kruiskamp krachtwijk wijkactieplan samenleven werken wonen leefbaarheid & veiligheid voorzieningen leren

Transcriptie

1 Kruiskamp Vernieuwt kruiskamp krachtwijk wijkactieplan samenleven wonen werken leren leefbaarheid & veiligheid voorzieningen kruiskamp krachtwijk wijkactieplan september 2008

2 kruiskamp krachtwijk wijkactieplan september 2008

3 Vooraf Voor u ligt het Wijkactieplan Kruiskamp, een van de zogenaamde Krachtwijken van minister Vogelaar*. Fysiek zit de wijk al jaren in de lift, sociaal blijft er een stevige uitdaging. Onze voorstellen kennen dan ook een sterke focus op de wijkbewoner zelf. De mens achter de voordeur. Wij willen belemmeringen opsporen en kansen bieden door ogen en oren op de juiste plek toe te voegen maar ook door bewoners zorg, banen en stages te bieden. In de ontmoeting gebeurt het, zo schreef minister Vogelaar in haar dagboek na het bezoek aan Kruiskamp. Ontmoeten bleek een veelgehoorde wens van de wijkbewoners in de krachtweek. Het creëren van allerlei ontmoetingen krijgt daarom ook veel aandacht. Wij hebben gekozen voor het toevoegen van kracht, het kiezen van een focus: die zaken die naast tal van bestaande en geplande initiatieven zorgen voor een extra impuls voor de wijk. Lastig, omdat we trots zijn op de inspanningen die we hebben geleverd en in de komende tijd nog gaan leveren. Maar tegelijkertijd stimulerend omdat het helpt om na te denken over de thema`s die er werkelijk toe doen in de wijk en omdat het gericht is op actie en uitvoering, Het plan is tot stand gekomen door een uiterst actieve inbreng van heel veel bewoners van de wijk. Wij hebben met mensen op straat kunnen en mogen spreken over hun beleving en dromen over Kruiskamp. Dankzij hun openhartigheid en eerlijkheid is dit plan geworden het is. Namens de projectgroep Kruiskamp, De wethouder voor Stedelijke Vernieuwing, dhr. Jelle Hekman De wethouder voor Kruiskamp, Onderwijs en Integratie, mevr. Gerda Eerdmans De wethouder voor Jeugd en Welzijn, dhr. Gert Boeve De directeur van de corporatie Portaal Eemland, dhr. Vincent van Oordt De directeur van de corporatie Alliantie Eemvallei, dhr. Koos Koolstra *minister Vogelaar is in november 2008 afgetreden. Haar opvolger is de heer E.E. van der Laan. 4 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 5

4 Inhoudsopgave Vooraf 5 Deel I: Beleidsdeel 1. Over Kruiskamp en het maken van het Wijkactieplan 8 De `Krachtweek` in Kruiskamp 8 De `cijfers` over Kruiskamp 9 Het profiel van Kruiskamp 9 2. Over lopende initiatieven 10 De ontwikkeling van Kruiskamp De visie achter Kruiskamp Vernieuwt De buurtgerichte aanpak 14 bijlagen Bijlage 1 De ambities voor Kruiskamp op een rij 34 Bijlage 2 Wijkatlas 36 1.Inleiding Kader en achtergrond De opzet van de wijkatlas Samenvatting Wijkbeschrijving Algemeen karakter Demografie Wonen Werk en inkomen School en opleiding Veiligheid Leefbaarheid Oordeel over de voorzieningen Participatie Jeugdgezondheid en overgewicht 56 Bijlage 3 Samen buurten, samen binden 58 Deel II: Projectendeel 5. De themagerichte aanpak Leren Werken Samenleven en integratie Leefbaarheid en Veiligheid Wonen De samenhang tussen de thema s 30 Kaart 61 Samenleven 63 Werken 67 Leren 68 Leefbaarheid & veiligheid 71 Wonen Participatie & communicatie 31 Iedereen doet mee! Financiën en investeringsplan Vinger aan de pols 33 6 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 7

5 1. Over Kruiskamp en het maken van het Wijkactieplan Met verschillende wijken in Nederland gaat het niet goed. Minister Vogelaar heeft in het voorjaar van 2007 de wijk Kruiskamp in Amersfoort benoemd tot een van de veertig wijken waarvoor een gedegen plan gemaakt moest worden om de negatieve spiraal te doorbreken. Een kansrijk plan. Kansrijk voor de huidige en toekomstige bewoners van Kruiskamp. De minister vroeg ons om het toevoegen van kracht, het kiezen van een focus: die zaken die naast tal van bestaande en geplande initiatieven zorgen voor een extra impuls voor de wijk. Lastig, omdat we trots zijn op de inspanningen die we hebben geleverd en nog gaan leveren. Maar tegelijkertijd stimulerend omdat het helpt om na te denken over de thema`s die er werkelijk toe doen in de wijk en omdat het gericht is op actie en uitvoering, Dat plan lag er in september Sinds die tijd is er veel gebeurd, zowel op landelijk niveau als in Amersfoort. Er ontstond onduidelijkheid over de financiering van de wijkactieplannen, er waren stevige onderhandelingen tussen de corporaties en de minister op rijksniveau en op lokaal niveau gingen de corporaties en de gemeenten om tafel. In Amersfoort hebben de gemeente en de corporaties de Alliantie en Portaal Eemland besloten de ontwikkelingen niet af te wachten en begin 2008 te starten met de uitvoering van een tweejarig akkoord tussen gemeente en corporaties. Inmiddels (halverwege 2008) is duidelijk op welke rijksbijdrage de gemeenten kunnen rekenen en ontstaat duidelijkheid over de projectsteun van het rijk aan corporaties. Reden genoeg voor de Amersfoortse partners om het 4-jarig Wijkactieplan van september 2007 te actualiseren. Eén jaar later, maar nog altijd trots, presenteren we het vierjarig Wijkactieplan voor Kruiskamp. De `Krachtweek` in Kruiskamp Het plan is tot stand gekomen door een uiterst actieve inbreng van heel veel bewoners van de wijk. Een krachtcaravan, een krachtwijzer en krachtkrant en veel menskracht: de Krachtweek in Kruiskamp kan geen bewoner van Kruiskamp zijn ontgaan. De Krachtweek, begin juli 2007, vormde het hoogtepunt van het proces op weg naar het maken van het Wijkactieplan (september 2007). Op 6 plekken in de wijk zijn bijeenkomsten gehouden. Ruim 350 enquêtes zijn door de bewoners ingevuld. Bewoners konden ook dieper met elkaar in gesprek gaan tijdens tentbijeenkomsten en een midzomerterras. Meningen en ideeën van zeker 100 wijkbewoners werden tijdens deze bijeenkomsten vastgelegd. Ook was het team van Kruiskamp Vernieuwt volop op straat aanwezig tijdens winkeluren en zijn meer dan 250 straatinterviews met passanten gehouden. De opkomst van alle bijeenkomsten was goed. Er is door de bewoners een duidelijk beeld op hoofdlijnen neergezet. Voor de makers van het plan vormde de Krachtweek een enorme stimulans om er samen een mooi plan en een mooie krachtwijk van te maken! Als afsluiter van de Krachtweek werd een zogenaamde professionalavond gehouden. Hierin spraken de in de wijk werkzame organisaties en hun vertegenwoordigers met elkaar over de wijk. Met zo n 40 aanwezigen werd ingezoomd op de thema s integratie, leren en werken. Als afronding van het proces van het opstellen van het Wijkactieplan is een tweetal spiegelbijeenkomsten gehouden met de professionals en de bewoners in de wijk. Daarbij is de hoofdlijn van ons plan gepresenteerd en bleek onder de mensen draagvlak voor de gemaakte keuzes en de voorgestelde aanpak. Wat de bewoners en professionals onder de aandacht hebben gebracht kunt u lezen in de komende hoofdstukken waar dieper op de thema s wordt ingegaan. De `cijfers` over Kruiskamp Naast de waardevolle informatie van professionals en bewoners hebben we in het proces van het maken van het Wijkactieplan ook onze `cijfers over Kruiskamp` op een rij gezet. Dit vormde voor ons waardevolle informatie om te kijken of de beleving in de wijk strookt met de objectieve werkelijkheid en heeft ons geholpen bij het bepalen van de prioriteiten bij dit Actieplan. Verspreid in de tekst en gekoppeld aan het betreffende onderwerp treft u de cijfers over de wijk in dit Wijkactieplan. Een beperkt totaaloverzicht staat hieronder in het profiel. Voor een uitgebreider totaaloverzicht verwijzen wij naar de Wijkatlas voor Kruiskamp in Bijlage 2. Het profiel van Kruiskamp De wijk Kruiskamp ligt dicht tegen het centrum aan en wordt omsloten door de Singel, de Hogeweg, het Valleikanaal en het spoor van Amersfoort naar Zwolle/Apeldoorn. De wijk is opgebouwd gedurende een lange periode vanaf de jaren `30 tot aan de jaren `60. In de wijk staan 2323 woningen, waarvan 25 % koopwoningen. Van de huurwoningen is het merendeel in het goedkope segment. Iets meer dan de helft, 56 %, betreft hoogbouw. De inrichting van de openbare ruimte stamt vanzelfsprekend ook uit deze tijd. De wegen, riolering en het groen zijn onlangs vernieuwd of worden in de komende jaren verbeterd. In de wijk wonen 5033 mensen. Een hoog percentage van 48 % is alleenstaand (in Amersfoort 37%). In totaal 41 % is van niet-westerse afkomst, in Amersfoort is dit 13,5%. Dit is op wijkniveau het hoogst in Amersfoort. De leeftijdsopbouw is vergelijkbaar met de stad Amersfoort. Tot slot van deze paragraaf nog iets over de waardering van de bewoners van de wijk: Het gemiddelde rapportcijfer voor de woning is 6,9 voor de buurt/woonomgeving 6,2 (op een schaal van 0 tot 10). Dit ligt respectievelijk 0,9 en 1,0 punten beneden het gemiddelde in Amersfoort. Het kengetal voor sociale kwaliteit ligt met 5,0 ook lager dan het Amersfoortse gemiddelde van 5,8. Als laatste het kengetal verloedering: dit ligt met 5,0 boven het Amersfoortse gemiddelde (4,6) (0=geen verloedering, 10=veel verloedering). 8 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 9

6 2. Over lopende initiatieven De ontwikkeling van Kruiskamp Kruiskamp/Koppel is 1 van de 4 prioriteitswijken in Amersfoort. In 1996 zijn we gestart met het Wijkbeheerplan Kruiskamp/Koppel, in 2000 gevolgd door een Ontwikkelingsprogramma in het kader het Grote Steden Beleid. De afgelopen jaren zijn er veel investeringen gepleegd en projecten uitgevoerd die de wijk in z`n totaliteit op een hoger plan hebben gebracht. In het bijzonder zijn veel tijd, energie en middelen gestoken in de verbetering van de fysieke omgeving. Denk aan de herontwikkeling van de omgeving Columbusweg, de herontwikkeling rondom de Melange en de herontwikkeling van het Neptunusplein en omgeving. Corporaties, gemeente en welzijnswerk hebben de afgelopen jaren fors geïnvesteerd in Kruiskamp en blijven dit doen. Het project Melange, dat een gezamenlijk project is van de gemeente Amersfoort, de Alliantie Eemvallei en Portaal en bestaat uit een geluidswering, ca. 300 woningen en gebouwde parkeervoorzieningen, is zo goed als opgeleverd. Daarnaast is het project Parkweelde I (ca. 200 woningen en winkelruimte) al volop in aanbouw. De totale investering van deze 2 projecten (incl. de investering van Portaal en de gemeente voor de Spoorwegzone) bedraagt samen meer dan 100 miljoen euro. Ook Parkweelde II is gestart. Aan de Van Randwijcklaan worden 80 huurwoningen (hoogbouw) gesloopt en worden 35 koopappartementen en 44 eengezinswoningen koop teruggebouwd. Aan renovatie en overige nieuwbouwprojecten die de komende jaren nog worden uitgevoerd is een bedrag van 36 miljoen geïnvesteerd. In totaal komen de fysieke investeringen door gemeente en corporaties neer op meer dan 162 miljoen. Ook sociaal is en wordt er in Kruiskamp veel geld geïnvesteerd. Ieder jaar zo n 9 miljoen structureel en voor de komende tijd nog eens 5,5 miljoen in incidentele projecten en voorzieningen zoals de ABC-school. We kennen in Amersfoort het Programma Jong Centraal met o.a. 1 informatiepunt (centrum voor jeugd en gezin), een ketenaanpak voor een sluitende aanpak, stimulerende activiteiten om jongeren te ondersteunen op school, op weg naar werk, of op weg naar de sportclub etc. Daarnaast is ook de wereld van de hulpverlening in beweging. Met de lokale partners realiseren we een ketenaanpak voor de hulp aan kinderen/jongeren, ouderen en/of gezinnen. Tot slot kent Amersfoort een ambitieus programma op het terrein van Onderwijs: èlke wijk een ABC-school (Brede School), zo luidt de doelstelling in Amersfoort voor deze Collegeperiode. Dit betekent veel voor de samenwerking en integraliteit rondom de benadering van kinderen in de leeftijd van Bij het maken van dit Wijkactieplan maken we vanzelfsprekend gebruik van de bovenstaande ontwikkelingen. U vindt ze, op Kruiskamp toegespitst, terug bij de verschillenden thema`s bij de beschreven aanpak in hoofdstuk 5. We zijn positief over de ontwikkeling en de toekomst van Kruiskamp. Na jaren van plannen maken staat de wijk nu in de steigers en is de daadwerkelijke vernieuwing volop aan de gang. En met ons geven ook de bewoners uit de wijk blijk van vertrouwen in de toekomst. Bij de laatste Stadspeiling bleek 38% van de ondervraagden (het hoogste percentage in heel Amersfoort!) positief over de toekomstverwachting van de wijk. De gesprekken tijdens de Krachtweek hebben dit beeld nogmaals bevestigd. We willen dit Wijkactieplan niet alleen aangrijpen om de achterstanden die er nog zijn aan te pakken, maar vooral ook kijken naar het goed `neerzetten`van de goede punten in Kruiskamp en het uitnutten van de potentie van deze `Krachtwijk-in-wording`. De ligging van de wijk, de gevarieerde bebouwing, het groen en het blauw in de wijk, de aanwezigheid van het `Kruiskamp-gevoel` (en de daarmee gepaard gaande binding aan de wijk) onder een groot aantal mensen, het multiculturele karakter van de wijk, de op handen zijnde vernieuwing en de instroom van nieuwe wijkbewoners, de aanwezigheid van interessante gebouwen en gebieden die in de toekomst een waardevolle upgrading van de wijk kunnen inhouden. Talloze aanknopingspunten, die ons vertrouwen geven dat Kruiskamp de potentie heeft om uit te groeien tot een Krachtwijk! Hoe verder na de komende 4 jaar? We realiseren ons dat Kruiskamp dan nog niet af is. Onze inzet is er op gericht om vooral goede dingen voort te zetten na deze 4 jaar. Daarvoor kijken we vanzelfsprekend naar onze eigen mogelijkheden en die van de partners maar willen we daarnaast ook een beroep op het Rijk doen. Of denk aan de herinrichting van een 5-tal groenstroken en speelterreinen en de inrichting van de wijk als 30-km gebied. Ook sociaal is er al veel gedaan. Er zijn 2 Buitenkasten gerealiseerd, projecten als Samen Buurten en Sociale Activering hebben bewoners gestimuleerd hun eigen positie te verbeteren en zich in te zetten voor de leefbaarheid in de wijk. En in het kader van het verbeteren van de veiligheid is het Neptunusplein voor het 3e jaar uitgekozen als `hot-spot`. Door de inzet op sociale projecten is ons netwerk in de wijk verbreed en hebben we een groot aantal zgn. `stepping-stones` kunnen creëren (plekken die we kunnen gebruiken bij het contact met wijkbewoners en maatschappelijke instellingen). Met de uitvoering van dit Wijkactieplan gaan we verder op de ingeslagen weg en maken we straks dankbaar gebruiken van de `stepping-stones`. De context van het Wijkactieplan wordt verder gevormd door een aantal lopende sociale ontwikkelingen. Amersfoort is druk bezig met de lokale vertaling van de invoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Net als in andere wijken is in Kruiskamp een wijkgesprek geweest waarbij veel ideeën zijn geopperd en waarbij nieuwe coalities worden gesloten om er voor te zorgen dat mensen beter en langer voor zichzelf en voor elkaar kunnen zorgen. De conclusies uit deze WMO gesprekken sporen met de conclusies uit dit actieplan. Amersfoort is een jonge stad en ook in Kruiskamp wonen veel jongeren. 10 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 11

7 3. De visie achter Kruiskamp Vernieuwt `Amersfoort Vernieuwt`; twee woorden die inmiddels een begrip zijn in Amersfoort en staan voor de gemeenschappelijke (o.a. met de corporaties de Alliantie Eemvallei en Portaal) en integrale (sociaal en fysiek) aanpak die we hebben gekozen om aan wijkvernieuwing te werken in onze mooie stad. Voor de wijken Liendert en Randenbroek/ Schuilenburg zijn in 2007 Ontwikkelingsplannen opgesteld. In Kruiskamp zijn we al een stuk verder en ligt het accent nu op het uitvoeren van m.n. de fysieke plannen. De afgelopen jaren heeft er al een verschuiving in de woningvoorraad plaatsgevonden door het toevoegen van middeldure en dure koop in de wijk. Er zijn/worden ongeveer 375 woningen gesloopt en ongeveer 600 weer teruggebouwd. De gesloopte woningen waren allemaal sociale huurwoningen. De teruggebouwde zijn ongeveer voor 75% koop. Daarnaast zal de verkoop van huurwoningen de komende jaren nog doorgaan en zal de woningvoorraad verder veranderen. Bij het opstellen van een aanvullende aanpak is het voor ons een vanzelfsprekendheid om het Wijkactieplan Kruiskamp dezelfde `saus`mee te geven en vooral gebruik te maken van de coalities, de opgedane ervaringen en de ideeën die er leven in Amersfoort. Hieronder in het kort enkele uitgangspunten die we hanteren: Kruiskamp Vernieuwt streeft naar een vitale wijk, met een substantieel betere leefbaarheid, met een gemiddeld hogere woningkwaliteit, hogere waardering van de woonomgeving, veiliger en betere onderlinge verhoudingen tussen de bewoners. Dit willen we bereiken langs 2 sporen: 1. De mensen moeten kansen krijgen (individuele aanpak); Ons uitgangspunt is de positie van de bewoners; die moet worden verbeterd. De mens staat daarom centraal in onze visie 1. De bewoners moeten er op verschillende gebieden op vooruitgaan. Ze moeten een opleiding kunnen volgen, kans hebben op werk, op een betere woning en woonomgeving. Ook moeten ze zichzelf verder kunnen ontplooien op het gebied van recreatie, sport en cultuur. 2. De wijk moet er beter van worden (collectieve aanpak); Een veilige en leefbare wijk waar mensen prettig samenleven, is belangrijk voor het welzijn van de bewoners; reden om te zorgen voor veilige, nette en schone wijken met kwalitatief groen en genoeg voorzieningen. Amersfoort Vernieuwt werkt stap voor stap, gebied voor gebied. Maar per wijk, buurt of straat stemmen we alle sociale en fysieke projecten en activiteiten op elkaar af. Exact en in logische volgorde, zodat de verschillende activiteiten elkaar aanvullen en versterken. Deze brede aanpak per gebied realiseren we samen met onze wijkpartners en de bewoners. In de vernieuwing van de wijk is een grote rol weggelegd voor de bewoners. We willen dat ze meedoen, vooral als we werken aan samenleven, veiligheid en leefbaarheid. Amersfoort Vernieuwt geeft bewoners meer invloed op hun leefomgeving; op onderhoud, maar ook op de (plan)ontwikkeling van nieuwe projecten voor hun buurt, straat, blok, galerij of portiek. Van de andere kant verwachten we dat bewoners meer verantwoordelijkheid nemen in die leefomgeving, bijvoorbeeld als buurtouder of als vrijwilliger in de zorg. Bewoners zijn medeverantwoordelijk voor de leefbaarheid in hun wijk. Omdat gemeente en corporaties zorgen voor goede woningen in een goede buurt met voorzieningen, mogen we van de bewoners die verwachten. Daar zullen we hen op aanspreken. Op onze beurt zullen we initiatieven om de leefomgeving te verbeteren waar mogelijk ondersteunen. De thema`s waar we ons binnen Amersfoort Vernieuwt op richten komen grotendeels overeen met de onderwerpen die door VROM/WWI zijn genoemd voor het Wijkactieplan: samenleven, werken, onderwijs, leefbaarheid en veiligheid en wonen. Dat zijn buiten de gebiedsgerichte aanpak de 4 centrale thema s van dit Wijkactieplan. Deze thema s behelzen alle aspecten van een vitale wijk. Gekoppeld aan de uitgangspunten die we hanteren binnen Amersfoort Vernieuwt komen we daarmee voor Kruiskamp op de volgende hoofddoelstellingen: Hoofddoelstelling: een vitale wijk Kruiskamp ontwikkelen, waar bewoners actief zijn en prettig (samen)leven. Onderverdeeld naar verschillende thema`s betekent dit verder: Onderwijs: de realisatie van een ABC-school en het tegengaan van vroegtijdig schoolverlaten. Werken: het creëren van nieuwe werkgelegenheid en het terugdringen van de werkloosheid in de wijk. Samenleven en Integratie: de realisatie van een nieuw wijkcentrum en het bevorderen van de sociale samenhang; zorgen dat er meer mensen mee (kunnen) doen. Leefbaarheid en Veiligheid: een veilige, schone en goed onderhouden woonomgeving realiseren. Wonen: de differentiatie in het woningaanbod vergroten. Hieronder volgen in Hoofdstuk 4 en 5 de voorgestelde aanpak. Daarbij gaan we steeds kort in op de problemen op het betreffende terrein. Daarna komen we met het actievoorstel. In de hoofdstukken 6 t/m 9 gaan we achtereenvolgens in op de samenhang tussen de thema s, beschrijven we met welke partners we het Wijkactieplan gaan vormgeven en benoemen we onze ambities (SMART). De individuele en de collectieve aanpak hangen met elkaar samen. Collectieve verbetering leidt tot individuele verbetering - en andersom. 1 We hebben ons hierbij laten inspireren door het advies van VROM-raad: Stad en stijging: sociale stijging als leidraad voor stedelijke vernieuwing, VROM-Raad, Den Haag overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 13

