STONE anno 2007 en vooruitblik voor de regio
|
|
- Victor Jonker
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 STONE anno 2007 en vooruitblik voor de regio Oscar Schoumans en Piet Groenendijk Alterra, Wageningen UR Jaap Willems MNP
2 Indeling STONE: Nutrientenemmissies uit de landbouw Doel Concept Data input Resultaten EMW 2007 Grondwater Oppervlaktewater Validatie en scenario s Belangrijke ontwikkelingen voor de regio Metamodellen Analyses op stroomgebiedsniveau Conclusies
3 Mestwetgeving Wet- en regelgeving Interimwet beperking varkens en pluimveehouderijen Melkquotering Gebruiksnormenstelsel voor dierlijke mest, regeling verbod uitbreiden mestproductie, invoering Mestproductierechten Emissiearme aanwending Mineralenaanvoerregistratie-systeem (MIAR) Mineralenaangiftesyseem (MINAS) Wet Herstructurering Varkenshouderij (Varkensrechten) Pluimveerechten (Meststoffenwet) Mestafzetovereenkomsten (MAO; tot 2005) Basisregistratie percelen (BRP) Gebruiksnormenstelsel Jaar van invoering
4 Purposes: Policy: European Directives and Conventions Water: Water Framework Directive (2000/60/EC) Nitrates Directive (91/676/EEC) Groundwater Directive (80/68/EEC) Waste framework: (75/442/EEC amended by 91/156/EEC) Dangerous substances: (76/464/EEC) Soil: proposed Soil Framework Directive Air: ( proposal of the EC implementation after 2008?) No overall Directive National Emissions Ceilings directive (2001/81/EC) IPPC directive (96/61/EC) Target to reduce ammonia emissions from agriculture (93% EU total) Air quality (1999/30/EC). Nature: No overall Directive Conservation of wild birds (79/409/EEC). Conservation of Natural Habitats (92/43/EEC) MARINE CONVENTIONS (OSPAR, HELCOM, Barcelona) TRANSBOUNDARY RIVER COMMISSIONS (e.g. Rhine and Danube)
5 Modellering van de nutriëntenemissies uit het landelijke gebied met STONE Het consensus model van WUR, MNP en RIZA voor nationale beleidsevaluaties Concept Processen
6 Organische stofkringloop; proces georiënteerd Bemesting vaste dierlijke mest opgeloste DM wortelresiduen gewasresiduen omzetting naar humus/biomassa uitspoeling
7 N kringloop: proces georiënteerd bemesting N depositie vervluchtiging (NH 3 ) gewasopname mineralisatie immobilisatie nitrificatie denitrificatie (N 2, N 2 O ) ammonium adsorptie uitspoeling (NO 3, NH 4, N org ) runoff
8 P kringloop: proces georiënteerd gewasopname mineralisatie immobilisatie adsorptie desorptie diffusie precipitatie chemische precipitati uitspoeling (o-p en P org ) runoff
9 STONE: Data input Manure districts
10 STONE: Data input Manure districts
11 STONE Meteo Drainage Geohydrology Soil physics Soil chemistry Landuse Fertilizer Spatial schematization Hydrological model SWAP (SWAP) / NAGROM Fertilizer distribution model (CLEAN) model instrument Nutrient model ANIMO N-, P-load groundwater N-, P-load surfacewater [NO3-N] ground-, surfacewater
12 Indeling STONE: nutriëntenemissies uit de landbouw Doelen Concepten Data input (kwaliteit grondwater, opp. water, bodem en lucht) (dynamiek N and P kringlopen) (relevante input data and discretisatie van NL) Resultaten (diffuse belasting) Grondwater NO 3 Oppervlaktewater N and P emissies Validatie en scenario s Belangrijke ontwikkelingen voor de regio Conclusies
13 Cailbratie: NO 3 in bovenste grondwater (mg NO 3 /l)
14 Validatie: NO 3 in bovenste grondwater (mg NO 3 /l) (Zandgebied)
15 Milieuscenario s EMW 2007 Naam rekenvariant Gebruiksnorm stikstof Gebruiksnormen fosfaat Referentie AT-10% 2009 normen voor gras/maïs en 2006-norm -10% voor uitspoelingsgevoelige AT 2007 normen voor overige AT gewassen op zand en voor AT gewassen op klei AT-20% Normen van variant 2009AT-10%, voor uitspoelingsgevoelige AT gewassen een korting van 20% evenwichtsbemesting 2015Nstreng 2009-normen -30%. evenwichtsbemesting
16 Scenario s
17 NO 3 grondwater Nitrate sand areas Zandgebied NO3 (mg/l) variable w constant w EU standard ❿Constant weer: : 58 mg/l; : 54 mg/l
18 NO 3 grondwater Referentie 2006 Variant 2009AT 10%
19 Belasting grondwater: NO 3 grondwater Areaal zandgrond met nitraatconcentraties ( ) 70 % van het zandgebied ref n mg/l mg/l >100 mg/l
20 N belasting oppervlaktewater
21 P belasting oppervlaktewater 2.5 runoff & leaching all cultivated area Af en uitspoeling fosfor landbouwgrond 2.0 P (kg/ha) reference _1 2015_2
22 P landbouw
23 N en P belasting oppervlaktewater Variant: 2015AT 20%
24 N en P concentraties regionaal opp. water Variant: 2015AT 20%
25 Validatie oppervlaktewaterkwaliteit Meetpunten: afwateringsgebied bepalen Test: (1 R P ) Puntbronnen + (1 R S ) STONE Mismatch = 1 Metingen nutriëntenafvoeren Minimaal 5 potentiële bronnen van fouten
26 Methode 1; metingen Ongelijke verdeling Controle ligging nodig
27 Niet landsdekkend
28 Deelstroomgebieden
29 P binnenlandse belasting
30 P afvoeren vs all P inputs minus Retentie Voorlopige resultaten Oude ERC
