Samen Verduurzamen MVO jaarverslag Subvention Groep 2013

Transcriptie

1 Samen Verduurzamen MVO jaarverslag Subvention Groep 2013

2 Voorwoord Voor u ligt het eerste MVO jaarverslag van de Subvention Groep. Een document waar wij als directie erg trots op zijn. Hoewel dit ons eerste MVO jaarverslag is, komt de inhoud zeker niet uit de lucht vallen. In ons vijftienjarig bestaan zijn duurzaamheid en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) onderdeel geworden van het DNA van de Subvention Groep. Wij willen een professionele organisatie zijn die serieus te werk gaat en die verantwoordelijk omgaat met onze medewerkers, klanten, relaties en maatschappij. Aandacht voor duurzaamheid en MVO is al jarenlang zowel extern als intern verankerd in onze manier van ondernemen. Subvention maakt met haar adviezen duurzame en innovatieve investeringen voor haar klanten mogelijk. En als gevolg van de dienstverlening van Zienergie zijn onze klanten in staat hun bedrijfsvoering, gebouw en productieproces te verduurzamen. Intern zien wij het bieden van ontwikkelingsmogelijkheden en goede zorg voor onze medewerkers niet alleen als iets vanzelfsprekends, maar ook als een belangrijke voorwaarde voor de continuïteit van onze onderneming. In 2013 vonden wij dat het tijd was om onze visie op duurzaamheid en MVO extra kracht bij te zetten door aan de slag te gaan met de ISO 26000, de internationale richtlijn voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Aan de hand van de ISO hebben wij onze MVO initiatieven gebundeld en daarbij ons MVO beleid en doelen voor de komende jaren uitgestippeld. Dit MVO jaarverslag is het eerste resultaat hiervan. In de komende hoofdstukken krijgt u inzicht in onze belangrijkste speerpunten als het gaat om MVO, de maatregelen die wij in 2013 hebben uitgevoerd en de zaken die wij in 2014 zullen oppakken. Ter illustratie vindt u door het verslag heen impressies van duurzame projecten waar de Subvention Groep in 2013 aan heeft bijgedragen. Wij wensen u veel leesplezier toe! Bernhard Scholing en Frank Waleczek Directie Subvention Groep BV Maart

3 Inhoud Voorwoord... 2 Inhoud Introductie MVO team MVO thema s MVO verslag Samen verduurzamen Directie Medewerkers Klanten Samenwerkingspartners en andere relaties Leveranciers RVO MVO beleidsplan Duurzame organisatie Duurzame relaties Transparantie Samen verduurzamen Bijlage 1. ISO Zelfverklaring Bijlage 2. Referentiematrix ISO

4 1. Introductie 1.1 MVO team Binnen de organisatie is een MVO team samengesteld met vertegenwoordiging van de directie en medewerkers van de verschillende afdelingen en locaties. Het MVO team is in 2013 een aantal keer bij elkaar gekomen om het MVO beleid en het actieplan vorm te geven. Zienergie heeft de organisatie begeleid bij dit proces. Ook in 2014 komt het MVO team periodiek bij elkaar om de MVO acties op te volgen. 1.2 MVO thema s Volgens de systematiek van de ISO is bepaald wat de relevante MVO thema s zijn voor de Subvention Groep: Relevant in relatie met eigen activiteiten? Relevant in relatie met keten en partners? Relevant in relatie met stakeholderverwachtingen en duurzame ontwikkeling? Vervolgens is gekeken naar hoe significant een thema is voor de Subvention Groep: Mate van impact op stakeholders en duurzame ontwikkeling Mogelijk effect van wel of niet handelen op dit thema Mate waarin stakeholder dit thema aankaart Effect actie vs. benodigde resources Huidige eigen performance vs. wet- en regelgeving en benchmarks. En ten slotte zijn de MVO thema s geprioriteerd in volgorde van belang: Relatie met wetgeving, normen, mensenrechten, gezondheid Effectiviteit op lange termijn Belang van stakeholders of realiseren van eigen doelen Kosten implicaties bij uitstel van acties Eenvoudig in te voeren en motiverend voor eigen medewerkers. Op basis van de thema s die de hoogste prioriteit hebben, heeft de Subvention groep vier MVO pijlers benoemd waarin wij op verschillende deelthema's beleid, doelstellingen en maatregelen hebben geformuleerd. 1.3 MVO verslag In dit MVO jaarverslag vindt u de resultaten van de (MVO) activiteiten van afgelopen jaar en de plannen voor Tegelijkertijd met de publicatie van dit MVO jaarverslag, heeft de Subvention Groep een Zelfverklaring opgesteld volgens NPR 9026 waarin onderschreven wordt de ISO richtlijn toe te passen op haar organisatie. Deze zelfverklaring inclusief onderbouwing is gepubliceerd op onze website en als bijlage toegevoegd aan de dit verslag. 4

5 2. Samen verduurzamen De Subvention Groep vindt het belangrijk de belanghebbenden te betrekken bij haar MVO beleid. Stakeholders wordt, afhankelijk van belang en invloed op de organisatie, op verschillende manieren de mogelijkheid gegeven input te leveren op het (MVO) beleid van de Subvention Groep. 2.1 Directie Betrokkenheid van de directie is essentieel voor een succesvol en goed werkend MVO beleid. De directie is in 2013 meerdere keren betrokken geweest bij belangrijke beslissingen rondom het vormen van het beleid. Daarnaast neemt de directie ook deel aan het MVO team. De ISO zelfverklaring is ondertekend door de directie en jaarlijks vindt er een review plaats van het beleid. 2.2 Medewerkers Alle medewerkers van de Subvention Groep zijn eind 2012 via een online enquête bevraagd over het belang voor en de status van de organisatie op de verschillende MVO thema s. Daarnaast zijn suggesties gedaan voor maatregelen op deze thema s. Deze resultaten zijn als input gebruikt voor het opstellen van het MVO beleid. Jaarlijks gaan de medewerkers, als onderdeel van een medewerkerstevredenheid enquête, bevraagd worden over de MVO thema s. De resultaten hiervan worden in de jaarlijkse beleidsreview meegenomen. 2.3 Klanten De Subvention Groep wil een duurzame relatie aangaan met haar klanten. Als onderdeel van het MVO beleidsplan is besloten jaarlijks een klanttevredenheid onderzoek te houden welke in 2014 voor het eerst gaat plaatsvinden. Op basis van de feedback, belang en invloedsfeer van klanten wordt een selectie gemaakt en worden verdiepende interviews gehouden. Daarnaast wordt klanten na afloop van projecten om een evaluatie gevraagd. In beide gevallen worden MVO thema s ook besproken. De resultaten hiervan worden jaarlijks in de beleidsreview geëvalueerd. 2.4 Samenwerkingspartners en andere relaties De Subvention Groep werkt in haar dienstverlening veel samen met andere partijen. Ook deze stakeholdergroep wil de Subvention Groep graag betrekken bij haar MVO beleid. In 2014 wordt voor de eerste keer een MVO enquête gehouden onder alle externe relaties. De resultaten hiervan worden ook jaarlijks in de beleidsreview geëvalueerd. 2.5 Leveranciers Als zakelijke dienstverlener heeft de Subvention Groep een beperkt aantal leveranciers. Toch wil de Subvention Groep ook bij haar leveranciers het bewustzijn rondom duurzaamheid vergroten. Vanaf 2014 wordt zoveel mogelijk de vraag gesteld aan de leverancier wat haar MVO beleid is en waar mogelijk wordt gekozen voor het duurzame alternatief. 2.6 Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) In 2013 hebben gesprekken plaatsgevonden voor het verkennen van horizontaal toezicht. Vooralsnog zonder resultaat. Indien de mogelijkheid zich voordoet, wordt hier opnieuw naar gekeken. 5