8 4. De buurtgerichte aanpak 3 De algehele mening is dat er al veel is gedaan en nog steeds gebeurt in de wijk en dat we nu nog bezig zijn met de afronding van een indrukwekkend pakket aan fysieke verbeteringen. Wat `overblijft` heeft veelal betrekking op sociaaleconomische onderwerpen. De professionals hebben gezegd dat dit laatste verband houdt met twee hoofdpunten: - de problemen spelen zich af in een beperkt aantal buurten waar m.n. de goedkope huurwoningen staan - de problemen houden vaak onderling met elkaar verband maar kennen nu een gefragmenteerde benadering en/of een werkwijze waarbij de doelgroep niet wordt bereikt De zgn. multi-problem-problematiek heeft betrekking op verschillende onderwerpen. Relatief veel mensen in Kruiskamp hebben geen werk en/of schulden, een laag opleidingsniveau, onvoldoende kennis van de Nederlandse taal, gezondheidsproblemen en/of vragen die met opvoeding en samenleven in het gezin te maken hebben. Steeds vaker komen professionele instanties ook met sociaal-psychische-problemen en/of alcohol-en drugsverslaving in aanraking. Bij de verschillende thema`s in hoofdstuk 5 wordt dieper ingegaan op de ernst en de omvang van deze problemen in Kruiskamp. 5 Een rode draad in de gesprekken met professionals en bewoners is vaak het gegeven dat `de wijk niet bestaat`. Juist omdat Kruiskamp in de verschillende buurten een gedifferentieerde samenstelling qua woningen kent betekent dit dat de sociale achterstanden in kleine buurten vaak groter zijn dan de cijfers aangeven. Dit pleit voor een aanpak op maat, gericht op die buurtjes waar er sprake is van een concentratie van de problemen (zie kaart). In Kruiskamp zijn dit de volgende kwetsbare buurten: 1 buurt Van Galenstraat, Van Brakelstraat, Evertsenstraat, Van Almondestraat 2 buurt Kruiskamp, Van Assenraadstraat, Scheltussingel 3 buurt Witte de Withstraat, Kortenaerstraat, Liendertseweg, Ringweg Kruiskamp 4 buurt Columbusweg, Van Randwijcklaan en Ringweg Kruiskamp Magelhaenstraat 5 buurt portiek etageflats aan het begin van de Van Randwijcklaan en de omgeving Cartierstraat Op stedelijk niveau is er een keur aan organisaties en voorzieningen om mensen te ondersteunen bij het oplossen van hun problemen. De mensen waar het om gaat, blijken deze organisaties vaak niet te kunnen vinden of vermijden juist hulpverlening. Daarom kiezen we voor een aanpak, die mensen dicht bij huis aanspreekt, motiveert en ondersteunt om hun kansen te zien en vooruit te komen. De actie: de buurtgerichte aanpak: het AV-team (aanspreken en vooruit helpen) We gaan op buurt- of zelfs complexniveau aan gerichte interventie te doen. Dus niet wijkbreed, maar heel gericht actie ondernemen, daar waar de problemen het grootst zijn. We kiezen voor de inzet van een AV-team (Amersfoort Vernieuwt, maar ook Aanspreken & Vooruithelpen). Dit team gaat gedurende enkele jaren aan de slag in de buurten. Zij belt huis aan huis aan en maakt problemen bespreekbaar. Ze motiveert mensen om hulp te zoeken, jongeren om weer naar school te gaan en werklozen om hulp te zoeken bij het vinden van werk. Zij stimuleert mensen om te gaan sporten of actief te worden in de wijk. Het team is er vooral op gericht om individuele bewoners met problemen in de buurt te helpen. Concreet bestaat een AV-team o.a. uit een tweetal intakers die de contacten leggen met de bewoners, waarna een verantwoordelijke casemanager zorg draagt voor de doorverwijzing naar de verantwoordelijke instelling en het monitoren van de follow-up. In Kruiskamp gaat het om 5 kwetsbare buurten en om ongeveer 750 adressen. Door de inzet van het AV-team volgens een soort estafette-werkwijze kunnen we in 4 jaar contact leggen met alle bewoners in deze buurten. Wanneer blijkt uit evaluatie van de buurtgerichte aanpak dat dit een goed middel om mensen te bereiken en verder te helpen, zijn hiervoor middelen beschikbaar en is continuering gewaarborgd. 14 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 15

9 Het AV-team vormt de frontoffice. Minstens zo belangrijk is de backoffice. Met (hulp en zorgverlening) instellingen maken we afspraken over doorverwijzingen. Zodanig dat cliënten van het AV-team snel geholpen kunnen worden. Hierbij spelen organisaties zoals het RIAGG, het Maatschappelijk Werk, het Centrum voor Werk en Inkomen, de Jeugd gezondheidszorg, de stichting voor ondersteuning bij onderwijs en opvoedingsvragen, Sociale Zaken, de huisartsen, de organisatie voor inburgering NVA, Centrum Maliebaan tegen alcohol en drugsverslaving etc. een cruciale rol. Zij moeten de doelgroep waar het om gaat in deze buurten `vooruit helpen`. Het AMW helpt met extra inzet intensieve hulpverlening mensen die op meerdere terreinen problemen ervaren, denk bijvoorbeeld aan schulden, (geestelijke) gezondheidsproblemen. Of mensen helpen of actief ondersteunen bij het vinden van een passend hulpverleningsaanbod, zodat ze daadwerkelijk weer in staat zijn om het heft in eigen handen te nemen en echt mee kunnen gaan doen in de samenleving. Soms is de afstand tot zorg en hulpverlening te groot of kleeft er een stigma aan. Door instellingen te vragen een aanbod in de wijk te verzorgen (individueel of op groepsniveau) kan de drempel voor wijkbewoners worden verlaagd. Hierbij speelt zeker ook het vraagstuk van de wachtlijsten en de beschikbare capaciteit bij de betrokken instellingen. We willen de geldstromen en de organisatie van de AV-teams zo inrichten dat wanneer we aan de deur komen en iemand om hulp vraagt, deze hulp vervolgens ook direct geboden kan worden. Het AV-team helpt bewoners vooruit. Maar dit is niet vrijblijvend. Tegelijkertijd met de huisbezoeken gaan we mensen aanspreken op hun verantwoordelijkheid en gedrag. Een koppel van een politiesurveillant met een toezichthouder met opsporingsbevoegdheid spreekt overlastgevende jongeren aan op hun gedrag en stapt af op de bewoner die zijn afval over het balkon gooit. Van de instellingen verwachten we ook dat zij - meer dan nu - bezoekers aanspreken op hun gedrag. De politie zet extra capaciteit in en gemeente en corporaties starten met een BTT (Buurt toezicht team). Dit team pakt kleine overtredingen in de openbare ruimte en binnen de corporatiecomplexen aan. Hierbij gaat het om parkeren, het vuil te vroeg buiten zetten en hondenpoep. Juist die onderwerpen waarvan bewoners hebben aangegeven dat ze zich daar vooral aan ergeren. 5. De themagerichte aanpak Naast de interventie in de kwetsbare buurten bestaat onze tweede aanpak vooral uit het tegengaan van achterstanden in de wijk die rondom specifieke thema`s spelen. Achtereenvolgens komen aan de orde: leren, werken, samenleven en veiligheid en leefbaarheid en wonen Leren De problematiek Het opleidingsprofiel van de wijk wordt gekenmerkt door het grote aandeel mensen dat geen opleiding heeft afgerond of alleen lagere school heeft gedaan (24%) en het hoge percentage (29%) dat alleen LBO of MAVO heeft. Bij het thema leren en opgroeien wordt een actieve rol van de gemeente gevraagd bij het verbeteren van het basisonderwijs en het tegengaan van schooluitval. Het `kleurrijker maken` van de zwarte (89% allochtone leerlingen) basisschool is een veelgehoorde wens. Verder is de wens om ouders te helpen/aan te spreken bij het opvoeden van hun kinderen. Leren en opgroeien staat hoog op de agenda. Het tegengaan van schoolverzuim en het stimuleren dat leerlingen een startkwalificatie halen willen wij in het kader van dit plan benadrukken. Veel jarigen in Kruiskamp verlaten de school zonder startkwalificatie; dit moet beter kunnen. Inzet is om ook hier richting stedelijk gemiddelde op te schuiven. De actie: Een ABC-school in Kruiskamp Bij de voorgestelde aanpak spelen de voorzieningen en het netwerk in de buurten zelf een cruciale rol. Bij de Buitenkasten bijvoorbeeld komen veel ouders en kinderen uit de genoemde buurten. De Buitenkast is een plek waar kinderen speelgoed kunnen lenen of groter speelgoed verdienen met een klusje in de buurt. Juist deze voorziening kan een goede signalerende rol vervullen. Door de AV-aanpak in buurten aan te laten sluiten bij zo`n Buitenkast kan het bereik en het effect worden vergroot. Scholen, het buurtnetwerk van professionals, de wijkposten van de corporaties, de huisartsen, het sportbuurtwerk, het jongerenwerk, de kerken etc. kunnen een soortgelijke rol als de genoemde Buitenkasten vervullen. Dit vraagt om extra inzet rondom de communicatie met de genoemde partners maar soms ook om extra inzet op het terrein van scholing van de betrokken werkers in de wijk. Zo ook de buurtcontactpersonen en buurtbeheerders. We willen in eerste instantie inzetten op scholing van de buurtbeheerders en daarna scholing van buurtcontactpersonen. Zij moeten immers in staat zijn op de juiste wijze de extra ogen-en-oren functie in de buurt te kunnen vervullen. We willen alles op alles zetten om de bewoners met problemen in de kwetsbare buurten te bereiken en vooruit te helpen. Amersfoort wil in 2010 in elke wijk (het concept van) een ABC-school. In Kruiskamp is de ontwikkeling van de ABC-school al in gang gezet. Er ligt een plan voor de vernieuwing van de OBS de Vlindervallei en voor de realisatie van een bijpassend voorzieningenpakket met een Buitenkast, kinderopvang, een peuterspeelzaal, voor- en naschoolse opvang, en een vestiging van Jeugd Gezondheidszorg. Uitgangspunten hierbij zijn: - Hoogwaardige samenwerking - Een breed aanbod voor kinderen van 0-12 jaar - Maatwerk binnen het ABC-concept - Waar mogelijk onder een dak ouders betrekken en ondersteunen - Sociale infrastructuur in de wijk versterken. De provincie zet 1,2 miljoen euro in voor de ABC-school. Ook na de investering van derden blijft er een tekort. De gemeente zet daarom nog eens euro vanuit de middelen van het Wijkactieplan in voor de realisatie van de ABC-school. In de koersbrief van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport wordt gepleit voor een samenhangende en laagdrempelig aanbod school, sport en cultuur. In Kruiskamp is inmiddels geworven voor een coördinator buitenschoolse sport- en beweegactiviteiten/vakleerkracht LO. Uiteraard werken we in de wijk Kruiskamp in de leeftijdgroep 0-12 ook aan zaken als opvoedingsondersteuning, voor en vroegschoolse educatie etc. 16 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 17

10 Vanuit het Rijk is de mogelijkheid gekomen om gebruik te maken van de regeling ondersteunend personeel basisscholen. De Vlindervallei zal hier gebruik van maken. Een veel geuite wens in de wijk is dat de ABC-school in de wijk kleurrijker wordt. In de wijk is een actieve oudergroep hard aan de slag om dit te bereiken. De gemeente ondersteunt dit initiatief. Daar ligt de overtuiging aan ten grondslag dat initiatieven van onderaf op dit vlak het beste werken. De actie: Het voorkomen van voortijdig schoolverlaten Op het gebied van voortijdig schoolverlaten kent Amersfoort een palet aan maatregelen en projecten, waarbij leerplicht, de Werkgroep Uitbreiding Leerlingenzorg en het Trajectbureau de basis van opsporing en begeleiding van leerlingen verzorgen. Deze instanties leiden leerlingen toe naar allerlei voorzieningen die jongeren kunnen helpen hun vragen en problemen op te lossen. Een van de nieuwste ontwikkelingen is het onderzoeken van de mogelijkheden en opzet van een studiecentrum in de wijk Kruiskamp als middel voor het voorkomen van voortijdig schoolverlaten. Het studiecentrum wordt een multifunctioneel centrum voor jongeren tussen de jaar gericht op werk en onderwijs, maar ook sport zal een prominente plaats innemen. Diverse instanties gaan samenwerken om met inspanning en ontspanning de jongeren verder te helpen. Het huidige gebouw vraagt om een grondige opknapbeurt. Het gebouw wordt aangekocht en opgeknapt door de corporaties. Daarnaast willen we in de wijk een extra, intensief instrument inzetten om het voortijdig schoolverlaten te voorkomen en te zorgen dat de jongeren in de wijk een goede start op de arbeidsmarkt kennen. We willen de jongeren in de wijk letterlijk opzoeken en persoonlijk benaderen. Hierdoor zorgen we ervoor dat jongeren bij die hulp of ondersteuning komen die ze nodig hebben om hun schoolcarrière te vervolgen. We benaderen alle jongeren tussen 12 en 23 jaar die een risico op uitval vormen en/of nog geen startkwalificatie behaald hebben en die nog niet in een traject zitten. We gaan na of ze problemen hebben of een vraag hebben om verder te komen. Daarna kijken we welke activiteiten / begeleiding voor hen het meest geschikt zijn om een positieve stap te kunnen maken. We zorgen dat de jongere toegeleid wordt naar de betreffende activiteit / hulpinstantie. Voor elke jongere met een hulpvraag willen we een budget beschikbaar stellen zodat er in principe geen beletsel kan zijn om de jongere de benodigde hulp te verlenen of aan trajecten deel te laten nemen. Met de uitvoerders van projecten, trajecten, hulpverleners enz. spreken we af dat jongeren uit Kruiskamp niet geweigerd kunnen worden. De jongeren worden gedurende het traject goed gevolgd en begeleid. De uitvoering van deze persoonlijke benadering zal o.a. worden gekoppeld aan de AV-teams. Tot slot kan het helpen bij het bieden van stageplekken een belangrijke rol spelen bij het vooruit helpen van de jongeren die dreigen uit te vallen Werken De problematiek Het gemiddeld inkomen is met Euro ,- aanmerkelijk lager dan het Amersfoortse gemiddelde. In Kruiskamp is zowel de werkloosheid (12%) als het aandeel huishoudens in de bijstand (16%) het hoogst van alle wijken in Amersfoort. Bij het thema werken wordt net als bij het leren een actieve rol gevraagd van de gemeente om bewoners aan het werk te helpen en te stimuleren om een actieve rol in de buurt/wijk te pakken. Het aantal inwoners met een werkloosheidsuitkering van het UWV is 83. Dat is 2,4% van de potentiële beroepsbevolking in Kruiskamp (gemiddeld 1,9% in heel Amersfoort) en het aantal uitkeringen als gevolg van arbeidsongeschiktheid is 448. Dit is 12,8% in Kruiskamp tegenover 7,8% gemiddeld in Amersfoort. Het percentage inwoners met een bijstandsuitkering (WWB) is 6,9%. In Amersfoort werken we met de zgn. re-integratieladder. Dit instrument wordt gehanteerd om de afstand tot de arbeidsmarkt te bepalen en de goede stappen met de betreffende cliënt te zetten op weg naar een verbetering van zijn of haar positie. Om de problematiek scherp in beeld te brengen zijn we voor zgn. WBB-ers met een gemeentelijke uitkering in Kruiskamp nagegaan hoe hun positie is op de ladder. De re-integratieladder voor Kruiskamp ziet er als volgt uit: Fase Tredes % Kruiskamp Absolute aantallen Zorg 0 Ontbreken mogelijkheden 10% 11 re-integratie 1 Zorgtraject 20% 22 activering 2 Persoonlijke activering 35% 29 3 Maatschappelijk oriëntatie 6% 9 arbeidstoeleiding 4 Beroepsoriëntatie 11% 8 5 Scholing 5% 6 6 Klaar voor werk 7% 6 7 Tijdelijk werk 4% 7 8 Gesubsidieerd werk 1% 1 9 Regulier werk 1% 2 Totalen 100% 101 Conclusie is dat er naar verhouding veel mensen uit Kruiskamp met een grote afstand tot de arbeidsmarkt te kampen hebben en dat werkloosheid vaak samenhangt met andere problemen zoals sociaal-psychische problematiek of een gebrekkige beheersing van de Nederlandse taal etc. Verder is het van belang te realiseren dat we hiermee niet alle werklozen in de wijk in beeld hebben, maar alleen die personen die een uitkering van de Gemeente krijgen. Daarom ook de onderstaande gerichte actie in Kruiskamp. 18 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 19

