verslag Aanwezig :. Ministerie EL&I TNO : VVD VVD CDA SP SP - toehoorder PvdA D66 GroenLinks PvdD - burgerlid 50+ Notulist : i.o.v.

Transcriptie

1 Directoraat-generaal voor Energie, Telecom en Mededinging Bijlage(n) verslag Omschrijving Vergaderdatum Locatie Consultatieronde ihkv het onafhankelijk schalie- en steenkoolgas onderzoek Statencommissie Ecologie & Handhaving van de provincie Noord-Brabant 9 maart 2012 Den Bosch anwezig :. Ministerie EL&I Voorz. Ministerie EL&I TNO : VVD VVD CD SP SP - toehoorder Pvd D66 GroenLinks PvdD - burgerlid 50+ Notulist : i.o.v. Ministerie ELI Pagina 1 van 7

2 1. Opening vraag De voorzitter opent de bijeenkomst om uur en zegt dank voor het willen ontvangen van het Ministerie EL&I. 2. Mededelingen 2.1. Bijeenkomsten Dit is inmiddels de 7 e en tevens de laatste bijeenkomst t.b.v. het extra onafhankelijk onderzoek. In totaal zijn er nu 7 bijeenkomsten, t.w.: Met de industrie/nogepa (heeft plaatsgevonden) Met overheden in Zuid-Nederland (heeft plaatsgevonden) Met stakeholders in Zuid-Nederland (heeft plaatsgevonden) Met Oost en Midden Nederland (heeft plaatsgevonden) Met landelijke belangenorganisaties organisaties (heeft plaatsgevonden) Met de Gemeenteraad Boxtel (heeft plaatsgevonden) Met de Statencommissie Brabant (deze bijeenkomst). 2.2 Doel van de bijeenkomsten De Minister heeft op 22 oktober 2011 de Kamer toegezegd aanvullend onderzoek te doen naar alle aspecten rond de winning van steenkool- en schaliegas. Het doel van de bijeenkomsten c.q. consultaties is zoveel mogelijk vragen rond de steenkool- en schaliegaswinning met elkaar te delen en helder te krijgen. De vragen zullen geclusterd worden naar de vragen rond veiligheid en de vragen rond effecten op het milieu/omgeving. Het is nog niet de bedoeling over het onderwerp te discussiëren. 2.3 Scope onderzoek Mogelijke risico s en gevolgen van opsporen en winnen van steenkool- en schaliegas in Nederland in kaart brengen in termen van veiligheid voor natuur, mens en milieu. Tevens aangeven op welke wijze de Nederlandse wet- en regelgeving de risico s en gevolgen adresseert en mitigeert. 2.4 Planning Het onderzoek is gepland in de periode april-juni 2012 maar zal waarschijnlijk door de uitgebreidheid ervan over de zomer heen getild worden. Tot het onderzoek gereed is worden geen proefboringen naar schalie- of steenkoolgas geplaatst en worden geen nieuwe vergunningen voor schalie- of steenkoolgas verleend. 3. Voorstelronde De voorzitter de mede aanwezigen van Ministerie EL&I stellen zich voor: Voorzitter (directie Energiemarkt en voorzitter van deze bijeenkomsten), coördinator van het dossier, EL&I TNO (meekijkend naar de technische details) Notuliste. 4. Toelichting procedure Van alle bijeenkomsten worden verslagen opgemaakt. Hieruit worden alle Pagina 2 van 7

