IS ER EEN IDEALE LEEFTIJD WAAROP HET KITTEN ZIJN MOEDER VERLAAT?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "IS ER EEN IDEALE LEEFTIJD WAAROP HET KITTEN ZIJN MOEDER VERLAAT?"

Transcriptie

1 IS ER EEN IDEALE LEEFTIJD WAAROP HET KITTEN ZIJN MOEDER VERLAAT? maart 2010 Drs. E. Teygeler / eline@tinley.nl

2 Inleiding Kittens aangeboden op marktplaats < 7 wkn Discussie over wettelijke minimum leeftijd van 7 wkn Verschil met raskittens Meer gedragsproblemen? Werkgroep katten verzameling van onderzochte feiten; een discussiestuk

3 Belangrijk in ontwikkeling van kitten de immuniteitsontwikkeling van het kitten het speenproces de ontwikkelstadia de gedragsontwikkeling t.o.v. andere katten de gedragsontwikkeling t.o.v. mensen

4 Het speenproces: van melk naar vast voedsel Investering moeder daalt zodat kitten onafhankelijker wordt in voedselvoorziening Spijsverteringskanaal kan vast voedsel verteren vanaf 4 weken Uitscheidingsgedrag zelfstandig 5-6 weken Speenproces voltooid 7-8 weken Spijsvertering dan nog niet vergelijkbaar met volwassen kat Kittens sabbelen vaak langer > zelfbelonend

5 Het speenproces: van melk naar vast voedsel Veronderstelling: kittens moeten speenperiode doorlopen om te leren omgaan met frustratie, anders op latere leeftijd een predispositie hebben voor agressieproblemen Vermijdingsfase en frustratie: vooral vanaf 5 weken tot einde speenperiode Niet alle moeders beperken kittens met zogen of kunnen kittens ontlopen > wat is het effect?

6 Ontwikkelstadia van een kitten Ontwikkelstadia voor de Prenatale fase geboorte 0-2 weken Neonatale fase 2-3 weken Overgangsperiode 3-7/9 Primaire weken socialisatieperiode 9-16 weken Secundaire socialisatieperiode

7 Ontwikkelstadia van een kitten Voortdurende wisselwerking tussen aanleg & omgeving: Prenataal: voorbeeld stress moeder > invloed op hersenstructuur van kitten > beinvloedt gedrag/emoties Neonataal: handling heeft invloed op lichamelijke ontwikkeling van kitten > kan bijdragen aan emotionele stabiliteit Periodes zijn flexibel en individueel verschillend Fokselectie van invloed op duur periode?

8 Ontwikkelstadia van een kitten Primaire socialisatieperiode: weken Gevoelige periode: sociale banden aangaan Angst gedurende de periode tot 9 weken geïnhibeerd bij katten Na gevoelige periode (> 9 wkn) is vermijdingsrespons verhoogd en herstel- en aanpassingsvermogen minder Piek van sensitiviteit niet bekend bij de kat? wkn 9 wkn 3 wkn

9 Ontwikkelstadia van een kitten Na einde van gevoelige periode nog belangrijke ontwikkelingen Piek van sociaal spel 9-14 weken Relevant in leren matigen van spelreacties? wrs. in eerste socialisatieperiode, maar Na 12 weken meer escalaties Secundaire socialisatieperiode weinig onderzocht De neiging om angstig te reageren op nieuwe objecten toe

10 De gedragsontwikkeling ten opzichte van andere katten In het wild minimaal 16 weken Voordelen bij moeder én nestgenoten te blijven 9-14 weken Socialisatie op soortgenoten moet ook doorgaan na scheiding van moeder Meer onderzoek nodig; alleen aangetoond dat scheiding kitten vóór leeftijd van 7-8 weken nadelige effecten heeft

11 De gedragsontwikkeling t.o.v. mensen Sociaal gedrag naar mensen bepaald door zowel genetische als omgevingsfactoren Voldoende menselijk contact in de periode van 2-7 weken is essentieel Sociaal contact met nestgenoten; sociaal spel speelt rol in geremdheid gedrag Speenperiode doorlopen i.v.m. frustratie

12 Conclusie Ideale leeftijd bestaat niet, huidige wettelijke leeftijd is geen optimale leeftijd Optimale leeftijd houdt rekening met individuele ontwikkeling en omgevingsfactoren Mogelijk verschil raskat / huiskat

13 ?

14 Met dank aan: Mede auteurs: Drs. N. Bijvoets, Drs. Y. Sweere, Drs. E.C. van der Waa Co-lezers: Cathrienke Brandt Marieke van der Burgt Marijke Faber Amanda van Grondelle Jolina Heijmans Anita Legué-Trock Carolien Zijderveld

Discussiestuk van de Werkgroep Katten van het Platform Verantwoord Huisdierenbezit om te komen tot de optimale leeftijd om kittens van hun moeder en

Discussiestuk van de Werkgroep Katten van het Platform Verantwoord Huisdierenbezit om te komen tot de optimale leeftijd om kittens van hun moeder en Discussiestuk van de Werkgroep Katten van het Platform Verantwoord Huisdierenbezit om te komen tot de optimale leeftijd om kittens van hun moeder en nestgenoten te scheiden. maart 2010 Inhoudsopgave 0.1

Nadere informatie

Van kitten naar kat. Optimale begeleiding door de praktijk. Drs. Margit Bossard Gedragsdeskundig dierenarts

Van kitten naar kat. Optimale begeleiding door de praktijk. Drs. Margit Bossard Gedragsdeskundig dierenarts Van kitten naar kat Optimale begeleiding door de praktijk Drs. Margit Bossard Gedragsdeskundig dierenarts TERUG NAAR DE SCHOOLBANKEN voor dierenarts-assistenten Amersfoort, zat. 20 juni 2015 Programma