11 De actie; extra inzet op activering en het toeleiden van werklozen naar (nieuwe) banen AV Werk(t)! zal middels drie kernactiviteiten zichtbaar en herkenbaar zijn: Het opheffen van de werkloosheid is niet voor alle Kruiskampers haalbaar, activering en is de eerste stap. We willen soso realiseren dat door een actieve benadering alle werklozen uit Kruiskamp die bij de Gemeente in een traject zitten jaarlijks een trede op de ladder stijgen! Daarvoor is nog wel nodig dat we de werklozen (WWB) in de wijk beter in beeld krijgen en per persoon een gedetailleerde analyse van de problematiek hebben gemaakt. Alle Kruiskampers voor het mogelijk is, worden in traject bij Arbeidsintegratie opgenomen. Gekoppeld aan dit initiatief gaan we starten met een project armoedebestrijding in Kruiskamp door bestandkoppeling actief op te sporen, in combinatie met gerichte handhaving op uitkeringsfraude. We willen niet-gebruik van inkomensondersteunende maatregelen opsporen en alsnog aanbieden (bijzondere bijstand, regeling voor sociale et.) aan mensen die er recht op hebben. Verder wordt sport als middel voor activering ingezet in Kruiskamp door jongeren met een laag inkomen tegen gereduceerde kosten te laten sporten. We bieden volop mogelijkheden voor taalles voor werkzoekenden met een taalachterstand. We zetten in op het bevorderen van van nietuitkeringsgerechtigden van de onderkant van de arbeidsmarkt door gebruik te maken van de beschikbare en beproefde re-integratie en activeringsinstrumenten. De actie; extra inzet voor werklozen uit Kruiskamp die geen gemeentelijke uitkering ontvangen Er is geen goed beeld van de werklozen die op dit moment niet een uitkering van de Gemeente krijgen. Daarom gaan we een onderzoek uitvoeren naar uitkeringsgerechtigden van het UWV in de wijk. Het gaat dan om vragen als: om welk soort uitkeringen gaat het, en welke mate van ondersteuning wordt er geboden. We gaan daarop met o.a. het UWV in overleg om te bekijken of we de werklozen die niet van de Gemeente een uitkering krijgen toch vergelijkbare ondersteuning kunnen bieden als `onze mensen`. In Amersfoort kennen we het Nuggersproject (niet-uitkeringsgerechtigden toch aan een baan helpen). Dit gaan we ook specifiek op Kruiskamp richten. We willen benadrukken dat dit ons betreft een belangrijke stap op weg is naar een verbreding van ons blikveld bij de werkloosheidsbestrijding. Amersfoort kent een actief en goed werkgelegenheidsbeleid en wil ook op dit onderdeel voorop lopen! Op wijkniveau zijn we bezig met AV Werk(t). Het is een krachtenbundeling van reeds bestaande initiatieven en organisaties. AV Werk(t) richt zich op het versterken van de economie en de leefbaarheid in de AV wijken en brengt vraag en aanbod van diensten en dienstverlening bij elkaar. AV Werk (t) zal de aanwezige energie gaan benutten, verbindt partijen en zet aan tot en begeleidt de eigen actie van bewoners en organisaties tot maatschappelijk inzet in de AV wijken. Matchen vraag en aanbod: wijkgerichte vrijwillige inzet maatschappelijke stages leerwerkplekken, stages bij lokale organisaties en ondernemers bijverdienmogelijkheden Aanbieden eigen diensten: wijkgerichte wijkserviceteam en ander aanbod van diensten projecten (bijverdienen, sociale samenhang verbeteren e.d.) diensten ter bevordering van de leefbaarheid in de wijk Trajectbegeleiding en coachen: trajectbegeleiding in opdracht van of in afstemming met CWI e.d. scholing in afstemming met partijen in de wijk en eventueel daarbuiten coachen eigen ondernemerschap Ook in faciliterende zin (juridisch planologisch) zijn we bezig meer mogelijkheden voor bv. bedrijf aan huis te creëren Samenleven en integratie De problematiek Bij het thema Samenleven/Integratie valt op dat een groot gedeelte zich `thuis voelt in de buurt/ wijk`. Veruit de meeste opmerkingen zijn gemaakt over de relatie autochtonen-allochtonen. Inhoudelijk gaat het over taalachterstanden, elkaar niet kunnen verstaan en/of geen begrip hebben voor de verschillende culturen, en een algemeen gevoel dat `er teveel allochtonen wonen in de wijk`. Ook onder allochtonen leeft de behoefte aan een meer gemengde samenstelling in de flats, op de school en op de speelplekken etc. Verder is ook vaak de wens geuit iets te doen aan de bevolkingssamenstelling in buurten. Integratieproblematiek is één van de elementen in Kruiskamp. De gemeente Amersfoort heeft in haar integratiebeleid Bouwen aan Binding omschreven dat integratie primair gericht is op actief burgerschap. Integratie is een tweezijdig proces: de allochtoon moet zich inzetten en actief meedoen, maar ook de samenleving moet etnische minderheden de kans en ruimte geven om te participeren. Voor de thema s wonen, werken, leren en leefbaarheid en veiligheid zal vanuit dit perspectief worden ingestoken. Daarnaast is Integratie een thema op zich, waarin inburgering als voorwaarde een grote rol speelt. In Kruiskamp is sprake van veel multi-problem -gezinnen. Hiermee doelen we op gezinnen, die problemen hebben op terreinen als werkloosheid, gezondheid, opvoeding en hoge schulden. Vaak in gecumuleerde vormen en dus complex. Deze omstandigheden in de persoonlijke sfeer kunnen het proces van inburgering en integratie vertragen of zelfs onmogelijk maken. 20 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 21

12 Inburgeren, toeleiding naar werk en/ of opleiding, oplossen van de problemen achter de voordeur kunnen wijkbewoners ruimte geven om om zich heen te kijken. Dan pas zullen mogelijkheden ontstaan binnen de wijk voor bewoners om zich ten volle te richten op samenleven in de buurt, in de wijk en te integreren. Met opzet spreken wij over wijkbewoners en niet over allochtone bewoners. Integratie is een thema waarin de verantwoordelijkheid door allochtone èn autochtone wijkbewoners gevoeld en opgepakt dient te worden. De actie; extra inzet op inburgering in Kruiskamp met behulp van de moedertaal Integratie laat zich lastig meten en definiëren. Alle voor te stellen maatregelen dragen bij aan integratie en meedoen. Naast de integrale investeringen, worden voor Kruiskamp specifiek in het kader van de integratie de volgende experimenten/initiatieven uitgewerkt/opgepakt: Via de wet Inburgering worden ongeveer 300 personen in de wijk Kruiskamp als eerste benaderd. Zij die aan de voorwaarden voldoen krijgen een inburgeringstraject aangeboden. Hierbij zal worden ingezet op de zogenaamde duale trajecten. Bij wijze van pilot en als plus ten opzichte van de reguliere inburgeringsvoorzieningen zal de inburgeringsvoorziening met behulp van de moedertaal worden verzorgd en zullen eventuele problemen die de inburgering bemoeilijken worden aangepakt. Voor deze aanpak wordt een methodiek ontwikkeld. Integratie als thema bij de AV-team bezoeken. Aan de wijkbewoners (allochtoon èn autochtoon) de vraag doet u om bij te dragen aan prettig wonen en samenleven in uw buurt? stellen.tot slot wordt voor Kruiskamp het initiatief allochtone buddy s opgezet. In feite gaat het hierbij om een omgekeerd maatjesproject. De allochtone buddy wordt gekoppeld aan een autochtone wijkbewoner. De buddy maakt de persoon wegwijs in de 2e cultuur. Dit betekent tegelijkertijd ondersteuning bij het leren en in de praktijk gebruiken van de Nederlandse taal en het beter leren kennen van elkaar. Het draagt er toe bij dat wijkbewoners elkaar ondanks verschillen in culturen en godsdienst respecteren. De actie; het stimuleren/faciliteren van ontmoetingen in de wijk Hierboven is al gesteld dat uit de Krachtweek is gebleken dat er behoefte is in de wijk om elkaar te `ontmoeten`. Tegelijk blijkt uit de enquêtes en uit jarenlange ervaring van professionals dat het lastig is bewoners actief te krijgen en te laten participeren in projecten die de toekomst van de wijk vorm kunnen geven. We willen op 3 manieren het elkaar ontmoeten in de wijk stimuleren: 1. Meedoen in Kruiskamp; In verscheidene buurten in Kruiskamp zijn er spanningen tussen bewoners van verschillende culturele achtergrond en tussen groepen allochtonen onderling. Bewoners trekken zich terug en hebben weinig contact met naaste buren. Om dit te doorbreken zal door het SWA Meedoen in Kruiskamp worden uitgevoerd in de 5 genoemde buurten. In de 5 buurten wordt een buurtbelevingsonderzoek gehouden. Het resultaat hiervan is bepalend voor een positieve actie die door bewoners uitgevoerd zal worden. Er moet een samen-ondernemen ontstaan die leidt tot de vorming van een duurzaam bewonersnetwerk. 2. Extra geld voor bewonersinitiatieven. `Vertrouwen in de buurt` pleit voor het geven van zeggenschap aan de buurt op die terreinen waar bewoners zelf `de deskundigen` zijn. Concreet heeft de wijk al zeggenschap over de besteding van het buurtbudget (jaarlijks ongeveer Euro ,-). In de praktijk worden ook het budget voor kleine verkeersmaatregelen en kleine reparaties/verbeteringen in de openbare ruimte besteed op aanwijzing van wijkbewoners. Vanuit het ministerie ontvangt Kruiskamp nog eens euro voor bewonersinitiatieven in De euro van het ministerie oormerken we voor initiatieven op het gebied van veiligheid. De zgn. Wijktafel met bewoners en professionals besteedt dit bedrag. Daarnaast geeft de Wijktafel sturing aan de inzet van de extra surveillanten voor de wijk (zie Veiligheid). Voor de komende jaren wordt het geld toegevoegd aan het buurtbudget. Ook de buurtbeheerders verrichten reparaties aan huurwoningen op aanwijzing van bewoners. In totaal gaat het daarbij jaarlijks om ongeveer Euro ,- die door de buurt zelf direct gekoppeld aan een vraag uit de wijk wordt besteed aan de verbetering van de leefbaarheid. 3. Het idee van `matchen van vraag en aanbod op diverse terreinen. We willen op wijkniveau een aantal `matchbeurzen` organiseren, het combineren van vraag en aanbod in de wijk. Juist om de eilandencultuur in de wijk te doorbreken en de bewoners te bereiken die nu niet worden geholpen is het de bedoeling om ontmoetingen te faciliteren. Te denken valt daarbij aan: werkgevers met werklozen, allochtonen met autochtonen, bewoners van koopwoningen met huurders in de wijk, onderwijsinstellingen met ouders/ kinderen, bewoners die een inburgeringscursus doorlopen met Nederlandse `maatjes` in de wijk etc. Hierbij past ook het initiatief van de loket functie. 4. Het realiseren van voorzieningen voor jongeren. Voor jongeren willen we binnen de wijk een zgn. `Magneetplek` realiseren. Het idee betreft een voorziening die met jongeren tussen 12 en 18 wordt ingericht en waarbij sport/spel/ontmoeten centraal staan. De term `magneet` slaat op de bedoeling om jongeren uit de wijk juist daar naar toe te trekken en de sociale infrastructuur rondom deze doelgroep (sportbuurtwerk, jongerenwerk, etc.) ook daar op af te stemmen. We hebben daarin de combinatie met het KrajicekCourt gezocht. In het parkje aan de Van Randwijcklaan zal zowel een magneetplek, een park en een KrajicekCourt worden gerealiseerd. Daarnaast willen we ook een permanente plek voor jongeren realiseren, speciaal voor Kruiskamp. Deze plek wordt samen met de corporatie gezocht/ontwikkeld en in combinatie met een eventueel op te richten Studiecentrum voor jongeren gerealiseerd. 5. Het realiseren van voorzieningen voor kinderen. Verscholen in de wijk, achter het huidige Wijkcentrum De Roef, ligt de Speeltuinvereniging Kruiskampkwartier. Een groep vrijwilligers heeft een fantastisch speelterrein midden in de wijk in beheer, maar heeft in feite onvoldoende middelen om dit te doen op de moderne (en met strenge regels omgeven) wijze waarop speeltuinen tegenwoordig `gemanaged` moeten worden. Tijdens de Krachtweek is de behoefte aan spelen in wijk vaak genoemd. De speeltuin wil een centrale rol spelen in het bij elkaar brengen van kinderen en volwassenen in de wijk en is partner in de ontwikkeling van de Brede School in Kruiskamp. Ondersteund door het NUSO heeft de vereniging een ambitieus herinrichtingsplan opgesteld waarvoor extra middelen nodig zijn. 6. De Buitenkast is een samenspeel en speluitleenproject in de openbare ruimte. Er is op alle werkdagen na schooltijd begeleiding die samen met kinderen allerlei activiteiten doet, en hen beter leert samen spelen. Ook ouders- veelal allochtone moeders- komen bij de Buitenkast, en de begeleiding probeert ook hen bij de activiteiten te betrekken. Belangrijk is dat deze kinderen allen wonen in naoorlogse flats. Ze hebben de openbare ruimte dus echt ook nodig om buiten te kunnen spelen. We willen een deel van het groen dat nu naast de buitenspeelruimte ligt omvormen tot echt avontuurlijk speelgroen, in de vorm van een natuurspeelplek, eventueel gecombineerd met een stukje tuinieren. Nu is er alleen een stenen speelplek, en een grasveld waar kinderen op kunnen spelen. Beoogd eindresultaat is een natuurspeelplek waardoor kinderen op vanzelfsprekende wijze met natuur in aanraking komen. Door ouders en kinderen bij de inrichting van dit plan te betrekken zal er een leereffect zijn over spelen en natuur. Bovendien zal op deze wijze de natuurspeelplek van de buurt worden bijdraagt aan de cohesie. 22 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 23

13 5.4. Leefbaarheid en Veiligheid De problematiek De bewoners van Kruiskamp ervaren relatief veel overlast: drugs, dronkenschap, luidruchtige omwonenden, jeugdoverlast etc. Een hoog percentage van 43 % zegt zich wel eens onveilig te voelen in de wijk. Op de stadskern na worden in Kruiskamp de meeste aangiften gedaan van veel voorkomende criminaliteit zoals vernielingen/vandalisme, (brom)fietsendiefstal en autocriminaliteit. Voor het thema wonen en leefomgeving geldt dat er veel opmerkingen zijn gemaakt over verbeterpunten in de openbare ruimte (speelplekken, verbeteren vuilcontainers, bordjes tegen hondenpoep, veilige oversteekplaatsen etc.) en in de semi-openbare ruimte (portieken, galerijen etc.) Voor het thema veiligheid geldt dat er verdeeldheid heerst in de wijk. Een kleine meerderheid van de mensen voelt zich veilig in de wijk. Gemeenschappelijk is de behoefte aan meer blauw op straat en meer nadruk op handhaving op crimineel en asociaal gedrag. Men ergert zich aan de coffeeshop in de wijk en heeft last van overlast van jongeren/dak-en- thuislozen/alcoholisten etc. Inhoudelijk zijn tijdens de Krachtweek veel opmerkingen gemaakt die betrekking hebben op handhaving/ veiligheid en leefbaarheid/beheer. Qua veiligheid spelen vooral de volgende thema`s: jeugdoverlast/- criminaliteit omgeving De Linie, vandalisme/verloedering omgeving De Linie, auto-inbraken omgeving Neptunusplein, drank-/drugsoverlast omgeving Neptunusplein. Bewoners geven daarbij aan dat er onvoldoende voorzieningen voor de jeugd zijn en dat er behoefte is aan meer handhaving/toezicht. Het Neptunusplein is het (winkel)centrum van de wijk. Daar doen de wijkbewoners (en mensen van buiten de wijk) hun boodschappen, gaan ze (in de nabije toekomst) naar het wijkcentrum en bezoeken ze de bibliotheek of het ouderencentrum De Drietand. In combinatie met de herontwikkeling van woningen en het aangrenzende parkgebied wordt ook het winkelcentrum vernieuwd. Er is een strip gesloopt, en vervolgens op een nieuwe plek opgebouwd, de parkeerplekken worden verbeterd en het pleinkarakter wordt versterkt. Echter, voor de strip die nu in (verdeelde) particuliere handen is en een beeldbepalende en verloederde uitstraling heeft, zijn geen middelen/instrumenten beschikbaar om dit project ook echt `af te maken`. Daarvoor is een soort stimuleringsregeling voor particuliere eigenaren nodig om dit gemeenschappelijk op te pakken. De Provincie heeft hiervoor middelen ter beschikking gesteld. Tot slot de leefbaarheid in de portieken en galerijen in Kruiskamp. Ook vaak genoemd door bewoners tijdens de Krachtweek. Het gaat tenslotte om de relatie tussen inrichting van de openbare ruimte en het gedrag van mensen. Daarom stellen we fysieke maatregelen in combinatie met bijvoorbeeld leefregels voor. We hebben er vertrouwen in dat met de extra aandacht van buurtbeheerders en de capaciteitsuitbreiding met diverse functionarissen een gedeelte van de genoemde verloedering kan worden tegengegaan. Daar bovenop willen we zoals eerder genoemd, in alle complexen contactpersonen gaan benaderen die tegen een kleine vergoeding een oren-en-ogen- en een voorbeeld-aanspreek-functie kunnen gaan vervullen. Tevens willen we eventueel benodigde kleine aanpassingen uitvoeren (verlichting, kunst in de hal, afsluitbare voordeur tot de portiek etc.) die de entree`s prettiger kunnen maken. Tot slot spreken we de ambitie uit om met alle bewoners in de flats zgn. `leefregelafspraken` te hebben gemaakt. De actie; het realiseren van een schone en veilige wijk De roep om meer blauw op straat! We starten in Kruiskamp met een Buurttoezichtteam (BTT). Daarnaast blijft er behoefte aan extra surveillanten in de wijk die meer verbaliserend optreden. In Kruiskamp starten we met 2 koppels van ieder 1 surveillant met opsporingsbevoegdheid en 1 toezichthouder vanuit de gemeente. Om het gevoel van veiligheid onder bewoners/ondernemers te vergroten en het thema veiligheid meer tot een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid te maken krijgt de wijk voor 50% zeggenschap over de daadwerkelijke handhavingactiviteiten van deze surveillanten (via de Wijktafel). Bewoners hebben o.a. gevraagd om een hardere aanpak van overlastgevende jeugd. In de buurten waar nu sprake is van overlast gaan we met de partners (jongerenwerk, politie, OM, AMW etc.) actief aan de slag om op individueel niveau jongeren aan te spreken, verder te helpen of te straffen voor criminele activiteiten. Deze ketenaanpak is relatief nieuw in Amersfoort en wordt de komende jaren in het kader van de hotspotaanpak ook in Kruiskamp toegepast. Naast de handhaving willen we ook extra inzetten op begeleiding, activering en ondersteuning van jongeren. Dit doen we door extra inzet van het jongerenwerk in Kruiskamp. De afgelopen jaren is Kruiskamp Hotspot Veilig Amersfoort geweest. Een van de onderdelen van de hotspot was een activiteitenaanbod aan jongeren, die nu hun plek hebben op het terrein van de toekomstige ABCschool. Tijdens de (ver)bouw van de school hebben deze jongeren geen plek, om overlast te voorkomen was voorzien in een aanvullend activiteitenaanbod. De verbouw van de school is echter uitgesteld en de hotspotaanpak is inmiddels afgerond. Daarom nemen we nog middelen op voor het extra activiteitenaanbod tijdens de (ver)bouw van de ABC-school. De actie; groen in de wijk We willen de groen blauwe structuur in de stad versterken. Voor de wijk Kruiskamp betekent het dat we daar waar dat mogelijk is groen aan de wijk toe willen voegen. We willen allereerst een quick scan in de hele wijk doen om al deze gebiedjes goed in kaart te brengen en de staat en waarde van het aanwezige groen vast te stellen. Vervolgens willen we in deze delen van de wijk het groen daar waar mogelijk en noodzakelijk opwaarderen. Op deze wijze willen we de groene structuur in de buurten verstevigen en meer aan laten sluiten bij de rest van de wijk/ stad. We willen dit in samenspraak met bewoners en andere partners in de buurt realiseren. Beoogd eindresultaat is een wijk waarin het groen optimaal bijdraagt aan (gezond) wonen, werken en verblijven in de wijk. Waar de aansluiting op de groen- blauwe structuur verstevigd is. Een voorbeeld waar mogelijk groen aan de wijk toegevoegd zou kunnen worden is het defensieterrein aan de Hogeweg. De gemeente wil het terrein een bestemming geven die helpt bij de upgrading van de Kruiskamp en functioneel van belang is voor de bewoners van wijk. De nieuwe bestemming moet passen bij het monumentale karakter van het complex. Het is van belang dat het gebied weer toegankelijk wordt voor bewoners en dat er mogelijkheden voor recreatie zijn. Momenteel staat er een groot hek omheen. 24 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 25