3 vragen geïntegreerd in de onderzoeksopdracht. Bezien wordt welke vragen niet onder de onderzoekscope vallen, en het waarom van het niet opnemen van vragen in de onderzoeksopdracht wordt onderbouwd. Daarna volgt de tender t.b.v. het uitvoeren van het onderzoek en na het informeren van de Tweede Kamer hierover start de uitvoering van het onderzoek. ls het onderzoeksresultaat gereed is wordt dit rapport ter toetsing overlegd aan de Commissie MER. Hierna wordt het rapport gestuurd aan de Tweede Kamer en alle betrokkenen. Doel van deze bijeenkomst is alle vragen die nog leven te inventariseren. Het is mogelijk ook na deze bijeenkomsten nog schriftelijk vragen in te dienen, maar vanaf volgende week start de consolidatie van het onderzoek. De VVD vraagt hoeveel tijd het onderzoek in beslag zal nemen. De voorzitter antwoordt dat de Minister het onderzoek voor de zomer afgerond wilde zien. Helaas gaat dat niet lukken i.v.m. de beoogde zorgvuldigheid van het onderzoek. Verwacht wordt dat het onderzoek 3-6 maanden zal duren, e.e.a. is afhankelijk van de reikwijdte van de vragen. 5 Vragen 5.1 lgemeen De voorzitter stelt voor twee vragenronden te houden. De eerste vragenronde zal betrekking hebben op de mijnbouw, de tweede vragenronde op boven de grond en wat nog uitzocht dient te worden rond weten regelgeving. Hier kunnen de aanwezigen zich in vinden. 5.2 Eerste termijn - Mijnbouw VVD Centraal staat de veiligheid. Er zijn nogal wat gevoelens in de maatschappij rond dit onderwerp. In hoeverre wijken de risico s en gevolgen van winning af van conventionele gaswinning (in Slochteren)? Bij winning van schaliegas is er sprake van boorspoeling. In hoeverre wijkt die boorspoeling qua chemicaliën af van de boorspoeling bij conventionele gaswinning? En hoeverre wijkt de boringspoeling qua chemicaliën bij een diepte over de eerste 300 meter af van de boring van een drinkwaterput? Is fraccen bij schaliegas afwijkend van fraccen van conventionele gasputten qua chemicaliën? De voorzitter ziet dat hier gevraagd wordt naar het vergelijken van risico s. Heeft men een voorkeur hoe de risico s te formuleren? De VVD antwoordt dat hij de risico s afgezet wil zien in termen van conventionele gaswinning. Pagina 3 van 7

4 5.2.2 CD Dossier en informatie zijn toegezonden. l veel vragen zijn gesteld en reeds in de vragenlijst opgenomen. Het CD heeft hieraan niets toe te voegen. Waarvan acte SP lle vragen zijn bezien. Ook de documentaire Gasland is gezien en besproken met deskundigen. Is wat in de US gebeurt niet relevant voor Nederland wegens een andere grondsamenstelling? Voorts wordt een Kosten/Baten analyse duurzame energie gemist Pvd Gezien wordt dat alle vragen al gesteld zijn. Vermeld moet worden dat de Pvd een motie ingediend heeft over de ondergrond m.b.t. tot hoe winning zich verhoudt tot andere zaken c.q. bewegingen in de grond. De voorzitter antwoordt dat I&M doende is met een Structuurvisie Ondergrond. Bij de aanbieding van het onderzoeksvoorstel worden zoveel mogelijk paralle processen, waaronder de Structuurvisie, aangegeven D66 De vraag die aan dit onderzoek vooraf moet gaan is de vraag over nut en noodzaak van winning. Voorts moet zeker de Kosten/Baten analyse worden uitgevoerd en de vergelijking met de winning van conventioneel gas en alle mogelijke andere energiebronnen (zoals kernenergie, zonne- en windenergie). De opbrengsten moeten hiermee in relatie worden gebracht. Hierin dient men de snelle ontwikkelingen in andere energiewinning te betrekken. Zo is bekend dat zonnecellen al viermaal efficiënter kunnen worden gemaakt. Hoe hard is de winning nu eigenlijk nodig? Met betrekking tot risico en schade geldt de vraag: wat als er iets mis gaat? Wie betaalt dan? Het bedrijf of het Rijk als opdrachtgever? En dit niet alleen tijdens de winning, maar ook nadat de winning gestopt is (schades kunnen zich later openbaren). Verder hebben burgers vragen over de betaling van goodwillpremie aan overheden door bedrijven. Is dit gebruikelijk of uitzonderlijk bij vergunningverlening? De vraag over nut en noodzaak van winning valt buiten de scope van het onderzoek maar is wel genoteerd. Over de Maatschappelijke Kosten/Baten nalyse (MKB) zijn eerder vragen gesteld en ook dit is genoteerd GroenLinks Plotseling verrezen er boortorens in Boxtel, er werd geboord (met of zonder vergunning). Dit leidt tot de vraag wanneer dit zomaar kan. Vandaag is het schaliegas, morgen kan het iets anders zijn. Wat zijn de rechten van de Pagina 4 van 7