Nadere informatie

Het karakter van de Savannah

Het karakter van de Savannah Het karakter van de Savannah Hier is zichtbaar dat de grootte van de kat vergelijkbaar is met een huiskat. Een Savannah kat is meestal niet groter, alleen de eerste generaties zijn groter. Je kunt je afvragen

Nadere informatie

het gaat niet zoals ik wil! Frustratiegerelateerde agressie

het gaat niet zoals ik wil! Frustratiegerelateerde agressie GEDRAG Grrr het gaat niet zoals ik wil! Frustratiegerelateerde agressie Frustratiegerelateerde agressie is een vorm van agressie die ontstaat als een kat frustratie ervaart. Een kat kan gefrustreerd raken

Nadere informatie

Inhoud. Ontwikkeling van gedrag. Jong geleerd, oud gedaan. Ontwikkeling van gedrag Onderdeel: socialisatie

Inhoud. Ontwikkeling van gedrag. Jong geleerd, oud gedaan. Ontwikkeling van gedrag Onderdeel: socialisatie Jong geleerd, oud gedaan Ontwikkeling van gedrag Onderdeel: socialisatie Dr. Claudia M. Vinke Departement Dier in Wetenschap & Maatschappij Faculteit Diergeneeskunde Universiteit Utrecht 2015 Inhoud Ontwikkeling

Nadere informatie

Socialisatie van pups

Socialisatie van pups Socialisatie van pups Een belangrijk facet van de gedragsontwikkeling is het socialisatieproces. Kennis van dit proces is belangrijk om verschillende redenen. Socialisatie van jonge dieren heeft een opmerkelijke

Nadere informatie

Jonge Konijnen: welke doet het beter? Door: Lonneke Kerkenaar Adviseur Natuurlijke Diergezondheid

Jonge Konijnen: welke doet het beter? Door: Lonneke Kerkenaar Adviseur Natuurlijke Diergezondheid Jonge Konijnen: welke doet het beter? Door: Lonneke Kerkenaar Adviseur Natuurlijke Diergezondheid www.animalhealthgarden.nl Inleiding Doel van de lezing: Jullie inzicht geven in de knelpunten van de wettelijke

Nadere informatie

Welzijn van Dieren vanuit de biologie van het dier

Welzijn van Dieren vanuit de biologie van het dier Welzijn van Dieren vanuit de biologie van het dier November 2010 Dr. Claudia M. Vinke Departement Dier in Wetenschap & Maatschappij Faculteit Diergeneeskunde Universiteit Utrecht Inhoud 1. Wat is dierenwelzijn?

Nadere informatie

Inleiding. Familiale kwetsbaarheid en geslacht. Samenvatting

Inleiding. Familiale kwetsbaarheid en geslacht. Samenvatting Inleiding Depressie en angst zijn veel voorkomende psychische stoornissen. Het ontstaan van deze stoornissen is gerelateerd aan een breed scala van risicofactoren, zoals genetische kwetsbaarheid, neurofysiologisch

Nadere informatie

DE HANDLEIDING VOOR HET HOUDEN VAN HUISDIEREN

DE HANDLEIDING VOOR HET HOUDEN VAN HUISDIEREN LICG HUISDIERENBIJSLUITER DE HANDLEIDING VOOR HET HOUDEN VAN HUISDIEREN l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n Serie rassenbijsluiters Noorse Boskat De Noorse

Nadere informatie

TE VEEL DOODGEBOREN BIGGEN IS EEN PROBLEEM IS TE VEEL LEVEND GEBOREN BIGGEN DAT OOK

TE VEEL DOODGEBOREN BIGGEN IS EEN PROBLEEM IS TE VEEL LEVEND GEBOREN BIGGEN DAT OOK TE VEEL DOODGEBOREN BIGGEN IS EEN PROBLEEM IS TE VEEL LEVEND GEBOREN BIGGEN DAT OOK Opfok van overtallige en kleine biggen Jeroen Degroote Introductie 62% van de Vlaamse varkenshouders ervaart problemen

Nadere informatie

Introductie tot Gedragsproblemen bij Katten. Door Anneleen Bru Felinova Animal Behaviour Consulting

Introductie tot Gedragsproblemen bij Katten. Door Anneleen Bru Felinova Animal Behaviour Consulting Introductie tot Gedragsproblemen bij Katten Door Anneleen Bru Felinova Animal Behaviour Consulting 1 Over Felinova Bij Felinova werken we elke dag aan een optimale harmonie tussen eigenaar en kat Anneleen

Nadere informatie

Hechtingstoornissen. Karin Hermans, KJP Symposium Pedagogie opvoedingstoolbox Curaçao, 7 december 2012

Hechtingstoornissen. Karin Hermans, KJP Symposium Pedagogie opvoedingstoolbox Curaçao, 7 december 2012 Hechtingstoornissen Karin Hermans, KJP Symposium Pedagogie opvoedingstoolbox Curaçao, 7 december 2012 Hechting duurzame affectieve relatie tussen een kind en één of meer opvoeders The initial relationship

Nadere informatie

A c. Dutch Summary 257

A c. Dutch Summary 257 Samenvatting 256 Samenvatting Dit proefschrift beschrijft de resultaten van twee longitudinale en een cross-sectioneel onderzoek. Het eerste longitudinale onderzoek betrof de ontwikkeling van probleemgedrag

Nadere informatie

Wanneer kan de pup van het nest naar het nieuwe huis??

