1 De verschillende actoren van de keten komen tot een betere samenwerking

Transcriptie

1 Via dialoogmomenten, georganiseerd met relevante stakeholders, werden operationele doelstellingen vooropgesteld die in de loop van de vijf jaren zullen bijdragen tot het effectief verwezenlijken van de hefbomen. Hieronder worden per hefboom de operationele doelstellingen weergegeven en omschreven. Voor elk van deze operationele doelstellingen werden een of meerdere verantwoordelijken aangeduid en worden acties voorgesteld die in de jaarplannen kunnen worden opgenomen. Hefboom 1 Keten en marktontwikkeling: Een betere afzet van de Vlaamse biologische producten wordt gerealiseerd door samenwerking, integratie en afspraken binnen de keten- en marktwerking Vanuit de (groot)distributie is er een steeds grotere vraag naar biologische producten. Ten gevolge van een gebrekkige lange ketenwerking wordt deze marktvraag dikwijls ingevuld door geïmporteerde biologische producten. Om de ketenwerking te verstevigen is er nood aan duidelijke afspraken tussen de betrokken partijen (producenten, grootdistributie, ) De overheid kan hier een faciliterende rol spelen. De biologische markt heeft een beperkt aantal deelnemers, beperkte transparantie, hoge drempels en onzekerheden die toetreding van producenten tot de markt niet evident maakt. Dit alles maakt dat er doelbewust moet worden ingezet op de verdere ontwikkeling van de biologische keten. Initiatieven ter verbetering van de ketenwerking kunnen best van de marktspelers zelf komen. Met meer samenwerking en flexibiliteit binnen de keten kan al heel wat meer zekerheid en spreiding van het risico over de rest van de keten bekomen worden. Verder zal een goede communicatie bijdragen tot meer transparantie en begrip van de marktwerking. 14 Concreet kunnen samenwerkingsovereenkomsten tussen de ketenactoren mogelijkheden bieden voor de Vlaamse biologische sector. Grootdistributeurs kunnen

2 zich engageren om de verkoop van Vlaamse biologische producten te stimuleren. Toeleveranciers en producenten garanderen dan een goede aanlevering van kwaliteitsproducten. De overheid ondersteunt de initiatieven via wetgeving en subsidies. Zo kan er heel wat vooruitgang geboekt worden op de werking van de biologische markt. Een ketenmanager kan ingezet worden op de begeleiding van bedrijven in alle schakels van de keten om vraag en aanbod op mekaar af te stemmen. In het verleden werd er reeds gewerkt met ketenmanagers maar een evaluatie daarvan leerde dat er te weinig langetermijnvisie was en geen duidelijke prioriteiten werden gesteld. Daar het nog niet duidelijk is of alle keten- en marktactoren vragende partij zijn voor een ketenmanager, zal dit eerst afgetoetst worden per subsector. Het is aangewezen om het eerste initiatief hierrond aan de markt over te laten. Pas als het idee van een ketenmanager daar gedragen is, kan er effectief gestart worden en kan de overheid hierin een ondersteunende rol opnemen. Boerenbond-voorzitter Piet Vanthemsche: Biologische landbouw heeft een horzelfunctie inzake de verduurzaming van de land- en tuinbouw; de overheid moet die rol ondersteunen. De dynamiek om de biosector verder te ontwikkelen, moet uit de markt zelf komen. 1 De verschillende actoren van de keten komen tot een betere samenwerking 1.1 Gezamenlijk opstellen van een inspanningsengagement tussen de geïnteresseerde marktpartijen met de bedoeling afspraken te maken om de keten beter op mekaar af te stemmen. Verantwoordelijke: BioForum Vlaanderen als trekker, met een werkgroep voor de opvolging Vooraleer een inspanningsengagement kan worden bekomen, is het nodig om de meest opportune marksegmenten te bepalen. Het is belangrijk te kiezen voor deze marktsegmenten die openstaan voor deze engagementen of er de meerwaarde van inzien. In eerste instantie wordt gedacht aan de groenten en zuivelsector. 15

