Module 3c. Een goedwerkende didactiek rond dit programma kan wellicht voor cursisten een uitdaging vormen.

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Module 3c. Een goedwerkende didactiek rond dit programma kan wellicht voor cursisten een uitdaging vormen."

Damian de Wilde
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Module 3c Componeren met Hyperscore. Studielast: 7 uur Doel: Voldoende kunnen omgaan met het softwarepakket Hyperscore. Zelf enkele composities kunnen schrijven, didactische vertalingen kunnen maken. Inhoud: De module bevat slechts een handleiding van het programma. Op de site kun je bij cursus/overig nog wat voorbeeldfiles downloaden die je als inspiratiebron kunt gebruiken. Hyperscore lijkt enigszins op Making Music, maar er zijn enkele essentiële verschillen. Bij dit programma is het ontwerp van basismotieven een belangrijke eerste stap. Hier zouden al hele lessen aan gewijd kunnen worden. De volgende stap is het maken van een partituur op basis van deze basismotieven (maximaal 6). Er zijn slechts 2 geluiden (midi) mogelijk: Strijkers arco (gestreken) en strijkers pizzicato. Dat maakt dat de compositie altijd voor strijkorkest is en dat je als componist niet afgeleid wordt door experimenten met klankkleur, maar uitsluitend gericht moet zijn op vormprocessen (vooral polyfonie, imitatie e.d.) en textuur (doorzichtigheid, arco tegenover pizzicato bijv.). Het programma is ontworpen om kinderen spelenderwijs dichter bij modern klassieke muziek te brengen. De resultaten komen al snel in de buurt van composities die doen denken aan sommige composities van Bartok of Webern. Een goede didactiek hiervoor is niet eenvoudig. Deze is door ons nog niet ontwikkeld. Er zijn ervaringen met dit programma met kinderen in zowel Duitsland (zie literatuur op website) als Engeland. In beide gevallen kregen zij als opdracht om met dit programma een compositie te schrijven, die naderhand door een echt strijkorkest, enigszins aangepast, ook is uitgevoerd. Een goedwerkende didactiek rond dit programma kan wellicht voor cursisten een uitdaging vormen. Materiaal: Handleiding Hyperscore. Software: Hyperscore (gratis te verkrijgen via internet: Zie softwarebeschrijvingen) Opdracht: De opdrachten voor de cursisten bestaan in eerste instantie uitsluitend uit het maken van een compositie met dit softwarepakket. Het uitwerken van een didactiek voor kinderen kan voor de liefhebber een uitdaging vormen!

Hyperscore lijkt enigszins op Making Music, maar er zijn enkele essentiële verschillen. Bij dit programma is het ontwerp van basismotieven een belangrijke eerste stap.

2 Handleiding HYPERSCORE Ctrl o: openen van eerder gemaakt bestand. Ctrl s: opslaan (Ctrl m: opslaan als midi.) q: hyperscore verlaten. F1: hoogste zoom functie, F2, F3, F4: naar laagste zoomfunctie. Ctrl + slepen van achtergrond: verplaats alle schermonderdelen (om eventueel onderdelen die door zomen verdwenen zijn weer terug te kunnen zien bijv.) spatie: afspelen of stoppen met afspelen van inhoud van geactiveerde venster. Er zijn twee soorten vensters: motiefvensters (maximaal 6, er zijn nl. 6 verschillende kleuren) en een partituurvenster. Pas als er een of meer motieven zijn gemaakt kun je aan een partituur beginnen. Het idee van Hyperscore is dat je een grafische partituur maakt op basis van eerder gemaakte motieven. Een al gemaakte venster kun je activeren (klik er op), verplaatsen (dit doe je indien niet geactiveerd gewoon door slepen, indien wel geactiveerd door verslepen vanuit een hoek) of van grootte veranderen (aan rechterkant: sleep naar rechts of links). Geactiveerde vensters met inhoud kun je afspelen door op de dan verschenen play-knop onder aan het venster te klikken of door te drukken op spatie. Als er iets is geselecteerd binnen in een venster zal bij afspelen alleen de selectie te horen zijn. Maken van Motieven Maak eerst een motiefvenster door te kiezen voor het motiefvenstericoontje en dan te klikken ergens op de achtergrond. Een motiefvenster kan groter gemaakt worden door aan de rechterkant te slepen. Om een motief te maken selecteer je eerst de DROPLET TOOL Klik dan op een open plek in het motiefvenster en er wordt een noot geplaatst (horizontaal: tijd, verticaal: toonhoogte). Noten kunnen elkaar niet overlappen! Verplaats noten door slepen van een al geplaatste noot. De lengte van de noot verander je door de muisknop ingedrukt te houden en gelijktijdig pijltje links of rechts op het toetsenbord te klikken. Noten verwijder je door ze uit het venster te slepen of te selecteren en delete op het toetsenbord te kiezen. Elk motief heeft een kleur. Deze kleur kun je eventueel naderhand nog veranderen, wat een instant effect heeft op een al gemaakt muziekstuk! Kies eerst de ARROW tool:. Je kunt een of meer noten selecteren door er een rechthoek om te slepen. Geselecteerde noten kun je bewegen met een van de vier pijltjestoetsen, of allemaal tegelijk verwijderen met de deletetoets.

