abcdefgh Rijkswaterstaat IV Onkruidbestrijding verhardingen

Transcriptie

1 abcdefgh Rijkswaterstaat IV Onkruidbestrijding verhardingen Contactpersoon: Rob Faasen December 2003

2 Inhoudsopgave Algemeen beeld 3 1. Definitie bron 4 2. Probleemstoffen 4 3. Route 4 4. Omvang van de emissie 4 5. Bedreigde functies 7 6. Relatie met andere bronnen 7 7. Technische oplossingen en kosten 8 8. Wet- en regelgeving 9 9. Beleid Kaderrichtlijn Water Prognose Lacunes Beleidsaanbevelingen Meer informatie 14 2 IV Onkruidbestrijding - verhardingen

3 Algemeen beeld DIFFUSE BRON: ONKRUIDBESTRIJDING VERHARDINGEN Probleemstoffen: glyfosaat, AMPA. Toestand nu: geen overschrijding MTR voor glyfosaat, wel overschrijding drinkwater norm. AMPA zelfde beeld. Prognose 2015: geen overschrijding MTR voor glyfosaat, wel overschrijding drinkwaternorm. AMPA zelfde beeld. Aandeel in belasting water: ca. 70% van de totale belasting van het oppervlaktewater met glyfosaat inclusief AMPA is afkomstig van het op verhardingen toegepaste glyfosaat. Het belang van de bron: in kg emissie werkzame stof per jaar is ca. 50% van de belasting van het oppervlaktewater met bestrijdingsmiddelen afkomstig van verhardingen. Verwachte reductie tot 2015: afhankelijk van beleid, o.a. wel/geen regelgeving. Relatie met andere bronnen: de andere bronnen zijn gewasteelt en slootonderhoud. Het aandeel van deze twee bronnen in de belasting van oppervlaktewateren is in het totaal ca. 30%. Internationaal: Europese harmonisatierichtlijn voor het op de markt brengen van Gewasbeschermingsmiddelen 91/414/EEG en de Europese Biocidenrichtlijn 98/8/EG. EU-drinkwaterrichtlijn 75/440/EEG en de herziene richtlijn betreffende de kwaliteit van voor menselijke consumptie bestemd water (98/83/EG, voorheen 80/778/EEG). Ingezet rijksbeleid: beoordeling toelating door CTB, Convenant Openbaar Groen, nota Duurzame Gewasbescherming. Uitvoering: diverse succesvolle projecten bij lagere overheden. Aanpak gebaseerd op vrijwilligheid. Hogere kosten alternatieven is knelpunt. Actie nodig: ja. 3 IV Onkruidbestrijding - verhardingen

4 1. Definitie bron De toepassing van onkruidbestrijdingsmiddelen (herbiciden) op verharde oppervlakken leidt tot problemen met de waterkwaliteit. De toepassing wordt in jargon ook wel aangeduid als toepassing in de sector Openbaar Groen. Dit is een beetje verwarrend. Toepassing van chemische middelen vindt behalve op/in beplantingen en op sportvelden ook plaats op verhardingen, spoorbanen en langs watergangen. Het probleem ontstaat vooral doordat de toegepaste herbiciden weinig hechten aan verharde oppervlakken. Bij regen stroomt een aanzienlijk deel van de toegepaste stof weg naar de riolering en/of het oppervlaktewater. Gebruikers zijn overheden (gemeenten, provincies, rijk, waterschappen, Staatsbosbeheer enzovoort) (ongeveer 50%), bedrijven (ongeveer 25%) en particulieren (ongeveer 25%). Dit is weergegeven in figuur 3 (gebruikers) in hoofdstuk 4. Overheden zelf zijn dus een belangrijke doelgroep (vooral gemeenten). 2. Probleemstoffen Het gaat bij deze toepassing om een zeer klein aantal toegelaten middelen. In het verleden hebben de stoffen simazin en diuron ernstige waterkwaliteitsproblemen veroorzaakt. Momenteel is glyfosaat de belangrijkste stof. Ook het afbraakproduct van glyfosaat, AMPA (aminomethylfosfonzuur), is een probleemstof. In de bestrijdingsmiddelenrapportage van 2002 staat dat ook diuron nog steeds een landelijke probleemstof is. Diuron is een herbicide dat niet meer door gemeenten, maar nog wel in beperkte mate in de landen tuinbouw en als vervanging voor tinverbindingen in aangroeiwerende verven op schepen wordt gebruikt. 3. Route Ongeveer 95% van de belasting van het oppervlaktewater van de toepassingen in de sector Openbaar Groen is afkomstig van verhardingen, ongeveer 5% van groenvoorzieningen. Dit is weergegeven in figuur 3 (toepassingen) in hoofdstuk 4. Afspoeling van de verharding naar het water is dus de belangrijkste route. De totaal afgespoelde hoeveelheid varieert van 6 tot 44% van de dosering. De afspoeling neemt toe naarmate er minder infiltratie in de ondergrond kan plaatsvinden en de herbiciden beter oplosbaar zijn. 4. Omvang van de emissie Geschat totaal gebruik herbiciden De bestaande informatie over de afzet en het gebruik van bestrijdingsmiddelen is niet eenduidig. In een brief van het CBS van 19 4 IV Onkruidbestrijding - verhardingen