Wanneer kan de pup van het nest naar het nieuwe huis?? Wanneer kan de pup van het nest naar het nieuwe huis?? Dr. Matthijs B. H. Schilder PhD Dept. Dier in Wetenschap en Maatschappij faculteit Diergeneeskunde Universiteiteit Utrecht Bepalende invloeden Ontwikkelingsstadium

Nadere informatie

Het is alleen maar een gevoel, SEO in de praktijk. Els Ronsse www.psysense.be

Het is alleen maar een gevoel, SEO in de praktijk. Els Ronsse www.psysense.be Het is alleen maar een gevoel, SEO in de praktijk Els Ronsse www.psysense.be Van alle tijden, en van alle mensen EO is behoorlijk universeel: wij, VB, NB, autisme, VB én autisme, NB en autisme Emotionele

Nadere informatie

Scheiden doet Lijden?! Winny Weinbeck, Tinley therapeute voor papegaai

Scheiden doet Lijden?! Winny Weinbeck, Tinley therapeute voor papegaai Scheiden doet Lijden?! Winny Weinbeck, Tinley therapeute voor papegaai Hoe leven en broeden papegaaien in de natuur? Papegaaien zijn sociale dieren en de meeste leven buiten de broedtijd in vluchten. Dat

Nadere informatie

Kattenkwaad! Over agressie bij katten. gedrag

Kattenkwaad! Over agressie bij katten. gedrag gedrag Tekst: Nienke Bijvoets en Mona de Keizer Dierenarts Nienke Bijvoets en Mona de Keizer hebben beiden een eigen praktijk als gedragstherapeut voor katten. Ze zijn aangesloten bij diergedragspecialist

Nadere informatie

Veterinary Care Nutrition. Gezondheidsvoeding van de dierenarts voor uw kitten

Veterinary Care Nutrition. Gezondheidsvoeding van de dierenarts voor uw kitten Veterinary Care Nutrition Gezondheidsvoeding van de dierenarts voor uw kitten Van harte gefeliciteerd met uw nieuwe huisgenoot! Een kitten in huis is een fantastische gebeurtenis. De basis voor een jarenlange

Nadere informatie

Scheiding en kinderen

Scheiding en kinderen Scheiding en kinderen Dat ik van mijn vader hou, Doet moeder soms verdriet En dat ik van mijn moeder hou Dat weet mijn vader niet. Zo draag ik mijn geheimen mee En loop van hier naar daar. Nog altijd hou

Nadere informatie

Bijsluiter Brits Langhaar

Bijsluiter Brits Langhaar Bijsluiter Brits Langhaar De Brits Langhaar is een middelgrote tot grote kat en komt in veel verschillende kleuren voor. Brits Langhaar katten combineren een mooie, gedrongen bouw met een half langharige

Nadere informatie

De eerste 1000 dagen

De eerste 1000 dagen De eerste 1000 dagen De eerste 1000 dagen Het fundamentele belang van een goed begin vanuit biologisch, medisch en maatschappelijk perspectief Tessa Roseboom De Tijdstroom, Utrecht De Tijdstroom uitgeverij,

Nadere informatie

Mijn kind heeft een LVB

Mijn kind heeft een LVB Mijn kind heeft een LVB Wat betekent een licht verstandelijke beperking nu precies? Informatie voor ouders van kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking in de leeftijd van 6 tot 23 jaar

Nadere informatie

BRCA themamiddag, zaterdag 31 oktober 2015. UMCG expertisecentrum borst - eierstokkanker. Welkom

BRCA themamiddag, zaterdag 31 oktober 2015. UMCG expertisecentrum borst - eierstokkanker. Welkom BRCA themamiddag, zaterdag 31 oktober 2015 UMCG expertisecentrum borst - eierstokkanker Welkom BRCA themamiddag, zaterdag 31 oktober 2015 UMCG expertisecentrum borst - eierstokkanker Welkom, namens de

Nadere informatie

Tuut-tuut-tuut, opzij, ik ben hulpverlener en maak mij druk. Eric van der Meijden 16 september 2011

Tuut-tuut-tuut, opzij, ik ben hulpverlener en maak mij druk. Eric van der Meijden 16 september 2011 Tuut-tuut-tuut, opzij, ik ben hulpverlener en maak mij druk. Eric van der Meijden 16 september 2011 Opbouw workshop Inleiding Ervaren van stress Wat is druk/stress? Pesso therapie Ervaren van basisbehoeften

Nadere informatie

Kattengedrag Hoe kunt u problemen voorkomen of genezen?

Kattengedrag Hoe kunt u problemen voorkomen of genezen? Kattengedrag Hoe kunt u problemen voorkomen of genezen? Kattengedragsadviesbureau Jazzy Lambrechts en Ajla Karabegovic Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1. Wat denken we te weten?... 3 2. De kat... 6 3.

Nadere informatie

Kindermishandeling; Wel of geen diagnose? Drs. A van Dijke Drs. M. Reijns

Kindermishandeling; Wel of geen diagnose? Drs. A van Dijke Drs. M. Reijns Kindermishandeling; Wel of geen diagnose? Drs. A van Dijke Drs. M. Reijns Impact afhankelijk van aantal factoren: Eigenschappen van trauma zelf Eigenschappen van het kind Eigenschappen van omgeving Eigenschappen

Nadere informatie

NORMBLADEN PVH (GIDSEN VOOR GOEDE PRAKTIJKEN) Toepassingsgebied: Katten. Verschillende vormen van agressie bij katten

NORMBLADEN PVH (GIDSEN VOOR GOEDE PRAKTIJKEN) Toepassingsgebied: Katten. Verschillende vormen van agressie bij katten NORMBLADEN PVH (GIDSEN VOOR GOEDE PRAKTIJKEN) Toepassingsgebied: Katten Verschillende vormen van agressie bij katten Agressie kan verschillende vormen aannemen. De meeste mensen denken bij een agressieve

Nadere informatie

DIERENARTSENPRAKTIJK ROUSSEAU KITTENS

DIERENARTSENPRAKTIJK ROUSSEAU KITTENS DIERENARTSENPRAKTIJK ROUSSEAU KITTENS KITTENS Deze presentatie geeft een kort overzicht en is in geen geval een allesomvattend naslagwerk We raden ten stelligste aan om bij vragen of twijfels contact op