6 3. MVO beleidsplan Duurzame organisatie Samen verduurzamen MVO pijlers Duurzame relaties Transparantie 3.1 Duurzame organisatie Subvention Groep wil in de kopgroep zitten van zakelijke dienstverleners als kwalitatief hoogstaande en duurzame organisatie. Thema s Doelstelling Resultaten 2013 Maatregelen 2014 Kwaliteit & Ethiek Subvention Groep verhoogt de kwaliteit van de dienstverlening door het standaardiseren van werkprocessen en formuleren van prestatieindicatoren. Gestart met implementatie van kwaliteitsmanagement systeem Opstellen gedragscode (ethiek) 6

7 Delen van kennis Voorkomen van verspilling Klimaatneutraal Financiële continuïteit Werknemers delen kennis en ervaring zodat ze efficiënter kunnen werken en kansen kunnen signaleren binnen de gehele Subvention Groep. Subvention Groep gaat efficiënt om met tijd, geld, grondstoffen en energie. Subvention Groep werkt in 2014 klimaatneutraal. Subvention Groep voert een financieel gezonde bedrijfsvoering. Inventarisatie wensen van intranet Verhuizing van 3 locaties naar energiezuinige kantoren Financiële doelstellingen zijn vastgesteld in het beleidsplan Implementatie intranet om kennis te delen Mobiliteitsplan & Het Nieuwe Werken Jaarlijkse monitoring CO2 footprint en CO2 compensatie in zichtbaar project Subvention Enschede verhuist naar BREEAM Excellent pand aan de Zuiderval Nadat Subvention en Zienergie Ommen in september 2013 verhuisd zijn naar een energielabel A pand in Zwolle, is Subvention Enschede op 8 november 2013 verhuisd naar een nieuw BREEAM Excellent pand op Park Phi in Enschede. De adviseurs van Subvention hebben hun intrek genomen in het pand aan de Zuiderval 100. Een nieuwbouwpand op een goed bereikbare locatie waarbij extra aandacht is besteed aan het aspect duurzaam bouwen en MVO. Vanuit deze bijzondere locatie gaan wij weer aan de slag om het maximale resultaat uit subsidieaanvragen te halen. Op deze manier werkt de Subvention Groep aan haar doelstelling om koploper te zijn als duurzame organisatie. 7

8 3.2 Duurzame relaties Subvention Groep wil een duurzame relatie aangaan met zowel werknemers, klanten, partners, leveranciers en andere relaties. Thema s Doelstelling Resultaten 2013 Met werknemers Met klanten Met partners en leveranciers Werknemers werken met plezier en zijn een ambassadeur van de organisatie. Klanten zijn tevreden over de dienstverlening en zijn bereid de Subvention Groep aan te bevelen in hun omgeving. Partners werken graag met de Subvention Groep samen en zorgen voor een optimaal synergie-effect. Trainingen Commerciële Motivatie & Change into Excellent Performance Keuze van koffie leverancier met MVO beleid Maatregelen 2014 Beoordelingssysteem aanpassen ten behoeve van persoonlijke ontwikkeling medewerkers Meten van klanttevredenheid en werknemerstevredenheid. MVO relatieonderzoek Beleid/richtlijn opstellen voor aangaan van partnerschappen en inkoop. Subvention en Zienergie winnen Energy Battle Na acht weken energie besparen mag het team van Zienergie en Subvention zich in maart 2013 de trotse winnaar van de Energy Battle noemen. Verschillende bedrijven uit de regio Zwolle hebben deelgenomen met een team om energie te besparen. De Energy Battle, initiatief van Stichting Duurzaam-NL, heeft als hoofddoel om bewustwording te creëren. Het motto: meten is weten! Met behulp van de Wattchers hebben de deelnemers bijgehouden wat het dagelijks energieverbruik van hun huishouden is. Door de wekelijkse overzichten binnen de organisatie en de slimme tips barstte de strijd los. Bij de prijsuitreiking werd bekend dat het team net zoveel bespaarde als het verbruik van een gezin in één jaar. Medewerkers van Zienergie en Subvention zijn ervan overtuigd dat een spelvorm als deze Energy Battle de bewustwording enorm vergroot en zetten dit ook graag in als onderdeel van de dienstverlening naar onze klanten. Samen verduurzamen! 8