) spatie: afspelen of stoppen met afspelen van inhoud van geactiveerde venster. Er zijn twee soorten vensters: motiefvensters (maximaal 6, er zijn nl. 6 verschillende kleuren) en een partituurvenster.

3 Als een motiefvenster is geselecteerd is er beneden een playknopje te zien, waar je op kunt klikken om het motief te horen. Ook kun je in plaats daarvan de spatietoets gebruiken.

4 Maken van een partituur Maak eerst een partituurvenster met dit icoontje:, klik dan ergens op de achtergrond. Ook een partituurvenster kan aan de rechterkant kleiner of groter gemaakt worden door slepen. Naast de arrowtool staat de "PEN tool" :. Dit is het gereedschap waarmee je tekent in de partituur. (ARROW tool: Hiermee kun je selecteren om motieven te bewegen, veranderen of kopiëren.) Kies een van de kleuren waarmee je een motief hebt gemaakt. Alles wat je nu tekent zal gebaseerd zijn op dat motief. Je tekent telkens van links naar rechts. De partituur verloopt in tijd van links naar rechts. Horizontale streep: Laag: het motief wordt laag gespeeld. Kort: het motief wordt slechts ten dele gespeeld. Lang: het motief wordt telkens herhaald. Streep naar rechts boven: het motief wordt steeds hoger herhaald, naar rechts onder: steeds lager. Motieven kunnen elkaar zonder problemen overlappen. Elke verschillende kleur maakt dat alles wat je tekent op dat motief is gebaseerd. Kies de ARROW tool. Nu kun je meerdere motieven tegelijk selecteren door er een rechthoek omheen te slepen, kopiëren (Ctrl c, Ctrl v), verplaatsen (pijltjestoetsen of slepen), verwijderen (delete). Kies de ARROW tool. Met shift ingedrukt klikken op diverse motieven kun je eveneens meerdere motieven gelijktijdig selecteren. Kies de ARROW tool. Elk motief kun je harder, zachter laten klinken. klik op een motief zodat het is geselecteerd. Er boven zie je nu drie kleine icoontjes:.de rechter is de "volume control". Door hier op te klikken en de muis omhoog of omlaag te slepen zie je hoe de motieflijntjes dikker of dunner worden en daardoor het motief harder of zachter. Elk motief in hyperscore wordt altijd arco of pizzicato gespeeld. De standaardinstelling is pizzicato. Door na selectie van een motief te klikken op het middelste icoontje, het hartje, kun je het timbre veranderen. Je kunt aan de weergave van de lijn van het motief zien of er pizzicato of arco gespeeld wordt. Van vorm veranderen. je kunt een al gemaakt motief van vorm veranderen, door met de rechtermuisknop te slepen over het motief. Afspelen: Zorg dat de partituur is geselecteerd. Onderaan zie je een playknop en een positielijn. Door de playknop te slepen over die lijn kun je het afspelen ook op een ander punt laten beginnen. Afspelen kan ook met spatie. Let op: als een selectie is gemaakt zul je bij afspelen wel de afspeelwijzer zien bewegen, maar slechts de selectie horen (als hij daar is aangekomen met afspelen). Stoppen: klik op een willekeurig punt of druk op spatie.

(ARROW tool: Hiermee kun je selecteren om motieven te bewegen, veranderen of kopiëren.) Kies een van de kleuren waarmee je een motief hebt gemaakt.

5 Controle over de harmonie Je kunt diverse harmonische stijlen selecteren, door te klikken op de "harmony buttons" links aan een partituurvenster: "NONE" betekent dat alles gebaseerd blijft op de (vaak chromatische) keuzes van de motieven zelf. "DIATONIC" betekent dat de computer alle chromatische noten verandert in witte toetsen. "MAJOR/MINOR" betekent normale tonale harmonie, welk het beste verder geregeld kan worden met de zo meteen besproken "harmony line". "FOURTHS": harmonie is gebaseerd op kwartenakkoorden. Harmony line Midden in de partituur is een rechte horizontale lijn zichtbaar. Deze kan omhoog en/of omlaag versleept worden, er ontstaat een slingerend soort "touw". Rechte stukken resulteren in stabiele akkoorden in de toonsoort van dat moment. Naar boven gerichte stukken resulteren in dominantachtige akkoorden welke willen oplossen. Naar beneden gerichte stukken, normaal achter naar boven gerichte stukken, zijn de natuurlijke oplossingen van de eerdere instabiele akkoorden. Als je een spitse top maakt in het "touw" kun je hiermee de toonsoort veranderen. D groot - B klein G groot - E klein C groot - A klein F groot - D klein Bb-groot - G klein Door bij een geselecteerd motief te klikken op de eerste button rechtsboven, het +-teken,,kun je dat motief afhankelijk of onafhankelijk maken van de ingestelde harmoniekeuze.

"MAJOR/MINOR" betekent normale tonale harmonie, welk het beste verder geregeld kan worden met de zo meteen besproken "harmony line". "FOURTHS": harmonie is gebaseerd op kwartenakkoorden.

Vergelijkbare documenten

Microsoft Word Selecteren

Microsoft Word Selecteren Microsoft Word 2013 Selecteren Inhoudsopgave 3. Selecteren 3.1 Tekst selecteren 3.2 Tekst verwijderen 3.3 Kopiëren, knippen, plakken en ongedaan maken 3.4 Werken met twee documenten 3.1 Tekst selecteren