Nadere informatie

Borstvoeding bij te vroeg geboren baby s. Adviezen voor ouders en verzorgers. www.nwz.nl

Borstvoeding bij te vroeg geboren baby s. Adviezen voor ouders en verzorgers. www.nwz.nl Borstvoeding bij te vroeg geboren baby s Adviezen voor ouders en verzorgers www.nwz.nl Omdat uw kindje te vroeg geboren is, is het opgenomen op de afdeling neonatologie van de Noordwest Ziekenhuisgroep

Nadere informatie

Inhoud 20-10-2011. Gehechtheidstheorie: Cees Janssen Gevaar van chronische stress Bewijs: onderzoek Sterkenburg

Inhoud 20-10-2011. Gehechtheidstheorie: Cees Janssen Gevaar van chronische stress Bewijs: onderzoek Sterkenburg 1 Inhoud Gehechtheidstheorie: Cees Janssen Gevaar van chronische stress Bewijs: onderzoek Sterkenburg Praktijk: Tineke Pilon Consequenties voor praktijk: alles is liefde 2 Definitie Gehechtheidsband Met

Nadere informatie

De ouder-kindrelatie en jeugdtrauma s. Nr. 2018/11, Den Haag, 22 mei Samenvatting

De ouder-kindrelatie en jeugdtrauma s. Nr. 2018/11, Den Haag, 22 mei Samenvatting De ouder-kindrelatie en jeugdtrauma s Nr. 2018/11, Den Haag, 22 mei 2018 De ouder-kindrelatie en jeugdtrauma s pagina 2 van 6 Bij kinderen met traumatische ervaringen (ernstige negatieve jeugdervaringen),

Nadere informatie

Studiedag Downsyndroom en dementie Antwerpen 20 maart 2010

Studiedag Downsyndroom en dementie Antwerpen 20 maart 2010 Studiedag Downsyndroom en dementie Antwerpen 20 maart 2010 KAREL DE CORTE Diepestraat 18 Orthopedagoog GSM 0479 91 88 47 9860 Balegem info@kareldecorte.be www.kareldecorte.be VOORAF CLICHE grappig, spontaan,

Nadere informatie

Suïcidaal gedrag bij jongeren Individuele en gezinsbehandeling

Suïcidaal gedrag bij jongeren Individuele en gezinsbehandeling Suïcidaal gedrag bij jongeren Individuele en gezinsbehandeling Handboek voor een effectieve hulpverlening Disclosure Het enige belang is de verspreiding van het boek: Suïcidaal gedrag bij jongeren. Individuele

Nadere informatie

Happy Pup, Happy Dog!

Happy Pup, Happy Dog! Happy Pup, Happy Dog! De gevoelige periode voor gedragsorganisatie wordt verdeeld in drie fasen: -Fase 1: 0-3 weken Aanvankelijk bestaat de comfortkit van een puppy gewoonlijk uit zijn moeder, zijn nestgenootjes

Nadere informatie

Trefdag workshop/focusgroep Ouderschap na relatiebreuk

Trefdag workshop/focusgroep Ouderschap na relatiebreuk Trefdag workshop/focusgroep Ouderschap na relatiebreuk Enkele trends Bij 2 op 3 echtscheidingen zijn kinderen betrokken Bijna 1 op 4 kinderen heeft gescheiden ouders Gescheiden ouders gaan sneller een

Nadere informatie

Samenvatting. Coparenting en Angst van het Kind

Samenvatting. Coparenting en Angst van het Kind Samenvatting Coparenting en Angst van het Kind In dit proefschrift worden verschillende associaties tussen coparenting en angst binnen het gezin getoetst, zoals voorgesteld in het model van Majdandžić,

Nadere informatie

Daphne Petterson & Lilian Delarue Onderzoekers lectoraat Ouderschap & Ouderbegeleiding Expertisecentrum Jeugd, Hogeschool Leiden

Daphne Petterson & Lilian Delarue Onderzoekers lectoraat Ouderschap & Ouderbegeleiding Expertisecentrum Jeugd, Hogeschool Leiden Daphne Petterson & Lilian Delarue Onderzoekers lectoraat Ouderschap & Ouderbegeleiding Expertisecentrum Jeugd, Hogeschool Leiden Lectoraat Beroepspraktijk - Onderzoek - Onderwijs Praktijk Onderwijs Onderzoek

Nadere informatie

DAPP-BQ Standaard. Dimensionale assessment van persoonlijkheidspathologie. Elizabeth Smit

DAPP-BQ Standaard. Dimensionale assessment van persoonlijkheidspathologie. Elizabeth Smit DAPP-BQ Standaard Dimensionale assessment van persoonlijkheidspathologie ID 4589-17 Datum 05.11.2014 DAPP-BQ Inleiding 2 / 21 INLEIDING De DAPP-BQ is een dimensionale vragenlijst voor persoonlijkheidsstoornissen.

Nadere informatie

Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 1: HGW, gedrag kennen en zien

Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 1: HGW, gedrag kennen en zien Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 1: HGW, gedrag kennen en zien 8 oktober 2014 13.30 16.00 uur Berber Klein Liesbeth van Well Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag in de klas 8 oktober 2014

Nadere informatie

Weten het niet-weten

Weten het niet-weten Weten het niet-weten Over natuurwetenschap en levensbeschouwing Ger Vertogen DAMON Vertogen, Weten.indd 3 10-8-10 9:55 Inhoudsopgave Voorwoord 7 1. Inleiding 9 2. Aard van de natuurwetenschap 13 3. Klassieke

Nadere informatie

Hoe blijf ik (psychisch) gezond?! Simone Traa Klinisch psycholoog psychotherapeut Medische Psychologie, Máxima Medisch Centrum