9 3.3 Transparantie Subvention Groep wil transparant communiceren naar klanten, medewerkers en maatschappij. Thema s Doelstellingen Resultaten 2013 Maatregelen 2014 Helder over voorwaarden en voortgang Subvention Groep informeert de klant volledig over de prijs en de voorwaarden, zodat zij een weloverwogen beslissing kan nemen. Subvention Groep houdt de klant op de hoogte van de voortgang van een project. Communicatiebeleid opgesteld Extern communicatiebeleid uitbreiden Standaardisering tariefstelling Verantwoording afleggen Subvention Groep laat zien wat haar MVO beleid inhoud en rapporteert periodiek over de voortgang. Medewerkers krijgen inzicht in de financiële voortgang en denken mee in vormgeving van (MVO) beleid en maatregelen. MVO beleid gepubliceerd op website Horizontaal toezicht subsidieverstrekkers verkend Uitbreiding MVO jaarverslag Publicatie ISO Zelfverklaring Subvention zet zich in voor Enschedese Uitdaging De Enschedese Uitdaging is een bedrijvennetwerk dat Maatschappelijk Betrokken Ondernemen (MBO) bij bedrijven stimuleert en organiseert om maatschappelijke organisaties te ondersteunen. Het doel is samenwerking tot stand brengen tussen bedrijven en maatschappelijke organisaties om een bijdrage te leveren aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken, zodat dit de leefkwaliteit van inwoners van Enschede vergroot. Hier zet Subvention zich graag voor in. Subvention Enschede Vanuit Subvention Enschede wordt actief deel genomen aan de Enschedese Uitdaging. Subvention zet zich in door een actieve deelname aan een zogenaamde Matchgroep. In deze groep worden matches gerealiseerd. Dit wil zeggen dat zij de vragen die voortkomen uit maatschappelijke organisaties voorleggen aan bedrijven en hier matches in creëren. Spullenbank Daarnaast worden spullen die in het bedrijfsleven overtollig zijn een tweede leven ingeblazen bij maatschappelijke organisaties. Door middel van dit initiatief heeft Subvention een groot aantal monitoren kunnen doneren aan Stichting Pathmos Digitaal. 9

10 3.4 Samen verduurzamen Subvention Groep wil samen met anderen een bijdrage leveren aan een duurzame samenleving. Thema s Doelstellingen Resultaten 2013 Maatregelen 2014 Duurzame dienstverlening Kennisoverdracht en bewustwording Maatschappelijke betrokkenheid Subvention Groep wil door haar dienstverlening een bijdrage leveren aan een duurzame samenleving. Subvention Groep wil een maatschappelijke bijdrage leveren door kennisoverdracht en bewustwording. Subvention Groep zet zich actief in voor maatschappelijke doelen en projecten. Subvention Jubileumfonds Maatschappelijk Betrokken Ondernemen Beleid opstellen Gastcolleges Goede doelen criteria Stages/afstuderen faciliteren Subvention Jubileum Fonds Ter ere van ons vijftienjarig jubileum in juli 2013 heeft Subvention het Subvention Jubileum Fonds (SJF) opgericht. Het doel van het fonds is om twee keer een bijdrage van 1.500,- te verstrekken aan een project met een maatschappelijke waarde. De volgende projecten hebben een bijdrage gekregen vanuit het fonds. Project 1 De eerste winnaar is Stichting Free Stone in Oploo. Op 1 & 2 juni 2013 organiseerden zij de musical 'Voor Kids gaat de zon op'. Dit is een musical van War Child die duidelijk het verschil laat zien hoe het is om in vrijheid te leven of hoe het is om als kind in een oorlogsgebied te leven. Doel hierbij is om op een speelse manier bewustwording te creëren voor zowel jong als oud. Het is een bijzonder project doordat er zoveel verschillende groeperingen aan mee doen. Dit legt verbindingen binnen de gemeenschap. De totale opbrengsten van de musical komen ten goede aan War Child. Project 2 De laatste winnaar is Stichting Plons. Ook deze zomer organiseert Stichting Plons watersportactiviteiten in Rotterdam om mensen met én zonder beperking samen te brengen. Deze zomer wordt het 11 e seizoen georganiseerd. Door te zeilen wordt het gevoel van eigenwaarde vergroot en wordt de participatie tussen de verschillende doelgroepen bevorderd. Iedereen kunnen laten genieten en laten ervaren van watersport is het doel. Met behulp van het Subvention Jubileum Fonds kunnen nieuwe zeilpakken worden aangeschaft. 10

11 SUBVENTION Paritair t»\ duur.!aan\i'^eid tub&ldie- & projectmanajement Bijlage 1. ISO Zelfverklaring Zelfverklaring NEN-ISO 26000:2010 Maatschappelijke verantwoordelijkheid van organisaties Ondergetekenden, de heer B. Scholing en de heer F. Waleczek, Verklaren NEN-ISO 26000:2010, Maatschappelijke Verantwoordelijkheid van Organisaties toe te passen bij Subvention Groep BV en haar dochterondernemingen en dit te hebben onderzocht en beoordeeld aan de hand van het proces beschreven in NPR 9026:2011. De organisatie verklaart de principes en richtlijnen van NEN-ISO 26000:2010 toe te passen en te borgen dat dit bij voortduring het geval zal zijn. In het kader van deze zelfverklaring wordt dat minimaal jaarlijks onderzocht en beoordeeld. De organisatie geeft met deze zelfverklaring een onderbouwing en uitwerking van de gemaakte keuzes ten aanzien van haar maatschappelijke verantwoordelijkheid op de volgende gebieden: 1. Onderschrijven en toepassen van de zeven principes van MVO. 2. Identificeren en betrekken van stakeholders. 3. De zeven MVO-kernthema's en 37 MVO-onderwerpen. 4. Integratie van maatschappelijke verantwoordelijkheid binnen de organisatie. De resultaten van het onderzoek zijn te vinden in het MVO jaarverslag op en Naam organisatie Locatie: Straat en huisnummer: Postcode en woonplaats: Datum en Plaats: Subvention Groep BV Nederland Dokter Stolteweg AV Zwolle Zwolle, 20 maart 2014 Bernhard Scholing Directeur 11

