Eerst zien dan geloven Excursie NOM Wageningen en Arnhem

Transcriptie

1 Eerst zien dan geloven Excursie NOM Wageningen en Arnhem 1 september 2015 Partijen binnen de Stroomversnelling Koop zijn hard bezig om producten te ontwikkelen voor de Nul Op de Meter renovaties. Het gaat daarbij niet alleen om de technische oplossingen, het blijft ook een uitdaging om dit economisch haalbaar te maken. Het gaat zeker ook over hoe het product gepresenteerd wordt en het gehele proces eromheen. Om van elkaar te leren gaan we met de supportroute op bezoek bij twee pilotwoningen, om te horen van de partijen hoe zij de struikelblokken die velen ervaren overwonnen hebben. 1. In Wageningen staat de eerste Nul Op de Meter (NOM) renovatie woning van de Stroomversnelling Koop. Het is een zogeheten binnen concept. Drie partijen uit de supportroute hebben zich verenigd in Zonrijk Wonen. In de bijeenkomst van juni heeft Berto Boeve van Loohuis al iets verteld over het proces. Zie hier het verhaal dat hij daar vertelde. 2. Het tweede bezoek is aan een tot NOM gerenoveerde huurwoning die er al twee jaar staat. Dit is de eerste woning die vanuit de Stroomversnelling Huur gerealiseerd is. Na door ontwikkelen en het leren kennen van de buurt, is er nu een draagvlak van meer dan de vereiste 70% om de gehele wijk (96 woningen) aan te pakken. Het programma Stroomversnelling Koop loopt nog tot einde 2015 (en gaat dan over in de Brede Stroomversnelling). Op verzoek van de deelnemers aan de Supportroute zijn er dit najaar Samenwerkdagen (SVHuur werkt al met Samenwerkdagen vanaf het begin). Er zijn thema-ochtenden die door experts worden ingeleid. Deze experts zijn aansluitend ook voor eigen bedrijfsvragen beschikbaar. De middagen zijn er doorlopende werk-ateliers met als onderwerpen: -Prestatiegarantie in stappen -Nieuwe verhaallijn die de juiste klanten trekt -Co-development in actie -Bouwstenen voor productontwikkeling -Opschaling, hoe? Ook tijdens deze middagen zijn er experts en coaches die de deelnemers begeleiden. Zonrijk Wonen in Wageningen Roor de Gans - Reinbouw, Berto Boeve - Loohuis Energie en Installatie Advies en Helmy van der Werf - Hagemans vinden elkaar bij een bijeenkomst van de supportroute. Hun samenwerking is gebaseerd op een gelijkwaardige positie binnen Zonrijk Wonen en eenzelfde manier van het bekijken van de opgave. Hun motto is: niet te lang praten, maar gewoon doen en daarvan leren. Dat is precies wat zij met het realiseren van deze pilotwoning hebben gedaan. En het mooie is dat zij heel open hun verbeterpunten willen delen, zodat anderen hier ook hun voordeel mee kunnen doen. Een uitgebreid verhaal over hun samenwerkingsproces kun je via deze link vinden. Berto Boeve presenteert het concept, aangevuld door de andere twee en door Maarten Andringa van de installatieleverancier Nathan. Excursie pilotwoningen NOM 1

2 Het binnenconcept van Zonrijk Wonen Isoleren binnenwanden met geïntegreerd wandverwarmingssysteem (de wand is maar 6 cm dik). Uitgezonderd badkamer en hal > hier wordt de radiator aangesloten op het lage temperatuur netwerk Aan de onderzijde van de wand is ruimte voor elektraleidingen In de wand wordt de toevoer voor verse lucht opgenomen (zie rooster) Zonnepanelen op bestand dak gemonteerd (voor- en achterzijde) Spouwmuur isolatie bijvullen Triple glas in alle kozijnen en beperken te openen bovenramen Directe afvoer van afzuigkap en droger dichtzetten Vloerisolatie Isoleren dak (aan de binnenzijde) Na berekeningen besluit het consortium om de gevels niet verder te isoleren omdat dit kleine oppervlaktes zijn die veel werk met zich meebrengen en relatief weinig effect hebben. Ze kiezen in plaats daarvoor om extra zonnepanelen te plaatsen. De afvoer van lucht vindt plaats langs bestaande leidingtrajecten (de leidingen worden wel vernieuwd) Excursie pilotwoningen NOM 2