31 Indeling STONE: nutriëntenemissies uit de landbouw Doelen (kwaliteit grondwater, opp. water, bodem en lucht) Concepten (dynamiek N and P kringlopen) Data input (relevante input data and discretisatie van NL) Resultaten (diffuse belasting) Grondwater NO 3 Oppervlaktewater N and P emissies Validatie en scenario s Belangrijke ontwikkelingen voor de regio Metamodellen Analyses op stroomgebiedsniveau Conclusies
32 Fosfaatbelasting: Proces Model Metamodel Geo- Soil Soil Meteo Drainage Landuse Fertilizer hydrology physics chemistry Meta Model Hydrological model SWAP (SWAP) / NAGROM Spatial schematization Fertilizer distribution model (CLEAN) model instrument SIMPLE Nutrient model ANIMO N-, P-load ground- water N-, P-load surface- water [NO3-N] ground-, surface- water
33 Fosfaatbelasting: Proces Model Metamodel Psurplus c seepage c ups c Pups c P soil total soil c c MHW crop c soil c c crop soil c crop c soil c c P Psurplus seep ups ups soil Psurplus Psurplus MHW crop soil MHW MHW crop soil crop soil sw * * * * * ]) [ ( ) * exp( ]) [ ] [ ( ], [ ] [ ] [ ) log( = λ
34 Monitoring Stroomgebieden (1) Analyse van het regionale systeem en de databeschikbaarheid (2) Bijdrage bronnen en analyse trends EMW - landbouw - natuurgebieden - overige bronnen (3) Optimalisatie monitoringsnetwerk (plaats en frequentie) (4) Inzicht in deelgebieden waar de belasting vandaan komt en waar mogelijk aanvullende maatregelen noodzakelijk en zinvol zijn
35 Monitoring Stroomgebieden: Aanpak Systeemverkenning Meten Modelleren Synthese: meten én modelleren Monitoringsprogramma
36 Analyses op stroomgebiedsniveau Schuitenbeekgebied #
37 Meten Drentse Aa
38 Metingen: Drentse Aa 15 totaal-n (mg.l-1 ) Meetpunt totaal-p (mg.l-1 ) Meetpunt Interpretatie meetgegevens?????
39 Modelleren: om te kunnen interpreteren Fase Model- Systeem Modules Ruimtelijke resolutie Temporele resolutie Fase 1 Landsysteem (STONE) Landelijke schematisatie (STONE) Jaar Fase 2 Land- (STONE) en oppervlaktewatersysteem (SWQN/NuswaLite) Regionale schematisatie maar resultaten STONE toegewezen Oppervlaktewater schematisatie Decade Fase 3 Land- (hydrmod/animo) en oppervlaktewatersysteem (SWQN/NuswaLite) Regionale schematisatie Lokale data bemesting Oppervlaktewater schematisatie Dag
40 Synthese: meten én modelleren: Bijdrage bronnen Rechtstreeks STONE Nieuwe schematisatie en opnieuw STONE Fase 1 Fase 2 Oppervlakte ha % ha % landbouw gras mais akkerbouw natuur open water Totaal Invloed Ruimtelijke schematisatie Drentse Aa
41 Modellen als hulp 15 N-totaal (mg.l -1 N) Gemeten Berekend Meetpunt model N-totaal (mg.l -1 N) Meetpunt 2204 Gemeten Berekend
42 Conclusies STONE: Dynamisch model voor nutriënten (N and P) kringlopen, transport en emissies naar de lucht (CO 2, NH 3, N 2 O, N 2 ), grondwater (NO 3 ) en oppervlaktewater (C, N, P) Belangrijkste nutriënten omzettingsprocessen Verschillende transportroutes Gebruikt voor scenario analyses op nationale schaal Doorlopende validatie met betrekking tot NO 3 grondwater en steeds meer ten aanzien van N and P belasting oppervlaktewater Model kan gebruik worden om simpele relaties af te leiden tussen nutriënten emissies en gebiedskarakteristieken STONE (of componenten van STONE) ook gebruikt voor interpretatie van metingen binnen stroomgebieden / regio s (systeemanalyses). Vraagt regio specifieke informatie, maar biedt mogelijkheden om de effectiviteit van maatregelen in te schatten. Dank u voor uw aandacht
43 The End
Nutriënten en organische stof stromen en voorraden op wereld en Europese schaal. Jan Peter Lesschen. Kimo van Dijk en Oene Oenema
Nutriënten en organische stof stromen en voorraden op wereld en Europese schaal Jan Peter Lesschen Kimo van Dijk en Oene Oenema Introductie Bodemvruchtbaarheid ongelijk verdeeld in de wereld Natuurlijke
Nadere informatieNutriëntenvisie Rijn-Oost
Nutriëntenvisie Rijn-Oost Werksessie bronnen, routes en maatregelen Gerard H. Ros, Piet Groenendijk en Joachim Rozemeijer 4 september 2018 Het doel van vanmiddag Voorbereiding RBO overleg voor ontwikkeling
Nadere informatieSamenvatting van het advies
Samenvatting van het advies Het ministerie van LNV heeft de Commissie van Deskundigen Meststoffenwet gevraagd om een advies over de inzet van modellen voor evaluatie van de werking van het gebruiksnormenstelsel
Nadere informatieEvaluatie Meststoffenwet 2016
Evaluatie Meststoffenwet 2016 Hans van Grinsven Projectleider EMW #PBLNL Aanpak mestprobleem zoektocht balans milieu en economie Landbouwproductie per eenheid product is milieu-efficiënt, maar door omvang
Nadere informatieLandbouwkundige en milieukundige trends akkerbouw in relatie tot 6 e AP Nitraatrichtlijn
Landbouwkundige en milieukundige trends akkerbouw in relatie tot 6 e AP Nitraatrichtlijn Gerard Velthof Meststoffenwet Implementatie van de Nitraatrichtlijn: Minder dan 50 mg nitraat per l in grond- en
Nadere informatieBodemkwaliteit op zand
Bodemkwaliteit op zand 2011-2016 Resultaten gangbare en biologische bedrijfssystemen rond opbrengsten, bodemkwaliteit, bemesting en uitspoeling Themamiddag Bemesting Akkerbouw, Putten, 30 november 2017
Nadere informatie25 jaar biologische teelt op zandgrond: waar staan we nu?