Hoe blijf ik (psychisch) gezond?! Simone Traa Klinisch psycholoog psychotherapeut Medische Psychologie, Máxima Medisch Centrum Hoe blijf ik (psychisch) gezond?! Simone Traa Klinisch psycholoog psychotherapeut Medische Psychologie, Máxima Medisch Centrum Inhoud Definitie gezond Biopsychosociaal model Psychische gezondheid Stress

Nadere informatie

VERPLICHTE STERILISATIE VAN HUISKATTEN. v Een antwoord op 9 veelvoorkomende vragen v

VERPLICHTE STERILISATIE VAN HUISKATTEN. v Een antwoord op 9 veelvoorkomende vragen v VERPLICHTE STERILISATIE VAN HUISKATTEN v Een antwoord op 9 veelvoorkomende vragen v 1. De sterilisatie van mijn kat, is dat wettelijk verplicht? Ja, uw huiskat(ten) laten steriliseren is nu overal in België

Nadere informatie

Deskundig antwoord op uw vragen over vuurwerkangst

Deskundig antwoord op uw vragen over vuurwerkangst Deskundig antwoord op uw vragen over vuurwerkangst Tinley Gedragstherapie voor Dieren verkoopt al jaren de Gedragstherapie CD met geluiden van vuurwerk en onweer. De cd is een hulpmiddel om huisdieren

Nadere informatie

DAPP-BQ. Dimensionale assessment van persoonlijkheidspathologie. HTS Report. Jeroen de Vries ID Datum

DAPP-BQ. Dimensionale assessment van persoonlijkheidspathologie. HTS Report. Jeroen de Vries ID Datum HTS Report DAPP-BQ Dimensionale assessment van persoonlijkheidspathologie ID 5105-7038 Datum 19.07.2017 Standaard INLEIDING DAPP-BQ 2/29 Inleiding De DAPP-BQ is een dimensionale vragenlijst voor persoonlijkheidsstoornissen.

Nadere informatie

Chapter 8. Nederlandse samenvatting

Chapter 8. Nederlandse samenvatting Chapter 8 Nederlandse samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING Angst is een menselijke emotie die iedereen van tijd tot tijd wel eens ervaart. Veel mensen voelen zich angstig of nerveus wanneer ze bijvoorbeeld

Nadere informatie

IB bijeenkomst Gedrag. Voorjaar 2018

IB bijeenkomst Gedrag. Voorjaar 2018 IB bijeenkomst Gedrag Voorjaar 2018 Doel bijeenkomst Inzicht hebben op in verschillende niveaus van handelen op het gebied van gedrag Nagedacht over stand van zaken op eigen school Idee hebben over de

Nadere informatie

Ouders gebruiken voor het temperament van hun kind(eren) spontaan woorden als

Ouders gebruiken voor het temperament van hun kind(eren) spontaan woorden als 1 Temperament van het kind en (adoptie)ouderschap Sara Casalin Ouders gebruiken voor het temperament van hun kind(eren) spontaan woorden als verlegen, blij, impulsief, zenuwachtig, druk, moeilijk, koppig,

Nadere informatie

1. Wat is de gezinssamenstelling:

1. Wat is de gezinssamenstelling: Vragenlijst voor ouders Naam van het kind: BSN nummer kind: Adres: Woonplaats: Telefoon thuis: Telefoon mobiel vader Telefoon mobiel moeder E-mailadres ouders: Beantwoord alstublieft de volgende vragen:

Nadere informatie

Best practices naar een geïntegreerde aanpak

Best practices naar een geïntegreerde aanpak Best practices naar een geïntegreerde aanpak Els De Vriese Provinciaal coördinator voor dierenwelzijn Provincie Limburg Doel De kattenpopulatie beheersbaar maken Hoe? Aanpak op 3 niveaus nodig Zwerfkatten

Nadere informatie

ONDERZOCHT. Hoe pak jij het (co-)ouderen aan en welke invloed heeft dat op het welbevinden van je kind?

ONDERZOCHT. Hoe pak jij het (co-)ouderen aan en welke invloed heeft dat op het welbevinden van je kind? ONDERZOCHT Hoe pak jij het (co-)ouderen aan en welke invloed heeft dat op het welbevinden van je kind? Hoe pak jij het (co-)ouderen aan en welke invloed heeft dat op het welbevinden van je kind? Je opvoedingsstijl

Nadere informatie

Voedingsleer. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Voedingsleer en het plantenrijk

Voedingsleer. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Voedingsleer en het plantenrijk Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over voedingsleer: over voedingsstoffen en de manier waarop ons lichaam met deze stoffen omgaat. Wat wordt er van je verwacht? Na het bestuderen van deze kaart

Nadere informatie

Echtscheiding en nieuw samengestelde gezinnen. Invloeden op ouderschap en kinderontwikkeling

Echtscheiding en nieuw samengestelde gezinnen. Invloeden op ouderschap en kinderontwikkeling Echtscheiding en nieuw samengestelde gezinnen Invloeden op ouderschap en kinderontwikkeling Cruciale vragen Verschillen in psychisch welbevinden ts. personen uit gescheiden en nietgescheiden gezinnen?

Nadere informatie

De zeven emoties die Panksepp onderscheidt zijn: SEEKING, RAGE, FEAR, LUST, CARE, PANIC en PLAY.

