Circa 18% van het menselijk kapitaal blijft onbenut in Nederland door achterblijvende investeringen in opleiding en bijscholing

Transcriptie

1 Circa 18% van het menselijk kapitaal blijft onbenut in Nederland door achterblijvende investeringen in opleiding en bijscholing Introductie In het Human Capital Index 2016 report dat het World Economic Forum vandaag lanceert zijn 130 landen gerankt op basis van human capital: de kennis, vaardigheden en capaciteiten van de beroepsbevolking. Deze ordening vindt in hoofdlijnen plaats op basis van de volgende drie pilaren; Leren en werkgelegenheid (toegang tot onderwijs, onderwijsrendement, kwaliteit van onderwijs, en leren op het werk); Demografische kenmerken (participatie arbeidsmarkt, vaardigheden en opleiding van meerdere leeftijdsgroepen van de beroepsbevolking); Onbenut potentiaal op het gebied van human capital. Bij kenmerken van het onderwijs valt te denken aan de mate waarin de jonge beroepsbevolking in het land toegang heeft tot onderwijs, en aan de kwaliteit van onderwijsinstellingen. Voorbeelden van leren op het werk zijn trainingen voor medewerkers en managers, en interactie tussen medewerkers. Bij demografische kenmerken valt te denken aan de mate van diversiteit in leeftijd van mensen die participeren op de arbeidsmarkt. Bij de derde pilaar is het verschil in kaart gebracht tussen de huidige score op human capital en de maximaal haalbare score. Dit jaar werd voor het eerst ook gekeken naar data op het gebied van digitale platformen en de platform economie. Dit werd mogelijk gemaakt door een samenwerking tussen het World Economic Forum en LinkedIn. Algemene bevindingen Mondiaal gezien blijft op dit moment 35% van het menselijk kapitaal onbenut door een gebrek aan leren en werkgelegenheid. Deze lage benuttingsgraad van ons menselijk kapitaal wordt met name veroorzaakt door de disconnectie tussen de huidige onderwijssystemen en de noodzakelijke vaardigheden voor de arbeidsmarkt. Ook is de maatschappij gefocust op front-loading, wat betekent dat er teveel geïnvesteerd wordt in de ontwikkeling van de jongere leeftijdsgroepen en naar verhouding te weinig in de oudere leeftijdsgroepen. Op dit moment is 13% van de wereldwijde beroepsbevolking zelfstandige,

2 4% is werkloos, een verdere 7% heeft een baan onder zijn/haar niveau en 20% neemt niet deel aan de arbeidsmarkt. Ranking Opnieuw wordt de top-10 van de Human Capital index gedomineerd door de kleinere Europese economieën, met name door de Benelux en de Scandinavische landen. Daarnaast staan er 2 landen uit Oost-Azië en Oceanië en 1 land uit Noord-Amerika in de top 10. De top 3 blijft onveranderd, met Finland nog steeds op nummer 1 en Noorwegen en Zwitserland respectievelijk op nummer 2 en 3. Nederland behoudt haar achtste positie op de ranglijst. 1 Nederland behoudt de achtste plek op de Human Capital Index 2016 In de nieuwe ranking behoudt Nederland de 8 e positie op de Human Capital Index 2016 (zie ook Tabel 1). Henk Volberda licht toe: De beroepsbevolking van Nederland tot en met circa 54 jaar scoort relatief goed op kennis, opleiding en vakmanschap. Zo hoort de kwaliteit van het Nederlandse onderwijssysteem voor wat betreft het lager (positie 6), middelbaar en hoger onderwijs tot de top -10 (positie 8) en is het percentage hoogwaardige kenniswerkers zeer hoog (positie 9). Daarentegen is de diversiteit in de vaardigheden van pas afgestudeerden relatief beperkt (51 e positie). Deze relatief beperkte variëteit aan vaardigheden vormt een bedreiging voor de Nederlandse economie om succesvol in te spelen op disruptieve technologieën die deel uit maken van de vierde Industriële revolutie; o.a. Internet of Things, Big Data, Robotisering en 3D printing. De snelste adoptie van industriële robots vindt bijvoorbeeld nu plaats in opkomende economieën zoals China en Zuid -Korea met een terugverdientijd van amper 1,5 jaar. De onduidelijkheid over de banen die gaan ontstaan en de vaardigheden die nodig zijn in de komende jaren vereisen een breed repertoire van kennis en vaardigheden in een land. Talent, niet kapitaal, is de belangrijkste factor voor innovatie en concurrentievermogen van een land. Volberda vervolgt: De Nederlandse bevolking vanaf 55 jaar kent een relatief lage participatie op de arbeidsmarkt en een hoge werkloosheid. Zo neemt de leeftijdsgroep jaar de 54 e positie in op deelname op de arbeidsmarkt en de 90 e positie op de mate van werkloosheid. De leeftijdsgroep van 65 jaar en ouder nemen op deze onderdelen achtereenvolgens de 99 e positie en 98 e positie in. De bevindingen van het Human Capital Report 2016 geven dus aan dat de kennis, talenten, en