25 jaar biologische teelt op zandgrond: waar staan we nu? Resultaten van systeemonderzoek Bodemkwaliteit op Zand van WUR proeflocatie Vredepeel 24 januari 2019, Janjo de Haan, Marie Wesselink, Harry Verstegen
Nadere informatieHistorie van melkvee en mineralen. aart.vandenham@wur.nl
Historie van melkvee en mineralen Aart van den Ham aart.vandenham@wur.nl Duurzame ontwikkelingsstrategieën Nederland in Europees mineralenperspectief Nederland in Europees mineralenperspectief Nederland
Nadere informatieMesdag Zuivelfonds NLTO
Onderwerpen Mesdagfonds Actuele thema s die keuze vragen Onderzoek uitspoeling stikstof (WUR) Onderzoek vastlegging CO2 (AEQUATOR) Conclusie en aanbevelingen Mesdag Zuivelfonds NLTO Ontstaan: fonds kwaliteit
Nadere informatieDuiding van trends in uit- en afspoeling
Duiding van trends in uit- en afspoeling Piet Groenendijk, december 216, status: concept, wordt nog geredigeerd Trends in uit- en afspoeling kunnen het resultaat zijn van een groot aantal factoren, die
Nadere informatieOpen teelten op zandgronden hebben meer tijd nodig om te voldoen aan nitraatrichtlijn
Resultaten Systeemonderzoek Vredepeel geven aan: Open teelten op zandgronden hebben meer tijd nodig om te voldoen aan nitraatrichtlijn BAVB workshop 11 februari 2014 Janjo de Haan Nieuw mestbeleid heeft
Nadere informatieCitaten uit de Evaluatie van het mestbeleid en twee Achtergronddocumenten Rood en andere lay-out door Lowie
Citaten uit de Evaluatie van het mestbeleid en twee Achtergronddocumenten Rood en andere lay-out door Lowie Janneke Klein, Joachim Rozemeijer, Hans Peter Broers en Bas van der Grift, 2011. Landbouw Specifiek
Nadere informatieNationaal modelinstrumentarium voor integraal waterbeheer. Jan van Bakel Alterra
Nationaal modelinstrumentarium voor integraal waterbeheer Jan van Bakel Alterra Inhoud Inleiding Enige historische achtergronden Modellering hydrologie op nationale schaal Vervolg Advies aan OWO Relaties
Nadere informatieBert Bellert, Waterdienst. 5 september 2011
Ammonium in de Emissieregistratie?! Natuurlijke processen, antropogene bronnen en emissies in de ER Bert Bellert, Waterdienst Ammonium als stof ook in ER??: In kader welke prioritaire stoffen, probleemstoffen,
Nadere informatieNaar een duurzaam bodemen nutriëntenbeheer via de kringloopwijzer akkerbouw
Nutriënten Management Instituut B.V. Postbus 250, 6700 AG Wageningen T: 088 8761280 E: nmi@nmi-agro.nl I: www.nmi-agro.nl Naar een duurzaam bodemen nutriëntenbeheer via de kringloopwijzer akkerbouw Grond
Nadere informatieResultaten KringloopWijzers 2016
Resultaten KringloopWijzers 2016 7 september 2017 Gerjan Hilhorst WLR - De Marke Het belang van lage verliezen Mineralenverliezen belasten het milieu EU beleid: beperken verliezen uit landbouw Streven:
Nadere informatieNitraatuitspoeling en stikstofoverschot op de bodembalans: verschillen tussen regio s en tussen gewassen.