De zeven emoties die Panksepp onderscheidt zijn: SEEKING, RAGE, FEAR, LUST, CARE, PANIC en PLAY. Emoties en Gedrag Wanneer ik iets zinnigs probeer te zeggen over emoties en gedrag, dan is het natuurlijk belangrijk om wat kaders te scheppen. Wat zijn emoties en wat is gedrag? Ik zal beginnen met gedrag,

Nadere informatie

BABYWIJS : PROFESSIONELE BABYOPVANG

BABYWIJS : PROFESSIONELE BABYOPVANG BABYWIJS : PROFESSIONELE BABYOPVANG Met korting via Gastouderland De IKK-erkende online scholing van KinderWijs TV voor beroepskrachten in de kinderopvang die werken met 0-jarigen. De ontwikkeling van

Nadere informatie

Wijzen op welzijn. Het belang van objectiveren van welzijnsrisico s door erfelijke aandoeningen en/of schadelijke raskenmerken

Wijzen op welzijn. Het belang van objectiveren van welzijnsrisico s door erfelijke aandoeningen en/of schadelijke raskenmerken Wijzen op welzijn Het belang van objectiveren van welzijnsrisico s door erfelijke aandoeningen en/of schadelijke raskenmerken Dr. Marjan AE van Hagen & Dr. Claudia M. Vinke Richtlijn Veterinair handelen

Nadere informatie

Deskundig antwoord op uw vragen over vuurwerkangst

Deskundig antwoord op uw vragen over vuurwerkangst Deskundig antwoord op uw vragen over vuurwerkangst (versie december 2015) Tinley verkoopt al jaren de Gedragstherapie CD met geluiden van vuurwerk en onweer. Dit is een hulpmiddel om huisdieren te leren

Nadere informatie

nr 26 2013/2014 Twinfo

nr 26 2013/2014 Twinfo nr 26 2013/2014 Twinfo We kijken met heel veel plezier terug op het afgelopen jaar waarin we met NTR-deelnemers en collega s ons 25-jarig bestaan hebben gevierd. De aftrap was in januari met een bijeenkomst

Nadere informatie

EcoVit Brokkenoverzicht Kattenbrokken!

EcoVit Brokkenoverzicht Kattenbrokken! EcoVit Brokkenoverzicht Kattenbrokken! In dit document vindt u een overzicht van alle EcoVit Kattenbrokken. Bestellen U kunt deze brokken bestellen door contact op te nemen met de BrokkenPiloot in uw regio

Nadere informatie

CHAPTER 13 NEDERLANDSE SAMENVATTING - VOOR DE LEEK -

CHAPTER 13 NEDERLANDSE SAMENVATTING - VOOR DE LEEK - CHAPTER 13 NEDERLANDSE SAMENVATTING - VOOR DE LEEK - CHAPTER 13 Het doel van mijn promotieonderzoek was het exploreren van de invloed van onderstaande factoren op de regulatie van stresshormonen bij veel

Nadere informatie

Deskundig antwoord op uw vragen over vuurwerkangst

Deskundig antwoord op uw vragen over vuurwerkangst Deskundig antwoord op uw vragen over vuurwerkangst Tinley verkoopt al jaren de Gedragstherapie CD met geluiden van vuurwerk en onweer. Dit is een hulpmiddel om huisdieren te leren wennen aan geluiden van

Nadere informatie

4.4 Hechting en scheiding

4.4 Hechting en scheiding 4.4 Hechting en scheiding 155 In het leven van elk kind komt er een moment waarop ze zich los moeten maken van hun eerste verzorger. Voor sommige kinderen gebeurt dat al heel vroeg doordat ouders bijvoorbeeld

Nadere informatie

Gehechtheid in de klas

Gehechtheid in de klas Gehechtheid in de klas Corinne Verheule SAV Kennismiddag Adoptie 4 november 2016 Adoptiekind in de klas Kijken door een hechtingsbril 2 Gehechtheid Een duurzame, emotionele en wederkerige band tussen een

Nadere informatie

Een pilletje als oplossing?

Een pilletje als oplossing? Een pilletje als oplossing? Titel: Een pilletje als oplossing? Vak: Biologie Domein: Interactie Sector: vmbo klas 2 3D aspect: werkwijze: waarderen en oordelen Denkwijze: oorzaak en gevolg 1. Introductie

Nadere informatie

Katten. De geschiedenis van de kat. Het leven met een kat. Waar haal je een kat vandaan?

Katten. De geschiedenis van de kat. Het leven met een kat. Waar haal je een kat vandaan? Katten De geschiedenis van de kat Eerst een stukje over de geschiedenis van de kat. Hoe en wanneer verschillende soorten van de wilde kat huisdier zijn geworden weten we niet. Er is bewijs dat in het oude

Nadere informatie

E-learningcursus Omgaan met epileptische aanvallen

E-learningcursus Omgaan met epileptische aanvallen E-learningcursus Omgaan met epileptische aanvallen Verdiepingsinformatie bij de cases Onderwerp Bron Te vinden via 1. Prikkeloverdracht Epilepsiefonds http://www.epilepsie.nl/informatie zie Wilt u uitgebreide

Nadere informatie

2. Klaar of niet klaar: de timing is alles

2. Klaar of niet klaar: de timing is alles 2. Klaar of niet klaar: de timing is alles Op welke leeftijd kan een kind starten met zindelijkheidstraining? Wanneer is de beste leeftijd om te starten met zindelijkheidstraining: 18 maanden, 24 maanden

Nadere informatie

Richtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017)

Richtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017) Richtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017) Hechtingsrelatie Zelfregulatie en interactie tijdens de nacht Onderdeel van de discussie rond sensitief en responsief ouderschap richt zich

Nadere informatie

Vitaminen en mineralen. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg

Vitaminen en mineralen. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg Vitaminen en mineralen Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Vitaminen 3 Mineralen 4 Voeding 4 Dagelijkse behoefte 4 Wanneer extra vitaminen gebruiken

Nadere informatie

RESULTATEN INHIBITIE PRIMAIRE REFLEXEN

RESULTATEN INHIBITIE PRIMAIRE REFLEXEN RESULTATEN INHIBITIE PRIMAIRE REFLEXEN Uitgave van de Praktijk voor Beweging, 2010 www.praktijkvoorbeweging.nl info@praktijkvoorbeweging.nl Margaret Mulder Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd

Nadere informatie

Streven naar een goed producerende koe met lange levensduur

Streven naar een goed producerende koe met lange levensduur Melkveebedrijf van nu naar... Streven naar een goed producerende koe met lange levensduur Efficiënte jongveeopfok: ALVA laag vervangings % + impact mestbeleid Preventief management: risico s vermijden

