat. Conclusie: dit is een mooie case voor de planmakers en de RO-ers. Zorg ervoor dat plannen voor een lange periode gelden, snel worden gerealiseerd maar dat er wel voldoende flexibiliteit behouden blijft om bij te sturen of nieuwe zaken te ontwikkelen. Beheer: Tijdens de discussie over beheer kwamen enkele kernwoorden steeds terug. Flexibiliteit en Vrijwilligheid. De agrariërs willen in hun gebied graag zelf bepalen op welke manier ze bijdragen aan de wateropgave en hoe beheer en onderhoud geregeld dient te worden. Immers watermaatregelen en het beheer ervan kunnen zwaar ingrijpen op de bedrijfsvoering maar dat hoeft niet. Iedere ondernemer heeft een andere bedrijfsvoering en wil dan ook het beheer hier goed laten inpassen. Leg dus geen Top Down beheermaatregelen op die iedere agrariër verplicht moet uitvoeren maar bied ruimte voor maatwerk.

4 Er werd een goed voorbeeld uit Groot Brittannië voorgesteld. Hier zijn de agrariërs verplicht om hun verantwoordelijkheid te nemen voor natuur en milieu maar ze kunnen zelf bepalen welke maatregelen en onderhoudstaken dat zijn. Hierdoor is er veel draagvlak omdat de maatregelen goed bij hun bedrijfsvoering past. Dit vergt flexibiliteit in de wetgeving en een overheid die betrouwbaar is. Voor een lange periode kunnen dan afspraken gemaakt worden en contracten afgesloten worden om natuur en milieu duurzaam en langdurig in te passen in de bedrijfsvoering. 2) participatie en gebiedskwaliteit in het agrarische gebied In de werkgroep participatie en gebiedskwaliteit is een levendige discussie geweest rond dit onderwerp. In deze groep is aan opsomming gemaakt van goede ideeën en aandachtspunten die van belangrijk zijn bij het realiseren van een goede gebiedskwaliteit waarbij de jonge boeren ruimte krijgen om te participeren. 1. Praktisch: boeren s avonds uitnodigen en mogelijk voor vergoeding zorgen (vanuit de vragende partij of de boeren gezamenlijk) Timing: beste idee. 2. Leren van elkaar 3. In de regierol aangeven waar participatie goed gaat 4. Engels systeem i.p.v. controle advies 5. Verhouding participatiedeelnemers 6. Participatie kost tijd: Eerst is het een last, later (volhouden!) wordt het een lust. 3) kennis en maatregelen die nodig zijn om de waterkwaliteit in het agrarische gebied te verbeteren In de werkgroep over kennis en het nemen van maatregelen ging de discussie snel richting wie betaald de maatregelen en wie voert deze uit. Net als in de participatiewerkgroep zijn hier enkele speerpunten uitgekomen. 1. Subsidies liever geen core business: Boeren is core business 2. Subsidies weinig zekerheid 3. Inspanning belonen (niet achteraf op resultaat) 4. kennis->boer->boer belangrijk Probleem: samen op tijd oplossen

5 Ten slotte werden we door Wilco weer teruggereden, langs een koe die heel toepasselijk een duik in water had genomen. Beste idee: Van alle ideeën die in de groepjes zijn geformuleerd, werd als beste gekozen: Houd bij het plannen van bijeenkomsten waar de inbreng van (jonge) agrariërs gevraagd wordt, er rekening mee dat zij vaak overdag buiten het bedrijf werkzaam zijn. Plan deze bijeenkomsten dus bij voorkeur s avonds (en dan ná u). Bekijk ook of er een onkostenvergoeding mogelijk is voor de deelnemende boeren.