Evaluatie Meststoffenwet Vraag 12 Ex Post A. van Leeuwenhoeklaan 9 3721 MA Bilthoven Postbus 1 372 BA Bilthoven www.rivm.nl KvK Utrecht 3276683 T 3 274 91 11 F 3 274 29 71 info@rivm.nl Nitraatuitspoeling
Nadere informatieOpen teelten op zandgronden hebben meer tijd nodig om te voldoen aan nitraatrichtlijn
Resultaten Systeemonderzoek Vredepeel geven aan: Open teelten op zandgronden hebben meer tijd nodig om te voldoen aan nitraatrichtlijn Themadag NBV, Wageningen, 8 november 2013 Janjo de Haan Nieuw mestbeleid
Nadere informatieFilm. &feature=share&list=plqpenng0hbqmkd3ixz Yal6iHYNX-hz96s
KringloopWijzer Film www.mijnkringloopwijzer.nl http://www.youtube.com/watch?v=zs_8vp7syem &feature=share&list=plqpenng0hbqmkd3ixz Yal6iHYNX-hz96s Opbouw Mestbeleid (generiek -> specifiek) BEX -> KringloopWijzer
Nadere informatieMestverwerkiNG moet de waterkwaliteit verder verbeteren. Van water en mest
MestverwerkiNG moet de waterkwaliteit verder verbeteren Van water en mest LANDBOUW EN MILIEU De waterkwaliteit in Nederland moet van Europa omhoog. Al decennia wordt daarom gewerkt aan vermindering van
Nadere informatieVernatten en akkerbouw? Olga Clevering (Praktijkonderzoek Plant en Omgeving) Bram de Vos en Francisca Sival (Alterra)
Vernatten en akkerbouw? Olga Clevering (Praktijkonderzoek Plant en Omgeving) Bram de Vos en Francisca Sival (Alterra) Inhoud Vormen van vernatten Modelberekeningen Veldexperimenten Conclusies en discussie
Nadere informatieNitraatrichtlijnrapportage
Inhoud Inleiding... 2 Nitraatrichtlijnrapportage... 3 Nitraatconcentratie daalt op derogatiebedrijven... 5 Infographic Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid... 7 LMM in de Lössregio, deel 1: Daling van
Nadere informatieZesde actieprogramma Nitraatrichtlijn ( ): proces en stand van zaken. Inhoud
Zesde actieprogramma Nitraatrichtlijn (2018-2021): proces en stand van zaken Themadag Commissie Bemesting Grasland en Voedergewassen 16 februari 2017 Erik Mulleneers, Projectleider zesde actieprogramma
Nadere informatieDe KringloopWijzer & bodem
De KringloopWijzer & bodem Arnold Froklage Agrifirm Exlan 16-7-2015 Zwolle Agenda Achtergrond mestbeleid De KringloopWijzer Resultaten Vruchtbare Kringloop Achterhoek Vragen test Produceren binnen milieurandvoorwaarden
Nadere informatieResultaten Koeien & Kansen en De Marke
Grasland, bouwland en bodemkwaliteit Resultaten Koeien & Kansen en De Marke Koeien & Kansen is een samenwerkingsverband van 16 melkveehouders, proefbedrijf De Marke, Wageningen UR en adviesdiensten. De
Nadere informatieEquivalente Maatregelen en KringloopWijzer Akkerbouw. Jaap Schröder
Equivalente Maatregelen en KringloopWijzer Akkerbouw Jaap Schröder Inhoud nitraat-bodemoverschot-gebruiksnorm-bemestingsadvies Equivalente Maatregelen KringloopWijzer Akkerbouw Conclusies = Presentatie
Nadere informatieReview voorgestelde N-gebruiksnorm bij de teelt van industriegras
Bijlage 1 bij de WOT-brief met kenmerk 16/N&M0118 van 11 juli 2016 Review voorgestelde N-gebruiksnorm bij de teelt van industriegras J.J. Schröder, G.L. Velthof en J.C. van Middelkoop Wageningen Universiteit
Nadere informatie25-3-2015. Sturen op Nutriënten. Sturen op Nutriënten. Doel. Sturen met Water. Sturen op Nutriënten. Waar kijken we naar. Bijeenkomst 19 februari 2015
Bijeenkomst 19 februari 2015 Jouke Velstra (Acacia Water) 4 Sturen met Water De basisgedachte is dat per perceel de grondwaterstand actief wordt geregeld. Onderwater drainage (OWD) geeft een directe relatie
Nadere informatieVergelijk resultaten van twee modelstudies voor de polder Quarles van Ufford
Vergelijk resultaten van twee modelstudies voor de polder Quarles van Ufford april 2007 Waterbalansen Quarles van Ufford Vergelijk resultaten van twee modelstudies voor de polder Quarles van Ufford April
Nadere informatieBijlage 2 Nitraatrichtlijn
Bijlage 2 Nitraatrichtlijn 1. DE EU-RICHTLIJN Europees milieubeleid t.a.v. mest en mineralen krijgt gestalte middels de EU-Nitraatrichtlijn (91/676 EEC). De Nitraatrichtlijn is in 1991 in werking getreden.
Nadere informatieEffecten van steenmeel op de bodemecologie gefinancierd door provincies Noord-Brabant en Gelderland
Effecten van steenmeel op de bodemecologie gefinancierd door provincies Noord-Brabant en Gelderland Jaap Bloem 1, Gert-Jan van Duinen 2, Maaike Weijters 3 1 Wageningen Environmental Research 2 Stichting
Nadere informatieVrachten uit de landbouw
Vrachten uit de landbouw Gezamenlijke factfinding vanuit metingen en gebiedsexpertise Gerard Ros (NMI, AGV, WU) In samenwerking met: Maarten Ouboter, Laura Moria (AGV) Debby van Rotterdam, Job de Pater
Nadere informatieIndicatoren voor de effectiviteit van het mestbeleid
Bijlage bij brief met kenmerk 13/N&M0017 van 9 maart 2013 Indicatoren voor de effectiviteit van het mestbeleid Commissie van Deskundigen Meststoffenwet, Maart 2013 Achtergrond De begroting van het Ministerie
Nadere informatieImpact van landbouwpraktijken op de oppervlaktewaterkwaliteit: een succesvolle aanpak in het probleemgebied van de Horstgaterbeek in Noord-Limburg
Impact van landbouwpraktijken op de oppervlaktewaterkwaliteit: een succesvolle aanpak in het probleemgebied van de Horstgaterbeek in Noord-Limburg Mia Tits, Frank Elsen Project uitgevoerd door de Bodemkundige
Nadere informatieBodemdiensten, Indicatoren en Maatregelen rol biologische indicatoren. CBAV, Wijnand Sukkel, Wageningen Research
Bodemdiensten, Indicatoren en Maatregelen rol biologische indicatoren CBAV, 29-11-2018 Wijnand Sukkel, Wageningen Research Inhoud Hypothese Rol en invloed Bodemleven Maatregelen Meten van bodemleven Meten
Nadere informatieMAP5 Het oog op een betere waterkwaliteit met respect voor de bodem
MAP5 Het oog op een betere waterkwaliteit met respect voor de bodem Actieprogramma 2015 2018 in uitvoering van de Nitraatrichtlijn Uitgangspunt van het 5 de Actieprogramma Bodemkwaliteit (organische stof)
Nadere informatieOnderzoek in kader Pilot Mineralenconcentraten (NL)
Onderzoek in kader Pilot Mineralenconcentraten (NL) Gerard Velthof & Oscar Schoumans Betrokken instellingen: Livestock Research, PPO, LEI, PRI, Alterra & DLV ( > 20 onderzoekers) Launch-event Biorefine
Nadere informatieStikstofdepositie. Van bron naar effect. 24 Januari 2016 Albert Bleeker
Stikstofdepositie Van bron naar effect Inhoud Waardoor? Wat? Waar? Inhoud Stikstofdepositie: waardoor? De stikstofproblematiek Effecten van stikstof in het milieu Stikstofdepositie: wat? Emissie van stikstof
Nadere informatieUitdagingen bij de opbouw van massabalansen voor het beheer van ecosysteemdiensten. Dirk Vrebos, Jan Staes & Patrick Meire
Uitdagingen bij de opbouw van massabalansen voor het beheer van ecosysteemdiensten. Dirk Vrebos, Jan Staes & Patrick Meire Inleiding De vraag naar waterkwaliteitsverbetering in Vlaanderen blijft hoog.