14 Waar het groen uitgebreid kan worden willen we dit waar mogelijk ook doen door groen en spelen met elkaar te combineren. Juist omdat spelen in deze wijk veelal gebeurt in de directe omgeving. Veel kinderen wonen in flats, dit betekent dat voor het buiten spelen men ook echt op de openbare ruimte aangewezen is. Speelgroen is daarmee extra belangrijk als waardevol element in de ontwikkeling van jonge kinderen. We willen het groen in de overgangsgebieden tussen oudbouw en nieuwbouw opwaarderen en samen met omwonenden herinrichten. De ABC-school komt op een locatie omgeven door naoorlogse flatwoningen en laagbouw. De openbare ruimte rond de school en andere welzijnsvoorzieningen zal samen met de omwonenden en gebruikers worden ingericht. Waarbij groen het belangrijkste uitgangspunt is om school en omgeving met elkaar te verbinden. Groen er zowel goed uitziet, als groen dat uitdaagt tot sport, spel, bewegen en ontmoeten. Met name voor flatbewoners is deze groene huiskamer belangrijk. De huiskamer is het hart van deze buurt, waar men elkaar kan tegen komen. Ontmoeten zal dan ook bij de inrichting een belangrijk uitgangspunt zijn. De actie; het verbeteren van het imago van de wijk Zoals hierboven al gesteld hebben wij (en de bewoners) vertrouwen in een goede toekomst voor de wijk. Veelzeggend was de kop in de lokale krant na de spiegelbijeenkomst met bewoners over het Wijkactieplan: `Wijk heeft fout imago; het is goed toeven hier`! Als een uitspraak van 1 van de geïnterviewde bewoners. Kruiskamp heeft de potentie om uit te groeien tot het Lombok van Amersfoort, zo is geroepen in de wijk. Wij willen graag deze potentie tot wasdom laten komen in extra inzetten op het verbeteren van het imago. Gekoppeld daarmee willen we veel extra investeren in communicatie met en over de wijk. We vinden het van groot belang om de betrokkenheid van bewoners uit de Krachtweek vast te houden en uit bouwen in de komende jaren Wonen De problematiek De woningvoorraad van de wijk Kruiskamp is vrij eentonig. In de wijk staan 2323 woningen, waarvan 25 % een koopwoning betreft. Van de huurwoningen is het merendeel in het goedkope segment. Iets meer dan de helft, 56 %, betreft hoogbouw. Een van de doelstellingen van het wonen is het vergroten van de keuzemogelijkheden in het woningaanbod. Binnen de wijk moet het mogelijk zijn naar een betere woning te verhuizen. Dit kan door sloop-nieuwbouw maar ook door het opwaarderen van het bestaande bezit. Het project Lemaire, de Van Randwijcklaan en de Linie dragen bij aan deze doelstelling. Het uitgangspunt is dat ouderen of mensen met een zorgbehoefte zo lang zij willen in hun vertrouwde woning en buurt kunnen blijven wonen. Er zullen meer geschikte woningen voor deze doelgroep moeten komen. Een manier om dit te realiseren is het renoveren van het huidige bezit. De plannen voor de Scheltussingel en de Brandaen sluiten hier bij aan. De actie; nieuwbouwprojecten 1. Lemaire; In het eerste kwartaal van 2007 is op de locatie Lemaire aan de Van Randwijcklaan het voormalige pand van Gözde gesloopt. Doel: spoedige realisatie van nieuwbouwwoningen en ruimte om detailhandel te faciliteren. Er is belang bij een snelle start van de nieuwbouw. Dit komt door de toenemende vraag naar woningen in Amersfoort. Dit kan de uitplaatsing van bewoners van andere ontwikkellocaties bespoedigen. Er komen circa 63 sociale huurwoningen en voorzieningenruimtes voor terug. Het ontwikkelingsgebied ligt aan een drukke verkeersader en is daarom bepalend voor het imago van de wijk. De aansluiting bij de overige nieuwbouw en het vernieuwde Neptunusplein is hierin een opgave. De gemeente Amersfoort heeft voor ogen dat de Van Randwijcklaan een duidelijke uitstraling en begeleidingsas wordt vanuit het centrum naar de achterliggende wijken, voor zowel gemotoriseerd verkeer, als voor voetgangers en fietsers. Dit betekent dat de bebouwing langs de Van Randwijcklaan de weg goed moet begeleiden en dat er voorzieningen in de plinten komen. Ook de uitstraling en winkelaanbod op het Neptunusplein zelf moet verbeterd worden. Doordat de voormalige Gözde Plaza (Turkse supermarkt) is aangekocht en verplaatst naar de Van Assenraadstraat, is het plein daar sterk verbeterd en heeft dit een meer sociaal veilige en levendige uitstraling gekregen. Daarnaast ontstaat nu de mogelijkheid om op de oude locatie van de supermarkt de voorgenoemde doelstellingen te realiseren. 2. De Linie; Dit complex bestaat uit 3 deelcomplexen: 78 portiekwoningen, 40 eengezinswoningen en 10 seniorenwoningen. Het bouwjaar is Het gemiddelde huurniveau is 400,-; er wonen voornamelijk huishoudens met een laag inkomen. De kwaliteit van de woningen is matig. De corporaties willen hier de komende jaren enkele verbetermaatregelen nemen, zodat deze goedkope woningvoorraad behouden blijft. Momenteel wordt een onderzoek uitgevoerd naar de te nemen maatregelen. Voor alle woningen geldt dat de woontechnische kwaliteit zal worden verbeterd, middels investeringen in keuken, sanitair en isolatie. Bij de portiekwoningen zullen de portieken worden afgesloten. Het onderzoek is begin 2009 afgerond. De uitvoering ervan loopt van 2009 tot en met Van Randwijcklaan; Het complex aan het begin van de Van Randwijcklaan bestaat uit 66 galerijwoningen uit Het gemiddeld huurniveau ligt onder 300,-. Het complex wordt bewoond door bewoners met een laag inkomen. De bewoners zijn op zich tevreden over de ligging van de woningen (dicht bij het centrum en in de buurt van voorzieningen) en over de grootte ervan. Echter er zijn veel klachten over de technische staat van de woningen: sanitair, keuken, verwarming, ventilatie, warmte- en geluidsisolatie scoren allemaal onvoldoendes in het Klanttevredenheidsonderzoek dat jaarlijks gehouden wordt. In 2008 is besloten tot renovatie van dit complex. De algemene ruimten worden verbeterd en de voorzieningen in de woning worden op hedendaags niveau gebracht. De belangrijkste maatregelen die worden genomen zijn: Vervangen houten kozijnen Vervangen intercom-installatie Opknappen lift, entrees en algemene ruimten Moderniseren keuken Moderniseren badkamers Aanbrengen mechanische ventilatie Plaatsen Hoog Rendement ketels Uitbreiden groepenkast Aanbrengen inbraakwerend hang- en sluitwerk Plaatsen dubbel glas De werkzaamheden vinden plaats in 2009 en overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 27

15 4. Scheltussingel; Het complex Scheltussingel bestaat uit 89 seniorenwoningen uit Het gemiddelde huurniveau ligt iets onder 350, -. Het complex wordt bewoond door senioren met een laag inkomen (53% van de bewoners heeft huurtoeslag). Veel bewoners zijn destijds als 55-plusser vitaal ingestroomd. Na 20 jaar komen velen in een leeftijdgroep waarbij men steeds meer lichamelijke beperkingen krijgt. Twintig jaar geleden was de gedachte dat deze bewoners dan zouden doorstromen naar een verzorgingshuis. In de huidige tijd is deze woonvorm echter aan het verdwijnen en is het maatschappelijk standpunt dat ouderen zo lang mogelijk zelfstandig moeten kunnen blijven wonen. Voor dit complex betekent dit dat het nodige geinvesteerd moet gaan worden, om aan dit uitgangspunt te kunnen gaan voldoen. 7. Parkweelde II valt onder het herstructueringsgebied Kruiskamp-Koppel. De vier portiekflats aan de Van Randwijcklaan 105A t/m 141E (80 woningen) zijn eind jaren vijftig gebouwd om de woningnood op te lossen. De woningen zijn snel en goedkoop gebouwd. Dit zorgde mede voor weinig diversiteit in de wijk. De woningen hadden een levensduur van 40 tot 50 jaar. Inmiddels hebben ze het einde van hun levensduur bereikt en worden ze gesloopt. Het plan is om ca. 80 woningen te ontwikkelen op de te slopen locatie (35 appartementen en 45 woningen). Te verwachten start bouw is medio De woningen worden gebouwd voor de verkoop. Enkele van de problemen in het huidige complex zijn: Bergingen die alleen door middel van een trap bereikbaar zijn Woningen op de eerste verdieping die alleen via een trap bereikbaar zijn Het ontbreken van een opstelplek voor scootmobielen Drempels bij de voordeur die te hoog zijn Deuren van algemene ruimtes die te zwaar open gaan De volgende maatregelen worden genomen: Bestaande entree aanpassen Nieuwe extra entree toevoegen, met een extra lift (die ook de bergingen en de woningen op de eerste verdieping ontsluiten) Videofoon installatie Aanpassen trappen, balustraden, dekvloeren Herinrichting binnenterrein Diverse maatregelen in de woning (thermostatische kranen, wandbeugels, afstandsbediening klapramen etc.) Door de toegankelijksheidsverbeterende maatregelen neemt het aantal sterren van het woongebouw toe van 1 naar 3. De uitvoering van de werkzaamheden vindt plaats in Brandaen; Dit complex bestaat uit 56 zorgwoningen, verdeeld over twee appartementen-gebouwen. Het bouwjaar is 1992, het huurniveau 450,-. De woningen liggen vlak naast Verpleeghuis St Elizabeth. Veel bewoners nemen zorg af van het verpleeghuis, van zorgaanbieder Beweging 3.0. Er zijn plannen gemaakt om 1 van de 2 gebouwen fysiek te verbinden met het verpleeghuis, zodat de bewoners veilig en droog gebruik kunnen maken van de diensten. De uitvoering ervan is voorzien voor Parkweelde I omvat het gebied tussen Ringweg Kruiskamp, Van Randwijcklaan, Van Linschotenstraat en de Hudsonstraat in Kruiskamp. De Alliantie is in 2005 begonnen met het slopen van 130 etagewoningen en 12 seniorenwoningen. Inmiddels zijn 144 koopwoningen gerealiseerd (etage en eengezinswoningen). Het complex Het Boegbeeld bestaat uit 56 huurappartementen en een parkeerkelder welke ruimte biedt aan ca 83 parkeerplekken. Op de begane grond zijn Beweging 3.0, wijkcentrum de Roef en supermarktketen Jumbo gehuisvest. Tevens is het Neptunusplein opgeknapt. Parkweelde I is in het najaar van 2008 afgerond.het vernieuwde gebied draagt bij aan een diversiteit van woningtypen, toename van midden- en hogere inkomens en heeft Kruiskamp een flinke boost gegeven! 28 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 29

16 6. De samenhang tussen de thema s 7. Participatie & communicatie Hierboven is de gebiedsgerichte en de themagerichte aanpak voor Kruiskamp toegelicht en zijn veel maatregelen/voornemens etc. genoemd. We willen hieronder dit nog een keer `verknopen` en benadrukken dat de genoemde aanpak niet bestaat uit losse punten maar dat de projecten juist in elkaar grijpen en vaak op meerdere doelstellingen effect sorteren. Daarvoor is onderstaand schema toegevoegd. Maatregel leren werken samenleven leefbaarheid voorzieningen wonen AV-teams x x x x BTT team x x x x Scholing buurtbeheerders/ buurtcontactpersonen x x x x x Huisbezoek jongeren (Voorkomen van voortijdig schoolverlaten) x x x x Een ABC-school x x x Conciërge op de ABC-school x x Studiecentrum x x x x WBB-ers beter in kaart Alle Kruiskampers x x x (voor het mogelijk) in traject bij Arbeidsintegratie Armoedebestrijding x x x x Taalles voor werkzoekenden x x x Stimulering wijkeconomie x x x x Nuggers-project x x x Duale taal trajecten x x x Allochtone buddy s x x Meedoen in Kruiskamp x x Bewonersinitiatieven x x x x x x Matchbeurzen in de wijk x x x x x x Magneetplek voor jongeren x x x (incl Krajicek Court) Natuurspeeltuinen voor kinderen x x x 2 extra surveillanten x x Afronding hotspot ABC-school Verbeteren winkelstrip neptunusplein x x x Ketenaanpak jongeren x x x x Leefbaarheidsimpuls flats x x Groen in de wijk x x x Imago van de wijk x x x x x x Verbetering toegankelijkheid x x woningen Differentiëren woningaanbod x x Iedereen doet mee! De komende vijftien jaar vormen en communicatie de smeerolie voor de vitalisering van de Amersfoort Vernieuwt- wijken. Projecten en plannen worden door, voor en met de wijkbewoners ontwikkeld. Het gaat hierbij niet langer om de wijk in het algemeen, maar om ieders persoonlijke (woon) situatie. De mens staat immers centraal. Dat betekent dat persoonlijke communicatie meer dan ooit nodig is. Communicatietrajecten worden daarom per project toegespitst op thema s en doelgroepen. Participatie en communicatie worden hiermee maatwerk. Een stevig fundament Dit betekent beslist niet dat we wel zien. Amersfoort Vernieuwt staat voor een open en transparante werkwijze, waarbij betrokkenen en belanghebbenden centraal staan. Een scala van regelingen en afspraken borgt op gedegen wijze de en communicatie. Plaats van de plannen De algemene afspraken voor communiceren en participeren zijn te vinden in Amersfoort Vernieuwt: zo doet iedereen mee! Deze kaders gelden als basis voor alle communicatie en in dit proces van wijkverbetering. Hiernaast gelden de specifieke regelingen vanuit het Sociaal Statuut, afgesloten tussen gemeente, corporaties en huurdersbelangenverenigingen, vanuit de samenwerkingsovereenkomsten tussen corporaties en huurdersbelangenverenigingen en vanuit de gemeentelijke inspraakverordening. De en communicatie rondom de projecten zoals omschreven in deel II van dit plan kennen een eigen aanpak. De uitwerking van de en communicatie per project, altijd binnen de bovengestelde kaders, krijgt een plek in de individuele startnotities. 30 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 31

17 8. Financiën en investeringsplan 9. Vinger aan de pols In zijn totaliteit wordt ongeveer 40 miljoen extra in Kruiskamp geïnvesteerd. Dit bedrag is gebaseerd op de investeringen die de corporaties en de gemeente in de periode tot en met 2011 doen. Ook de rijks- en provinciale middelen zijn hierin opgenomen. Ieder jaar investeert de gemeente ongeveer 9 miljoen in de wijk op sociaal vlak (hieronder vallen bv ook de uitkeringen). De komende tijd wordt 5,5 miljoen extra geïnvesteerd door de gemeente. Maar niet alleen de gemeente draagt bij aan een beter sociaal klimaat, ook de corporaties investeren ongeveer 2,5 miljoen in sociale projecten. Investeringen voor renovaties van bestaande woningen en voor de realisatie van nieuwbouw in het kader van dit Wijkactieplan bedragen ongeveer 30 miljoen euro. De realisatie van het studiecentrum bedraagt daarnaast nog eens ongeveer 2 miljoen (voor verkoop en verbouw). Maatregel Extra Fysieke investeringen corporatie Extra Sociale investeringen corporatie Extra sociaal/fysieke investeringen Extra sociale investeringen gemeente Extra sociaal fysiek investeringen gemeente Totaal in het kort We formuleren een nulmeting en ambities voor Iedere twee jaar bekijken we of het uitvoeringsprogramma bijsturing behoeft. We doen dit in de vorm van een rapport per wijk. De voortgang van de projecten wordt bovendien jaarlijks vastgelegd. De doelstellingen uit hoofdstuk 5 zijn uitgewerkt in de bijlage. U leest hier per doelstelling de kengetallen waarop de doelstelling gemeten wordt. Ook ziet u de ambities voor het jaar Om de twee jaar wordt gemeten of we nog goed op koers liggen. Als we bepaalde ambities niet lijken te halen, wordt het uitvoeringsprogramma bijgestuurd. Het kan zijn dat we dan kiezen voor andere projecten. De Wijkatlas (uit 2006) fungeert als nulmeting (zie bijlage II). Deze Wijkatlas geeft meer informatie dan alleen over de doelstellingen van Amersfoort Vernieuwt. Daarom zal ook de tweejaarlijkse rapportage breder zijn. Deze rapportage brengen we uit per wijk, op wijkniveau en op buurtniveau. De verwachting is namelijk dat op buurtniveau de resultaten het eerst zichtbaar zullen worden. Verder zal er jaarlijks over de voortgang van de projecten gerapporteerd worden. Deze voortgangsrapportage verschijnt in het begin van het nieuwe jaar. Gemeente en corporaties nemen het voortouw met deze investeringen, maar rekenen erop dat andere partners ook hun steentje bijdragen. De financiële afspraken tussen gemeente en corporaties zijn gemaakt voor de periode tot en met De looptijd van het Wijkactieplan is tot en met Voor de periode vanaf 2012 moeten we kortom weer nieuwe afspraken maken over de investeringen in Kruiskamp. 32 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 33

18 bijlagen 1. De ambities voor Kruiskamp op een rij Doelstellingen Indicator Situatie 2007 Tussendoel 2012 Ambitie 2018 Subdoelstelling onderwijs 1. Verminderen van het aantal voortijdige schoolverlaters. Aandeel jongeren in de leeftijd van jaar dat het onderwijs zonder startkwalificatie heeft verlaten. Amersfoort 24% (cijfer uit 2006) Doelstellingen Indicator Situatie 2007 Tussendoel 2012 Ambitie 2018 Hoofddoelstelling: Vitale wijken waar bewoners prettig leven Verhogen van het rapportcijfer dat bewoners geven voor hun buurt/wijk. Subdoelstelling samenleven 1. Vergroten van sociale samenhang. Rapportcijfer dat bewoners geven voor hun buurt/ woonomgeving Kengetal Sociale Samenhang (van 0=geen samenhang tot 10= veel samenhang) Amersfoort 7,2 Kruiskamp 6,2 ( ) Amersfoort 5,8 Kruiskamp 5,0 ( ) Kruiskamp 6,5 Kruiskamp 5,3 Kruiskamp 6,8 Kruiskamp 5,6 Subdoelstelling leefbaarheid 1. Verbeteren van het gevoel van veiligheid. 2. Vergroten van de score die mensen geven aan de fysieke kwaliteit van de wijk. Percentage bewoners dat zich soms onveilig voelt in de buurt Een cijfer op de schaal 0 (= geen verloedering) tot 10 (= veel verloedering) Amersfoort 26% Kruiskamp 48% ( ) Amersfoort 4,6 Kruiskamp 5,0 ( ) Subdoelstelling leefbaarheid Kruiskamp 40% Kruiskamp 33% Kruiskamp 4,5 Kruiskamp 4,0 Subdoelstelling wonen 1. Betere verhouding tussen de woningen in de categorieën sociale huur, duurdere huur, goedkope koop en duurdere koop. Subdoelstelling werken 1.Verminderen van het aantal niet-werkende werkzoekenden. Het percentage corporatiewoningen ten opzichte van het totaal aantal woningen Niet-werkende werkzoekenden (NWW) in % van de potentiële beroepsbevolking (15-64 jaar) Kruiskamp 65% Amersfoort 4,5% Kruiskamp 8,8% (12% in 2006) Kruiskamp 60% Kruiskamp 60% Als in Amersfoort agv de conjunctuur het % stijgt willen we dat de toename in Kruiskamp naar verhouding geringer is, indien het % afneemt, dan wil len we in Kruiskamp een naar verhouding grotere afname. Subdoelstelling voorzieningen 1. Verbeteren van de detailhandelstructuur. 2. Verbeteren van voorzieningen voor jongeren. Tevredenheid van bewoners over de winkels voor de dagelijkse boodschappen in de buurt Tevredenheid van bewoners over voorzieningen voor jongeren in de buurt Amersfoort 7,7 Kruiskamp 7,8 ( ) Amersfoort 5,8 Kruiskamp 5,5 ( ) Kruiskamp 7,8 Kruiskamp 7,8 Kruiskamp 5,8 Kruiskamp 6,0 2. Verminderen van het aantal bewoners met een bijstandsuitkering. Personen met bijstandsuitkering (WWB) in % van de potentiële beroepsbevolking (15-64 jaar) Amersfoort 2,9% Kruiskamp 6,9% (219 personen) (8,1% in 2006) Kruiskamp 6,5% (207 personen) Kruiskamp 4,2% (134 personen) bij gelijkblijvende conjunctuur 34 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 35