3 vaardigheden van in het bijzonder de Nederlandse bevolking vanaf 55 jaar oud niet volledig worden aangewend. Ook op het gebied van jeugdwerkloosheid (41 e positie) en arbeidsparticipatie van mensen tussen de 25 en 54 jaar oud (43 e positie) heeft Nederland nog een inhaalslag te maken, aldus Volberda. Tabel 1 World Economic Forum (WEF) Human Capital Report 2016 Top 10 Bron: INSCOPE Land Ranking 2016 Ranking 2015 Verandering Finland 1 1 Noorwegen 2 2 Zwitserland 3 3 Japan Zweden Nieuw-Zeeland Denemarken 7 7 Nederland 8 8 Canada België = zelfde ranking; # = stijging (van #) in ranking; # = daling (van #) in ranking

4 2 Met oog op vierde Industriële revolutie zijn investeringen in life-long learning noodzakelijk. De focus ligt in Nederland nu teveel op de jongere generatie en formele leertrajecten van kennisinstellingen en universiteiten. De Human Capital Index toont aan dat er een ongelijke ontwikkeling en benutting van het menselijk kapitaal van de verschillende leeftijdsgroepen bestaat. Het menselijk kapitaal van de leeftijdsgroep wordt in Nederland gemiddeld voor 83.7% benut, terwijl het menselijk kapitaal van de leeftijdsgroep slechts voor 77.48% wordt benut. Volberda beargumenteert dat investeringen in menselijk kapitaal voornamelijk zijn gericht op de jongere leeftijdsgroepen, waarbij ongeveer 58% van het nationale talent genegeerd wordt. Voor vergrijzende economieën zoals de Nederlandse economie wordt life-long learning steeds belangrijker om competitief te kunnen blijven. Om in te kunnen spelen op de vierde Industriële revolutie waarin disruptieve technologieën zoals Internet of Things, Robotica, Big Data en 3D printing steeds meer worden toegepast in bedrijfsprocessen, pleit Volberda dan ook voor meer investeringen in de oudere leeftijdsgroepen; denk aan bijscholing, leren tijdens het werk, digitaal leren en gaming. Ook zullen gevestigde kennisinstellingen zeer meer moeten richten op training en opleidingsmodules voor oudere medewerkers. Volgens de Human Capital Index 2016, kunnen digitale platformen een oplossing bieden voor dit probleem. Er bestaan veel digitale leeromgevingen, die voor een goede kwaliteit en lage kosten op maat gemaakte leermodules aanbieden. Deze digitale leeromgevingen bestaan voor alle leeftijdsgroepen. Zo zijn er apps en gamified learning voor kinderen en digitale on-the-job trainingen voor de werkende bevolking. Op deze manier kan de gehele bevolking up-to-date blijven en zorgen dat ze de juiste vaardigheden bezitten om mee te kunnen doen op de arbeidsmarkt.

5 3 Zo n 60% van de kinderen die nu naar de basisschool gaan zullen uiteindelijk banen gaan vervullen die nu nog niet bestaan: investeringen in opleidingen STEM-functies zullen moeten toenemen Het World Economic Forum s Future of the Jobs report heeft becijfert dat 60% van de kinderen die nu aan de basisschool beginnen functies zullen vervullen die nu nog niet bestaan. Dit betekent dat technologische vaardigheden steeds belangrijker worden en dat er grote vraag zal zijn naar bepaalde banen. De verwachting is dat vooral de vraag naar STEM-functies (science, technology, engineering en mathematics) sterk zal groeien. De Human Capital Index 2016 laat duidelijk zien dat een groot deel van de afgestudeerden op het gebied van STEM onderwerpen worden opgeleid door een klein aantal landen. Figuur 1 laat zien dat voornamelijk China en India veel afgestudeerden hebben op het gebied van STEM-onderwerpen. Ook Amerika en Rusland leveren een groot deel van de STEM-afgestudeerden aan. Data geanalyseerd door LinkedIn toont aan dat sommige landen deze STEM talenten weten aan te trekken en andere landen deze technologische talenten zien vertrekken. Australië (18), Chili (51) en de Arabische Emiraten (69) zijn volgens Volberda allemaal leidende regio s op het gebied van het aantrekken van zulke technologische talenten uit andere landen, terwijl Griekenland (44), Canada (9) en Finland (1) juist hun technologische talenten zien vertrekken naar andere landen. Professor Volberda stelt daarom dat landen niet alleen moeten investeren in onderwijs zodat kennismedewerkers up-todate blijven qua kennis en vaardigheden, maar dat zij ook moeten zorgdragen voor voldoende hoogwaardige arbeidsplaatsen zodat kennis ook daadwerkelijk benut kan worden. Figuur 1: Globale distributie van recentelijk afgestudeerden in STEM-vakgebieden bron: Human Capital Index 2016

