Greten Raadgevende Ingenieurs. Pitch waarneming (1) Bestrijding van horecalawaai. Pitch waarneming (3) Pitch waarneming (2)

Transcriptie

1 Greten Raadgevende Ingenieurs Onafhankelijk adviesbureau Adviseert bedrijven, overheden, architecten, projectontwikkelaars, horeca-exploitanten, woningbouwverenigingen en particulieren. Onze vakgebieden: Akoestiek Bouwfysica Trillingsmetingen, Luchtkwaliteit Windturbineparken Bestrijding van horecalawaai Horeca is gezelligheid, bier en muziek. Horeca is ook geluidoverlast bij omwonenden. Bouwkundige oplossingen kostbaar en ingrijpend. Alternatief: elektro-akoestische oplossing gebaseerd op het principe van de ontbrekende fundamentele frequentie ( de missing fundamental ). Lage toon wegfilteren en vervangen door een tooncomplex bestaande uit hogere harmonische frequenties van die toon. Pitch waarneming (1) Eigenschap van het auditief systeem waarbij geluiden kunnen worden onderverdeeld in laag en hoog. Pitch is een subjectieve auditieve waarneming. Pitch is geen fysische grootheid en kan dus niet gemeten worden. Pitch is belangrijk bij muziek (melodie en harmony) en spraak (spraakklanken,hetritme, deklemtoonen de intonatie). Pitch waarneming (2) Bij een zuivere toon is de pitch waarneming afhankelijk van de frequentie. Echter, de amplitude, de duur en de vorm van het tijdverloop hebben invloed op de pitch. Tonen van instrumenten (klarinet e.d.) zijn complexe tonen. Ondanks dit complexe karakter toch een pitch waarneming. Pitch waarneming (3) Bij harmonie / meerstemmigheid: meerdere pitches. Zelfs bij ruisachtige geluiden (ruisen van de zee) kan een pitch worden waargenomen. Wij noemen dit een non-tonal pitch. 1

2 Pitch waarneming (4) Het gehoorsysteem van de mens is in staat tot relatieve pitch herkenning. Hierdoor kunnen wij melodieën herkennen en opslaan in ons geheugen. Sommige mensen (zeer zeldzaam) hebben een absolute pitch herkenning (een absoluut gehoor). Mensen met een absolute pitch herkenning kunnen de toonhoogte van een toon herkennen zonder gebruik te hoeven maken van een referentie. Pitch en zuivere tonen (1) De Mel schaal (Stevens, 1937) Pitch en zuivere tonen (2) Pitch en zuivere tonen (3) Relatie tussen pitch en amplitude bij een zuivere toon: Toon groter 1000 Hz => Pitch wordt lager als de amplitude groter wordt. Toon tussen 1000 en 2000 Hz => Pitch blijft onveranderd bij veranderende amplitude. Toon groter dan 2000 Hz => Pitch wordt hoger als de amplitude groter wordt. Tijd -> Pitch van een complexe toon (1) Pitch van een complexe toon (2) Bij een complexe toon wordt de pitch waarneming bepaald door de harmonische componenten. Deze harmonische componenten kunnen lagere of hogere harmonischen zijn. Ondanks het weglaten van de grondtoon (de missing fundamental ) blijft de pitch onveranderd. Let op : de klankkleur verandert wel! 2

3 Pitch van een complexe toon (3) Praktijktoepassing Elektro-akoestisch effect apparaat. Het effect apparaat gebaseerd op de missing fundamental werd door ing. Peter Swartegedoopt tot de elegante naam dormant Bass. Later werd de door de firma Ampco omgedoopt tot de commerciële naam Bass Creator. Tijd -> Functie van het Effect Apparaat De functie van het effect apparaat is het elektronisch filteren van overlast gevende basfrequenties, waarbij door het toevoegen van harmonische componenten de kwaliteit van de muziek zoveel als mogelijk behouden blijft. Werking van het Effect Apparaat (1) Het inkomende muzieksignaal wordt gesplitst in 2 parallelle sporen. In het 1 e spoor is een zogenaamd bandsperfilter aanwezig dat de hinderlijke bastonen wegfiltert (spoor1). Werking van het Effect Apparaat (2) Voorbeeld inzet Effect Apparaat (1) In het 2 e spoor zit een complementair filter van het gebruikte bandsperfilter. Dit filter laat alleen de hinderlijke bastonen door. Van deze hinderlijke bastonen worden harmonischen gecreëerd met dezelfde amplitude als de grondtoon (spoor2). Tot slot worden de signalen van de 2 sporen samengevoegd. Resultaat: een signaal zonder hinderlijke lage bastonen maar met extra hogere harmonischen van deze bastonen (de toonhoogte/ pitch van de verdwenen bastonen is nog steeds waarneembaar). 3

4 Voorbeeld inzet Effect Apparaat (2) Voorbeeld inzet Effect Apparaat (3) Voorbeeld inzet Effect Apparaat (4) Voorbeeld inzet Effect Apparaat (5) Voorbeeld inzet Effect Apparaat (6) Zonder effect: Met effect: Eigenschappen Effect Apparaat Maximale reductie ca. 6-8 (A). Let op: dit is veel! Grotere reducties resulteren in teveel kwaliteitsverlies. Goed toepasbaar bij mechanische muziek (denk aan draaitafels met een vaste opstelling). Beperkt toepasbaar bij live muziek. De ervaring leert: niet toepassen bij klassieke muziek of afzonderlijke instrumenten. 4

5 Wanneer Effect Apparaat inzetten Altijd eerst, indien mogelijk, bouwkundige maatregelen toepassen. Alleen inzetten als de overlast wordt bepaald door bij voorkeur smalbandige lage (bas)tonen. Goed toepasbaar om residu overschrijdingen teniet te doen (de laatste loodjes ). Nadelen inzet Effect Apparaat Inregelen / instellen van het Effect Apparaat moet uitgevoerd worden door een ervaren akoestisch adviseur. Simultaan geluidmetingen uitvoeren op twee locaties: in de horeca-inrichting en bij de bewoners => Dit betekent dat een dergelijk onderzoek tijdrovend en technisch relatief gecompliceerd is. Het bevoegd gezag moet achter het gebruik van het apparaat staan. Om misbruik met het Effect Apparaat te voorkomen moet het verzegeld worden door het bevoegd gezag. Vragen? 5