5 Provincie hierin? GroenLinks heeft een voorstel een samenhangende beleidsvisie te ontwikkelen hieromtrent en zou daarbij de input uit het onderzoek goed kunnen gebruiken. De voorzitter antwoordt dat de precieze bevoegdheden Rijk, Provincie en Gemeenten in het onderzoek worden gespecificeerd. GroenLinks meldt dat er volgende week een discussie wordt gehouden over de rol en bevoegdheden van de Provincie in deze zaken (ondergrond) en in hoeverre het zin heeft hier een samenhangende beleidsvisie van de Provincie uit te werken. De voorzitter begrijpt dat als de Provincie geen rol zou hebben deze actie niet nodig zou zijn. Het onderzoek is echter pas in oktober 2012 gereed. Een beleid vanuit de Provincie lijkt een zinvolle bijdrage. EL&I merkt op dat komende maandag in het kader van de Structuurvisie Ondergrond een werkgroep met de ambtenaren van de provincie Noord- Brabant plaatsvindt PvdD De bijdrage van winning aan de CO 2 belasting wordt kritisch bezien De achterban maakt zich zorgen over wat men in Brabant te vertellen heeft over de eigen ondergrond. Naast het Rijk komt er ook een notitie uit Europa. Dit is de voorzitter helder, het betreft de vraag naar bevoegdheden. 5.3 Tweede termijn - Bovengronds Er zijn geen vragen, men wacht het onderzoek af PvdD Men is bezorgd over de indicatoren voor natuur en milieu. Graag wil men weten om welke hoeveelheid torens het hier gaat en om welke verkeersbeweging. Deze informatie graag heel uitgebreid. Met betrekking tot verzakkingen: Brabant heeft veel kleigrond. ls de leem droog komt volgt zeker verzakking. Gelieve hier naar te kijken. De voorzitter antwoordt dat trillingen/bevingen/zakking betrokken wordt bij de risico afweging GroenLinks Veel vragen zijn al gesteld. M.b.t. geluid e.d. geldt: hoeveel is hier toelaatbaar? Men heeft gelezen dat het om 300 torens gaat, dat is een zeer grote belasting van het landschap terwijl de opbrengst gering is. De voorzitter antwoordt dat de afweging Kosten/Baten plaats moet vinden. Daarnaast moet uitgezocht wie eindverantwoordelijk is. Pagina 5 van 7

6 5.3.4 D66 Voor het landschap is het van belang of een boortoren een week of een maand of langer aanwezig is en of er geen schade achterblijft. Wat blijft achter in het landschap en kan dit hersteld worden? Er is een verschil in een tijdelijk en een permanent effect op het landschap. Graag zou men ook visualisaties ontvangen hoe e.e.a. er uit ziet. De VVD antwoordt dat Cuadrilla beelden heeft rondgezonden aan de Statenleden? D66 zou toch graag vanuit het onderzoek beelden willen ontvangen. De voorzitter begrijpt dat de afzender hier belangrijk is. Dit is een onderzoek naar openliggende vragen, hoe de uitkomsten te delen ligt nog open. D66 vraagt wat het afvalwater betekent voor transport en reiniging. Met betrekking tot bevingen en verzakkingen is er informatie nodig over de mogelijke schade op zowel korte als lange termijn Pvd Graag een totaalplaatje m.b.t. geluid, maar ook m.b.t. licht. Het zou zomaar kunnen dat het project de uitstraling van een DSM heeft. De voorzitter acht dit helder, dit wordt meegenomen in het onderzoek SP In het onderzoek moet het explosiegevaar van de boortorens worden betrokken. De voorzitter acht dit helder, de vraag is genoteerd CD Kan er inzicht gegeven worden in de hoogte en het aantal boortorens? Kan een bedrijf passieve torens laten staan? Bijvoorbeeld met het argument dat deze bestemd zijn voor latere winning? Is er een soort opruimplicht? GroenLinks vraagt of er zich verzakkingen kunnen voordoen? VVD Staan de gemeenten buitenspel bij boringen in Natura2000 gebied? Een dergelijke omzeiling van gemeenten heeft plaatsgevonden in de Waddenzee. Dit is de voorzitter helder, e.e.a. wordt uitgezocht. Petrochemie is een veilige industriële tak. Het is zaak dat het Ministerie openheid van uitvoerende bedrijven eist over het gebruik van chemicaliën. Transparantie is goed voor het vertrouwen. De Pvd sluit zich bij deze laatste vraag aan. De voorzitter ziet de laatste opmerking als een hartenkreet met de opdracht: doe dit. Pagina 6 van 7

7 6. fronding De voorzitter merkt op dat het Ministerie graag suggesties hoort over uitvoerende onderzoeksbureaus. Ook de bureaus die niet hiervoor moeten worden geselecteerd kunnen aangegeven. D66 antwoordt dat men moet selecteren op kwaliteit. ls men dat doet zal het waarschijnlijk zijn dat het uitvoerende onderzoeksbureau banden heeft met de gas/olie industrie. De voorzitter stelt dat in mei de onderzoeksopdracht en het onderzoeksbureau aan de Tweede Kamer worden gepresenteerd in alle openbaarheid. Nagedacht wordt nog over een klankbordgroep. 7. Sluiting De voorzitter sluit de bijeenkomst om uur met een woord van dank voor aanwezigheid en inbreng. Pagina 7 van 7