SE N I O R E N C O A C H R O T T E R D A M D EM EN T IE V ERTRAGEN

Transcriptie

1 SE N I O R E N C O A C H R O T T E R D A M D EM EN T IE V ERTRAGEN

2 IN LEID IN G " Het best e m edicijn t egen dem ent ie is een half uur w andelen", st elde geriat er ( t it el) Arends onlangs t ijdens een Alzheim er café. In dit e-book vindt u deze en zeven andere lifest yle adviezen w aarm ee u de ont w ikkeling van dem ent ie zelf kunt vert ragen. M et als doel om iem and langer in de 'goede fase' t e houden. Als u deze adviezen al op jonge leeft ijd zou t oepassen, kunnen ze zelfs bij één op de drie m ensen dem ent ie voorkom en. Dus zegt het vooral voort aan de jongere generat ie. Speciaal daarvoor vindt u acht erin dit e-book een bonust ip. Het invoeren en naleven van deze t ips, is onderdeel van m ijn begleiding van m ensen m et dem ent ie en hun naast en. De negen adviezen in dit e-book zijn opgest eld door de Lancet Com m issie voor de Prevent ie van Dem ent ie en Verzorging. Ik heb er aanvullende inform at ie en prakt ische t ips bijgezocht. Ik w ens u veel leesplezier en succes m et het invoeren van de Dem ent ie Vert ragingst ips. M ariska Vogelenzang de Jong

3 A D V IES 1 : BEW EEG REGELM ATIG M ensen die op lat ere leeft ijd regelm at ig blijven sport en hebben m inder last van cognit ieve acht eruit gang en dem ent ie. Het belangrijkst e daaraan is dat u het leuk vindt. Het hoeft niet per se om het bew egen zelf t e gaan. Als u bijvoorbeeld graag zelf uw t uin op orde houdt, kom t de bew eging vanzelf. Het is belangrijk dat u iedere dag m at ig t ot int ensief een half uur bew eegt. Wandelen voldoet daaraan. Een hond kan behalve aangenaam gezelschap een goede st ok acht er de deur zijn. Een ander voordeel van w andelen is dat het de bot t en st erk houdt. Bot t en zijn nam elijk ook levend w eefsel. Indien ze onvoldoende w orden belast, w orden ze broos en breekbaar. Heeft u art rose? Ga dan fiet sen. Er zijn t egenw oordig ook handige loopfiet sen voor volw assenen die uw gew richt en ont last en. M aar ook driew ielers en t w eepersoons fiet sen. U kunt het bew eegadvies ook com bineren m et de andere adviezen. M et een w andelinget je naar een buurt cent rum voor een kopje koffie en een gesprek m et gelijkgest em den, slaat u t w ee vliegen in één klap. Bew eging zit hem ook in kleine dingen. Zo is kauw en ook een belangrijke bew eging om de hersenen fit t e houden. Een goed gebit is essent ieel. St el t andart sbezoek niet uit, en laat een kunst gebit iedere 5 jaar vervangen.

4 A D V IES 2 : V O O RK O M ISO LATIE EN EEN ZA A M H EID Tijdens het cont act m et anderen luist eren w e naar hen, denken w e na over w at w e zien en voelen en form uleren w e onze gedacht en erover. Zaken w aar w e nooit bew ust over nadenken, m aar w el belangrijke act ivit eit en om onze hersenen fit t e houden. Ken je iem and die w el w at gezelschap kan gebruiken? Of ben je een oude vriend of fam ilielid uit het oog verloren? Kom in act ie! Alleen zijn bet ekent niet per definit ie eenzaam voelen. Iem and is pas eenzaam als hij een grot ere en of m eer diepgaande behoeft e heeft aan sociale cont act en dan hij of zij daadw erkelijk heeft. M anieren om eenzaam heid of isolat ie aan t e pakken: BESTA A N D E RELATIES V ERBETEREN Binnen relat ies is het belangrijk om vrij m et elkaar t e kunnen spreken over behoeft en, em ot ies en ervaringen. Bij een seniorencoach kun je leren hoe je cont act en binnen relat ies verbet ert. N IEU W E RELATIES A A N GA A N In Huizen van de Wijk, bij sport verenigingen en hobbyclubs zijn diverse act ivit eit en om bij aan t e sluit en. M aar ook het volgen van bijvoorbeeld een cursus beeldende kunst, m uziek of schrijven bij SKVR of een opleiding bij de Open Universit eit kan leuke nieuw e cont act en opleveren m et gelijke int eresses.