5 mei 1999 staat een ruwe schatting van het herbicidegebruik per toepassing. CBS komt op een totaal geschat gebruik van minimaal kg en maximaal kg actieve stof per jaar. Het CBS signaleerde destijds een aanzienlijk gat tussen afzet en gebruikscijfers. Hiervoor is geen verklaring te geven. In figuur 1 is aangegeven dat het gebruik van chemische middelen in de sector Openbaar Groen ongeveer 1% is van het totale gebruik in de land- en tuinbouw (dus inclusief fungiciden, insecticiden, etc). Ca. 99% van het bestrijdingsmiddelen gebruik in de sector Openbaar Groen is herbicidegebruik. Het gebruik van glyfosaat op verhardingen voor het jaar 2000 is geschat op ca ton. Het totale gebruik in Nederland is voor dat jaar geschat op ca ton. Belasting oppervlaktewater In kg emissie werkzame stof per jaar is ca. 50% van de belasting van het oppervlaktewater met bestrijdingsmiddelen afkomstig van verhardingen. De andere 50% belasting van het oppervlaktewater met bestrijdingsmiddelen is afkomstig uit de land- en tuinbouw. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% verhardingen&openbaar groen landbouw gebruik belasting Figuur 1. Gebruik van bestrijdingsmiddelen en belasting van oppervlaktewateren. Van het gebruik van bestrijdingsmiddelen op verhardingen is ca. 95% glyfosaat/ampa. Het gaat om ton glyfosaat per jaar dat in het oppervlaktewater terecht komt (dit is inclusief het afbraakproduct AMPA). Wanneer je de belasting met glyfosaat/ampa in totaal beschouwd kan ruwweg gesteld worden dat 70% van de totale belasting afkomstig is van verhardingen, ca. 15% van slootonderhoud en nog eens ca.15% van de gewasteelt. E.e.a. is weergegeven in figuur 2. 5 IV Onkruidbestrijding - verhardingen

6 verhardingen slootonderhoud landbouw Figuur 2. Belasting van oppervlaktewateren met glyfosaat/ampa verdeeld naar toepassing. Van iedere kilogram herbicide die op verhardingen wordt toegepast, stroomt de helft af naar het riool en oppervlaktewater, 30% spoelt uit naar bodem/grondwater, de overige 20% wordt opgenomen door het gewas. Zie ook onderstaande figuur 3 (emissieroute). particulieren bedrijven overheden openbaar groen verhardingen opname gew as bodem&grondw ater riool&oppervlaktew ater 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% gebruikers 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% toepassingen 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% emissieroute Figuur 3. De gebruikers, toepassingen en emissieroutes van bestrijdingsmiddelen in openbaar groen en op verhardingen. Toetsing aan normen In de regionale wateren worden voor glyfosaat de ecologische normen niet overschreden. De aanwezigheid van glyfosaat is op 64 plekken in regionale wateren en in twee grenswateren onderzocht. Op al deze locaties blijft de concentratie onder de ecologische norm (MTR) van 77 µg/l. Er is recent ook een MTR afgeleid voor AMPA. Deze is 79 µg/l. Deze wordt op de meeste locaties niet overschreden. Voor de drinkwaterproductie geldt een veel strenger criterium De grens ligt op grond van het voorzorgsprincipe al bij 0,1 µg/l. Glyfosaat en het afbraakproduct AMPA komen in het Nederlandse oppervlaktewater 6 IV Onkruidbestrijding - verhardingen