12 Bijlage 2. Referentiematrix ISO HET AFLEGGEN VAN REKENSCHAP 1 Onze organisatie legt rekenschap af over onze effecten op de maatschappij, de economie en het milieu. De Subvention Groep legt rekenschap af over haar effecten op maatschappij, economie en milieu door middel van verslaglegging in het MVO jaarverslag. Daarnaast is er op de websites van Subvention en Zienergie een toelichting beschikbaar op het MVO beleid van de Subvention Groep. 1. MVO jaarverslag, publicatie op en Welke activiteiten onderneemt uw organisatie om invulling aan dit principe te geven? In het MVO jaarverslag is er aandacht voor de CO 2 uitstoot van de organisatie en wordt er inzicht gegeven in de stand van zaken omtrent de doelstellingen en maatregelen die in het MVO beleid zijn vastgelegd. Deze resultaten worden geëvalueerd en indien nodig worden doelstellingen bijgesteld en aanvullende maatregelen genomen. 5.2 TRANSPARANTIE 2 Onze organisatie is transparant over besluiten en activiteiten die een effect De Subvention Groep vindt het van groot belang transparant te handelen. Dit heeft de Subvention Groep in haar organisatie op de volgende manier geborgd: 1. Beleidsnotitie Subvention hebben op de omgeving. - De Subvention Groep heeft een communicatiebeleid opgesteld waarin de kwaliteit van de communicatie (zowel intern als extern) wordt gewaarborgd. 2. Beleidsnotitie Zienergie Welke activiteiten onderneemt uw organisatie om invulling aan dit principe te - Door middel van het opstellen van functieprofielen is de organisatie transparant over wat er binnen welke functie van een medewerker wordt 3. Algemene Voorwaarden Subvention geven? verwacht. 4. Algemene Voorwaarden Zienergie - Financiële gegevens over de Subvention Groep worden jaarlijks gedeponeerd 5. MVO jaarverslag bij de Kamer van Koophandel. 6. Jaarrekening - In de maandelijkse werkoverleggen wordt medewerkers de mogelijkheid geboden om invloed uit te oefenen op de besluiten die worden genomen. Via Algemene Voorwaarden zijn onze klanten voorafgaand aan een adviestraject op de hoogte van de kenmerken van onze dienstverlening. 7. Communicatiebeleid 12

13 5.3 ETHISCH GEDRAG 3 Onze organisatie gedraagt zich ethisch. Welke activiteiten onderneemt uw organisatie om invulling aan dit principe te geven? De Subvention groep staat garant voor ethisch gedrag met betrekking tot haar dienstverlening. Onze kernwaarden en principes zijn gepubliceerd op onze website en in de beleidsnotitie. Daarnaast zijn onze algemene voorwaarden helder en staan garant voor een transparante dienstverlening. Ook hebben al onze medewerkers ruime inspraak op het te voeren beleid, via de jaarplannen en beleidsnotities. Ook heeft de Subvention Groep een gedragscode opgesteld voor haar medewerkers, waar nieuwe medewerkers bij indiensttreding van op de hoogte worden gesteld Algemene Voorwaarden Subvention 4. Algemene Voorwaarden Zienergie 5. Jaarplannen Subvention 6. Jaarplannen Zienergie 7. Beleidsnotitie Subvention 8. Beleidsnotitie Zienergie 9. Gedragscode Subvention Groep 5.4 RESPECT VOOR DE BELANGEN VAN STAKEHOLDERS 4. Onze organisatie respecteert de belangen van stakeholders en speelt hierop in. Welke activiteiten onderneemt uw organisatie om invulling te geven aan dit principe? Subvention Groep weet wie haar stakeholders zijn en heeft de invloedsfeer van elke stakeholder geïdentificeerd. Subvention Groep acht het vanzelfsprekend dat haar organisatie de belangen van stakeholders respecteert en waarborgt. Dit is enerzijds formeel vastgelegd (bijvoorbeeld in het medewerkershandboek), anderzijds blijven wij op de hoogte van de wensen van onze stakeholders door gesprekken en het klanttevredenheiden medewerkersonderzoek. In de jaarlijkse functioneringsgesprekken hebben de medewerkers de mogelijkheid hun mening over de organisatie neer te leggen bij de directie. De belangen en wensen van onze stakeholders op het gebied van maatschappelijke verantwoordelijkheid worden jaarlijks geëvalueerd en op basis hiervan wordt het MVO beleid aangepast. Het resultaat wordt jaarlijks gepubliceerd in het MVO jaarverslag. 1. MVO jaarverslag 2. Klanttevredenheidsonderzoek 3. Medewerkerstevredenheidonderzoek 4. Jaarplannen Subvention 5. Jaarplannen Zienergie 6. Beleidsnotitie Subvention 7. Beleidsnotitie Zienergie 8. Communicatiebeleid 9. Medewerkershandboek 13

14 5.5 RESPECT VOOR DE RECHTSORDE 5 Onze organisatie respecteert de geldende wet- en regelgeving. Welke activiteiten onderneemt uw organisatie om invulling aan dit principe te geven? Subvention Groep acht het vanzelfsprekend dat zij zich aan geldende wet- en regelgeving houdt. Daarnaast houdt de organisatie zich periodiek op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op dit vlak. Hiervoor wordt de mogelijkheid geboden via internet (kennisdeling) en cursussen met relevante actuele thema s voor ons vakgebied. Binnen de verschillende speerpunten van onze organisatie vindt er +/- tweemaandelijks overleg plaats. Tijdens deze overleggen is er dan ook aandacht voor eventuele wijzigingen in wet- en regelgeving. 1. Medewerkershandboek 2. Communicatiebeleid 3. Gedragscode Subvention Groep Voor specifieke regelgeving op het gebied van financiën en personele zaken wordt onze organisatie op de hoogte gehouden door specialisten van ons moederbedrijf Countus Accountants + Adviseurs B.V. 14

15 5.6 RESPECT VOOR INTERNATIONALE GEDRAGSNORMEN 6. Onze organisatie respecteert internationale gedragsnormen Welke activiteiten onderneemt uw organisatie om invulling aan dit principe te geven? Wij: De Subvention Groep acht het vanzelfsprekend dat onze organisatie alle internationale gedragsnormen respecteert. Algemeen zaken omtrent dit thema zijn vastgelegd in het medewerkershandboek en in onze algemene voorwaarden. Omdat de Subvention Groep alleen zaken doet met Nederlandse organisaties, heeft ons bedrijf niet direct te maken met internationale gedragsnormen. 1. Algemene Voorwaarden Subvention 2. Algemene Voorwaarden Zienergie 3. Medewerkershandboek Respecteren minimaal de internationale gedragsnormen in landen waar wetgeving het milieu of de maatschappij onvoldoende beschermt of conflicteert met internationale gedragsnormen; Heroverwegen onze relaties en activiteiten in gebieden wanneer de internationale gedragsnormen niet worden nageleefd; Proberen relevante organisaties en autoriteiten te overtuigen conflictering van wet- en regelgeving met internationale gedragsnormen op te lossen; Voorkomen dat we medeplichtig zijn aan het schenden van de internationale gedragsnormen; 15

