RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Kwaliteitsonderzoek bij. pcbs De Vlindertuin. : Heerhugowaard

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN Kwaliteitsonderzoek bij pcbs De Vlindertuin Plaats : Heerhugowaard BRIN-nummer : 27NM Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 30 mei 2011 Rapport vastgesteld te Leeuwarden op: 14 september 2011

2

3 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Toezichtarrangement 13 pagina 3 van 13

4

5 1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 30 mei 2011 een onderzoek uitgevoerd op pcbs De Vlindertuin te Heerhugowaard naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. De inspectie heeft voor pcbs De Vlindertuin een risicoanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse kwam naar voren dat de opbrengsten mogelijk onvoldoende zijn. Op 11 januari 2011 heeft de inspectie de uitkomsten van deze risicoanalyse met het bevoegd gezag besproken. Naar aanleiding van dit gesprek en nagezonden informatie van de school, is besloten een onderzoek uit te voeren om eventuele tekortkomingen vast te stellen. Toezichthistorie De school is voor het laatst door de inspectie bezocht voor een periodiek kwaliteitsonderzoek op 5 oktober Hieruit zijn geen noemenswaardige tekortkomingen naar voren gekomen. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die betrekking hebben op de zelfevaluatieactiviteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd, te weten: Jaarverslag ; Schoolontwikkelingsplan ; Overzicht zorgleerlingen/testresultaten CITO-toetsen; Uitslagen CITO Entreetoets in 2009 en 2008; Meerjaren trendanalyses DMT, rekenen, begrijpend lezen en AVIniveaus; Zorgplan SWV 2401 Interzuilair Heerhugowaard. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1/2A, 1/2C, 3B, 4A, 6A, 7A, 8A en 8B. Gesprekken met de directie en de intern begeleiders over de kwaliteit van de indicatoren. Een gesprek met leraren. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiger van het bevoegd gezag, na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, leerstofaanbod, tijd, schoolklimaat, didactisch handelen, afstemming, zorg en begeleiding en kwaliteitszorg. pagina 5 van 13

6 Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. pagina 6 van 13

7 2 Bevindingen 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2009 op De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.3 De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de verwachte periode van acht jaar. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. 5 pagina 7 van 13

8 Kwaliteitsaspect 2 Leerstofaanbod 2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2 * De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4 * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. 2.5 De school heeft een specifiek aanbod om sociale competenties te ontwikkelen. Kwaliteitsaspect 3 Tijd 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Kwaliteitsaspect 4 Schoolklimaat 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. Kwaliteitsaspect 5 Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Kwaliteitsaspect 6 Afstemming 6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Kwaliteitsaspect 7 Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. pagina 8 van 13

9 Kwaliteitsaspect 8 Zorg 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Naleving wet- en regelgeving NT1a De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT2a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO) NT3a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT4a Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). NT4b Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). ja nee pagina 9 van 13

10 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie concludeert dat de kwaliteit van het onderwijs op de pcbs De Vlindertuin van voldoende niveau is. Zij baseert dit oordeel op zowel de eindopbrengsten als de tussenopbrengsten. Ook heeft de inspectie geconstateerd dat het team sinds begin dit jaar een positieve ontwikkeling heeft laten zien, op onder meer de aspecten afstemming en kwaliteitszorg. Context van de school De school heeft de afgelopen paar jaar veel directiewisselingen gehad. Dit heeft ertoe geleid dat de onderwijsontwikkeling wat gestagneerd is, door onder andere niet optimale verhoudingen tussen team en directie. Vanaf begin dit jaar is een nieuwe directeur met veel elan begonnen. In korte tijd heeft het schoolteam veel bereikt. Allereerst is de onderlinge communicatie sterk verbeterd. Hiermee heeft de directie een belangrijke basis gelegd voor een open en professionele werkhouding binnen het team. Ook wordt daarbij nauwgezet gekeken naar nieuwe materialen met de scope op een opbrengstgerichte werkwijze. Vanuit deze hernieuwde basis is de school erin geslaagd een aantal belangrijke veranderingen te realiseren, met name op het gebied van de afstemming en zorg en begeleiding. Zo is de dossiervorming goed op orde gebracht en hebben de leerkrachten voor alle basisvakken groepsplannen opgesteld waarmee ze de differentiatie in de groepen organiseren. Dit is een goede prestatie, aangezien leerkrachten tot vorig schooljaar niet gewend waren groepsplannen op te stellen. Naast de groepsplannen maken de leerkrachten ook gebruik van handelingsplannen om sturing te geven aan de zorg die zij in de groepen bieden. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Toelichting Opbrengsten De resultaten aan het eind van de basisschoolperiode zijn over de afgelopen drie jaar bezien voldoende. Wel heeft de inspectie geconstateerd dat in 2010 en 2011 de schoolresultaten onvoldoende zijn. De resultaten van 2009 zijn op basis van de LVS-gegevens van voldoende niveau. Ook de tussenopbrengsten zijn van voldoende niveau. Hierbij heeft de inspectie gekeken naar de resultaten op de toetsen voor technisch lezen (groepen 3 en 4), begrijpend lezen (groep 6) en rekenen en wiskunde (groepen 4 en 6). Alle resultaten zijn van voldoende niveau. Op de school werkt in groep 8 - en overigens ook in groep 7 - een flink aantal leerlingen (10 van de 35) op een eigen leerlijn zonder een duidelijke onderbouwing over de noodzaak daarvan. Geconstateerd is bovendien dat de leerlingen, in een aantal gevallen, te snel zijn teruggetoetst. De leerlijnen zijn beschreven in een ontwikkelperspectief waarin wel het IQ en het uitstroomprofiel zijn vastgelegd, maar waarin geen tussendoelen zijn opgenomen. Daarom kan de inspectie niet beoordelen of deze leerlingen zich naar verwachting hebben ontwikkeld. De sociale competenties van de leerlingen worden gemeten met een niet landelijk genormeerd instrument. Hierdoor is het voor de inspectie niet mogelijk de resultaten te beoordelen. pagina 10 van 13