7 regelmatig voor in concentraties die hoger zijn dan deze waarde. Op plaatsen waar waterbedrijven oppervlaktewater innemen, kunnen zich dus problemen voordoen. Verschuiving middelen Er is tussen 1985 en 2001 een verschuiving in middelen van simazine via diuron naar glyfosaat opgetreden. Diuron is door 13 respectievelijk 21 waterbeheerders gemeten in 1999 en Het aantal waterbeheerders die diuron hebben aangetoond is sterk afgenomen. Dit komt door het einde van de toelating voor diuron in In 2003 is echter weer vrijstelling verleend voor een aantal toepassingen van diuron. 5. Bedreigde functies Ecosysteem De directe effecten van glyfosaat op het ecosysteem treden waarschijnlijk op in kleinere wateren, zoals stadswateren. In grotere wateren zijn directe effecten op het ecosysteem minder waarschijnlijk, omdat er aanzienlijke verdunning plaatsvindt en glyfosaat wordt omgezet in AMPA. Het is niet bekend wat de chronische effecten zijn bij langdurige blootstelling aan lage doses. Drinkwater Chemische onkruidbestrijding bedreigt niet alleen de ecologische functie maar ook de drinkwaterfunctie. Waterleidingbedrijven hebben problemen met diuron en glyfosaat (inclusief afbraakproducten). Voor de drinkwaterproductie gelden voor deze herbiciden veel strengere normen dan voor de bescherming van de ecologische kwaliteit van het oppervlaktewater (MTR). 6. Relatie met andere bronnen Land- en tuinbouw De totale emissie van herbiciden in Nederland naar oppervlaktewaterwater (2000, als werkzame stof) is als volgt verdeeld: land- en tuinbouw: kg verhardingen: > kg Verhardingen leveren meer dan de helft van de totale emissie (in kg). In een onderzoek in de Bommelerwaard bedroeg het aandeel zelfs 75%. Glyfosaatgebruik is belangrijkste bron AMPA AMPA kan niet alleen gevormd worden uit het herbicide glyfosaat, maar ook uit fosfonaten. Recent is gebleken dat de belangrijkste bron van AMPA in regionale wateren het glyfosaatgebruik in Nederland is. In de grote rivieren is de buitenlandse invoer de grootste bron van AMPA. Wanneer de buitenlandse invoer buiten beschouwing wordt 7 IV Onkruidbestrijding - verhardingen

8 gelaten, is ook hier de glyfosaatemissie altijd een veel belangrijkere bron van AMPA dan de fosfonaatemissie. 7. Technische oplossingen en kosten De bestrijding van onkruid op verhardingen kan vanuit milieuoogpunt het beste gebeuren zonder chemische bestrijdingsmiddelen (glyfosaat), zo blijkt uit de studie die het IVAM in opdracht van het RIZA uitvoerde. Het IVAM heeft vijf werkpakketten vergeleken bij toepassing op 1000 m 2 trottoir: chemische bestrijding met glyfosaat, opgebracht met selectspray en de spuitlans rond obstakels mechanische bestrijding met borstelen, gecombineerd met de bosmaaier rond obstakels mechanische bestrijding met borstelen, gecombineerd met de spuitlans (chemisch) rond obstakels thermische bestrijding met heet water thermische bestrijding met branden Lokale aspecten kunnen eveneens van invloed zijn op de ernst van de milieu-effecten. Daarom is in een aparte studie onderzocht wat de lokale risico s van de chemische bestrijdingsmethode zijn voor organismen in bodem, oppervlaktewater en de rioolwaterzuiveringsinstallatie. Conclusie is dat de alternatieve methoden (borstelen, branden en heet water) ook nadelen hebben voor het milieu. Maar deze zijn kleiner dan de nadelen van de chemische methode voor het watersysteem. De heet-watermethode en chemische bestrijding zijn het minst hinderlijk voor omwonenden en het gemakkelijkst in gebruik. Er zijn dus goede alternatieven qua effectiviteit, milieubelasting (ook andere aspecten dan oppervlaktewater), toepassingsgemak en hinder voor burgers. Diverse gemeenten hebben hiermee jarenlange praktijkervaring opgedaan. Vooral heet water scoort goed. Kosten Het enige bezwaar van alle alternatieven is dat zij duurder zijn dan de chemische onkruidbestrijding (factor 3 7). Het chemische pakket is het goedkoopste, ook als de indirecte kosten voor bijvoorbeeld de zuivering van drinkwater worden meegenomen. Het pakket met heet water is het duurst. De waterleidingbedrijven hebben tussen 1991 en miljoen gulden (244 miljoen euro) uitgegeven in verband met de aanwezigheid van bestrijdingsmiddelen (onder andere diuron) in hun grondstof. De jaarlijkse kosten voor waterleidingbedrijven ten gevolge van de aanwezigheid van bestrijdingsmiddelen in het oppervlaktewater bedroegen ruim 20 miljoen euro voor IV Onkruidbestrijding - verhardingen