16 5.7 RESPECT VOOR MENSENRECHTEN 7. Onze organisatie respecteert en erkent de Subvention Groep respecteert en erkent de universele mensenrechten. Binnen ons 1. Medewerkershandboek universele mensenrechten. bedrijf heeft dit met name betrekking op de fundamentele arbeidsrechten. Hierover 2. Beleidsnotitie Subvention communiceert Subvention Groep helder richting haar medewerkers. Daarnaast 3. Beleidsnotitie Zienergie Welke activiteiten onderneemt uw hebben de medewerkers inspraak bij het opstellen van jaarplannen, begrotingen 4. Communicatiebeleid organisatie om invulling aan dit principe te en beleidsnotities. 5. Gedragscode geven? Ook is binnen de gedragscode aandacht voor het voorkomen van discriminatie binnen de organisatie. Aan onze leveranciers wordt altijd de vraag gesteld of er MVO beleid is en indien mogelijk wordt gekozen voor de organisatie die hier aandacht voor heeft. 6.1 STAKEHOLDERS IDENTIFICEREN 8. Hoe heeft uw organisatie haar stakeholders De directie van Subvention Groep heeft de stakeholders van de organisatie 1. Stakeholdermatrix geïdentificeerd? geïdentificeerd en gerangschikt naar belang. 9. Wie zijn de stakeholders van uw De stakeholders van onze organisatie zijn: 1. Stakeholdermatrix organisatie? Medewerkers Subvention BV Medewerkers Zienergie BV Directie Subvention Groep Countus Groep BV Klanten Subvention BV Klanten Zienergie BV Relaties/samenwerkingspartners Subsidieverstrekkers Leveranciers Lokale omgeving 16

17 6.2 HET BETREKKEN VAN STAKEHOLDERS 10. Waarom en waarbij betrekt uw organisatie Subvention Groep betrekt haar stakeholders om: 1. MVO enquête medewerkers haar stakeholders? Inzicht te krijgen in de impact van onze besluiten en activiteiten op 2. Klanttevredenheidsonderzoek specifieke stakeholders 3. Medewerkerstevredenheid- Inzicht te krijgen in verwachtingen en eisen van onze stakeholders door onderzoek het bevragen van medewerkers, klanten en relaties Transparant te zijn in wat we doen (onze activiteiten en besluiten) Een terugkoppeling te krijgen op de kwaliteit van onze diensten en de manier waarop onze organisatie functioneert 7.1 BEPALEN RELEVANTIE MVO THEMA S 11. Geef aan waarnaar gekeken is bij het bepalen van de relevantie van de onderwerpen Vanwege de aard van de werkzaamheden en de doelgroep van de diensten van de Subvention Groep, zijn niet alle MVO onderwerpen als relevant te beoordelen. In de onderwerpenmatrix is de relevantie van de MVO thema s vastgelegd. Deze onderwerpenmatrix is ingevuld door de directie van de Subvention Groep en daarna besproken in het MVO team. 1. Onderwerpenmatrix MVO 2. Enquête werknemers Relevantie Van elk van de 37 MVO thema s is bepaald: Relevant in relatie met eigen activiteiten? (ja/nee) Relevant in relatie met keten en partners? (ja/nee) Relevant in relatie met stakeholderverwachtingen en duurzame ontwikkeling? (ja/nee). 12. Welke onderwerpen zijn relevant? Het onderzoek om de relevante MVO thema s voor Subvention Groep te bepalen is uitgevoerd tezamen met het bepalen van de significantie en de prioritering. De resultaten hiervan zijn inzichtelijk gemaakt in de Onderwerpenmatrix MVO. De uiteindelijk geprioriteerde MVO thema s zijn weergegeven bij vraag Onderwerpenmatrix MVO 17

18 7.2 BEPALEN VAN DE SIGNIFICANTIE MVO THEMA S 13. Welke criteria heeft u gebruikt bij het bepalen van de significante onderwerpen? Vanwege de aard van de werkzaamheden en de doelgroep van de diensten van de Subvention Groep, zijn niet alle MVO onderwerpen als significant te beoordelen. In de onderwerpenmatrix is de relevantie van de MVO thema s vastgelegd. Deze onderwerpenmatrix is ingevuld door de directie van de Subvention Groep. 1. Onderwerpenmatrix MVO Van elk van de 37 MVO thema s is bepaald: Mate van impact op stakeholders en duurzame ontwikkeling (3=groot, 2=redelijk, 1=klein) Mogelijk effect van wel of niet handelen op dit thema (3=groot, 2=redelijk, 1=klein) Mate waarin stakeholder dit thema aankaart (3=hoog, 2=gemiddeld, 1=laag) Effect actie vs. Benodigde resources (3=hoog, 2=gemiddeld,1=laag) Huidige eigen performance vs. Wet- en regelgeving en benchmarks. (3=hoog, 2=gemiddeld, 1=laag) 14 Welke onderwerpen zijn significant? Het onderzoek om de significante MVO thema s voor Subvention Groep te bepalen is uitgevoerd tezamen met het bepalen van de relevantie en de prioritering. De resultaten hiervan zijn inzichtelijk gemaakt in de Onderwerpenmatrix MVO. De uiteindelijk geprioriteerde MVO thema s zijn weergegeven bij vraag Onderwerpenmatrix MVO 18