Nadere informatieBeproeving mineralenconcentraten en spuiwater in diverse gewassen. Praktijkonderzoek Plant & Omgeving. Inhoud
Beproeving mineralenconcentraten en spuiwater in diverse gewassen Resultaten uit onderzoek PPO en andere WUR-instituten Willem van Geel, PPO-AGV, 8-11-2012, Bergeijk Praktijkonderzoek Plant & Omgeving
Nadere informatieMineralen beter geregeld Evaluatie van de werking van de Meststoffenwet 1998-2003
Mineralen beter geregeld Evaluatie van de werking van de Meststoffenwet 1998-2003 pag. 2 van 170 Mineralen beter geregeld Mineralen beter geregeld pag. 3 van 170 Mineralen beter geregeld Evaluatie van
Nadere informatieGewasbeschermingsmiddelen in Vlaanderen: validatie emissies en waterkwaliteit
17/3/214 Gewasbeschermingsmiddelen in Vlaanderen: validatie emissies en waterkwaliteit Emissie Symposium, Utrecht, 13 maart 214 Leen Van Esch, Ingeborg Joris, Guy Engelen en Piet Seuntjens Doelstelling
Nadere informatieKLW KLW. Meer ruwvoer lucratiever dan meer melk? Jaap Gielen, Specialist melkveehouderij 15/22 februari Ruwvoerproductie en economie!
Meer ruwvoer lucratiever dan meer melk!? Jaap Gielen, Specialist melkveehouderij 15/22 februari 2017 Meer ruwvoer lucratiever dan meer melk? Ruwvoerproductie en economie! KLW Actualiteit: Managementinstrument
Nadere informatie2011 Martin Woestenburg, Dorothée van Tol-Leenders Alterra/Deltares. Sturen op schoon water Eindrapportage project Monitoring Stroomgebieden
2011 Martin Woestenburg, Dorothée van Tol-Leenders Alterra/Deltares Sturen op schoon water Eindrapportage project Monitoring Stroomgebieden 2011 Martin Woestenburg, Dorothée van Tol-Leenders Sturen op
Nadere informatieMestbeleid in Nederland: kaders en vooruitblik
Mestbeleid in Nederland: kaders en vooruitblik Masterclass Mestverwaarding Citaverde college Horst 4 oktober 2017 Erik Mulleneers, Projectleider zesde actieprogramma Nitraatrichtlijn Programma Mest Directoraat-Generaal
Nadere informatieLMM e-nieuws 9. Inhoud. Modelleren van grondwateraanvulling. Neerslag vult vanaf de herfst het grondwater aan
LMM e-nieuws 9 Juli 2009 Heruitgave november 2017 Inhoud Modelleren van grondwateraanvulling - Astrid Vrijhoef, RIVM Greppelwaterbemonstering in de veenregio - Arno Hooijboer, RIVM Ook de Engelsen meten
Nadere informatieSysteemanalyse voor het stroomgebied van de Drentse Aa Fase 1
Systeemanalyse voor het stroomgebied van de Drentse Aa Fase 1 2 Alterra-rapport 1271 Systeemanalyse voor het stroomgebied de Drentse Aa Fase 1 J. Roelsma F.J.E. van der Bolt T.P. Leenders L.V. Renaud Alterra-rapport
Nadere informatie5/26/2008. Blokkeren maaiveldafvoer. Uitmijnen: P in grondwater. Maaiveldhoogte grasperceel a. Voorspelling oppervlakkige afvoer.
5/6/8 Inhoud Fosfaat, watkunnenwe eraandoen? Fosfaatpilot Noord- en Midden Limburg Gert-Jan Noij, René Schils, Antonie van den Toorn, Olga Clevering en Jan van Bakel Vooronderzoek Uitmijnen, voorlopige
Nadere informatie2. Waalwijk. 2.1 Grondgebruik. Databron: LGN7
2. Waalwijk Schaal: 1:45.000 2.1 Grondgebruik Databron: LGN7 Hoofdgrondgebruik ha % Agrarisch gebied 234 23% Bos/ natuur/ water 549 54% Bebouwd gebied en wegen 229 23% Totaal gebiedsoppervlak 1012 100%
Nadere informatieOver het mestprobleem en mogelijke oplossingen. Oene Oenema Wageningen University, Alterra
Over het mestprobleem en mogelijke oplossingen Oene Oenema Wageningen University, Alterra Over het mestprobleem en mogelijke oplossingen Oene Oenema Wageningen University Alterra Nationaal Mestcongres
Nadere informatiePrecisiebemesting & optimalisatie mineralen kringlopen met NIRS
Precisiebemesting & optimalisatie mineralen kringlopen met NIRS Philipp Heck John Deere Intelligent Solutions Group Precisielandbouw Toepassingen 2 Mineralen Management & Bemesting Eisen en grote uitdagingen
Nadere informatieGebruiksruimte anders verdelen tussen maïs en gras?