6 4 De diversiteit aan vaardigheden is in Nederland ontoereikend om in te spelen op de vierde Industriële revolutie. Aangezien de economieën van vandaag steeds meer kennis georiënteerd, technologie gedreven en mondiaal worden en aangezien we niet weten hoe de banen van de toekomst eruit zullen zien is er een groeiend besef dat landen een divers en breed repertoire van vaardigheden tot hun beschikking moeten hebben. Deze diversiteit aan vaardigheden moet volgens Volberda in Nederland niet alleen verkregen worden door formeel onderwijs, maar ook door learning-on-the job en nieuwe digitale platformen voor leren. Nederland scoort 51 ste op de Human Capital Index op het gebied van skills diversity. Om competitief te kunnen blijven stelt Volberda dat het noodzakelijk is dat Nederland haar diversiteit van vaardigheden vergroot. De combinatie van de bevindingen van de Human Capital Index op het gebied van diversiteit van vaardigheden aangeleerd via formele onderwijstrajecten (diversiteit van vaardigheden door Universitaire opleidingen) en de bevindingen van LinkedIn op het gebied van de diversiteit van informele vaardigheden verkregen op de arbeidsmarkt (diversiteit van vaardigheden verkregen op het werk) bevestigt deze ongelijke focus. Nederland scoort gemiddeld op beide aspecten en zal dus zeker vooruitgang moeten boeken op diversiteit van vaardigheden. Om competitief te kunnen blijven is het noodzakelijk dat Nederland haar diversiteit van vaardigheden door universitaire opleidingen als zowel door informeel leren tijdens het werk aanzienlijk vergroot.

7 Figuur 2: Diversiteit aan vaardigheden op de universiteit en op het werk. Bron: Human Capital Index Arbeidsmarkt steeds mobieler door opkomst digital platforms. Digitale disrupties, samen met demografische en sociaaleconomische drijfveren van verandering, zorgen voor veranderingen in de werkgelegenheid. Opkomende digitale talent platformen geven de mogelijkheid aan potentiële werknemers om via deze digitale omgeving in contact te komen met werkgevers. Hierdoor is de arbeidsmarkt mobieler dan ooit en wordt het gemakkelijker om tekorten in functies in bepaalde landen aan te vullen met overschotten in andere landen. Volgens professor Volberda kan talent beter gespot worden en wordt de arbeidsmarkt steeds mobieler, meer competitief en niet meer aan een land gebonden. Figuur 3 laat zien dat er op dit moment al ontzettend veel talent verplaatst tussen landen.

8 Figuur 3: De honderd grootste talent stromingen tussen landen. Bron: LinkedIn 6 Gig-economie en on-demand werk sterk in opkomst door digitalisatie van de arbeidsmarkt Door de opkomende digitale arbeidsmarkten is het cohort own-account work ofwel zelfstandigen, vergelijkbaar met ZZP-werk in Nederland, gaan groeien. Onderzoekers verwachten dat het zogenaamde gig-personeelsbestand, mensen die tijdelijk werk hebben gevonden via digitale platformen, sterk zal groeien de komende tijd. De verwachting is zelfs dat tegen % van de Amerikaanse werknemers werk zal vinden via digitale platformen. Ook in China is deze trend zichtbaar. Didi Chexung, het grootste on-demand transportation platform, telt op dit moment 13.3 miljoen geregistreerde chauffeurs, goed voor 4.2% van totale werkgelegenheid in de Chinese mobiliteitsindustrie.

9 Meer informatie: INSCOPE- Research for Innovation, partnerinstituut van het World Economic Forum (WEF), is onderdeel van de Rotterdam School of Management (RSM), Erasmus University. Voor nadere informatie over dit persbericht of over INSCOPE en kunt u contact opnemen met Prof. Dr. Henk W. Volberda (zie ook /hvolberda), director van INSCOPE - Research for Innovation, op / of per op hvolberda@rsm.nl. wordt consequent gerekend tot de meest toonaangevende business schools van Europa en tot de top drie voor onderzoek. RSM biedt baanbrekend onderzoek en opleidingen ter verdere bevordering van excellence in alle aspecten van management. RSM is gevestigd in de internationale havenstad Rotterdam, een bruisend knooppunt van bedrijven, logistiek en handel. RSM richt zich op het ontwikkelen van zakelijke leiders met internationale carrières die gewapend met hun innovatieve gedachtegang een duurzame toekomst kunne n inslaan dankzij een gamma bachelor, master, MBA, PhD en executive programma's van het hoogste niveau. De ondersteuningsdiensten van RSM voor executives en alumni worden ook aangeboden vanuit de kantoren in Chengdu, China en Taipei, Taiwan.