19 7.3 PRIORITEREN VAN MVO-ONDERWERPEN 15 Welke criteria heeft u gebruikt bij het bepalen van de prioritaire onderwerpen? In de onderwerpenmatrix is de prioritering van de MVO thema s vastgelegd. Deze onderwerpenmatrix is ingevuld door de directie van de Subvention Groep. 1. Onderwerpenmatrix MVO Van elk van de 37 thema s is bepaald: Relatie met wetgeving, normen, mensenrechten, gezondheid (3=sterk, 2=gemiddeld, 1=zwak) Effectiviteit op lange termijn (3=zeer, 2=enigszins, 1=nauwelijks) Belang van stakeholders of realiseren van eigen doelen (3=groot, 2=gemiddeld, 1=klein) Kosten implicaties bij uitstel van acties (3=hoog, 2=gemiddeld, 1=laag) Eenvoudig in te voeren en motiverend voor eigen medewerkers (3=eenvoudig, 2= enigszins, 1=niet eenvoudig). 16. Welke onderwerpen hebben prioriteit? Er is gekozen om de MVO thema s te prioriteren die een score van >65% behalen, op basis van de vragen die gesteld zijn bij 15). Voor de Subvention Groep gaat het om de volgende thema s. Onderwerpenmatrix MVO Arbeidspraktijk Persoonlijke ontwikkeling en training op de werkplek Eerlijk zakendoen Respect voor eigendomsrechten, Bestuur van de organisatie Het milieu Voorkomen van milieuvervuiling Eerlijk zakendoen Eerlijke concurrentie Mensenrechten Discriminatie en kwetsbare groepen Arbeidspraktijk Werkomstandigheden en sociale bescherming Eerlijk zakendoen Anti-corruptie Eerlijk zakendoen Het bevorderen van maatschappelijke verantwoordelijkheid in de waardeketen Consumentenaangelegenheden Eerlijke marketing, feitelijke en onbevooroordeelde informatie en eerlijke werkwijzen bij het sluiten van contracten Consumentenaangelegenheden Voorlichting en bewustzijn Betrokkenheid bij en ontwikkeling van de gemeenschap Opleiding en cultuur Mensenrechten Vermijden van medeplichtigheid Arbeidspraktijk Werkgelegenheid en arbeidsrelaties 19

20 17. Tot welke acties heeft dit geleid of gaat u nemen? De prioritering van de MVO thema s is gekoppeld aan een MVO enquête onder medewerkers. In deze enquête is de visie van de medewerkers t.a.v. 7 MVO kernthema s voor de Subvention Groep gevraagd. Hier is bij elk kernthema gevraagd naar: Belang voor Subvention Groep Huidige status Geschikte maatregelen Om de prioritering van de MVO thema s goed communiceerbaar te maken heeft de Subvention Groep er voor gekozen om vier MVO pijlers te benoemen, waar het MVO beleid aan wordt opgehangen. Dit zijn: Duurzame organisatie; Duurzame relaties; Transparantie; Samen verduurzamen; Voor elk van deze pijlers zijn beleidsambities, doelstellingen en maatregelen voor de periode bepaald. De volgend maatregelen zijn uitgevoerd, of worden op dit moment uitgevoerd: 1. Invoer managementsysteem kwaliteit en MVO, 2. Opstellen gedragscode, 3. In werking stellen intranet, 4. Vastleggen periodieke multidisciplinaire brainstromsessies (nieuwe projecten), 5. Opstellen mobiliteitsplan, 6. Jaarlijkse monitoring CO 2 footprint en CO 2 compensatie in passend project, 7. Vastleggen financiële doelstellingen, 8. Vastleggen voorwaarden voor Persoonlijke Ontwikkeling, 9. Meten klanttevredenheid, 10. Meten medewerker tevredenheid, 11. Opstellen communicatiebeleid, 12. Vastleggen standaardisering tariefstelling, 13. MVO jaarverslag, 14. Onderzoek naar horizontaal toezicht subsidieverstrekkers, 1. MVO beleidsmatrix 2. MVO Jaarverslag 20

21 15. Opstellen beleid voor Maatschappelijk Betrokken Ondernemen (periodiek geven van gastcolleges, opstellen criteria voor steunen goede doelen, opstellen beleid faciliteren stages/afstuderen. 18. Toelichting op prioriteitsstelling. De prioriteitsstelling van de MVO onderwerpen heeft plaatsgevonden op basis van de input van directie en medewerkers. Van de 37 MVO thema s zijn er slechts 3 als niet relevant voor de Subvention bepaald. De keuze voor het prioriteren van de 14 hierboven genoemde MVO thema s, heeft verband gehouden met de mate waarin de Subvention Groep al beleid heeft geformuleerd op een specifiek thema en of het thema significant is in relatie tot de diensten en stakeholders van Subvention Groep. 19. Welke stakeholders heeft u betrokken bij het De directie van Subvention Groep is geraadpleegd bij het bepalen van relevantie prioriteren van de MVO onderwerpen en op en significantie van de MVO onderwerpen en daarnaast ook bij de prioritering. welke manier? Daarnaast is er een MVO enquête gehouden onder medewerkers. Hierbij is de relevantie, significantie en prioriteit van de 7 MVO kernthema s voor de Subvention Groep gevraagd. Hier is bij elk kernthema gevraagd naar: Belang voor Subvention Groep Huidige status Geschikte maatregelen 1. Onderwerpenmatrix MVO 1. Onderwerpenmatrix MVO 8.2 KETENVERANTWOORDELIJKHEID EN INVLOEDSSFEER 20. Welke (typen) organisaties bevinden zich in uw invloedssfeer en hoe verhouden zich die tot uw organisatie? Subvention Groep kijkt bij de keuze voor leveranciers naar wat deze organisatie kan bieden op het gebied van duurzaamheid. Voorbeelden hiervan zijn de keuze voor een duurzame koffieleverancier en de nieuwe huisvesting van een drietal kantoren in (extra) duurzame utiliteitsgebouwen. Daarnaast bevinden de klanten n van de Subvention Groep zich binnen onze invloedsfeer. 1. Stakeholdermatrix 2. MVO Jaarverslag 21

22 21. Op welke manier stimuleert uw organisatie Dochteronderneming Subvention BV adviseert bedrijven bij het aanvragen van 1. MVO beleidsmatrix maatschappelijke verantwoordelijkheid bij subsidies op duurzame investeringen. Door haar dienstverlening stimuleert en 2. andere organisaties? faciliteert Subvention duurzame investeringen bij haar klanten Dochteronderneming Zienergie BV vergroot met haar dienstverlening direct maatschappelijke verantwoordelijkheid door: - Het begeleiden en adviseren van organisaties bij het opzetten en implementeren van MVO beleid - Het begeleiden en adviseren van organisaties bij duurzaam bouwen - Het begeleiden van overheden bij informatievoorziening aan haar inwoners rondom duurzame energie - Het begeleiden en adviseren van organisaties bij een duurzaam keurmerk voor een product. Daarnaast wordt bij inkoopprocessen altijd de vraag gesteld aan (potentiële) leveranciers wat zij doen op het gebied van MVO. In de toekomst wil Subvention Groep via samen met andere organisaties en stakeholders initiatieven ontplooien om andere organisaties te helpen verduurzamen 8.3 GEPASTE ZORGVULDIGHEID ( DUE DILLIGENCE ) 22. Op welke manier beoordeelt uw organisatie (potentiële) (negatieve) effecten van de eigen activiteiten op de maatschappij, milieu en economie? 23. Op welke manier beoordeelt uw organisatie (potentiële) (negatieve) effecten van de activiteiten en besluiten van organisaties in uw invloedssfeer op de maatschappij, milieu en economie? De Subvention Groep brengt in kaart: - Wat haar CO 2 uitstoot is, - Wat het oordeel van klanten en medewerkers over haar dienstverlening en organisatie is, - Wat het oordeel van klanten, medewerkers en andere relaties is over MVO activiteiten van de organisatie is - Wat de financiële status is van het bedrijf. Op basis van bovenstaande informatie vindt er beoordeling en bijsturing plaats. Medewerkers van de Subvention Groep zullen negatieve effecten van de activiteiten van organisaties binnen haar invloedsfeer intern rapporteren en waar nodig wordt hier actie op ondernomen. Leveranciers worden mede beoordeeld op het wel of niet hebben van een MVO beleid. 1. MVO jaarverslag 2. Jaarverslag Subvention Groep BV 3. Klanttevredenheidsonderzoek 4. Medewerkertevredenheidsonderzoek. 5. MVO relatie enquête 1. Medewerkerhandboek 22