19 bijlagen 2. Wijkatlas 1. Inleiding 1.1 Kader en achtergrond De gemeente en de Amersfoortse woningcorporaties werken de komende tien jaar nauw samen aan de binnenstedelijke vernieuwing onder de naam Amersfoort Vernieuwt. Het project richt zich op het verbeteren van de leefbaarheid en veiligheid in de prioriteitswijken: Randenbroek/Schuilenburg, Liendert/Rustenburg, Kruiskamp/Koppel en het Soesterkwartier. Het project Amersfoort Vernieuwt kiest voor een buurtgerichte aanpak, waarin de bewoners een belangrijke stem hebben en hun bijdrage wordt gevraagd, maar waarbij ook de samenwerking met de partners in de wijk (zoals scholen, de SWA en de politie) belangrijk is. Ook voor de gemeentelijke organisatie zelf vereist dit nauwe afstemming van fysieke en sociale ingrepen. Het gebied Kruiskamp/Koppel is een van de 56 - destijds door het Rijk aangewezen - aandachtswijken. Tal van projecten zijn inmiddels van de grond gekomen, al dan niet met subsidie van ISV- en GSB-gelden. Als GSB-aandachtswijk levert Amersfoort ook kengetallen om aan te tonen welk effect de investeringen hebben op het leefklimaat. Uitgangspunt vormt daarbij de convenantperiode van 2000 tot Onlangs is Kruiskamp ook door minister Vogelaar van Wonen, Wijken en Integratie aangewezen als één van de 40 probleemwijken in Nederland (die met de nodige investeringen moeten uitgroeien tot prachtwijken ). Beschrijvend rapport; kaarten en tabellen in de bijlage De Wijkatlas is als volgt opgebouwd: een samenvatting met een overzicht van sterke en zwakke kenmerken van de wijk en de buurten. Daarna volgt een hoofdstuk, waarin de belangrijkste kenmerken en trends per wijk en buurt zijn beschreven op het terrein van de bevolking (demografie), wonen, werken, onderwijs, leefbaarheid, veiligheid, voorzieningen, en gezondheid. In de bijlage (die voor elke Wijkatlas hetzelfde is) zijn tabellen van de prioriteitswijken en buurtkaarten voor Amersfoort opgenomen. Rood of blauw? Bij de presentatie van het samenvattend overzicht en de tabellen en kaarten in de bijlage is veel gebruik gemaakt van signaalkleuren waardoor in een oogopslag duidelijk is waar buurten negatief (of positief) afwijken van het Amersfoortse gemiddelde. Rood of bruin/oranje staat daarbij in het algemeen voor negatief; blauw voor positief. Zo staat rood/bruin/oranje in het algemeen voor meer onveiligheid, verloedering en armoede. Niet altijd is die relatie zo duidelijk aan te geven. Veel vergrijzing, alleenstaanden, sociale huurwoningen of allochtonen is in dit rapport ook aangegeven als rood (of oranje), aangezien deze kenmerken veelal samenhangen met armoede en sociaal-economische achterstand, is gekozen voor deze kleuraanduiding. Buurtnamen Bij het beschrijven van de buurten zijn buurtnamen gebruikt. Soms is dat een naam die algemeen bekend is (bijv. Gildekwartier in De Koppel). Meestal is de buurt vernoemd naar een van de belangrijke doorgaande wegen. Buurt Columbusweg verwijst dus niet alleen naar de straat, maar ook naar het hele gebied eromheen. Voor elk van de prioriteitswijken worden er ontwikkelingsplannen gemaakt, met daarin een visie op de te verwachten ontwikkelingen voor de wijk voor de komende 10 jaar, de sociale en fysieke doelen die men nastreeft en de projecten die men wil uitvoeren om die doelen te bereiken. In de zomermaanden van 2007 zullen bewoners, organisaties, ondernemers en bedrijven in Kruiskamp hun mening kunnen geven over thema s als wonen, verkeer, leefbaarheid, winkelen, groen en parkeren. Deze meningen uit de wijk zullen samen met deze Wijkatlas de basis vormen voor het Wijkactieplan voor het najaar van De opzet van de Wijkatlas Buurtinformatie Betrouwbare informatie vormt de basis voor beleid. De gemeente Amersfoort beschikt, samen met de partners over een schat aan informatie. Probleem is dat deze informatie sterk verspreid is over verschillende bronnen. Bovendien leveren tabellen met cijfers meestal niet direct het inzicht van er feitelijk speelt. Ze missen vaak signalerende waarde. Vooral op buurtniveau is meestal weinig relevante informatie beschikbaar, terwijl die juist van belang is, bijvoorbeeld met het oog op de vele projecten die op buurtniveau worden uitgevoerd. 36 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 37

20 2. Samenvatting Oordeel over voorzieningen De Kruiskamp en De Koppel verschillen sterk qua ruimtelijke verdeling van woningvoorraad en bewoners. Beide wijken bestaan gemiddeld voor ongeveer 55% uit flats, maar de verschillen per buurt zijn groot: variërend van geen flats (buurt Jericho/ Jeruzalem) tot 83% in de buurt Meridiaan. Hetzelfde geldt voor het aandeel koopwoningen; beide wijken bevatten gemiddeld circa 26% koopwoningen, maar in De Koppel zijn deze woningen geconcentreerd in het Gildekwartier en in De Kruiskamp zijn de verhoudingen per buurt ongeveer gelijk. In tabel 1 staan de belangrijkste kengetallen voor beide wijken en per buurt weergegeven, waarbij kenmerken die als negatief worden opgevat (en veelal samenhangen met een lager gemiddeld inkomen) oranje zijn gekleurd en positieve kenmerken ten opzichte van het Amersfoortse gemiddelde in blauw staan. NB deze kleuraanduiding is tot op zekere hoogte discutabel: zie opmerking in de inleiding. Leefklimaat De sociale cohesie in Kruiskamp/ Koppel is matig: met een score van 5,5 zit de wijk ruim onder het Amersfoortse gemiddelde. Toch is er sprake van een lichte verbetering sinds Vier op de tien bewoners is het eens met de stelling de mensen in deze buurt kennen elkaar nauwelijks en 18% zegt als het maar enigszins mogelijk is, ga ik uit deze buurt verhuizen. Een kwart van de bewoners voelt zich niet thuis in de buurt. Met name in De Kruiskamp is weinig voeling met DE wijk; hier voelt bijna de helft van de bewoners zich niet gehecht aan de wijk. In deze wijk met veel doorstroming en een groeiende groep van niet-westerse allochtonen wordt vooral de drugsoverlast als een probleem ervaren. Over de meeste voorzieningen zijn bewoners van Kruiskamp/Koppel redelijk te spreken. Vooral over het winkelaanbod, de parkeerruimte en de voorzieningen voor jongeren is men in De Koppel minder enthousiast. In De Kruiskamp oordeelt men kritischer over het groenaanbod en het basisonderwijs. Over het wijkcentrum (de Roef) en het winkelaanbod is een ruime meerderheid tevreden. Buurtproblemen In de aard van de buurtproblemen is sinds 2003 niet zoveel veranderd. Voor De Kruiskamp staat de verpaupering van de buurt op nummer 1. Deze hangt mogelijk vooral samen met de verwaarlozing van flats die op het punt stonden te worden gesloopt. Maar ook de verloedering van het Neptunusplein - de plek die in het kader van de campagne Veilig op Straat veel aandacht heeft gekregen - was in april 2006 nog een doorn in het oog. Van de ruim 30 buurtproblemen die in De Koppel zijn genoemd, staat dit jaar de verkeersveiligheid op de eerste plaats. Een opvallend beeld voor een wijk met weinig doorgaand verkeer. Goede perspectieven Een zeer positieve ontwikkeling voor Kruiskamp/Koppel is de visie die bewoners hebben van de toekomst van de wijk. In 2003 verwachtte nog 17% van de bewoners dat de wijk erop vooruit zou gaan in de komende jaren tegen het dubbele aantal dat een achteruitgang verwachtte. Anno 2005 verwacht 29% een vooruitgang tegen 24% een achteruitgang. Deze verschuiving lijkt met name veroorzaakt te worden door de sloop en renovatie van een aantal flats en de nieuwbouw van woningen langs het spoor en in het Gildekwartier langs de Eem. Overlast en criminaliteit De bewoners van Kruiskamp/ Koppel ervaren relatief veel overlast. Naast eerdergenoemde drugsoverlast, ervaren bewoners relatief veel hinder van openbare dronkenschap, van (luidruchtige) omwonenden en van stank (met name gebied langs de Eem). Bij de andere vormen van overlast speelt voornamelijk de ligging nabij de binnenstad een rol. Twee op de vijf bewoners voelt zich wel eens onveilig in de buurt. In de wijk vinden relatief veel gewelddelicten en autokraken plaats. Maar het aantal aangiften is fors gedaald in 2005, mede onder invloed van de Campagne Veilig op Straat, waarbij vooral in de omgeving van het Neptunusplein veel in veiligheid is geïnvesteerd. Vooral in De Kruiskamp daalde het aantal aangiften van vernielingen, autocriminaliteit en woninginbraak. 38 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 39

21 Tabel 1: Kengetallen Kruiskamp - Koppel 3. Wijkbeschrijving Bevolking Amersfoort totaal prioriteitswijken De Koppel aantal inwoners inwoners per hectare % jeugd (0-17 jaar) 25% 21% 20% 18% 26% 13% 22% 25% 16% 23% % % 15% 11% 18% 8% 10% 13% 7% 20% 14% % alleenstaand 37% 43% 41% 39% 47% 33% 48% 39% 47% 55% % niet westers 13% 25% 28% 15% 49% 7% 41% 43% 29% 47% Wonen % koopwoningen 53% 34% 27% 7% 8% 70% 25% 29% 21% 24% % flats 33% 48% 54% 0% 83% 67% 56% 55% 31% 76% gemiddelde WOZ-waarde (x 1000) gemiddeld rapportcijfer van 7,6 7,1 6,9 6,9 6,5 8,2 6,7 6,4 6,9 7,0 de woning mutatiegraad in Werk en inkomen gemiddeld netto huishoudensinkomen % huishoudens in bijstand 6,5% 11,9% 12,2% 14,2% 17,7% 1,7% 15,9% 15,3% 13,9% 17,6% % niet werkende werkzoekenden 5,7 9,3 9,6 10,5 15,8 3,8 12,0 15,9 11,2 15,8 Leefbaarheid en veiligheid rapportcijfer buurt/woonomgeving 7,2 6,6 6,9 6,6 6,7 7,3 6,2 6,0 6,4 6,4 ontwikkeling van de buurt kengetal sociale kwaliteit (0=slecht, 10=goed) 5,9 5,5 5,6 5,4 5,6 6,2 5,3 5,1 5,7 5,5 kengetal verloedering (0=goed, 10=slecht) 4,2 5,0 3,5 3,9 3,8 3,9 4,2 4,9 4,4 3,9 kengetal overlast 1,8 2,3 1,7 1,3 2,2 1,3 2,7 2,8 2,7 2,4 060 Jericho / Jeruzalem 061 Meridiaan waarde is (veel) slechter dan Amersfoort gemiddeld (of samenhangend met sociaal-economische achterstand) waarde is (veel) beter dan Amersfoort gemiddeld 063 Gildekwartier De Kruiskamp 070 Evertsenstraat 071 Neptunusplein 072 Columbusweg 3.1 Algemeen karakter De Kruiskamp en De Koppel dateren overwegend van de jaren 50 en 60 en worden gekenmerkt door een hoog aandeel sociale huurwoningen (met name flats). Slechts 18% van de voorraad bestaat uit koopwoningen. De wijken staan, mede dankzij het lage gemiddelde huurniveau, vooral in de belangstelling bij starters en allochtonen. De Kruiskamp heeft met 41% zelfs het hoogste aandeel bewoners met een niet-westerse achtergrond en dat aandeel groeit sneller dan in de andere wijken. Het gemiddelde inkomen van de bevolking ligt ongeveer een kwart onder het Amersfoortse gemiddelde, terwijl de werkloosheid er met circa 12% ( ) het hoogste is van Amersfoort Demografie De Kruiskamp telde op 1 januari inwoners, De Koppel Het aantal inwoners per hectare is het hoogst in de buurt Columbusweg in De Kruiskamp en het laagst in de Meridiaan in De Koppel, deels zal worden veroorzaakt door de brede strook sportvelden langs het spoor. De bevolkingsdichtheid in Kruiskamp/ Koppel ligt gemiddeld flink hoger dan in Amersfoort het geval is, respectievelijk 55 en 21,5 inwoners per hectare. Grote middenklasse in Kruiskamp/ Koppel De leeftijdsopbouw van Kruiskamp/ Koppel wijkt niet veel af van het Amersfoortse beeld. Wel kan gesteld worden dat de middengroep van 18 tot 64 jaar - de werkende groep - in vergelijking met Amersfoort gemiddeld iets groter is in Kruiskamp/ Koppel. In De Koppel is vooral de leeftijdsklasse jaar sterk vertegenwoordigd. De Evertsenstraat in De Kruiskamp en de Meridiaan in De Koppel zijn de meest kinderrijke buurten. In de buurt Neptunusplein (De Kruiskamp) wonen relatief veel senioren. Hoewel in de buurt Columbusweg, aan de Sint Brandaenstraat, een verpleeghuis is gevestigd (het Sint Elisabeth Verpleeg- en Gasthuis) is hier het aandeel senioren benedengemiddeld. Figuur 2: Leeftijdsopbouw in 3 klassen Amersfoort prioriteitswijken De Koppel 063 Gildekwartier 061 Meridiaan 060 Jericho / Jeruzalem De Kruiskamp 072 Colombusweg 071 Neptunusplein 070 Evertsenstraat 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% bron: GBA , bewerking O&S overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 41

22 Veel alleenstaanden, weinig gezinnen met kinderen Groot aandeel niet-westerse allochtonen in De Kruiskamp Het merendeel van de huishoudens in De Kruiskamp bestaat uit alleenstaanden (48%). Dit is gemiddeld een stuk hoger dan in Amersfoort (37%), maar ook in vergelijking met de prioriteitswijken (43%). Zowel in De Kruiskamp als in De Koppel woont een relatief groot aandeel eenoudergezinnen en een klein aandeel gezinnen met kinderen. De buurt Evertsenstraat in Kruiskamp bevat het grootste aandeel gezinnen met kinderen (dit is ook de meest kinderrijke buurt) en de buurt Jericho/ Jeruzalem (De Koppel). Figuur 3: Verdeling naar type huishouden Amersfoort prioriteitswijken De Koppel 063 Gildekwartier 061 Meridiaan 060 Jericho / Jeruzalem De Kruiskamp 072 Colombusweg 071 Neptunusplein 070 Evertsenstraat 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% alleenstaand echtpaar zonder kind echterpaar met kinderen eenouder gezin Figuur 4: Verdeling naar niet-westerse groepen Amersfoort prioriteitswijken De Koppel 063 Gildekwartier 061 Meridiaan 060 Jericho / Jeruzalem De Kruiskamp 072 Colombusweg 071 Neptunusplein 070 Evertsenstraat De niet-westerse bevolking is in Amersfoort redelijk sterk vertegenwoordigd in buurten met goedkope huurwoningen en dan met name de flats van woningcorporaties. Is in de stad Amersfoort gemiddeld 13,5% van niet-westerse origine, in De Kruiskamp is maar liefst 41% en in De Koppel is 28% van niet-westerse afkomst. Binnen De Koppel zijn niet-westerse allochtonen voornamelijk geconcentreerd in de buurt Meridiaan; in Kruiskamp is er veel minder sprake van buurtconcentratie. Zoals te zien is in figuur 5 vormen Turken in De Kruiskamp de grootste groep niet-westerse allochtonen; in De Koppel zijn dit de inwoners van Marokkaanse afkomst. Bij de groep overig niet-westers in Amersfoort moet onder andere gedacht worden aan Afghanen, Irakezen, Iraniërs en Chinezen. In De Kruiskamp is de groep Somaliërs relatief groot, in De Koppel wonen relatief veel Afghanen. Demografische trends: vergrijzing en een groeiende groep allochtonen De Kruiskamp en De Koppel hebben tegengestelde demografische ontwikkelingen doorgemaakt de afgelopen jaren. Sinds 2000 is het aantal inwoners in De Koppel toegenomen met 17%, in De Kruiskamp is het inwoneraantal juist met 6% afgenomen. Het aandeel 65-plussers steeg in De Koppel met 16% en in De Kruiskamp daalde dit aandeel met 10%. Voor de komende tien jaar zal het percentage 65-plussers in De Koppel iets toenemen tot ruim 14%, evenals in Kruiskamp. Dit percentage 65-plussers in Kruiskamp/ Koppel ligt boven het Amersfoortse gemiddelde maar onder het gemiddelde van de prioriteitswijken. In Amersfoort is het aandeel alleenstaanden en eenoudergezinnen in de bevolking sinds 2000 gestegen ten koste van het aandeel (echt)paren zonder kinderen. Het aandeel gezinnen met kinderen bleef gelijk. In Kruiskamp/ Koppel is het aandeel alleenstaanden sinds 2000 nagenoeg gelijk gebleven. Het aandeel eenoudergezinnen is in De Kruiskamp wel gestegen (van 6% naar 8%). In De Koppel is het aandeel echtparen zonder kinderen iets toegenomen ten koste van het percentage echtparen zonder kinderen. Deze ontwikkeling weerspiegelt vooral de leeftijdsfase waarin veel huishoudens in De Koppel verkeren: veel 50-plussers met kinderen die het ouderlijk nest verlaten. Sinds 2000 nam het aandeel niet-westerse bewoners in de Amersfoortse bevolking toe van 11,5 naar 13,5%. Hoewel een soortgelijke stijging zich ook heeft laten zien in De Kruiskamp (van 38% naar 41%) is in De Koppel het aandeel niet-westerse inwoners een klein beetje gedaald (van ruim 29% naar 28%). Hier heeft het Gildekwartier een rol gespeeld. De buurt met de grootste groei is Jericho/ Jeruzalem, waar het aandeel van 10% naar 15% toenam. In de buurten die in 2000 al een groot aandeel niet-westerse inwoners hadden, zoals Meridiaan in De Koppel (48%) en Neptunusplein en Evertsenstraat in De Kruiskamp (44% en 43%) was de toename niet zo groot. Bron: GBA , bewerking O&S 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Turkijke Marokko Suriname Ned. Antillen / Aruba Overig 42 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 43