Gebruiksruimte anders verdelen tussen maïs en gras? Jaap Schröder (WUR) & Albert Jan Bos (DLV), Huidige advies: Bemest maïs niet onder 80% van N-advies, de rest naar het grasland: N-advies maïs: 180 Nmin
Nadere informatieUitdampingrisicos. S.Picone, J.Valstar
Uitdampingrisicos S.Picone, J.Valstar Inhoud Conceptueel model Onderzoeksvragen en -opzet STOMP vs VOLASOIL Locaties in Utrecht Model resultaten Conclusies Implicaties voor gebiedsgerichte aanpak Conceptueel
Nadere informatieLuchtkwaliteit: een Europees perspectief
Luchtkwaliteit: een Europees perspectief Conferentie Luchtkwaliteit Brussel, 5 december 2014 Dr Hans Bruyninckx Executive Director European Environment Agency EEA rapporten 2014 Luchtverontreiniging een
Nadere informatieDirksen Management Support John Baars
Dirksen Management Support John Baars Inhoud Voorstellen Huidige wetgeving Kringloop denken Bedrijfsefficiëntie fosfaat en stikstof Veestapel efficiëntie (BEX) Evenwichtsbemesting (BEP) Conclusies Vragen
Nadere informatieBelasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen,
Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2015 Indicator 2 oktober 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieEvaluatie Meststoffenwet ex post. 1: welke wateren? Erwin van Boekel en Piet Groenendijk
Evaluatie Meststoffenwet ex post Erwin van Boekel en Piet Groenendijk Vraag 11a: Wat is de absolute en relatieve bijdrage van de landbouw aan de totale nutriëntenemissies in het landelijke gebied (incl.
Nadere informatieBelasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen,
Belasting van het oppervlaktewater met vermestende stoffen, 1990-2016 Indicator 27 september 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere
Nadere informatieDuurzame mestverwerking voor productie van schone energie en groene mineralen
Duurzame mestverwerking voor productie van schone energie en groene mineralen MTS vd Lageweg Hendrikus van de Lageweg 1 Inhoud MTS vd Lageweg Mestplaatsing veehouderij sectoren / sector belang Doelen Wat
Nadere informatieBegeleidingscommissie Bodem Vredepeel. 15 december 2015 Janjo de Haan, Harry Verstegen, Marc Kroonen
Begeleidingscommissie Bodem Vredepeel 15 december 2015 Janjo de Haan, Harry Verstegen, Marc Kroonen Programma Mededelingen Eerste resultaten 2015 Teeltseizoen 2015 Opbrengsten Eerste resultaten uitspoelingsmetingen
Nadere informatieHet mestdecreet Waar staan we er (voor)?
Het mestdecreet Waar staan we er (voor)? Tongeren, 25 januari 2011 Poperinge, 26 januari 2011 Bocholt, 27 januari 2011 Hoogstraten, 3 februari 2011 Oudenaarde, 8 februari 2011 Waarom? Huidige actieprogramma
Nadere informatiede bodem in de kringloop wijzer Frank Verhoeven ir Frank
de bodem in de kringloop wijzer Frank Verhoeven ir Frank Verhoeven Verstand van het platteland! Boerenverstand werken aan praktische duurzaamheid! Zo verkopen we de melk Wat is duurzame melk? Blije koeien:
Nadere informatieKunnen metingen van N, O en B isotopen nuttig zijn bij de evaluatie van de nitraatproblematiek in water?
δ 18 O NO3 NO3 Problem O O N δ 11 B δ 15 N NO3 O Measures Kunnen metingen van N, O en B isotopen nuttig zijn bij de evaluatie van de nitraatproblematiek in water? November 2009 in water? Content 1 Inleiding:
Nadere informatieBeknopte milieueffectrapportage op planniveau
Alterra Wageningen UR Alterra Wageningen UR is hét kennisinstituut voor de groene leefomgeving en Postbus 47 bundelt een grote hoeveelheid expertise op het gebied van de groene ruimte en het 6700 AA Wageningen
Nadere informatieAchtergronden Koeien & Kansen - KringloopWijzer
Achtergronden Koeien & Kansen - KringloopWijzer Achtergrond BEX (Koeien &Kansen) Samenwerking binnen K&K Voorgesteld mestbeleid NL- EU Samen inspelen op ontwikkelingen uit markt en maatschappij Kringloop
Nadere informatieBronnen van nutriënten in het landelijke gebied
Bronnen van nutriënten in het landelijke gebied De bijdrage van landbouw aan oppervlaktewaterkwaliteit in perspectief F.J.E. van der Bolt H.P. Oosterom R.F.A. Hendriks P. Groenendijk Alterra-rapport 1483,
Nadere informatieBemesting in de boomkwekerij
Inhoud Bemesting in de boomkwekerij Henk van Reuler Randwijk, 2 mei 2011 Inleiding Bemestings volle grond Teelt de grond uit Inleiding - Organogram Boomkwekerij in Nederland Agrotechnology & Food Wageningen
Nadere informatieWatersysteemanalyse Noordelijke Friese Wouden
Watersysteemanalyse Noordelijke Friese Wouden J. Roelsma J. Kros J.A. de Vos Alterra-rapport 1609, ISSN 1566-7197 Watersysteemanalyse Noordelijke Friese Wouden In opdracht van het BSIK-programma Transforum
Nadere informatieBESLUITEN. (Alleen de Nederlandse versie is authentiek) (2014/291/EU)