23 24. Hoe wordt gepaste zorgvuldigheid De Subvention Groep oefent gepaste zorgvuldigheid door: 1. Gedragscode (niet openbaar) uitgeoefend of geïmplementeerd in uw - MVO aandacht te geven en te borgen in de organisatie 2. MVO jaarverslag organisatie? - Risico s te inventariseren en op te nemen in de interne gedragscode 3. Medewerkershandboek - Leveranciers te beoordelen op MVO activiteiten Welke (potentiële) negatieve effecten op - Gezien de dienstverlening van de Subvention Groep grotendeels financieel van 1. Gedragscode (niet openbaar), maatschappij, milieu en economie heeft uw organisatie geïdentificeerd? aard is, is voorkoming van fraude een belangrijk onderwerp. De organisatie wil fraude te allen tijde vermijden. Dit is vastgelegd in de gedragscode en het 2. Medewerkershandboek (niet openbaar) medewerkershandboek 3. MVO jaarverslag - CO 2 uitstoot als gevolg van mobiliteit en energieverbruik wordt gecompenseerd door geld te investeren in duurzame projecten 8.4 VISIE, MISSIE, BELEID EN STRATEGIE 26. Onze organisatie heeft richting gegeven aan haar maatschappelijke verantwoordelijkheid op de hiernaast toegelichte wijze. Subvention Groep heeft haar beleidsambities op het gebied van MVO aan de hand van ISO uiteengezet in de Beleidsmatrix MVO, die op de websites van Subvention en Zienergie is geplaatst. Jaarlijks worden stakeholderverwachtingen geïnventariseerd, de MVO prestaties gemeten en het MVO beleid geëvalueerd en indien nodig bijgestuurd. Het resultaat wordt jaarlijks gepubliceerd in het MVO jaarverslag. 1. MVO jaarverslag 2. MVO beleidsmatrix 8.5 ONTWIKKELEN VAN DRAAGVLAK EN COMPETENTIES 27. Op welke manier creëert uw organisatie draagvlak voor maatschappelijke verantwoordelijkheid binnen en buiten de organisatie? Binnen de Subvention Groep is een MVO team samengesteld die zich bezighoudt met het opstellen en uitvoeren van MVO beleid, doelstellingen en maatregelen. De directie maakt ook deel uit van dit MVO team. In het MVO jaarverslag en tijdens de driemaandelijkse overleggen wordt door de directie aandacht besteed aan de stand van zaken op MVO gebied. Binnen de organisatie is draagvlak voor MVO gecreëerd voor MVO door het uitvoeren van een MVO enquête onder medewerkers. Bij onze klanten stellen we binnen het klanttevredenheidsonderzoek specifieke vragen over MVO. Daarnaast vergroten we de maatschappelijke verantwoordelijkheid binnen andere organisatie door de advieswerkzaamheden van Zienergie BV. 1. MVO jaarverslag 2. Klanttevredenheidsonderzoek 3. MVO enquête intern 23

24 28. Op welke manier ontwikkelt uw organisatie de benodigde competenties voor het nemen van maatschappelijke verantwoordelijkheid, binnen en buitend de organisatie? De medewerkers van Subvention Groep ontwikkelen blijvend hun competenties op het gebied van MVO, door middel van relevante cursussen (bijvoorbeeld op het gebied van ISO). Daarnaast vergroten we de maatschappelijke verantwoordelijkheid binnen andere organisatie door de advieswerkzaamheden van Zienergie BV 8.6 INTEGREREN VAN MAATSCHAPPELIJKE VERANTWOORDELIJKHEID IN BESTURINGSPROCESSEN, SYSTEMEN EN PROCEDURES 29. Op welke manier heeft uw organisatie haar maatschappelijke verantwoordelijkheid geïntegreerd in haar besturingsprocessen, systemen en procedures? Subvention Groep heeft haar maatschappelijke verantwoordelijkheid in haar procedures geïntegreerd op de volgende wijzen: Jaarlijks inzicht in CO 2 uitstoot Inrichting kwaliteitsmanagementsysteem Jaarlijks verslag en evaluatie MVO beleid, maatregelen en doelstellingen Terugkoppeling medewerkertevredenheid en klanttevredenheid in MVO jaarverslag (vanaf 2015) CO 2 footprint (in MVO jaarverslag) 2. MVO jaarverslag 3. Medewerkertevredenheid onderzoek 4. Klanttevredenheid onderzoek 30. Houdt uw organisatie bij haar communicatie Ja. Beleid en maatregelen van de Subvention Groep zijn helder en concreet 1. over maatschappelijke verantwoordelijkheid geformuleerd op onze websites rekening met de volgende criteria? Compleet; Begrijpelijk; Responsief; Nauwkeurig; Evenwichtig; Actueel; Toegankelijk. 31. Op welke manier communiceert uw organisatie over haar maatschappelijke verantwoordelijkheid? De Subvention Groep publiceert jaarlijks haar MVO jaarverslag, waarin de resultaten van het MVO beleid gerapporteerd worden en daarnaast de doelstellingen en maatregelen voor de daaropvolgende periode uiteengezet worden. Ook zijn maatregelen en beleid op de websites van de Subvention Groep gepubliceerd. 1. MVO jaarverslag