3 Installaties allemaal in één kast op zolder Om de geluidseis van 30 db te kunnen halen heeft de leverancier Nathan zelfs een geluidsstudio specialist bij gehaald. Alle apparaten hangen in de kast. Binnen hebben ze gemeten, buiten gaan ze af op de buren, die direct ernaast een dakraam hebben in de zolderslaapkamer. Zij geven aan nergens last van te hebben. plan opstelt en de algemene logistiek voor zijn rekening neemt. Neem vooral ook de mensen die het gaan uitvoeren mee in de ontwikkeling. Zij hadden dit onvoldoende gedaan en dat zorgde voor wat aanpassingen tijdens de bouw. Zoals het voorbeeld dat er 10 cm hout was ingekocht voor de voorzetwand van 6 cm, omdat het standaard gebruikte detail dit aangeeft Zorg er in de logistiek voor dat de materialen geleverd worden die alleen die dag gebruikt gaan worden. Nu stond op dag 1 de woning vol met spullen, dat zou in bewoonde staat nooit mogelijk zijn geweest. Het plaatsen van de binnenwanden is vrij intensief. Ze willen dit ontwikkelen naar een sneller plaatsbaar systeem, waarbij de staanders al geïntegreerd zijn. In de prestatiegarantie staat voorgeschreven dat de ruimtetemperatuur gegarandeerd 21 moet zijn. Voor een warmtewand is dit vanwege de straling te hoog en is 20 het beste comfort. In eerste instantie zaten de partners in een modus van verzet tegen het voorschrift. Uiteindelijk hebben zij het in hun eigen prestatiegarantie aangepast. En heeft ook de Energiesprong dit overgenomen in het format. De kast is gemaakt van speciaal staal om de krachten wanneer de kast in de hijskraan hangt te kunnen opvangen. Leerpunten Wanneer de focus komt te liggen op de installaties, wil dat niet zeggen dat de traditionele werkzaamheden van de bouwer overbodig zijn. Bespreek daarom goed met elkaar wie de centrale planning doet, het V&R Opschalen Om de prijs te behalen die het concept betaalbaar maakt, is het lean maken van de eigen processen één spoor. Het andere spoor is opschaling. De Zonrijk Wonen partners hebben het daarbij niet alleen over hun eigen productie, maar ook over de bekendheid van Nul Op de Meter concepten in de markt en dus over het realiseren van meer pilotwoningen van andere aanbieders. Excursie pilotwoningen NOM 3

4 Voorbeeld huurwoning Arnhem Dura Vermeer heeft deze woning 2 jaar geleden samen met Portaal als eerste NOM renovatie in de Stroomversnelling huur gerealiseerd. Ook hier gold het motto: eerst doen, en dan daarvan leren. Kenmerken: NIeuwe gevel voor de oude plaatsen met triple glas. Deze wordt nu nog met een hoekijzer op de bestande fundering gezet. Ze willlen naar een hangend systeem. Terugliggende voordeur naar voren halen: langere gang en grotere keuken Nieuw dak met zonnepanelen geïntegreerd. Hier 1 zijde, in de uitrol beide dakvlakken. Van een hybride (gas en electra) gaan ze nu naar een all-electric Van de installaties op zolder gaan ze nu naar een kast aan de voorzijde (deze wordt nog in een portaal ombouwd). Deze staat aan de voorzijde vanwege 1. Geluid niet in de tuin hebben als je buitenzit en 2. Kortere leidingen dan vanaf de achterkant. Lage temperatuur verwarming via bestaande radiatoren. Excursie pilotwoningen NOM 4

5 Het concept wordt gepresenteerd door Ronald Haafkes van Dura Vermeer. Huur t.o.v. koop Het contract met de woningcorporatie loopt voor 40 jaar. Voor 40 jaar is de bouwer verantwoordelijk voor het onderhoud van de woningen. Dat is inclusief de badkamer en de keuken. In het kader van TCO zijn er dan keuzes te maken voor een hogere initiële investering naar lagere onderhoudskosten. Voor de woningcorporatie zijn de energie- en onderhoudskosten vertaald naar de netto contante waarde. Dat is het bedrag dat de bouwer ontvangt voor de woning incl. onderhoud en prestatiegarantie. Het heeft een tijd geduurd voordat de bouwers in de Stroomversnelling Huur met elkaar hun kennis echt gingen delen. Het duurt even voordat het vertrouwen is opgebouwd. Zorg dat je evenveel ophaalt als dat je meegeeft: dit houdt de energie in de groep in balans. Voor de bewoner - lessen Let erop dat je niet voor de afwijking je concept blijft aanpassen: accepteer dat voor 20% van de gevallen je iets extra s moet doen. Het gemiddelde aantal personen per huishouden is in deze wijk 4,6. Er zijn zelfs gezinnen van 11 personen. Voor die 11 wordt het lastig om de woning Nul Op de Meter te maken. Wel leggen ze een overcapaciteit op het dak. Individueel zal er een keuze gemaakt moeten worden in het plaatsen van een extra boilervat voor douchecomfort. Bewoners hebben de neiging om een probleem bij jou neer te leggen: de beste manier is om hen een oplossing aan te bieden, wil je ze mee hebben. Zoals: elektrisch koken: geef ze een pannenset. Bewoners zijn erg blij met een IKEA keuken: ze kunnen er dan makkelijk modules bijkopen. De aansluiting van de nieuwe gevel was zo gekozen dat er een vlakke plaat over de spouw heen wordt gezet. Vaak blijkt dat mensen hun raamdecoratie op het kozijn hebben vastgezet. Daarom kiezen ze er nu voor om het kader van het oude kozijn te laten staan en daarop de nieuwe gevel aan te sluiten. Het nieuwe kozijn wordt hierdoor iets kleiner. Door ontwikkeling van het concept De zonnepanelen moeten nog beter in een modulair systeem komen, zodat een kapotte makkelijk uitgenomen en vervangen kan worden. Rollen Een bouwer blijft de neiging hebben om de installateur uit te knijpen. Dura Vermeer zet daarom met Klein Poelhuis een aparte BV op, waar zij samen (in een afgesproken verhouding) verantwoordelijk zijn voor de geleverde woningen. Dura Vermeer staat garant voor de nieuwe BV, zodat Portaal dit ook accepteert. De Bimmer is de nieuwe werkvoorbereider. De uitvoerder wordt meer een logistiek manager. Lees ook de projectomschrijving bij Energiesprong. Verslaglegging: Cindy Vissering SBRCURnet Excursie pilotwoningen NOM 5