L 148/88 BESLUITEN UITVOERINGSBESLUIT VAN DE COMMISSIE van 16 mei 2014 tot verlening van een door Nederland gevraagde derogatie op grond van Richtlijn 91/676/EEG van de Raad inzake de bescherming van water
Nadere informatieMIRA-T Kwaliteit oppervlaktewater. Belasting van het oppervlaktewater met zuurstofbindende stoffen en nutriënten DPSIR
Belasting van het oppervlaktewater met zuurstofbindende stoffen en nutriënten belasting oppervlaktewater (1995=100) 120 100 80 60 40 P landbouw N landbouw N huishoudens P huishoudens CZV huishoudens N
Nadere informatieTrends in bodemvruchtbaarheid in Nederlandse landbouwgronden
Trends in bodemvruchtbaarheid in Nederlandse landbouwgronden Arjan Reijneveld 8 N o v e m b e r 2013 Trends in bodemvruchtbaarheid in kaart gebracht met hulp van gegevens grondonderzoek Opbouw presentatie
Nadere informatieIntegraal bodembeheer, wat en hoe
Integraal bodembeheer, wat en hoe Voorbeelden uit de PPS Bodem Lelystad 18 mei 2015 Janjo de Haan, m.m.v. diverse collega s Even voorstellen: Janjo de Haan Projectleider BOGO Bodem Water Secretaris Commissie
Nadere informatieEffect van rijenbemesting bij maïsgewassen op de nitraatconcentratie van grondwater in het zuidelijk zand- en lössgebied
Effect van rijenbemesting bij maïsgewassen op de nitraatconcentratie van grondwater in het zuidelijk zand- en lössgebied Jaap Schröder (WPR, Wageningen UR), 12 juni 2017 Samenvatting In het Zuidelijke
Nadere informatieWerken aan organische stof en bodemvruchtbaarheid: ervaringen vanuit de praktijk in Zuidoost Nederland
Nutriënten Management Instituut B.V. Postbus 250, 6700 AG Wageningen T: 088 8761280 E: nmi@nmi-agro.nl I: www.nmi-agro.nl Werken aan organische stof en bodemvruchtbaarheid: ervaringen vanuit de praktijk
Nadere informatieKoeien & Kansen Koeien & Kansen is een samenwerkingsverband van 16 melkveehouders, proefbedrijf De Marke, Wageningen UR en adviesdiensten. De resultaten vindt u op: www.koeienenkansen.nl Koeien & Kansen
Nadere informatieMeten en modelleren: vaststellingen en toekomstperspectief. Bo Van den Bril en David Roet
Meten en modelleren: vaststellingen en toekomstperspectief Bo Van den Bril en David Roet Overschrijding kritische last 2/05/2016 2 Afname vermestende deposities 50 45 Vermestende depostie (kg N/(ha.jaar)
Nadere informatieOrganische stof, meer waard dan je denkt
Organische stof, meer waard dan je denkt Ervaringen uit het systeemonderzoek PPO-locatie Vredepeel Bodem Anders Den Bosch, 20 maart 2015 Janjo de Haan De bodem Vaste fractie Water Lucht De bodem en organische
Nadere informatieLeidt Europese mestbeleid tot knelpunten voor de bodem?
Nutriënten Management Instituut B.V. Postbus 250, 6700 AG Wageningen T: 088 8761280 E: nmi@nmi-agro.nl I: www.nmi-agro.nl Leidt Europese mestbeleid tot knelpunten voor de bodem? Kennisdag Mest & 1 december
Nadere informatieSysteemanalyse voor het stroomgebied van de Schuitenbeek Fase 1
Systeemanalyse voor het stroomgebied van de Schuitenbeek Fase 1 2 Alterra-rapport 1272 Systeemanalyse voor het stroomgebied van de Schuitenbeek Fase 1 H.C. Jansen L.V. Renaud T.P. Leenders F.J.E. van der
Nadere informatieBrochure en poster bemesting
Brochure en poster bemesting Lore Schoeters 1 Bemesting Wat gebeurt er met meststoffen in de bodem? Hoe kan ik de nutriënten die in de bodem zitten optimaal gebruiken? Hoe kan ik ervoor zorgen dat de uitspoeling
Nadere informatieWOt. werkdocumenten. Verkenning van de mogelijkheden voor de ontwikkeling van een metamodel voor de uitspoeling van stikstof uit landbouwgronden
110 Verkenning van de mogelijkheden voor de ontwikkeling van een metamodel voor de uitspoeling van stikstof uit landbouwgronden C. van der Salm T. Hoogland D.J.J. Walvoort werkdocumenten WOt Wettelijke
Nadere informatiemonitoring stroomgebieden een tussenrapport
monitoring stroomgebieden een tussenrapport meerjarig monitoringsprogramma naar de uit- en afspoeling van nutriënten vanuit landbouwgronden in stroomgebieden en polders monitoring stroomgebieden een tussenrapport
Nadere informatieResultaten onderzoek relatieve bronnen. B-ware en Royal Haskoning (proefsloten) HH Stichtse Rijnlanden en Aequator (polderanalyse)
Resultaten onderzoek relatieve bronnen B-ware en Royal Haskoning (proefsloten) HH Stichtse Rijnlanden en Aequator (polderanalyse) Overzicht Aanleiding Aanpak Vervolg Waterkwaliteit Lopikerwaard Welke bronnen
Nadere informatieThe Water Emissions Inventory, a Planning Support System aimed at reducing the pollution of water bodies
The Water Emissions Inventory, a Planning Support System aimed at reducing the pollution of water bodies EMISSIE SYMPOSIUM Utrecht, March 15 th 2012 http://weiss.vmm.be weiss@vmm.be 1. Waarom WEISS INHOUD