23 3.3 Wonen Tabel 2: Kengetallen volkshuisvesting Koopsector blijft achter Amersfoort totaal prioriteitswijken Grote delen van Kruiskamp/ Koppel vallen qua woonmilieu in de categorie naoorlogse hoogbouw. Kenmerkend voor deze wijken is - naast bouwperiode jaren 60 en 70 - een hoog aandeel stapeling in de (sociale) huursector. De koopsector blijft met 25% in De Kruiskamp en 27% in De Koppel duidelijk achter bij het Amersfoortse gemiddelde (53%), maar ook bij het gemiddelde van de prioriteitswijken (34%). De buurt Gildekwartier in De Koppel wijkt op alle woonkenmerken af van de andere buurten in Kruiskamp/ Koppel: de buurt bestaat grotendeels uit koopflats met een hoge WOZ-waarde en een gemiddeld hoog rapportcijfer. Ook de mutatiegraad 1 ligt in vergelijking met het gemiddelde van Amersfoort en de prioriteitswijken laag. Over het algemeen wordt Gildekwartier dus goed gewaardeerd door bewoners. De cijfers geven de situatie van 1 januari 2006 weer. Juist in de periode erna zijn in beide wijken veel koopwoningen opgeleverd. Figuur 5: Woningen naar eigendomsverhouding De Koppel % koopwoningen 53% 34% 27% 7% 8% 70% 25% 29% 21% 24% % flats 33% 48% 54% 0% 83% 67% 56% 55% 31% 76% gemiddelde WOZ-waarde (x 1000) gemiddeld rapportcijfer van de woning 060 Jericho / Jeruzalem 061 Meridiaan ,6 7,1 6,9 6,9 6,5 8,2 6,7 6,4 6,9 7,0 mutatiegraad in Amersfoort prioriteitswijken De Koppel 063 Gildekwartier 061 Meridiaan 060 Jericho / Jeruzalem De Kruiskamp 072 Colombusweg 071 Neptunusplein 070 Evertsenstraat 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 063 Gildekwartier De Kruiskamp 070 Evertsenstraat 071 Neptunusplein 072 Columbusweg Binnen De Koppel bestaan de buurten Jericho/ Jeruzalem en Meridiaan voor het overgrote deel uit sociale huurwoningen, respectievelijk 93% en 90%. De buurten in de wijk De Kruiskamp hebben op het gebied van wonen een vergelijkbaar karakter. Gemiddeld bestaan de buurten voor een kwart uit koopwoningen en voor 70% uit sociale huurwoningen. Woningwaarde en mutatiegraad De waarde van de gemiddelde woning (gebaseerd op de WOZ per ) ligt rond de ,= voor De Kruiskamp en ,= voor De Koppel. Met name door de hoge woningwaarden in Gildekwartier is deze in De Koppel hoger dan gemiddeld in de prioriteitswijken. De laagste gemiddelde waarden (rond de ) komen voor in de buurt Columbusweg, de hoogste dus in Gildekwartier (± ). Net als de WOZ-waarde geven de rapportcijfers die de bewoners geven voor hun woning een beeld van de woningwaarde. Gemiddeld krijgen de woningen in De Koppel een 6,9; dit ligt twee tienden hoger dan het rapportcijfer van De Kruiskamp. Beide wijken scoren hetzelfde als in De buurten Gildekwartier en Columbusweg scoren het hoogste (8,2 en 7), de Evertsenstraat krijgt het laagste gemiddelde rapportcijfer van de bewoners: 6,4 (Stadspeiling, 2005). Ook is aan de bewoners gevraagd welk rapportcijfer men zou geven voor de buurt. De buurt Evertsenstraat in De Kruiskamp, waar tevens de hoogste mutatiegraad voorkomt, krijgt gemiddeld het laagste rapportcijfer toegeschreven door de bewoners (6,0). Een hoge mutatiegraad, ofwel veel doorstroming, is kenmerkend voor buurten met veel huurflats. Het duidt vaak op onvrede met het wonen in de buurt en op gebrekkige sociale samenhang. De hoge mutatiegraad in Meridiaan en Kruiskamp is deels het gevolg zijn van sloop en nieuwbouw. Jericho/ Jeruzalem in De Koppel krijgt van de bewoners een 6,6. Figuur 6: Mutatiegraad en binnenverhuizingen in 2005 Amersfoort prioriteitswijken De Koppel 063 Gildekwartier 061 Meridiaan 060 Jericho / Jeruzalem De Kruiskamp 072 Colombusweg 071 Neptunusplein 070 Evertsenstraat mutatiegraad binnenverhuizing Aantal vertrokken personen per 1000 inwoners: bron: GBA , bewerking O&S (bron: Monitor Leefbaarheid en Veiligheid, 2005.) bron: WOZ , bewerking O&S koop sociale huur particuliere huur 1 Mutatiegraad is berekend als het aantal vertrekkers uit een wijk in 2005 per 1000 inwoners (gemiddeld in 2005). 44 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 45

24 Veel binnenverhuizingen in Kruiskamp Als er verhuisd wordt, dan vertrekt men meestal uit de buurt. Dat kan erop duiden dat men niet zo tevreden is over de buurt, maar ook een eenzijdige samenstelling van de woningvoorraad zet een rem op het aantal binnenverhuizingen. Men heeft immers weinig keuzemogelijkheden. Het aandeel binnenverhuizingen in De Koppel ligt laag, met name in vergelijking met andere prioriteitswijken, maar ook in vergelijking met Amersfoort in totaal. Vooral in Jericho/ Jeruzalem vinden nauwelijks binnenverhuizingen plaats. In De Kruiskamp daarentegen wordt veel verhuisd binnen de wijk. Veel actieve woningzoekenden Figuur 7: Werkzoekenden en bijstandontvangers Amersfoort prioriteitswijken De Koppel 063 Gildekwartier 061 Meridiaan 060 Jericho / Jeruzalem De Kruiskamp telt 810 en De Koppel 306 ingeschreven woningzoekenden. In Kruiskamp/ Koppel is ongeveer de helft van de woningzoekenden starter, de andere helft is doorstromer en laat dus een woning achter. De doorstromers betreffen in De Kruiskamp 16% van alle huishoudens en in De Koppel 14% (tegenover gemiddeld 10% in Amersfoort als geheel). In De Kruiskamp is 38% ook actief met zoeken, dat wil zeggen dat zij zich in 2005 wel eens hebben aangemeld voor een vrijgekomen woning. In De Koppel is dit 27% en in Amersfoort 30%. De Kruiskamp 072 Colombusweg 071 Neptunusplein 070 Evertsenstraat 0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% 16% 18% 20% 3.4 Werk en inkomen bron: CWI, SZ , bewerking O&S % huishoudens in de bijstand ingeschreven werkzoekend in % van jaar Tabel 3: Kengetallen werk en inkomen Veel bijstandontvangers Hoge werkloosheid Amersfoort totaal prioriteitswijken De Koppel Gem. netto huishoudensinkomen % huishoudens in bijstand 6,5% 11,9% 12,2% 14,2% 17,7% 1,7% 15,9% 15,3% 13,9% 17,6% % niet werkende werkzoekenden 5,7 9,3 9,6 10,5 15,8 3,8 12,0 15,9 11,2 15,8 In De Kruiskamp is zowel de werkloosheid (12%) als het aandeel huishoudens in de bijstand (16%) het hoogst van alle wijken in Amersfoort. Ook in De Koppel zijn deze aandelen hoger dan gemiddeld in Amersfoort, hoewel hier de situatie vergelijkbaar is met het gemiddelde van alle prioriteitswijken. Met name in de buurten Meridiaan (Koppel), Columbusweg en Evertsenstraat (Kruiskamp) is de werkloosheid erg hoog. Onder invloed van een aantrekkende economie daalde de werkloosheid in heel Amersfoort in 2005 met 11%. Met hetzelfde percentage daalde de werkloosheid in De Koppel. In De Kruiskamp is de werkloosheid echter met bijna 18% gedaald in 2005, waarvan de buurt Evertsenstraat zelfs ruim een kwart daling heeft doorgemaakt. Ondanks deze daling blijft in sommige buurten de werkloosheid hoog. 060 Jericho / Jeruzalem 061 Meridiaan 063 Gildekwartier De Kruiskamp 070 Evertsenstraat 071 Neptunusplein 072 Columbusweg Ook het aandeel huishoudens dat voor zijn levensonderhoud is aangewezen op bijstand ligt in Kruiskamp/ Koppel ver boven het Amersfoortse gemiddelde. In de buurten Meridiaan in De Koppel en Columbusweg in De Kruiskamp wonen relatief de meeste huishoudens met een bijstandsuitkering. Ook op dit gebied is het Gildekwartier weer de uitzondering in Kruiskamp/ Koppel; hier is de werkloosheid nog geen 2% en het aandeel bijstandontvangers nog geen 4%: beide ver onder het gemiddelde van Amersfoort. De spreiding van huishoudens met bijstand vertoont vaak ongeveer hetzelfde beeld als de spreiding van werkzoekenden, maar ook als de spreiding van eenoudergezinnen. Dat is niet verwonderlijk, aangezien bijstand vooral onder deze huishoudens veel voorkomt. Benedengemiddeld inkomen in Kruiskamp/ Koppel In Amersfoort lag het gemiddeld besteedbaar huishoudeninkomen in 2002 op ,= per jaar 2. In De Kruiskamp was dat 8.200,= minder en in De Koppel 5.500,= minder. Het gemiddelde inkomen van De Koppel wordt door het gemiddeld besteedbaar inkomen van het Gildekwartier ( ,=) omhoog getrokken. Binnen De Kruiskamp zijn de verschillen minder groot; in de buurt Evertsenstraat wordt gemiddeld het meest verdiend ( ,=), in de buurt Neptunusplein het minst ( ,=). In lijn met het hoge aantal bijstandontvangers in De Kruiskamp is het aandeel huishoudens dat behoort tot de laagste inkomens met 17% het hoogst in de buurt Columbusweg. In de buurt Neptunusplein woont ruim 12% van de huishoudens met een laag inkomen. In De Koppel is de spreiding iets evenwichtiger: hier woont 17% van de laagste inkomens in de buurt Meridiaan; in de buurten Jericho/ Jeruzalem en Gildekwartier 14%. 2 Bron: CBS/RIO. Nieuwere gegevens over 2004 zijn wel beschikbaar maar moeten nog verwerkt worden. 46 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 47

25 3.5 School en opleiding 3.6 Veiligheid Kruiskamp/ Koppel huisvest de laagst opgeleide bevolking van Amersfoort: in beide wijken heeft een kwart van de volwassen bewoners geen of alleen lager onderwijs gevolgd. Gemiddeld is dit in Amersfoort slechts 8%. Voor een deel heeft het lage opleidingsniveau in Kruiskamp/ Koppel te maken met de leeftijdsopbouw: in Kruiskamp/ Koppel wonen relatief veel 55-plussers in vergelijking met de jonge bevolking van Amersfoort. De hier beschreven cijfers over veiligheid zijn vooral gebaseerd op registraties door de politie 3. Hiervoor is gebruik gemaakt van de cijfers van 2003 tot en met 2005 en de trend voor Zij geven slechts een indicatie, omdat lang niet van alle delicten aangifte wordt gedaan. Voor een vergelijking tussen de wijken onderling zijn ze heel geschikt. Informatie per buurt is niet beschikbaar. Zwarte scholen Flinke afname aangiften sinds 2003 In het basisonderwijs worden leerlingen ingedeeld naar hun potentiële achterstand. Daarbij zijn vooral de etniciteit en het opleidingsniveau van de ouders belangrijk. Het streven is dat de leerlingen per school o.a. qua etniciteit zoveel mogelijk een afspiegeling vormen van de wijk. Kruiskamp/ Koppel beschikt over één basisschool; openbare school De Vlindervallei. Op deze basisschool is 89% van de leerlingen van allochtone afkomst, zeer hoog is in vergelijking het gemiddelde van Amersfoort (19%) maar grotendeels verklaard wordt door de samenstelling van de bevolking in Kruiskamp/ Koppel. Van alle kinderen in de basisschoolleeftijd die in Kruiskamp/Koppel wonen, is 66% van allochtone afkomst, de zgn. wijknorm. Dit betekent dat veel autochtone leerlingen in de wijk naar scholen buiten de wijk gaan. In De Kruiskamp werden in aangiften geregistreerd bij de politie, ofwel 99 per 1000 inwoners. In De Koppel lag het aantal aangiften in 2005 op 196 (86 per1000 inwoners), enigszins onder het Amersfoortse gemiddelde van 89 aangiften per 1000 inwoners. In de afgelopen twee jaar daalde het aantal aangiften in Amersfoort met 13%. Zowel Kruiskamp als Koppel heeft een grotere daling doorgemaakt sinds 2003, namelijk van 31% en 43%. Hoewel in 2003 beide wijken, afgezien van de Stadskern, boven aan de lijst stonden totaal aantal aangiften per 1000 inwoners betreft; in 2005 is dit niet meer het geval. Geweldsmisdrijven: De Koppel op het Amersfoortse gemiddelde Veel schoolverlaters in De Koppel In het lokale beleid wordt veel belang gehecht aan het tegengaan van leerplichtverzuim. In het schooljaar werd in totaal in Amersfoort 726 keer door leerplichtambtenaren/ instanties bemiddeld voor (dreigend) verzuim. Dat is 3% van alle leerlingen. In De Koppel is het schoolverzuim het hoogst van alle wijken; 9% van de leerlingen verscheen niet op school zonder geldige reden. In De Kruiskamp ligt dit aandeel iets lager: hier is sprake van 6% verzuim. Om optimale kansen op de arbeidsmarkt te creëren streeft de gemeente ernaar dat zoveel mogelijk leerlingen een startkwalificatie halen. Dit betekent dat men een diploma heeft behaald op minimaal mbo niveau 2, havo of vwo. Van de 18 t/m 22-jarigen in Amersfoort heeft 28% de school zonder startkwalificatie verlaten. Wederom bevat de wijk De Koppel het grootste aandeel schoolverlaters zonder startkwalificatie, namelijk 46%. In De Kruiskamp heeft 35% de school zonder startkwalificatie verlaten. Opvallend is het grote verschil tussen de prioriteitswijken (gemiddeld 36%) en de overige wijken in Amersfoort (gemiddeld 26%). Met 21 aangiften voor geweldsmisdrijven zit De Koppel precies op het Amersfoortse gemiddelde: 9 aangiften per 1000 inwoners. Het ging daarbij vooral om mishandeling en bedreiging. In De Kruiskamp zijn in geweldsmisdrijven geregistreerd, waarmee de wijk op 15 aangiften per 1000 inwoners uitkomt. Het aantal gewelddelicten per 1000 inwoners steeg in Amersfoort sinds 2003 met 5%. Ook in De Kruiskamp is dit aantal toegenomen met 10%. In De Koppel is het aantal geweldsdelicten echter met een kwart afgenomen sinds Sterke daling aantal aangiften In de wijken De Kruiskamp en De Koppel worden na de Stadskern de meeste aangiften gedaan voor vandalisme, (brom)fietsdiefstal of autocriminaliteit (samen bekend onder de term veel voorkomende criminaliteit ). In de afgelopen twee jaar daalde het aantal aangiften van veel voorkomende criminaliteit met 12% in Amersfoort. In Kruiskamp/ Koppel was de daling forser, tussen de 35% en 40%. Woninginbraak In 2005 werd er in De Kruiskamp 28 keer ingebroken in een woning en in De Koppel 15 maal. Daarmee zit De Kruiskamp boven en De Koppel onder het Amersfoortse gemiddelde (20 inbraken per 1000 woningen). In Amersfoort nam het aantal woninginbraken per 1000 woningen in twee jaar tijd toe met 34%. Ook De Kruiskamp kreeg te maken met een toename, al is deze niet zo fors: 26%. In De Koppel vond juist een daling van het aantal inbraken plaats sinds 2003 van 29%. 3 Voor een uitvoerige toelichting wordt verwezen naar Staat van de stad, Monitor Leefbaarheid en Veiligheid overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 49

26 Meldingen van jeugdoverlast Het aantal meldingen van jeugdoverlast stijgt in Amersfoort, maar vertoont per wijk een grillig patroon. Vanuit De Koppel zijn in meldingen per 1000 inwoners van jeugdoverlast geregistreerd. Dat is verhoudingsgewijs iets minder dan in Amersfoort, waar gemiddeld 8 meldingen per 1000 inwoners zijn geregistreerd. In De Kruiskamp daarentegen zijn 2 keer zoveel meldingen van jeugdoverlast geregistreerd in Dit is een stijging van ruim 80% sinds De toename heeft deels te maken met inspanningen vanuit het project Veilig op Straat. In dit project werden bewoners gestimuleerd om misstanden te melden. Rapportcijfer voor de buurt: bewoners positiever Amersfoorters geven hun buurt gemiddeld het rapportcijfer 7,2, net als in De Koppel werd in 2005 beoordeeld met een 6,9 ten opzichte van een 6,5 in Het buurtcijfer voor De Kruiskamp (6,2 in 2005) is nagenoeg gelijk gebleven. Binnen De Koppel krijgt de buurt Gildekwartier de hoogste waardering (7,3). In De Kruiskamp, waar alledrie de buurten een significant lager cijfer krijgen dan gemiddeld in Amersfoort, wordt de Evertsenstraat het laagst gewaardeerd met een 6,0. Veel bewoners in Kruiskamp voelen zich wel eens onveilig in de buurt.maar liefst 45% van de inwoners van De Kruiskamp zegt zich wel eens onveilig te voelen in de eigen buurt. Bewoners van De Koppel maken zich dit betreft minder zorgen: circa 34% voelt zich wel eens onveilig in de eigen buurt tegen 26% voor Amersfoort. Het veiligheidsgevoel is sinds 2003 voor beide wijken nauwelijks veranderd. Figuur 8: Rapportcijfer voor de buurt en schaalscore sociale kwaliteit Amersfoort prioriteitswijken 3.7 Leefbaarheid Hoe leefbaar zijn de wijken Kruiskamp en Koppel? Dat hangt vooral af van de wijze van definiëren. Hierna is deze achtereenvolgens beschreven op basis van het rapportcijfer voor de buurt, de sociale en fysieke kwaliteit, de ervaren overlast, de mate waarin men gehecht is aan de buurt, de belangrijkste buurtproblemen en de verwachting hoe de buurt zich zal ontwikkelen 4. Tabel 4: Kengetallen leefbaarheid Leefbaarheid en veiligheid rapportcijfer buurt/woonomgeving ontwikkeling van de buurt Amersfoort totaal prioriteitswijken De Koppel Bron: Stadspeiling, monitor Leefbaarheid en veiligheid Jericho / Jeruzalem 061 Meridiaan 7,2 6,6 6,9 6,6 6,7 7,3 6,2 6,0 6,4 6,4 kengetal sociale kwaliteit (0=slecht, 10=goed) 5,9 5,5 5,6 5,4 5,6 6,2 5,3 5,1 5,7 5,5 kengetal verloedering (0=goed, 10=slecht) 4,2 5,0 3,5 3,9 3,8 3,9 4,2 4,9 4,4 3,9 kengetal overlast 1,8 2,3 1,7 1,3 2,2 1,3 2,7 2,8 2,7 2,4 063 Gildekwartier De Kruiskamp 070 Evertsenstraat 071 Neptunusplein 072 Columbusweg De Koppel 063 Gildekwartier 061 Meridiaan 060 Jericho / Jeruzalem De Kruiskamp 072 Colombusweg 071 Neptunusplein 070 Evertsenstraat sociale kwaliteit rapportcijver buurt bron: Stadspeiling, monitor leefbaarheid en veiligheid 2005 Sociale kwaliteit matig De mate van sociale samenhang, die overigens nauw samenhangt met het rapportcijfer voor de buurt, is een schaalscore, die berekend is op basis van een aantal stellingen. De score (=geen rapportcijfer) varieert van 0 (geen samenhang) tot 10 (veel samenhang) en geeft vooral aan hoe het contact tussen bewoners onderling is 5. Amersfoort komt in 2005 (net als in 2003) uit op een 5,9. De Kruiskamp komt uit op een score van 5,3, alleen in de wijken Liendert en Schuilenburg is minder sociale samenhang. De Koppel krijgt een iets hogere score (5,6) maar zit daarmee ook onder het Amersfoortse gemiddelde. Wederom zijn de buurten Gildekwartier en Evertsenstraat de twee uitschieters naar boven en naar beneden. Gehecht aan de buurt? Een andere maat die het sociale klimaat in de wijk weergeeft is de vraag of men gehecht is aan de eigen woonbuurt. Van alle inwoners van De Kruiskamp voelt 49% zich (zeer) gehecht aan de buurt. Voor De Koppel ligt dat veel hoger, nl. op 64%. 4 De gegevens zijn gebaseerd op de monitor Leefbaarheid en Veiligheid, 2003 en 2005 (Staat van de stad). Door te werken met zgn. schaalscores is het in veel gevallen mogelijk om de resultaten naar buurt te onderscheiden. 5 De schaalscore voor sociale kwaliteit is gebaseerd op de volgende stellingen: de mensen in deze buurt kennen elkaar nauwelijks; de mensen in deze buurt gaan op een prettige manier met elkaar om; dit is een gezellige buurt met veel saamhorigheid en ik voel mij thuis bij de mensen in deze buurt. Bij deze berekening is ook de categorie weet niet meegenomen, waardoor de eindscore iets kan afwijken van in Staat van de Stad is aangegeven. 50 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 51