25 8.7.3 RAPPORTEREN OVER MVO 32.a Rapporteert uw organisatie over MVO via een maatschappelijk verslag? 32.b Wat is de inhoud van uw maatschappelijk jaarverslag? 32.c Heeft u bij het opstellen van uw maatschappelijk verslag rekening gehouden met de volgende overwegingen? De omvang, het onderwerp en het toepassingsgebied past bij de grootte en aard van onze organisatie. Het detailniveau weerspiegelt de mate van ervaring die we hebben met rapporteren Ja, dit wordt jaarlijks in het voorjaar opgesteld. 1. MVO jaarverslag In het MVO jaarverslag wordt tekst en uitleg gegeven over het MVO beleid dat de 1. MVO jaarverslag Subvention Groep heeft opgesteld en een verantwoording voor de keuzes die hierin gemaakt zijn. Daarnaast wordt er teruggekeken op het voorgaande jaar en de ontwikkelingen en activiteiten beschreven die de Subvention Groep heeft uitgevoerd met betrekking tot het MVO beleid. Tenslotte wordt vooruitgeblikt op het lopende jaar en worden de doelen en maatregelen die op de planning staan verantwoord en toegelicht. Hier is rekening mee gehouden. Het MVO jaarverslag past bij de cultuur van ons 1. MVO jaarverslag bedrijf en onze visie op onze maatschappelijke verantwoordelijkheid CONFLICTEN EN MENINGSVERSCHILLEN MET STAKEHOLDERS 33a. Zijn er conflicten of meningsverschillen Subvention Groep heeft veelvuldig contact met haar stakeholders en hierdoor 1. Medewerkershandboek (geweest) met stakeholders? komen wel eens meningsverschillen aan de oppervlakte. Voorbeelden hiervan zijn 2. MVO jaarverslag de beloning van individuele werknemers en de invulling van het MVO beleid. 33b Welke methoden heeft u om (eventuele) conflicten op te lossen? Conflicten en meningsverschillen worden per individueel geval besproken en afgewogen. Waar nodig wordt de directie hierbij betrokken. 1. Medewerkershandboek 25

26 8.8 HET MONITOREN VAN ACTIVITEITEN EN BEOORDELEN VAN PRESTATIES 34. Op welke manier monitort uw organisatie haar activiteiten die effect hebben op relevante thema s en onderwerpen? Monitoring vindt plaats via onder meer de klanttevredenheids- en medewerkersonderzoeken en vanuit de eisen die de Subvention Groep zichzelf heeft opgelegd voor de rapportage in het MVO jaarverslag. Ook houdt de Subvention Groep periodiek de CO 2 uitstoot bij. In de periodieke overleggen van het MVO team worden alle maatregelen die samenhangen met het MVO beleid besproken en waar nodig bijgestuurd. 35. Hoe heeft uw organisatie haar prestaties op Er is een MVO nulmeting uitgevoerd om te kunnen analyseren waar de Subvention relevante thema s en onderwerpen Groep op dit moment staat. beoordeeld? 36. Heeft u stakeholders, zo ja welke? De stakeholders van onze organisatie zijn: Medewerkers Subvention BV Medewerkers Zienergie BV Directie Subvention Groep Countus Groep BV Klanten Subvention BV Klanten Zienergie BV Relaties/samenwerkingspartners Subsidieverstrekkers Leveranciers Lokale omgeving 37a Welke verbeteringen of successen heeft uw - Voor drie van de vier vestigingen geldt dat de Subvention Groep op dit organisatie bereikt? moment gehuisvest is in duurzamere kantoorpanden dan in begin De CO 2 uitstoot van de Subvention Groep wordt vanaf 2014 gecompenseerd via een project van Trees for All. - Binnen de organisatie is het draagvlak gegroeid door het vormen van een MVO team, het houden van een MVO enquête en het onderschrijven van het belang door de directie - Voor het komende jaar zijn concrete doelen en maatregelen opgesteld. - Het eerste MVO jaarverslag is opgesteld. 1. MVO jaarverslag 2. Medewerkertevredenheid onderzoek 3. Klanttevredenheid onderzoek 4. CO 2 footprint (in MVO jaarverslag) 1. MVO beleidsmatrix 1. Stakeholdermatrix 1. MVO jaarverslag 26

27 37b Welke doelen zijn nog niet bereikt? - Het kwaliteitsmanagementsysteem moet nog worden geïmplementeerd. 1. MVO jaarverslag - De resultaten van het klanttevredenheid en medewerkertevredenheidsonderzoek moeten nog worden verwerkt. - Er moet nog invulling worden gegeven aan het Mobiliteitsplan. - De gedragscode moet nog definitief worden vastgesteld. 8.9 SELECTEREN VAN MVO-INITIATIEVEN EN -INSTRUMENTEN 38. Aan welke MVO-initiatieven en eventuele bijbehorende instrumenten neemt uw organisatie deel? 39. Welke van de onderstaande punten heeft u overwogen bij de keuze voor dit initiatief? 40. Welke concrete acties worden uitgevoerd in verband met het MVO-initiatief? Om haar zorg voor haar maatschappelijke verantwoordelijkheid kracht bij te zetten is Zienergie BV, namens de Subvention Groep, partner van netwerkorganisatie MVO Nederland. Ook is Subvention Groep actief binnen verschillende duurzame alternatieven: - Innovatiecentrum Duurzaam Bouwen - MVO Monitor - Duurzaam Ondernemen Regio Zwolle (DORZ) - Maak Gouda Duurzaam - Stichting Veldleeuwerik Voor de hierboven beschreven initiatieven is specifiek gekozen vanwege de aansluiting bij onze dienstverlening. Subvention en Zienergie verlenen diensten die in grote mate duurzaamheid als belangrijkste onderwerp hebben. Bij de keuze van de instrumenten hebben de volgende argumenten een rol gespeeld: - Ondersteunt de principes van NEN-ISO 26000; - Helpt onze organisatie om stakeholders te bereiken; - Draag bij aan de maatschappelijke betrokkenheid; De Subvention Groep neemt periodiek deel aan bijeenkomsten, workshops, certificeringstrajecten en verzorgd presentaties bij themadagen. 1. Beleidsnotitie Subvention.(niet openbaar) 2. Beleidsnotitie Zienergie (niet openbaar) 1. MVO jaarverslag 1. MVO jaarverslag 27