Nadere informatie

E book Tandartsfobie

E book Tandartsfobie E book Tandartsfobie Praktijk Meta Bosheuvel 5 5683 AS Best info@praktijkmeta.nl Aan de inhoud van dit document kunnen geen rechten worden ontleend. Dit document is met grote zorg samengesteld door 123

Nadere informatie

Psychosocial Problems in Cancer Genetic Counseling: Detecting and Facilitating Communication W. Eijzenga

Psychosocial Problems in Cancer Genetic Counseling: Detecting and Facilitating Communication W. Eijzenga Psychosocial Problems in Cancer Genetic Counseling: Detecting and Facilitating Communication W. Eijzenga Nederlandse samenvatting INLEIDING Mensen met een mogelijk verhoogde kans op kanker kunnen zich

Nadere informatie

Overzicht Pediatrische Neuropsychologie. Dominique Selviyan

Overzicht Pediatrische Neuropsychologie. Dominique Selviyan Overzicht Pediatrische Neuropsychologie Dominique Selviyan Voorwoord Geachte lezer, Dit is het overzicht van de studiestof voor Pediatrische Neuropsychologie. Het betreft een overzicht van de literatuur

Nadere informatie

kanker en..hoe gaat het met u?

kanker en..hoe gaat het met u? MEE U zorgt maakt voor meedoen iemand mogelijk met kanker en..hoe gaat het met u? Doel van de workshop Inzicht vergroten U zorgt voor van iemand je rol als met mantelzorger kanker en.. van een naaste die

Nadere informatie

SCHEIDINGSATLAS. Kortdurend ondersteuningsprogramma over ouderschap na scheiding. Mariska Klein Velderman en Fieke Pannebakker

SCHEIDINGSATLAS. Kortdurend ondersteuningsprogramma over ouderschap na scheiding. Mariska Klein Velderman en Fieke Pannebakker SCHEIDINGSATLAS Kortdurend ondersteuningsprogramma over ouderschap na scheiding Mariska Klein Velderman en Fieke Pannebakker EN ZE LEEFDEN NOG LANG EN GELUKKIG? SCHEIDING - IMPACT OP OUDERS Één van de

Nadere informatie

Omgaan en communicatie met personen met een verstandelijke beperking

Omgaan en communicatie met personen met een verstandelijke beperking Omgaan en communicatie met personen met een verstandelijke beperking Wie zijn wij? - Hubertine - Jeanine - Krista Telemans van Pasform De Lork? een thuis voor de gebruikers, gelegen in Brussel hoofdstedelijk

Nadere informatie

Whiplash, het BPS model, en herstelgerichte schadeafwikkeling

Whiplash, het BPS model, en herstelgerichte schadeafwikkeling Whiplash, het BPS model, en herstelgerichte afwikkeling Werkgroep Artsen Advocaten (WAA) Whiplash, het BPS model, en herstelgerichte schadeafwikkeling Prof. Arno Akkermans Outline presentatie Het biopsychosociale

Nadere informatie

Gebruik van SSRI-medicatie Voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed. Poli Gynaecologie

Gebruik van SSRI-medicatie Voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed. Poli Gynaecologie 00 Gebruik van SSRI-medicatie Voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed Poli Gynaecologie 1 Uw huisarts of psychiater heeft u een SSRI voorgeschreven. SSRI staat voor selectieve serotonine heropname-remmer.

Nadere informatie

Doorbreken van de cirkel van intergenerationele overdracht van geweld

Doorbreken van de cirkel van intergenerationele overdracht van geweld Onderzoek naar maatschappelijke vraagstukken Doorbreken van de cirkel van intergenerationele overdracht van geweld VoorZorg doorbreekt de cirkel Onderzoeksprogramma Hoe effectief zijn we in het beschermen

Nadere informatie

Melktreden door volwassen katten

Melktreden door volwassen katten Is er een verband met de leeftijd waarop een kitten van de moeder gescheiden wordt? Samenvatting Onderzocht is of er een verband bestaat tussen de leeftijd waarop een kat van de moeder gescheiden is en

Nadere informatie

Ouderschap strategieën van vaders en moeders met een psychische ziekte.

Ouderschap strategieën van vaders en moeders met een psychische ziekte. Bespreking artikel Ouderschap strategieën van vaders en moeders met een psychische ziekte. Auteurs: P.C. Van der Ende, MSc, J.T. van Busschbach, phd, J. Nicholson, phd, E.L.Korevaar, phd & J.van Weeghel,

Nadere informatie

Engelse Verpleegster Gebruikt HeartMath met Multiple Sclerose patiënten

Engelse Verpleegster Gebruikt HeartMath met Multiple Sclerose patiënten Engelse Verpleegster Gebruikt HeartMath met Multiple Sclerose patiënten Een verpleegkundige in Engeland die is gespecialiseerd in patiënten met multiple sclerose / MS voerde een informele studie uit waarbij

Nadere informatie

echtscheidingsrecht Gegevens uit sociaal wetenschappelijk onderzoek

echtscheidingsrecht Gegevens uit sociaal wetenschappelijk onderzoek Kinderen en het echtscheidingsrecht Gegevens uit sociaal wetenschappelijk onderzoek Amsterdam, 23 mei 2006 Ed Spruijt 1 1 2 Hoofdartikel in Trouw, vorige maand: Veel kinderen slechts één ouder Vooral contact

Nadere informatie

Autisme in het gezin. Geerte Slappendel, psycholoog en promovenda Jorieke Duvekot, psycholoog en promovenda

Autisme in het gezin. Geerte Slappendel, psycholoog en promovenda Jorieke Duvekot, psycholoog en promovenda Autisme in het gezin Geerte Slappendel, psycholoog en promovenda Jorieke Duvekot, psycholoog en promovenda Disclosure belangen spreker Achtergrond Problemen in de sociale ontwikkeling: belangrijk kenmerk

Nadere informatie

Aanmeldformulier ten behoeve van Toetsings- en AdviesCommissie (TAC) Cello

Aanmeldformulier ten behoeve van Toetsings- en AdviesCommissie (TAC) Cello Aanmeldformulier ten behoeve van Toetsings- en AdviesCommissie (TAC) Cello Betreft aanmelding voor Wonen Woonbegeleiding Persoonsgegevens Achternaam: Voorvoegsel: Voornamen: Roepnaam: Geslacht: Geboortedatum:

Nadere informatie

Kattengedrag.be. Kattengedrag.be. Nieuwsbrief mei 2012. Inhoud. Folder Een (nieuwe)kat in huis beschikbaar!