27 Fysieke kwaliteit is verbeterd De fysieke kwaliteit vormt een maat die is gebaseerd op de mate waarin bewoners hinder ondervinden van zwerfvuil, hondenpoep, vandalisme en graffiti in hun buurt 6. Op een schaal van 0 (geen verloedering) tot 10 (veel verloedering) scoort De Koppel een 3,9 en De Kruiskamp een 4,2. De Kruiskamp heeft daarmee dezelfde score als Amersfoort gemiddeld, De Koppel scoort duidelijk beter. Binnen De Kruiskamp zijn de verschillen tussen de buurten groot: de Evertsenstraat krijgt gemiddeld een 4,9; de Columbusweg wordt beter gewaardeerd met een 3,9. Figuur 9: Schaalscores verloedering en ervaren overlast Amersfoort prioriteitswijken De Koppel 063 Gildekwartier 061 Meridiaan 060 Jericho / Jeruzalem De Kruiskamp 072 Colombusweg 071 Neptunusplein 070 Evertsenstraat verloedering ervaren overlast Toelichting: score 0 (geen verloedering/ overlast) tot 10 (=veel verloedering/ overlast) bron: Stadspeiling, monitor leefbaarheid en veiligheid 2005 Buurten in De Kruiskamp kennen meeste overlast Bewoners van De Kruiskamp ervaren vaker overlast dan in Amersfoort gemiddeld 8. Op een schaal van 0 (geen overlast) tot 10 (veel overlast) zit De Kruiskamp op 2,7. In De Koppel is de ervaren overlast net iets minder (1,7) dan het Amersfoortse gemiddelde (1,8). Bijna 20% van de bewoners in De Kruiskamp zegt vaak ervaringen met drugsoverlast te hebben, het hoogste percentage van alle wijken in Amersfoort (Amersfoort gemiddeld 5%). In de Koppel bestaat de meeste overlast uit rommel op straat, geluidsoverlast door verkeer en overlast door omwonenden. De buurten in Kruiskamp/Koppel waar de bewoners de meeste overlast ervaren zijn Evertsenstraat en Neptunusplein. In Gildekwartier en Jericho/ Jeruzalem wordt de minste overlast ervaren. Verwachtingen voor de buurt redelijk Om een beeld te krijgen van de perspectieven per buurt, is een schaalscore gemaakt op basis van de verwachte ontwikkelingen van de buurt in het verleden en in de toekomst 8. Een zeer positieve ontwikkeling voor Kruiskamp/Koppel is de visie die bewoners hebben van de toekomst van de wijk. In 2003 verwachtte nog 17% van de bewoners dat de wijk erop vooruit zou gaan in de komende jaren tegen het dubbele aantal dat een achteruitgang verwachtte. Anno 2005 verwacht 29% een vooruitgang tegen 24% een achteruitgang. Dit maakt Kruiskamp/ Koppel tot de sterkst verdeelde wijk in Amersfoort op het gebied van toekomstperspectief. De verschuiving lijkt met name veroorzaakt te worden door de sloop en renovatie van een aantal flats en de nieuwbouw van woningen met name langs het spoor en het Gildekwartier. Verkeersveiligheid Amersfoorters geven voor de verkeersveiligheid in hun straat in 2006 gemiddeld het rapportcijfer 6,8. Dit is ook het cijfer dat de bewoners van De Koppel geven aan de verkeersveiligheid in de wijk. In De Kruiskamp is men iets kritischer met een rapportcijfer van 6,2 9. Buurtproblemen In de aard van de buurtproblemen is sinds 2003 niet zoveel veranderd. Voor De Kruiskamp staat de verpaupering van de buurt op nummer één. Deze hangt mogelijk vooral samen met de verwaarlozing van flats die op het punt stonden te worden gesloopt. Maar ook de verloedering van het Neptunusplein - de plek die in het kader van de campagne Veilig op Straat veel aandacht heeft gekregen - was in april nog een doorn in het oog. Van de ruim 30 buurtproblemen die in de Koppel zijn genoemd, staat dit jaar de verkeersveiligheid op de eerste plaats. Een opvallend beeld voor een wijk met weinig doorgaand verkeer. Kruiskamp Koppel 1 verpauperen van de buurt 1 te hard rijden (auto s en brommers) 2 drugsoverlast en coffeeshops 2 zwerfvuil 3 relatie autochtonen-allochtonen 3 onvoldoende voorzieningen voor jeugd 6 De schaalscore voor fysieke kwaliteit (ofwel verloedering) is voor dit doel herberekend, zodat uitkomsten ook op buurtniveau kunnen worden gebruikt. Door ook geen mening mee te nemen in de berekening komt de uiteindelijke score lager (=beter) uit: voor Amersfoort 4,2 i.p.v. 4,5. 7 De schaalscore voor overlast vormt een combinatie van twee schaalscores die in het kader van het GSB zijn berekend. Het cijfer geeft weer in hoeverre bewoners in hun buurt overlast ervaren van groepen jongeren, door omwonenden, mensen die op straat worden lastig gevallen, dronken mensen op straat, drugsoverlast en geluidsoverlast niet door verkeer. 8 De schaalscore voor overlast vormt een combinatie van twee schaalscores die in het kader van het GSB zijn berekend. Het cijfer geeft weer in hoeverre bewoners in hun buurt overlast ervaren van groepen jongeren, door omwonenden, mensen die op straat worden lastig gevallen, dronken mensen op straat, drugsoverlast en geluidsoverlast niet door verkeer.de schaalscore baseert zich op 3 aspecten: de ontwikkeling van de rapportcijfers voor de buurt in 2003 en 2005; het oordeel over de ontwikkeling die de buurt in het afgelopen jaar heeft doorgemaakt en de verwachte ontwikkeling van de buurt in de komende jaren. 9 Bron: Monitor Verkeersveiligheid, Stadspeiling overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 53

28 Figuur 10: Meldingen Meldpunt Woonomgeving juli 2004-juli 2006 in % Verlichting Afval Verharding Staatmeubilair Bomen Riolering Struiken Verkeer Politie Gras Milieu Speelplekken Wijkbeheer Water Honden Informatie Kunstwerk Woningcorporaties Overig Sociaal Overige 0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% 16% 18% Amersfoort Kruiskamp / Koppel Bron: Meldpunt Woonomgeving Meldingen bij Meldpunt Woonomgeving: meeste meldingen over afval Bewoners die klachten hebben over de openbare ruimte kunnen dit melden bij het Meldpunt Woonomgeving. De meldingen zijn van een heel andere aard dan bewoners als buurtprobleem opgeven in bijvoorbeeld de Stadspeiling. Bij het Meldpunt komen vooral meldingen binnen, waarvan men verwacht dat de gemeente er snel een oplossing voor heeft. Hondenpoep of jongerenoverlast worden daarom weinig gemeld, maar klachten over een losse stoeptegel of kapotte verlichting des te vaker. 3.8 Oordeel over de voorzieningen In de Monitor Leefbaarheid en Veiligheid van is gevraagd naar de tevredenheid van een aantal voorzieningen in de buurt. De bewoners van De Kruiskamp zijn over een aantal voorzieningen positiever dan gemiddeld in Amersfoort het geval is. Zo wordt het wijkcentrum, de parkeergelegenheid en het openbaar vervoer iets beter gewaardeerd. Het basisonderwijs, voorzieningen voor jongeren en de groenvoorziening krijgen echter een significant lager cijfer in De Kruiskamp vergeleken met Amersfoort gemiddeld. De bewoners van De Koppel zijn minder tevreden over de winkelvoorzieningen in hun wijk dan de gemiddelde Amersfoorter. Wat betreft de overige voorzieningen wijken de waarderingen niet veel af van de Amersfoortse cijfers. Opvallend is dat de voorzieningen in de prioriteitswijken gemiddeld evengoed en soms beter worden gewaardeerd dan gemiddeld in Amersfoort. Dit kan voor een deel verklaard worden door de afwezigheid van overlast en kleine criminaliteit in de niet-prioriteitswijken. 3.9 Participatie Een belangrijke doelstelling bij de Amersfoort Vernieuwt is het betrekken van burgers bij het openbare leven en het bevorderen van maatschappelijke in de breedste zin. Hoe staat het met de van inwoners van De Kruiskamp en De Koppel 11? Meerderheid voelt zich medeverantwoordelijk voor de leefbaarheid in de buurt Ruim tweederde van de bewoners van Kruiskamp/ Koppel voelt zich in 2005 medeverantwoordelijk voor de leefbaarheid in hun buurt (voor Amersfoort: driekwart). Hoewel dit percentage in bijna alle wijken sinds 2003 is gedaald, is het in Kruiskamp/ Koppel gelijk gebleven 12. Contacten met bewoners en meedoen met buurtactiviteiten In dezelfde Stadspeiling is gevraagd in hoeverre men in het afgelopen jaar contact had met de bewoners in de buurt. Circa 16% van de bewoners in Kruiskamp/ Koppel zegt geen enkel contact te hebben met hun buren (Amersfoort: 6%), dit is veruit het hoogste percentage van alle wijken. 26% beperkt het contact tot groeten (Amersfoort: 21%). De rest (45%) maakt regelmatig een praatje op straat. Bewoners van Kruiskamp/ Koppel zijn niet zo actief in de buurt; nog geen 7% heeft in Amersfoort meegedaan aan een activiteit of heeft zelf iets georganiseerd. In Amersfoort ligt dit aandeel boven de 10%. In Kruiskamp/ Koppel kwamen in de periode juli 2004 tot juli meldingen binnen: dat is ongeveer 15 meldingen per 1000 inwoners. Dit wijkt niet veel af van het Amersfoortse gemiddelde van 13 meldingen per Wat betreft de aard van de meldingen, klagen bewoners van Kruiskamp/ Koppel vooral over verharding en afval. In Amersfoort staan deze zaken ook zeer hoog op de lijst, maar de verlichting staat op nummer één. Participatie van jongeren In de jongerenpeiling van 2004 zijn onder meer vragen gesteld over de mate waarin jongeren een creatieve hobby hebben, aan sport doen, lid zijn van een sportvereniging, een jongerencentrum bezochten, lid zijn van een ideële organisatie of aan vrijwilligerswerk doen 13. De jongeren uit De Kruiskamp en De Koppel wijken sportiviteit betreft vrijwel niet af van het Amersfoortse gemiddelde. Het aandeel dat als sportief wordt bestempeld, in Kruiskamp/ Koppel is dit gemiddeld 70%, sport minimaal een keer in de week. Als we kijken naar het aandeel jongeren dat ingeschreven staat bij een sportvereniging scoort Kruiskamp/ Koppel benedengemiddeld. Zo is 58% van de Amersfoortse jeugd lid van een sportvereniging tegen 45% in De Koppel. Anderzijds heeft men vaker of net zo vaak als de gemiddelde Amersfoortse jeugd een jongerencentrum bezocht. 10 Stadspeiling 2005 onder Amersfoorters van 18 jaar en ouder. Zie Staat van de stad pag. 42 e.v. 11 Participatie van Amersfoorters op gebied van sport en cultuur komt uitgebreid aan bod bij de Vrijetijdsmonitor die in oktober 2006 is gehouden. 12 Bron: Monitor Leefbaarheid en veiligheid, 2005 (Staat van de stad). 13 De Jongerenpeiling 2004 is gehouden onder 1300 Amersfoortse jongeren in de leeftijd van 10 t/m 22 jaar. 54 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 55

29 Participatie van ouderen In 2004 is een gezondheidsenquête gehouden onder Amersfoortse senioren 14. In dit onderzoek is een aantal vragen gesteld over eenzaamheidsgevoelens en de mate waarin men sociaal of maatschappelijk actief is. De senioren in Kruiskamp/ Koppel wijken op een paar punten af van het Amersfoortse gemiddelde. Zo doen de ouderen minder aan vrijwilligerswerk en beduidend minder aan sport (12% tegenover 22% gemiddeld). Ook heeft Kruiskamp/ Koppel het grootste aandeel eenzame senioren, 47% Jeugdgezondheid en overgewicht Informatie over de gezondheid blijft in dit rapport beperkt tot de jeugd 15. In de jongerenpeiling uit 2004 zijn onder meer vragen gesteld over alcohol- en drugsgebruik 16. Van de Amersfoortse jeugd gebruikt 13% meer dan 1 keer per week alcoholische dranken. Het drugsgebruik onder de jeugd ligt in Amersfoort op 6%. In Kruiskamp/ Koppel liggen deze percentages - en met name van het alcoholgebruik - veel lager. De grote groep niet-westerse allochtonen, die over het algemeen geen of weinig alcohol drinken, kan hier een verklaring voor zijn. Maar hierbij moet wel de kanttekening worden gemaakt dat het aantal respondenten in deze wijk te klein is voor een betrouwbaar beeld. Bovendien is de leeftijdsgroep - van 10 tot 23 jaar - wel erg divers. De kengetallen worden geleverd door afd. O+S uit de Monitor Leefbaarheid en Veiligheid die in de oneven jaren wordt gehouden als onderdeel van de jaarlijkse Stadspeiling, tenzij anders vermeld. Toelichting op de berekening van de kengetallen: Sociale kwaliteit: kengetal dat in het kader van GSB elke twee jaar wordt berekend op basis van vier stellingen: de mensen in deze buurt kennen elkaar nauwelijks de mensen gaan in deze buurt op een prettige manier met elkaar om dit is een gezellige buurt met veel saamhorigheid ik voel mij thuis bij de mensen die in deze buurt wonen Afhankelijk van de antwoorden, variërend van zeer mee eens tot zeer mee oneens levert dit een score op die een indicatie geeft van de sociale samenhang in de wijk. Deze score varieert van 0 (geen samenhang) tot 10 (veel samenhang) en is dus geen rapportcijfer. Het aandeel sociale huurwoningen is hier berekend door het aantal zelfstandige huurwoningen van corporaties (Alliantie, Portaal en Ons Belang) af te zetten tegen de totale woningvoorraad. Het is dus losgekoppeld van de feitelijke huur. Bron: afdeling O+S, bestand OZB De GGD voert jaarlijks individuele gezondheidsonderzoeken (PGO s) uit bij kinderen in groep 2 en groep 7 van de basisschool en kinderen van groep 2 van het voortgezet onderwijs. Deze PGO s leveren onder meer informatie op over overgewicht 17. Niet-werkende werkzoekenden: bron CWI, bewerking O+S. Het gaat om personen die niet of minder dan 12 uur per week werken en een baan zoeken voor minimaal 12 uur per week en hiervoor zijn ingeschreven bij het CWI. Uit dit onderzoek blijkt dat in Kruiskamp-Koppel veel vaker sprake is van overgewicht dan in Amersfoort als geheel. NB in verband met de kleine aantallen, worden 3 jaarsgemiddelden berekend. Dit leidt tot een hogere betrouwbaarheid van de cijfers. Tabel 5: Overgewicht in Amersfoort en Kruiskamp/Koppel Amersfoort Kruiskamp/Koppel % overgewicht groep 2 basisschool 2003-'06 11% 20% groep 7 basisschool in % 19% groep 2 voortgezet onderwijs 2003-'06 12% 25% Bron: GGD Eemland Bijstand: bron WSO, bewerking O+S. Voortijdig schoolverlaters: een startkwalificatie is een diploma op minimaal mbo-niveau 2, havo of vwo. Bron: leerlingadministratie WSO, bewerking O+S Schaalscore fysieke kwaliteit (of verloedering). Kengetal dat in het kader van GSB elke twee jaar in de monitor L+V wordt berekend op basis van de mate waarin de volgende incidenten voorkomen in de eigen buurt: zwerfvuil, hondenpoep, vernielingen en graffiti. De antwoorden (vaak, soms, of bijna nooit) zijn omgezet naar een schaalscore van 0 (geen verloedering) tot 10 (veel verloedering). Tevredenheid over de winkels voor dagelijkse boodschappen en tevredenheid over voorzieningen voor jongeren in de wijk. In de monitor L+V is gevraagd naar de tevredenheid van (volwassen) bewoners over voorzieningen in hun wijk. Om de uitkomsten ook verantwoord te kunnen presenteren op wijkniveau zijn de uitkomsten vertaald naar rapportcijfers: zeer tevreden (10), tevreden (7,5), neutraal of weet niet (6,5), niet tevreden (4) zeer ontevreden (2). Hoewel deze vertaling subjectief is, is het wel mogelijk om de cijfers in de tijd te vergelijken. 14 Gezondheidsenquête Senioren Signalen 2004 door GGD-Eemland is gehouden onder (netto) plussers. 15 De GGD Eemland heeft in 2004 een gezondheidsonderzoek uitgevoerd onder jarigen in Eemland. Amersfoort heeft niet gekozen voor een verhoogde steekproef met wijkcijfers. De uitkomsten kunnen daarom niet voor dit doel worden gebruikt. 16 Bron: Jongerenpeiling 2004, afd. O+S. 17 Overgewicht wordt berekend o.b.v. de Body Mass Index (BMI). Dit is het gewicht in kg. Gedeeld door de lengte in het kwadraat. Voor de kinderen in groep 2, basisschool is een correctie toegepast door 1 kg van het gewicht af te trekken. Sinds 2001 worden de kinderen in groep 2 van de basisschool en het voortgezet onderwijs onderzocht. Sinds 2006 ook die van groep 7 in het basisonderwijs. 56 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 57

30 bijlagen 3. Samen buurten, samen binden Een overzicht van de coalities Bij hoofdstuk 4 en 5 is beschreven hoe we de `Kruisbestuivingen in Kruiskamp` willen realiseren. We (gemeente en corporaties) kunnen het niet alleen. De bewoners zelf dragen ook een belangrijke verantwoordelijkheid. Maar het voortouw moet liggen bij de partijen die actief zijn in de wijk en zich hebben gecommitteerd aan de hierboven beschreven aanpak en doelstellingen. Hieronder een overzicht van deze partners: Amersfoort-in-C Amant (incl AMW) Bibliotheek Kruiskamp Centrum voor Werk en Inkomen Centrum Maliebaan Corporatie de Alliantie-Eemvallei/ Alliantie ontwikkeling Corporatie Portaal Eemland Gemeente Amersfoort GGD Huisartsen Leger des Heils NVA; centrum voor duurzame inburgering Politie District Eemland-Zuid Ravelijn; vrijwilligersorganisatie RIAGG ROVA RWA Stichting Welzijn Amersfoort SOVEE SRO, wijksport Stadsring 51; schuldhulpverlening Naast deze professionals zijn er ook maatschappelijke organisaties in de wijk actief (op vrijwillige basis) die onzer aanpak ondersteunen en meedoen met het maken van een `Krachtwijk`: Basisschool Vlindervallei Gereformeerde kerk; vrijgemaakt Amersfoort-Oost Hervormde kerk; Adventkerk HU Amersfoort Prof Groenschool Mevlana Moskee Michaelschool Mondriaanschool Moskee El Fath Ouderencentrum Labyrinth Peuterspeelzaal de Roef/ABC De Vlindervallei RK Pastorie H. Kruis ROC Het Stromenland Speeltuinvereniging Kruiskampkwartier Stichting Meridiaan Van der Hoeve school Verpleeghuis Sint Elisabeth Wijkbeheerteam Kruiskamp/Koppel Winkeliersvereniging Neptunusplein 58 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 59