9 8. Wet- en regelgeving Toelating bestrijdingsmiddelen Een bestrijdingsmiddel mag pas op de markt worden gebracht of toegepast, als het middel is toegelaten. Het College voor de Toelating van Bestrijdingsmiddelen (CTB) beoordeelt of het middel mag worden toegelaten. Het college gebruikt hiervoor richtlijnen die de overheid heeft opgesteld en die in EU-kader zijn afgestemd. De toelating vindt plaats op grond van de Nederlandse Bestrijdingsmiddelenwet en de Europese harmonisatierichtlijn voor het op de markt brengen van Gewasbeschermingsmiddelen 91/414/EEG en de Europese Biocidenrichtlijn 98/8/EG. De Europese invloed op dit terrein wordt steeds sterker. Voor de beoordeling van het risico voor water wordt in een geschematiseerde modelsituatie een berekening gemaakt van de concentratie van het betreffende bestrijdingsmiddel in oppervlaktewater. Deze berekende concentratie wordt vervolgens vergeleken met het criterium voor de toxiciteit voor waterorganismen. Deze werkwijze is dus anders dan toetsing aan de MTR. Hierdoor kan het gebeuren dat middelen worden toegelaten die niet aan MTR voldoen. Drinkwaterbereiding Nationaal is het beleid gebaseerd op het Waterleidingbesluit van 1984 en het Uitvoeringsbesluit op grond van de Wvo voor oppervlaktewater bestemd voor de bereiding van drinkwater. Het Nederlandse beleid is gebaseerd op EU-richtlijnen: richtlijn 75/440/EEG en de herziene richtlijn betreffende de kwaliteit van voor menselijke consumptie bestemd water (98/83/EG, voorheen 80/778/EEG). In het Waterleidingbesluit van 1984 zijn normen voor bestrijdingsmiddelen in drinkwater opgenomen volgens de Europese richtlijnen. In het Uitvoeringsbesluit op grond van de Wvo zijn dezelfde normen opgenomen voor oppervlaktewater, bestemd voor de bereiding van drinkwater. Deze normen zijn gelijk omdat het uitgangspunt is dat met eenvoudige zuiveringtechnische middelen uit oppervlaktewater drinkwater moet kunnen worden gemaakt. Volgens de kwaliteitseisen geldt voor individuele pesticiden en de bijbehorende afbraakproducten (zogenaamde relevante metabolieten) een maximum waarde van 0,1 µg/l. Voor de som van afzonderlijke pesticiden met een concentratie hoger dan de detectiegrens, geldt een maximumwaarde van 0,5 µg/l. Dezelfde normen van 0,1 en 0,5 µg/l gelden ook voor metabolieten van bestrijdingsmiddelen, die humaan toxicologisch relevant zijn. Deze normen zijn niet gebaseerd op wetenschappelijke (gezondheidskundige) gronden, maar op een voorzorgsprincipe: het is niet wenselijk dat er bestrijdingsmiddelen in drinkwater aanwezig zijn. 9. Beleid Waterkwaliteitsbeleid Nationaal betreft dit de aanpak op grond van de Vierde Nota Waterhuishouding (NW4) en de Wet verontreiniging oppervlaktewater 9 IV Onkruidbestrijding - verhardingen