5 A D V IES 3 : BEH A N D EL SLECH T H O REN Zelfs een kleine gehoorbeschadiging kan bijdragen aan cognit ieve acht eruit gang. Slecht horen kan t ijdelijk zijn door ooront st eking, verkoudheid of een verst opt oor door oorsm eer. Perm anent slecht horen kan ont st aan door gehoorbeschadiging door harde geluiden, erfelijkheid, ouderdom of verkalking van de gehoorbeent jes. Slecht er horen gaat vaak langzaam. Het kan zijn dat je ineens m erkt dat je m oeit e hebt om iem and t e verst aan in een ruim t e m et veel om gevingsgeluid. Of niet m eer hoort of het gas aan st aat. Help ook iem and anders door alert t e zijn op signalen die w ijzen op slecht horen: " Wat m om pelt iedereen t och", " Kan de t elevisie w at harder?", " Was dat de deurbel?" of " Ik heb je niet binnen horen kom en". Bij de huisart s of een audiciën kun je een hoort est doen. Een audiciën vind je bijvoorbeeld bij: Bet er Horen Hans Anders Specsavers

6 A D V IES 4 : BESTRIJD H O GE BLO ED D RU K Een hoge bloeddruk is een risico voor de bloedvat en en w ordt in verband gebracht m et lagere cognit ieve verm ogens. Er w ordt gesproken van hypert ensie als de index van de bloeddruk hoger is dan 140/ 90 m m Hg. De bloeddruk kan m iddels m edicijnen onder cont role w orden gehouden. Ook een gezondere leefst ijl m et m at ig alcoholgebruik, voldoende bew eging en een gezond gew icht dragen hieraan bij. Andere adviezen: STRESS V ERLA GEN St ress zorgt voor een versnelde adem haling hoog in de borst. U kunt zelf act ief uw adrenalineniveau naar beneden brengen en de aanm aak van het knuffelhorm oon st im uleren door rust iger t e gaan adem en. Ga zit t en, leg uw handen op de buik en voel hoe uw buik bij iedere inadem ing bol w ordt en bij iedere uit adem ing w eer inzakt. Adem uit door uw m ond alsof u zacht jes blaast over t e het e soep en m aak uw uit adem ing iet s langer. N IET TE V EEL ZO U T ETEN Brood, vleesproduct en, kaas, kant -en-klaarm aalt ijden, soepen en sauzen bevat t en vaak veel zout. Voor volw assenen geldt het advies om niet m eer dan 6 gram zout per dag t e et en. M inder is bet er.

7 A D V IES 5 : V O O RK O M O V ERGEW ICH T Overgew icht kan leiden t ot diabet es en vasculaire aandoeningen, w at op zijn beurt w eer leidt t ot verslecht erde cognit ieve verm ogens. Over afvallen en diët en is al veel geschreven en gezegd. Hieronder een aant al algem ene adviezen en st appen om t e zet t en: M EET JE GEW ICH T, BU IK O M TREK EN BM I Een voorbeeld voor iem and van 65 kg m et een lengt e van 1,70 m : BM I = gew icht in kg = 65 lengt e x lengt e 1,70 x 1,70 = 65 = 22,49 2,89 Een BM I t ussen de 18,5 en 25 is goed. Tussen 25 en 30 is overgew icht. Boven de 30 is obesit as. CH ECK O F A FVA LLEN W EL 'M A G' Boven de 70 jaar, kun je bet er eerst advies vragen bij de huisart s. W EES REA LISTISCH St el een realist isch st reefgew icht vast en val geleidelijk af: 0,5 t ot 1 kilo per w eek. Dat is bet er vol t e houden.

8 N EEM JE EETPATRO O N O N D ER D E LO EP Waar zit t en suikers in? Koolhydrat en w orden ook om gezet in suikers. Snelle koolhydrat en zoals past a en rijst kunnen bet er w orden vervangen door langzam e koolhydrat en zoals volkoren past a en zilvervliesrijst. Dat zorgt voor een langer verzadigd gevoel en voorkom t grot e schom m elingen in de bloedsuikerspiegel. Als de bloedsuikerspiegel snel st ijgt, gaat het lichaam hard w erken om deze w eer om laag t e brengen. Vervolgens ont st aat er een dip en krijg je w eer 't rek'. Andere zaken om naar t e kijken: Welke vet t en eet ik? Verzadigde vet t en en t ransvet t en kunnen de cholest erol in het bloed verhogen. Hoeveel groent en, fruit en vezels eet ik? M A A K H ET JEZELF M A K K ELIJK ER Bedenk w aar je valkuilen liggen en bedenk alvast afleidingsm aneouvres. Haal geen snacks in huis. Loop in de superm arkt een andere rout e. Bij acut e t rek: zet een kopje t hee, laat de hond uit, poet s je t anden, enz. Overw eeg professionele begeleiding. Vraag st eun bij vrienden en fam ilie. Vier je successen.

9 K O M EN BLIJF IN BEW EGIN G Doe bijvoorbeeld ook spieropbouw ende oefeningen. Want een grot ere spierm assa verbrandt ook voedingsst offen in rust. H U LP N O D IG? Via het Voedingscent rum kun je een diët ist of gew icht sconsulent in de buurt zoeken.