Nadere informatieEmissies door de land- en tuinbouw en natuur - BKG. Rondetafel Klimaat, 20 juni 2016
Emissies door de land- en tuinbouw en natuur - BKG Rondetafel Klimaat, 20 juni 2016 Land- en tuinbouw / Natuur Veeteelt NH 3, CH 4, N 2 O, NO, NMVOS Kunstmest NH 3, N 2 O, NO Mestverwerking (vanaf 2000)
Nadere informatieGroenbedekkers houden grond en mineralen op het perceel en uit de beek
Groenbedekkers houden grond en mineralen op het perceel en uit de beek Bram Van Nevel Bram.van.nevel@inagro.be 051/27.33.47 Waarom groenbedekkers? 1. Restnitraat 2. Verhogen bodemvruchtbaarheid 3. Verlagen
Nadere informatieOpzet veldproeven. Greet Ghekiere, Inagro Céline Vaneeckhaute, Ugent
Opzet veldproeven NutriCycle 2012 Greet Ghekiere, Inagro Céline Vaneeckhaute, Ugent doelstellingen Veldexperiment met diverse groene kunstmeststoffen als bijbemesting Taken: Productbemonstering en karakterisatie
Nadere informatie(Kennisgeving geschied onder nummer C(2018) 3222) (Slechts de tekst in de Nederlandse taal is authentiek)
4.6.2018 L 137/27 UITVOERINGSBESLUIT (EU) 2018/820 VAN DE COMMISSIE van 31 mei 2018 tot verlening van een door Nederland gevraagde derogatie op grond van Richtlijn 91/676/EEG van de Raad inzake de bescherming
Nadere informatieAchtergronddocument bij enkele vragen van de evaluatie Meststoffenwet 2004
Achtergronddocument bij enkele vragen van de evaluatie Meststoffenwet 2004 Rapportage in het kader van de Evaluatie Meststoffenwet 2004 2 Alterra-rapport 730.2 Achtergronddocument bij enkele vragen van
Nadere informatieProgramma Uitleg waarom deze bijeenkomst JC Vogelaar en stukje historie Geesje Rotgers normstellingen in naam van de ecologie aan KRW-wateren Vragen A
Welkom Programma Uitleg waarom deze bijeenkomst JC Vogelaar en stukje historie Geesje Rotgers normstellingen in naam van de ecologie aan KRW-wateren Vragen Aanbeveling Mesdagfonds Mestbeleid 33 jaar 1984
Nadere informatieRIVM rapport /2007. Milieukwaliteit en nutriëntenbelasting Achtergrondrapport milieukwaliteit van de Evaluatie Meststoffenwet 2007
RIVM rapport 680130001/2007 Milieukwaliteit en nutriëntenbelasting Achtergrondrapport milieukwaliteit van de Evaluatie Meststoffenwet 2007 A. de Klijne, A. E. J. Hooijboer, D. W. Bakker 1, O. F. Schoumans
Nadere informatieNitraat en N- en P-uitspoeling bij de gebruiksnormen van het 5de NAP
Nitraat en N- en P-uitspoeling bij de gebruiksnormen van het 5de NAP Modelberekeningen met MAMBO en STONE Piet Groenendijk, Leo Renaud, Caroline van der Salm, Harry Luesink, Pieter Willem Blokland en Tanja
Nadere informatienatuur bij de realisatie van natuur en milieudoelen:
Afwegingen tussen maatregelen in de landbouw en in natuur bij de realisatie van natuur en milieudoelen: aanzet tot een geïntegreerde aanpak Hans Kros Wim de Vries Overzicht Inleiding DSS Bonanza: evaluatie
Nadere informatie3. Nuland. 3.1 Grondgebruik. Databron: LGN7
3. Nuland Schaal: 1:45.000 3.1 Grondgebruik Databron: LGN7 Hoofdgrondgebruik ha % Agrarisch gebied 639 49% Bos/ natuur/ water 314 24% Bebouwd gebied en wegen 341 26% Totaal gebiedsoppervlak 1294 100% Agrarisch
Nadere informatieKansen voor de afzet van slib in de landbouw?
Kansen voor de afzet van slib in de landbouw? Platform Afvalwater Energie en Grondstoffen (11 okt. 16) Inge Regelink Wageningen Environmental Research (Alterra) Sludge2Soil (2016) TKI Deltatechnologie,
Nadere informatieEffect van organische stof op opbrengst, stikstofuitspoeling en bodemkwaliteit
Effect van organische stof op opbrengst, stikstofuitspoeling en bodemkwaliteit Resultaten Bodemkwaliteit op Zand Congres Beter Bodem Beheer, Lunteren, 4 oktober 2016 Janjo de Haan, Harry Verstegen, Willem
Nadere informatieSKB-Showcase. Praktijkdemo s met ondernemers uit de akker- en tuinbouw. Slotbijeenkomst SKB Showcase Biezenmortel 11 december 2014
Nutriënten Management Instituut B.V. Postbus 250, 6700 AG Wageningen T: 088 8761280 E: nmi@nmi-agro.nl I: www.nmi-agro.nl SKB-Showcase Praktijkdemo s met ondernemers uit de akker- en tuinbouw Romke Postma
Nadere informatieEmissies naar lucht door de land- en tuinbouw,
Indicator 24 October 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De sector land- en tuinbouw
Nadere informatieBemesting en Kringloopwijzer Gerrit Bossink Dier / Bodem / Bemesting /Gewas / Teelt. 2. Grondmonster analyse: Grasland / Bouwland
Bemesting en Kringloopwijzer 2016-2018 Gerrit Bossink Dier / Bodem / Bemesting /Gewas / Teelt 1 Agenda 1. Basis kennis bodem 2. Grondmonster analyse: Grasland / Bouwland 3. Kringloopwijzer Efficiënt Bemesten:
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 174 17 september 18 Ontwerpregeling van de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit van..., nr. WJZ/186786, tot
Nadere informatie