Kattengedrag.be. Kattengedrag.be. Nieuwsbrief mei 2012. Inhoud. Folder Een (nieuwe)kat in huis beschikbaar! Nieuwsbrief mei 2012 Kattengedrag.be Nieuwsbrief mei 2012 Kattengedrag.be Inhoud Folder Een (nieuwe)kat in huis beschikbaar! Cursussen najaar 2012 zijn bekend! Kinderkamp Poezentaal en kattenkwaad zomer

Nadere informatie

Motiveren doe je in fasen. De kunst en kunde van het fasegericht, geïntegreerd behandelen, van dubbele diagnose cliënten

Motiveren doe je in fasen. De kunst en kunde van het fasegericht, geïntegreerd behandelen, van dubbele diagnose cliënten Motiveren doe je in fasen De kunst en kunde van het fasegericht, geïntegreerd behandelen, van dubbele diagnose cliënten Cliënten met een dubbele diagnose Ernstige meervoudige problematiek Sterke verwevenheid

Nadere informatie

Is een bipolaire stoornis erfelijk?

Is een bipolaire stoornis erfelijk? Kenniscentrum Bipolaire Stoornissen p/a Dimence Postbus 398 7600 AJ Almelo www.kenbis.nl Vragen over erfelijkheid bij de bipolaire stoornis Op dit moment wordt ervan uitgegaan dat een combinatie van erfelijke

Nadere informatie

Lesbrief 5: Katten. Ze houden dan ook niet van in bad gaan of zwemmen, maar kunnen dat in geval van nood wel.

Lesbrief 5: Katten. Ze houden dan ook niet van in bad gaan of zwemmen, maar kunnen dat in geval van nood wel. Lesbrief 5: Katten Lesdoel: Je weet hoe een kat zich gedraagt en hoe je kunt zien hoe hij zich voelt. Tijgers en panters Hoewel onze huiskatten veel kleiner zijn en veel minder gevaarlijk, lijken ze nog

Nadere informatie

6,3. Werkstuk door een scholier 1698 woorden 7 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer

6,3. Werkstuk door een scholier 1698 woorden 7 februari keer beoordeeld. Maatschappijleer Werkstuk door een scholier 1698 woorden 7 februari 2003 6,3 45 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inleiding: Ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik van draagmoederschap eigenlijk niks weet, ik heb er

Nadere informatie

Persoonlijkheidsstoornis Cluster C

Persoonlijkheidsstoornis Cluster C Persoonlijkheidsstoornis Cluster C Deze folder geeft informatie over de diagnostiek en behandeling van cluster C persoonlijkheidsstoornissen. Wat is een cluster C Persoonlijkheidsstoornis? Er bestaan verschillende

Nadere informatie

DE HANDLEIDING VOOR HET HOUDEN VAN HUISDIEREN

DE HANDLEIDING VOOR HET HOUDEN VAN HUISDIEREN LICG HUISDIERENBIJSLUITER DE HANDLEIDING VOOR HET HOUDEN VAN HUISDIEREN l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n Serie rassenbijsluiters Maine Coon De Maine

Nadere informatie

Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening

Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening 1. Wat is stress? 2. Een aandoening als oorzaak voor stress en psychosociale problematiek 3. Problematiek

Nadere informatie

DE DIKKE DARM DE DIKKE DARM

DE DIKKE DARM DE DIKKE DARM DE DIKKE DARM DE DIKKE DARM Om te begrijpen wat dikkedarmkanker is, wordt eerst het spijsverteringsstelsel en de werking van de spijsvertering uitgelegd. Om te begrijpen wat dikkedarmkanker is, wordt eerst

Nadere informatie

Ellen Peeters MANP Karin schlepers Stichting Epilepsie Instellingen Nederland

Ellen Peeters MANP Karin schlepers Stichting Epilepsie Instellingen Nederland Ellen Peeters MANP Karin schlepers Stichting Epilepsie Instellingen Nederland 1. Algemene informatie verstandelijke beperking 2. Oorzaken Verstandelijk beperking en epilepsie 3. Complexe zorg 4. Behandeling

Nadere informatie

Gebruik van SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed.

Gebruik van SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed. Gebruik van SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed. Ziekenhuis Gelderse Vallei Deze folder geeft informatie over de mogelijke risico s en gevolgen voor moeder en kind van het

Nadere informatie

Eerst versie 2013 Erik de Kruijff. Laatst herzien: 28-07-2013. Vormgeving: Erik de Kruijff Illustraties: Erik de Kruijff / Ilona van Beek

Eerst versie 2013 Erik de Kruijff. Laatst herzien: 28-07-2013. Vormgeving: Erik de Kruijff Illustraties: Erik de Kruijff / Ilona van Beek - 1 - Eerst versie 2013 Erik de Kruijff Laatst herzien: 28-07-2013 Vormgeving: Erik de Kruijff Illustraties: Erik de Kruijff / Ilona van Beek Digitaal uitgegeven door De Kruijff Kynologie www.dekruijff-kynologie.nl

Nadere informatie