3 Indien er binnen de inspanningsengagementen een vraag is vanuit de markt en de sector om een ketenmanager in te schakelen om vraag en aanbod beter op mekaar te kunnen afstemmen, kan dit overwogen worden. De overheid kan instaan voor de ondersteuning van deze ketenmanagers. Er moet duidelijk gesteld worden wie deze managers aanstuurt en wie hen duidelijke prioriteiten meegeeft in hun werking. BioForum Vlaanderen kan deze sturende taak opnemen samen met een werkgroep samengesteld uit verschillende belanghebbenden. Indien voor bepaalde subsegmenten deze inspanningsverbintenissen goed blijken te werken en de ketenmanagers een positieve bijdrage kunnen leveren kan gedacht worden aan de uitbreiding naar andere segmenten of de gehele biologische markt. De vraag en het al dan niet aangaan van deze inspanningsverbintenissen moet zeker vanuit de markt zelf komen, wil het op langere termijn leefbaar blijven. De overheid zou wel met een projectenfonds voor additionele financiering kunnen zorgen van initiatieven van marktactoren en ketenpartijen; zo n projectenfonds zou hen een belangrijke impuls geven. 1.2 Biologische producenten vinden hun plaats zowel in de biologische als de reguliere afzetkanalen Verantwoordelijke: BioForum Vlaanderen (afzetprojecten), daarna ketenmanager(s),... BioForum Vlaanderen kan een faciliterende rol opnemen bij de toenadering van producenten bij telersverenigingen, grotere coöperaties en veilingen. De bedoeling is om de biologische producenten beter te integreren in de grotere afzetorganisaties zodanig dat ze ook mee voordeel kunnen halen uit hun werking en eventuele andere diensten. 16

4 2 De biologische markt is transparant, het biologische aanbod is voldoende en georganiseerd beschikbaar voor alle marktactoren. 2.1 Grotere transparantie in de vraag, het aanbod en de prijsvorming in de keten Verantwoordelijke: werkgroep (zie punt 1.1.), ketenmanager Meer onderzoek naar het beter in kaart te brengen van de vraag naar biologische producten is zeker een noodzaak. Er kunnen ook initiatieven of projecten opgezet worden over de prijsopbouw van biologische producten. Deze projecten kunnen wellicht op termijn bijdragen tot een betere en meer open communicatie rond de vraag, het aanbod, de productie en de distributiekosten. 2.2 Biologische producten maken meer en meer deel uit van het basisaanbod voeding, vooral dan bij die producten die goede groeikansen hebben Verantwoordelijke: BioForum Vlaanderen, VLAM, ketenmanager(s)... Onderzoek- en demoprojecten kunnen toegespitst worden op producten met groeikansen voor de Vlaamse biologische landbouw om zo meer kennis en voorbeelden te hebben rond deze producten. Ook de promotieactiviteiten spitsen zich in de eerste plaats best toe op deze producten om hiermee een effectief resultaat te bekomen. Inzake de promotieactiviteiten kan de ketenmanager ook bepaalde activiteiten opzetten. 2.3 De Vlaamse overheid stelt een voorbeeldfunctie, biologische producten worden structureel opgenomen in de overheidscatering Verantwoordelijke: Overheid In het ontwerp van decreet duurzaam aankoopbeleid van de Vlaamse overheid kunnen er aanknopingspunten gezocht worden om biologische producten te introduceren in de catering. Deze introductie kan best stap voor stap gebeuren, eerst met bepaalde toegankelijke producten en later andere producten of schotels. 17

5 2.4 Het korte keten segment blijft een sterke positie innemen in de markt Verantwoordelijke: BioForum Vlaanderen, VLAM, steunpunt hoeveproducten,. Voor de biologische landbouw is het belangrijk dat de korte keten verkoop blijft gestimuleerd en gepromoot worden. De korte keten blijft een belangrijk segment binnen de biologische sector die gericht is op een bepaalde groep van consumenten. Deze korte keten kan op het gebied van sociale duurzaamheidcriteria een sterke rol vervullen. 3 Het aanbod van biologische producten is kwalitatief goed en kwantitatief voldoende 3.1 Er wordt blijvend gezocht naar teelttechnische oplossingen om de kwaliteit en kwantiteit van het aanbod te waarborgen (zie ook Hefboom 2 en 4) Verantwoordelijke: PCBT, bedrijfsbegeleiders, NOBL In overleg met de veilingen worden teeltplannen opgemaakt voor biologische groenten om een zeker aanbod te kunnen leveren volgens de vraag die er leeft bij de afnemers. Verder is er meer begeleiding van de teelttechniek nodig om een continue productie te verzekeren van kwalitatief eenvormige producten 3.2 Stimuleren van overleg tussen producenten onderling en aankopers om continue toelevering te garanderen Verantwoordelijke: Ketenmanager(s), coöperaties Het maken van afspraken tussen producenten kan bijdragen om gezamenlijk tegemoet te kunnen komen aan de vraag. Indien nodig en mogelijk kan ook schaalvergroting bij bepaalde biologische producenten helpen om continuïteit aan de aanbodzijde te garanderen. 18