11 Leerstofaanbod Zoals hierboven benoemd, is zowel in groep 8 als in groep 7 een flink aantal leerlingen op een eigen leerlijn geplaatst zonder duidelijke onderbouwing. Ook uit de resultaten die deze leerlingen het afgelopen jaar hebben laten zien, blijkt die noodzaak niet altijd aanwezig te zijn. Door het ontbreken van een goede onderbouwing constateert de inspectie dat aan onvoldoende leerlingen de leerinhouden voor rekenen en wiskunde en Nederlandse taal worden aangeboden tot en met het einde van de basisschool. Tijd De leraren maken voldoende efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Wel zijn hierop twee aandachtspunten. Ten eerste wordt uit het rooster duidelijk gemaakt dat er naast de pauze ook tijd wordt ingeruimd voor drinken en fruit eten. Dit is overigens niet in de lesobservaties geconstateerd, maar schept wel verwarring voor wat betreft de geplande onderwijstijd. Het is noodzakelijk het rooster hierop aan te passen. Ten tweede is tijdens de lesobservaties geconstateerd dat het combineren van de groepen 8 vanwege de gezamenlijke instructie, veel tijd kost. Het is de vraag of het effect van de gezamenlijke instructie opweegt tegen het verlies aan onderwijstijd. Didactisch handelen De inspectie heeft geconstateerd dat de leraren op een positieve manier onderwijs geven. Met voldoende aandacht voor onder meer de lesdoelen en het gebruik van verschillende leerstrategieën. Hierdoor ligt er een goede basis om de opbrengsten op een positieve manier verder te beïnvloeden. Afstemming De afstemming van het aanbod en de instructie, verwerking en onderwijstijd worden als voldoende beoordeeld. Wel heeft de inspectie een aandachtspunt. Zo is het van belang de instructie en verwerking in de groepsplannen concreter te beschrijven. Zorg en begeleiding Er worden genormeerde instrumenten gebruikt waarmee de prestaties en ontwikkeling van de leerlingen worden gevolgd. Hiervoor worden zowel methodegebonden als methode-onafhankelijke toetsen gebruikt. Een aandachtspunt is de wijze waarop de toetsen voor begrijpend lezen worden afgenomen. In een aantal groepen blijken deze te worden voorgelezen aan leerlingen met dyslexie. Dat is niet toegestaan. Het systematisch analyseren van de voortgang van leerlingen is een ontwikkelpunt. Gebleken is dat voor de methodegebonden toetsen wel een analyse wordt gemaakt, maar dat de conclusies en consequenties daaruit in het algemeen ontbreken. Het is belangrijk om vast te stellen waar de leerling baat bij heeft om zich verder te kunnen ontwikkelen. Gebleken is verder dat begrijpen lezen niet altijd wordt getoetst en/of voldoende inzichtelijk wordt geregistreerd. pagina 11 van 13

12 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben, maar de wijze waarop de zorg wordt gegeven laat een sterk wisselend beeld zien en moet nog verder worden verbeterd. Voor de extra zorg worden zowel groepsplannen als handelingsplannen gebruikt. De inspectie heeft geconstateerd dat in beide plannen de probleemanalyse nog concreter moet worden beschreven. Het is daarbij van belang dat dit wordt toegespitst op de individuele leerling. Het didactisch groepsoverzicht dat de school gebruikt kan daarbij een goede hulp zijn. Ook de planmatigheid van de zorg kan worden verbeterd. Zo kunnen de doelen concreter worden geformuleerd waardoor de instructie beter kan worden afgestemd op de individuele leerling. Bij het evalueren van de effecten van de zorg is het noodzakelijk dat duidelijk wordt gemaakt welk effect de zorg heeft gehad en welk vervolg hieraan (eventueel) gegeven moet worden. Vaak ontbreken deze gegevens. Kwaliteitszorg Positief is dat de school de stap heeft gemaakt naar een meer opbrengstgerichte werkwijze. Hierbij heeft de school gekeken naar haar onderwijsleerproces wat heeft geresulteerd in diverse verbeteractiviteiten. De school werkt zeer planmatig aan deze verbeteractiviteiten. Er zijn duidelijke doelen gesteld gekoppeld aan een tijdsplanning. Ook de borging wordt op een goede manier door de school opgepakt. De afspraken zijn duidelijk beschreven en het team spreekt elkaar op de naleving van de regels aan. Ook zijn er kijkwijzers ontwikkeld die worden toegepast bij de lesobservaties door directie en intern begeleiders in de groepen. Wel zijn er binnen de kwaliteitszorg aandachtspunten. Zo is het van belang na de evaluatie van de resultaten van de leerlingen de conclusies en eventuele consequenties voor het onderwijsleerproces te verwoorden. Het is daarbij zaak dat de school eigen doelen opstelt waartegen zij de resultaten afzet. Een ander aandachtspunt is de evaluatie van het onderwijsleerproces. Op dit moment is in de korte tijd dat het team een hernieuwde start heeft gemaakt vooral gelet op zaken die het eerst opvielen. Het is echter zaak de evaluatie systematisch ter hand te nemen zodat over een periode van vier jaar het gehele onderwijsleerproces onder de loep wordt genomen. pagina 12 van 13

13 3 Toezichtarrangement Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan de pcbs De Vlindertuin het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Naleving De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. pagina 13 van 13