31 DEEL II K L B A C F E J G I H D projectgebieden - fysieke projecten lange termijn (na 2010) samenleven wonen werken leren leefbaarheid & veiligheid voorzieningen A B C D E F G H I J ontwikkeling ABC-school herontwikkeling Willem Barendszstraat (afgerond) wijkcentrum (afgerond) van Randwijcklaan (herprofilering) portiekflats v. Randwijcklaan / Parkweelde II afronding Neptunusplein herontwikkeling Gözde vestiging / Lemaire renovatie flats v. Randwijcklaan renovatie senioren woningen ontwikkeling Studiecentrum en renovatie Speeltuin K interieuronderhoud woningen de Linie 60 overzicht projecten kruiskamp L herinrichting entrees winkeliers en bewoners

32 Legenda projectenboek samenleven Nummer + naam project 1. AV-team Amersfoort Vernieuwt-team, Aanspreken en Vooruithelpen Uitgebreidere omschrijving project Gerichte sociale interventie Reden voor het project gemeente/swa/corporaties * planning Initiatiefnemers van het project Voor is het project / Hoe en met geef je de vorm tijdens het project Van start planvorming tot en met realisatie project in jaartallen 750 adressen in een vijftal buurten n.v.t. planning BTT Buurt Toezicht Team Uit bewonersgesprekken komt naar voren dat bewoners meer handhaving en toezicht willen vanwege veiligheid en leefbaarheid in de wijk. gemeente en corporaties bewoners corporatiewoningen n.v.t. planning Scholing buurtbeheerders huismeesters corporaties Buurtbeheerders leren signaleren, rapporteren en doorverwijzen. Buurtbeheerders zijn de ogen en oren in een wijk. Hun kennis moet meer gedeeld worden. corporaties en COT buurtbeheerders n.v.t. planning 2009 * bij de in dit plan gebruikte terminologie over is uitgegaan van het oude beleid van de gemeente. De nieuwe - en inspraakverordening is in april 2009 door de gemeenteraad vastgesteld. 62 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 63

33 samenleven samenleven 4. Meedoen in Kruiskamp 7. Kunst in de wijk Meedoen in Kruiskamp Kunst in de wijk Betrokkenheid bewoners bij leefomgeving vergroten, versterken sociale infrastructuur, Met kunsttoevoegingen bewoners meer betrekken bij het wonen en leven in de wijk. inventariseren bewonersbehoeftes. Kunst als ingang om contact en sociale cohesie te versterken. gemeente, corporaties, SWA Amersfoort-in-C, gemeente, corporaties en bewoners alle bewoners van 5 benoemde buurten bewoners in de wijk consultatie-coproductie inspraak/ coproductie planning planning Matchbeurzen 8. Internet webkrant Matchen van vraag en aanbod op allerlei gebieden Opzetten internet webkrant/digitale informatieverstrekking voor huurders. bijvoorbeeld: Werkzoekenden uit de wijk de gelegenheid bieden om in contact te komen met potentiële lokale werkgevers. gemeente, corporaties en mogelijk een uitvoerende organisatie bijvoorbeeld: Werkzoekenden uit de wijk Kruiskamp n.v.t. planning Wijktafel Kruiskamp Wijktafel Kruiskamp Betrekken van bewoners en andere partners bij zaken die in de wijk spelen. Vernieuwende vorm vinden waarbij bewoners mede beslissen en zeggenschap hebben over zaken die in de wijk spelen. We starten op het vlak van veiligheid. gemeente, SWA, partners en bewoners. bewoners van de wijk coproductie Vergemakkelijken communicatie tussen huurdersbelangenvereniging en huurders. Hestia, Portaal, gemeente, ROC Midden Nederland ROC leerlingen, Hestia, huurders Portaal coproductie planning Nieuwsbrief Informatievoorziening voor de wijk Communicatiemiddel om de wijk goed te informeren over voortgang en lopende belangrijke zaken. Ook bedoeld als communicatiemiddel voor en door de wijk. gemeente, corporaties, wijktafel, De Alliantie Ontwikkeling, andere partners alle wijkbewoners n.v.t. planning 2008 en verder planning 2008 en verder 64 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 65

34 samenleven - integratie werken 10. Methodiekontwikkeling inburgering Methodiekontwikkeling inburgering Een methodiek voor inburgering die rekening houdt met de context van de inburgeraar. Hierbij gaat het niet alleen om de kennis van Nederlandse taal en /of samenleving, maar met name om de relatie met leefomstandigheden en de sterke punten en kansen van de inburgeraar. NVA ontwikkelt samen al werkende deze methodiek, zodat theorie door praktijk gevoed wordt. Individuele bewoners uit de groep van 300 inwoners uit de wijk Kruiskamp die inburgeringspichtig zijn. n.v.t. planning methodiek gereed in het eerste kwartaal AV werk(t)! Krachtenbundeling van reeds bestaande initiatieven en organisaties. Gericht op versterken van de economie en de leefbaarheid in de AV wijken. Drie kernactiviteiten, te weten matchen vraag en aanbod, aanbieden eigen diensten, trajectbegeleiding en coaching. Vraag en aanbod van diensten en dienstverlening bij elkaar brengen. organisaties die in wijk of stad actief zijn op gebeid van scholing, werk en werkgelegenheid wijkbewoners met en zonder uitkering die (weer) aan de slag willen. n.v.t. planning 2009 en verder 2. Wijkeconomie 11. Allochtone buddies Buddy project Bevorderen van integratie in de wijk. Stimuleren van interetnische ontmoeting zal leiden tot betere integratie in de wijk. De allochtone Nederlander is in dit geval de buddy van een autochtone bewoner. NVA-gemeente allochtone buurtbewoners n.v.t. planning Stimuleren van wijkeconomie in Amersfoort Vernieuwt wijken. Er is hoge werkloosheid in deze wijken. Wijkeconomie levert meer bedrijvigheid in de wijk op, de levendigheid van de wijk ook ten goede komt. Er is een projectleider wijkeconomie aangesteld voor o.a. Kruiskamp. De projectleider verknoopt beginnende ondernemers met elkaar om de kans van slagen te vergroten. De projectleider maakt concrete afspraken met corporaties en andere vastgoedeigenaren om goedkope bedrijfsruimte ter beschikking te stellen. De projectleider onderzoekt met de gemeente Amersfoort (Sociale Zekerheid) de mogelijkheden van loonkostensubsidies. corporaties en gemeente beginnende ondernemers in de wijk n.v.t. 12. Inburgeren met behulp van moedertaal planning planning Inburgeren met behulp van moedertaal Door gebruik te maken van de taal waarmee mensen zijn opgegroeid, is het makkelijker om mensen thuis te laten raken in grammatica, spel- en andere regels van de taal die zij moeten leren. gemeente, NVA bewoners uit de wijk die voor deze wijze van inburgeren in aanmerking komen. n.v.t en verder 66 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 67

35 leren leren 1. Schooluitval 4. Wijkfunctie ABC-School Terugdringen schooluitval. Uitbreiding rol wijk/buurtfunctie ABC School Het aantal vroegtijdige schoolverlaters is te hoog. Dit willen we terugdringen door een inten- Vergroten betrokkenheid ouders en kinderen bij de school en hun schoolomgeving. sieve aanpak, waaronder huisbezoeken. Project is erop gericht om jongeren te helpen hun Faciliteren activiteiten door vrijwilligers. positie te verbeteren en uitval te voorkomen door de risicojongeren hulp te bieden. Sovee, SWA gemeente wijkbewoners risicojeugd en hun ouders/ opvoeders in Kruiskamp consultatiemodel n.v.t. planning 2008 en verder planning 2008 en verder 2. Sluitende aanpak 0-4 jarigen 5. Conciërge basisschool Tijdelijke functie voor conciërge voor basisonderwijs in Kruiskamp. Sluitende aanpak 0-4 jarigen Conciërge kan door dagelijkse aanwezigheid onderwijzend personeel, leerlingen, ouders Vroegtijdige signalering van o.a. taalachterstand kan voorkomen dat kinderen buiten de boot vallen. Toeleiding naar en inschrijving op een voorschoolse voorziening draagt hiertoe en buurtbewoners ondersteunen bij activiteiten die school en schoolomgeving ten goede komen. Extra handen om het werk beter uit te kunnen voeren. bij. Aanpak via Voor- en Vroegschoolse Educatie Rijk en gemeente gemeente, JGZ, kinderopvang, onderwijs ABC school Vlindervallei ouders en verzorgers 0-4 jarigen uit de wijk. n.v.t. n.v.t. planning schoolseizoen en verder. planning 2008 en verder 3. Realisatie ABC-School 6. Kleurrijke School Meer kinderen van diverse achtergronden op school krijgen. Realiseren van Nieuwbouw ABC-school in Kruiskamp. School is nu vooral een school waar allochtone kinderen komen, dit kan anders want Ontmoeting en samenhang terugbrengen in de wijk en de sociale binding en infrastructuur de wijk is ook anders qua bevolkingsopbouw. bevorderen. Vergroten van ontwikkelkansen van kinderen van 0 t/m 12 jaar. Realiseren van Stichting Kleurrijke School (ouderinitiatief), gemeente en partners in de wijk ondersteunen. adequate huisvesting en goede bereikbaarheid van voorzieningen. Creëren van een voldoende voorzieningenniveau. wijkbewoners met kinderen in de voorschoolse leeftijd. n.v.t. gemeente, school, peuterspeelzaal en andere partners ABC-school, welzijnswerk. planning 2008 en verder leerlingen, gebruikers voorzieningen, ouders. consultatiemodel planning 2008 en verder 68 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 69

36 leren leefbaarheid & veiligheid 7. Onderzoek Studiecentrum 1. Extra Surveillanten Onderzoek naar en realiseren van een Studiecentrum. Het studiecentrum biedt kansen om op maat jongeren te begeleiden, zodat voortijdig schoolverlaten voorkomen wordt. Het onderzoek richt zich met name op welke combinaties van activiteiten en instellingen het beste samen kunnen werken om optimaal effect te behalen. gemeente Amersfoort, Twynstra en Gudde toekomstige participanten en gebruikers consultatie planning 2008 en verder 8. Jeugd en Gezin decentraal Centrum voor Jeugd en Gezin in de buurt. Alle ouders, jeugdigen en kinderen moeten voor alle mogelijke vragen over opvoeden en opgroeien en voor hulp terechtkunnen bij een laagdrempelig en herkenbaar Centrum voor Jeugd en Gezin in de buurt. gemeente, Jong Centraal ouders, jeugdigen en kinderen uit de Kruiskamp n.v.t. planning planning Verbouw en renovatie Van Assenraadstraat 2/ realisatie studiecentrum Extra surveillanten en toezichthouders gaan de wijk in om aan te spreken en te handhaven op thema s als parkeerovertredingen, alcohol- en drugsoverlast, en andere overtredingen in de openbare ruimte. De criminaliteit en overlast in de Kruiskamp zijn hoog. Vele bewoners zijn ontevreden over handhaving rond overlast, vervuiling en fout gedrag in de openbare ruimte, en over het toezicht hierop. Bewoners willen zeggenschap over waar de inzet op gepleegd wordt. (via de wijktafel) politie en gemeente, bewoners. bewoners en gebruikers/ bezoekers van de wijk Kruiskamp inspraak planning vanaf september Leefbaarheidsimpuls flats Samen met bewoners en kunstenaar de portieken aan de Liendertseweg opknappen. Verhogen sociale cohesie, vergroten betrokkenheid bij leefomgeving Portaal, Wijkkunstenaar, gemeente, winkeliers, bewoner bewoners en winkeliers van de Liendertseweg 60a t/m 70d inspraak en consultatie planning Leefbaarheidsimpuls planning Realisatie gebouw voor jongeren gericht op werk en onderwijs. Investeren in de toekomst van jongeren Alliantie, Portaal, gemeente, Sovee, Stichting MEDA, ROC s, sportschool Oktay jongeren tussen 12 en 23 jaar consultatie visievorming eind 2009 gereed Selecta DNA Vergroten gevoel van veiligheid bij individuele bewoners corporaties, gemeente, politie alle huishoudens van Kruiskamp, huurders en kopers n.v.t. planning overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 71

37 leefbaarheid & veiligheid leefbaarheid & veiligheid 4. Afronding Hotspot Evertsenstraat 7. Speeltuinvereniging Groenstrook Evertsenstraat en Van Galenstraat. Herinrichting speeltuin De Kruiskamp Dit gebied is al jarenlang een hangplek. Het is ook de locatie waar de ABC school ontwikkeld wordt. Ter voorkoming van overlast nemen we concrete maatregelen welke gecoördineerd worden door de Hotspot coördinator. gemeente, politie, jongerenwerk, welzijnswerk, sportbuurtwerk (overlastgevende) jeugd uit de Kruiskamp n.v.t. planning 2008 en verder 5. Ketenaanpak jongeren-pm Aanpak van overlastgevende jeugd Sluitende aanpak gericht op het individu Er zijn verbeteringen nodig om de speeltuin van de speeltuinvereniging Kruiskamp natuurlijker in te richten en daarnaast om te voldoen aan de strenge veiligheidsregels. corporaties, gemeente, speeltuinbestuur speeltuinbezoekers coproductie planning Realisatie Park Parkweelde Realisatie speel- en buitenvoorziening jeugd 12+ (zie punt 9), en 12-,beeldentuin, HUP Verbeteren jeugdvoorziening voor deze leeftijdsgroep in de wijk. Ontmoetingsplek realiseren gemeente, jongerenwerk, politie, Sovee, etc gemeente, corporaties jongeren jeugd uit de wijk, wijkbewoners n.v.t. consultatie planning planning Strip Neptunusplein 9. Krajicek Playground / Magneetplek Aanpak bovenwoningen overgebleven oude winkelstrip op het Neptunusplein. Realisatie Krajicek Playground. planning Het winkelcentrum is opgeknapt. De winkelstrip heeft een armoedige uitstraling die veroorzaakt wordt door de wijze waarop de bovenliggende woningen bewoond en beheerd worden. gemeente, eigenaren, winkeliers eigenaren, verhuurders, huurders coproductie najaar 2008 en verder In de wijk is behoefte aan een sport en speelplek waar mensen van alle leeftijden gebruik van kunnen maken, van goede voorzieningen en veilig kunnen sporten. Waar mogelijk onder begeleiding van sport buurtwerk. Park Parkweelde biedt ruimte voor een dergelijke voorziening en voldoet aan de normen van de Krajicek Foundation. gemeente, SRO, Krajicek Foundation bewoners wijk Kruiskamp consultatie planning overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 73

38 leefbaarheid & veiligheid leefbaarheid & veiligheid 10. Natuurspeelplek Buitenkast 12. Van Randwijcklaan Natuurspeelplek Buitenkast Magelhaenstraat De speelomgeving van de Buitenkast is vooral steen, inclusief een voetbalkooi. Groen bestaat uit grasveld. Wel is er kijkgroen, dat bestaat uit struiken. Door dit stuk om te vormen tot groen waar kinderen echt in kunnen spelen, ontstaat er een waardevolle groene toevoeging aan de Buitenkast. Gemeente, SWA kinderen van de Buitenkast, kinderen uit de directe woonomgeving coproductie planning 2009 Herinrichten Van Randwijcklaan Bij aanpassing van de weg opnieuw kijken naar snelheidswerende maatregelen. Ook naar maatregelen ten behoeve van de oversteekbaarheid bij winkelcentrum. Parkeren goed inpassen. Vernieuwen wegdek van de complete Van Randwijcklaan Treffen aanvullende verkeersveiligheidsmaatregelen om verkeersveiligheid en oversteekbaarheid te verbeteren. gemeente gebruikers Van Randwijcklaan, wijkbewoners consultatie 11. Aanpak groene restgebieden planning In kaart brengen en beoordelen van de groene gebiedjes in de wijk die nu niet in een project zitten. Vervolgens daar waar kansen zich voordoen deze gebieden samen met bewoners herinrichten of opwaarderen. Er ontstaat een groot verschil in kwaliteit, gebruik en beleving van het groen in de wijk. Door de restgebieden waar mogelijk aan te pakken kan groen beter bijdragen aan (gezond) wonen, werken en verblijven in de wijk. 13. Groene huiskamer Groene huiskamer is de benaming voor de buitenruimte bij de ABC school de Vlindervallei. Deze krijgt de functie van huiskamer voor de buurt. We willen de buitenruimte in dit gebied herinrichten en daarbij nadrukkelijk de sociale functie voor buurt, school en andere gebruikers centraal stellen. gemeente, corporaties. gemeente, corporaties, ABC-school bewoners en gebruikers van de wijk. ABC-school, ouders, omwonenden en andere partners. consultatie coproductie planning 2009 en verder planning 2009 en verder 74 overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 75

39 wonen wonen 1. Lemaire 3. Van Randwijcklaan Nieuwbouw woningen en detailhandel Van Randwijcklaan. Verbetermaatregelen aan de woningen Toenemende vraag naar sociale huurwoningen. Verbetering winkelaanbod. In stand houden goedkope woningvoorraad corporaties corporaties huurders voor sociale woningbouw, ondernemers o.a. uit de wijk huurders sociale woningbouw consultatie consultatie planning 2009/2010 planning a. De Linie 4. Scheltussingel Verbetermaatregelen in de woningen Toegankelijkheid verbeteren In stand houden goedkope woningvoorraad Portaal huurders sociale woningbouw n.v.t. planning b. De Linie Thuiskomen Portieken eigen maken van de bewoners Portaal, wijkkunstenaar Theo van der Hoeven, SWA huurders sociale woningbouw, ondernemers coproductie planning 2009 woningen dienen geschikter te worden voor de doelgroep. Voorzieningen hiervoor voldoen niet meer. Portaal huurders vanaf 55 jaar en ouder n.v.t. planning Brandaen Fysieke verbinding tussen zorgvoorziening en woongebouw met zorgwoningen. Vergemakkelijken voor bewoners om gebruik te maken van de voorzieningen op een veilige manier. corporaties bewoners uit gedeelte van de zorgwoningen consultatie planning overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 77

40 wonen 6. Parkweelde I Sloop van verouderde en eenzijdige woningbouw. Realisatie van nieuwbouwwoningen, detailhandel, nieuw wijkcentrum, meer parkeergelegenheid en verbeteren van Neptunusplein. De gesloopte woningen waren verouderd en voldeden niet meer aan de eisen van deze tijd. Door de nieuwbouw is een gedifferentieerd woningaanbod ontstaan, ruime woningen, (ondergrondse) parkeervoorzieningen en het winkelaanbod is verbeterd. Met opknappen van Neptunusplein en nieuw wijkcentrum is deze plek duidelijk het hart van de wijk. de Alliantie, gemeente huurders voor sociale woningbouw, kopers, detailhandel diverse vormen zoals meebeslissen, coproduceren en informeren planning Parkweelde II Sloop van woningen + nieuwbouw woningen De te slopen woningen zijn verouderd. Door koopwoningen te bouwen onstaat meer woondifferentiatie in de wijk. de Alliantie kopers consultatie planning overzicht projecten kruiskamp overzicht projecten kruiskamp 79