10 A D V IES 6 : STO P M ET RO K EN Roken w ordt in verband gebracht m et hart - en vaat ziekt en, die kunnen bijdragen aan dem ent ie. Daarnaast bevat sigaret t enrook ook neurot ox ines en chem icaliën die hersencellen kunnen vergift igen. Voor verst okt e rokers is st oppen niet m akkelijk. De huisart s kan goede begeleiding bieden, event ueel m et m edicijnen die het st oppen vergem akkelijken. Het algem ene advies is: Kies een st opdat um, bedenk w at je gaat doen bij m oeilijke m om ent en en sit uat ies, hoe je om gaat m et ont w enningsverschijnselen en gebruik event ueel nicot ine vervangende m iddelen. EEN A A N TA L A LTERN ATIEV E M ETH O D EN : St oppen m et roken coaching bij M edipro Hypnot herapie om t e st oppen m et roken bij hypnot herapeut Daniële van der Velden in Rot t erdam Lasert herapie bij Prost op

11 A D V IES 7 : BEH A N D EL D EPRESSIE Ondanks dat er discussie is of depressie een sym pt oom is van dem ent ie, of er de oorzaak van is, is bew ezen dat veel dem ent erenden in de t ien jaar voor het ont st aan van deze ziekt e, depressief w aren. Onder 65-plussers is 15-20% op enig m om ent depressief. Een depressie is de m eest voorkom ende psychische aandoening. Iedereen is w eleens som ber of neerslacht ig. Als iem and vrijw el de hele dag neerslacht ig en som ber is en/ of w einig int eresse heeft in en plezier beleeft aan bezigheden die iem and voorheen w el leuk vond is er sprake van een depressie als die persoon ook nog t w ee of m eer van de volgende sym pt om en heeft : geen eet lust of juist heel veel, slaapproblem en, opgejaagd, onrust ig en angst ig of juist erg t raag en gerem d voelen, w einig licham elijke energie, gevoelens van w aardeloosheid en absurde schuldgevoelns, verm indering van het concent rat ieverm ogenen besluit eloosheid, gevoelens van w anhoop. Een depressie gaat niet vanzelf over. Neem cont act op m et de huisart s en vraag om een verw ijzing naar een psycholoog, event ueel in com binat ie m et m edicijnen.

12 A D V IES 8 : H O U D D IA BETES O N D ER CO N TRO LE Eiw it ophoping is een van de sym pt om en van de ziekt e van Alzheim er. Problem en m et insulineniveaus in het lichaam kunnen ervoor zorgen dat de hersenen m inder insuline aanm aken, w at er voor zorgt dat am yloid niet goed w ordt afgevoerd. Am yloid is een kleverig eiw it dat kan ophopen en gift ig w ordt voor hersencellen. Diabet es veroorzaakt ook ont st ekingen en hoge niveaus van bloedglucose. Beiden kunnen bijdragen aan verm inderde cognit ieve verm ogens. Vingerprikken om de bloedsuiker t e cont roleren is niet pret t ig. Tegenw oordig kan het ook zonder. M et de FreeSt yle Libre draag je een sensor op de arm. De bloedsuikerw aarde lees je af door je sm art phone bij de sensor t e houden. Een regelm at ig bezoek aan de diabet esverpleegkundige is belangrijk.

13 BO N U STIP: ZO RG V O O R EEN GO ED E O PLEID IN G Hoe m eer scholing je hebt, w aarbij je m inim aal de m iddelbare school doorloopt, hoe m eer?cognit ieve reserve? je opbouw t. Hierdoor is het m akkelijker om op lat ere leeft ijd m ent aal fit t e blijven. En funct ioneren m ensen langere t ijd bet er, zelfs als er hersenziekt e en m ent ale acht eruit gang w ordt geconst at eerd.

14 CO N CLU SIE Om gaan m et iem and m et dem ent ie is een w are levenskunst. Het is cont inu aft ast en w at w el of niet m ogelijk is. St eeds w eer opnieuw oplossingen bedenken om iem and t e m ot iveren, iet s t e lat en begrijpen of gerust t e st ellen. Wat vandaag w erkt, w erkt m orgen niet m eer. Als ervaringsdeskundige en gediplom eerd seniorencoach begeleid ik dem ent erenden en hun naast e om geving. Ik begeleid de om geving bij het leren begrijpen van en om gaan m et de gedragsveranderingen. M ijn doel is om de verbinding t ussen alle bet rokkenen t e behouden nu de rollen veranderen. Daarbij kijk ik ook hoe w e de t huissit uat ie en de dagelijkse bezigheden 'dem ent ie-proof? kunnen m aken. O N D ERSTEU N IN G BIJ: - Omgaan met gedragsverandering - Aanpassingen in de woonomgeving en vergoedingen - Betere balans tussen zorgen voor daarvoor de ander en de eigen behoeften - Yoga en ontspanningstechnieken - Onbegrip, stress en frustratie oplossen en voorkomen - Vinden van structurele oplossingen om de mantelzorger(s) te ontlasten - Het actief remmen van de ziekte - Begeleiding bij rouwverwerking - Leren omgaan met zorgverleners

15 SE N I O R E N C O A C H R O T T E R D A M Boek een kennismakingsgesprek mar iska@senior encoachr ot t er dam.nl w w w.senior encoachr ot t er dam.nl