10 (Wvo). Vanuit de EU wordt de Kaderrichtlijn Water (KRW) de komende jaren hierbij sterk richtinggevend. Gewasbeschermingsbeleid In 2002 is een aanzet gegeven tot een vernieuwing van het gewasbeschermingsbeleid (met Zicht op gezonde teelt ). In deze aanzet was ook een onderdeel gewijd aan gewasbescherming buiten de landbouw. Zicht op gezonde teelt is echter geen vastgesteld beleid, maar heeft geleid tot het in april 2003 getekende Convenant Duurzame gewasbescherming, ondertekend door Rijk, LTO-Nederland, Stichting Natuur & Milieu en VEWIN. Ook een aantal andere partijen, waaronder de Unie van Waterschappen onderschrijven dit akkoord. De overeengekomen afspraken gaan voornamelijk over hoofdlijnen. Er is een hoofdstuk gereserveerd voor niet-landbouwbestrijdingsmiddelen. Het convenant wordt momenteel ingevuld. De nieuwe Nota Duurzame Gewasbescherming en het Besluit Beginselen Geïntegreerde Gewasbescherming zullen begin 2004 uitkomen en van kracht worden. Op dit moment is onduidelijk of en in welke mate de beleidslijn uit Zicht op gezonde teelt (licentie- en scholingsplicht, registratieplicht, scheiding tussen schadelijke en minder schadelijke huis-, tuin- en keukenmiddelen) overgenomen wordt voor de niet-landbouwmiddelen en hoe de verschillende doelgroepen benaderd worden. Uitvoering lagere overheden en doelgroepen Gestimuleerd vanuit de rijksoverheid is in 1997 het Convenant Openbaar Groen getekend. Daarin zijn afspraken vastgelegd over beperking van het gebruik van chemische middelen. Het convenant is ondertekend door waterschappen, provincies, de NS, het ministerie van Defensie en VNG. De evaluatie hiervan, die in 2002 is verschenen, geeft een tamelijk positief beeld. Uit de evaluatie blijkt dat 80% reductie bereikt is. Dit is vooral gerealiseerd bij de toepassing op beplantingen. Bij toepassing op verhardingen is slechts 30% reductie bereikt. Ook is er een groot verschil in resultaat tussen verschillende overheden. Vooral veel gemeenten hebben het laten afweten. Deze evaluatie is gebaseerd op CBS-gegevens over het bestrijdingsmiddelengebruik door gemeenten en andere overheden. Deze cijfers zijn echter veel te laag ingeschat blijkt uit het RIZA-rapport AMPA, inventarisatie van bronnen. Verder is er een informele landelijke werkgroep (Werkgroep bestrijdingsmiddelen volkstuinen en particulieren). Deze wordt voorgezeten door de AVVN (vereniging van volkstuinen), het secretariaat wordt gevoerd door de Unie van Waterschappen. Dit is vooral een platform voor informatie-uitwisseling. Enkele activiteiten die van de grond zijn gekomen, zijn: een enquête onder particuliere gebruikers. voorlichting aan wijkbewoners. scholing. afstemming met de golfbaanbranche. ontwikkeling van een milieukeur terreinen. beperking gebruik binnen deelnemende organisaties. 10 IV Onkruidbestrijding - verhardingen

11 Het beleid binnen Rijkswaterstaat is gericht op een nulgebruik (behalve in situaties waarbij de verkeersveiligheid niet meer te garanderen is). Vooralsnog voeren niet alle directies dit beleid uit. Lagere overheden zijn actief bezig met het onderwerp. Binnen de meeste, per provincie georganiseerde, regioteams diffuse bronnen wordt er aandacht aan besteed. Dit heeft onder meer geresulteerd in: Het handboek voor gifvrij beheer van groen en verhardingen in gemeenten Onkruid vergaat wel! van de provincies Utrecht, Gelderland en Overijssel. Een afwegingskader, dat bijvoorbeeld gebruikt wordt door Hollandse Eilanden en Waarden. Provinciale convenanten Duurzaam Beheer ten aanzien van chemische onkruidbestrijding, bijvoorbeeld in Zeeland. In Friesland hebben iets vrijblijvender bestuurders in 2000 de intentie uitgesproken in 2005 het gebruik van bestrijdingsmiddelen door overheden tot nul terug te brengen. De provincie Noord-Brabant is al jaren actief en stimuleert en ondersteunt gemeenten bij chemievrije onkruidbestrijding op verhardingen. Sommige waterschappen, bijvoorbeeld Regge & Dinkel, proberen gemeenten en gemeentelijke bestuurders te overreden om op verhardingen chemievrij te werken. De ervaringen zijn niet onverdeeld positief. Bij wisseling van bestuurders moet men vaak van voren af aan beginnen. Waterschap Zuiderzeeland heeft in 2002 samen met de provincie Flevoland de gemeenten voorgelicht over alternatieve onkruidbestrijding op verhardingen. Begin 2003 is de gemeenten meegedeeld dat het waterschap chemische onkruidbestrijding op verhardingen vanaf 2004 niet meer zal toestaan. Deze initiatieven richten zich vooral op gebruik in de openbare sector en dan met name op de verhardingen en op voorlichting aan particulieren. De aanpak is over het algemeen gebaseerd op vrijwilligheid. 10. Kaderrichtlijn Water Vanaf 2015 is een goede chemische en ecologische waterkwaliteit vereist. Dit betekent dat er ook voor herbiciden maatregelen nodig zijn om hieraan te voldoen. Het drinkwatercriterium maakt vanaf 2007 onderdeel uit van de KRW. 11. Prognose Emissies Nederland kent sinds juni 1999 een verbod op toepassing van diuron. In 2003 zijn een aantal landbouwkundige toepassingen weer toegelaten op grond van de vrijstellingsregeling. In de grensoverschrijdende 11 IV Onkruidbestrijding - verhardingen

12 wateren, zoals de Maas, blijft de buitenlandse aanvoer van (stoffen als) diuron echter hoog. Maatregelen stroomopwaarts zijn noodzakelijk voor verbetering. De komende jaren wordt geen verbetering verwacht. Voor glyfosaat en AMPA is de prognose voor 2015: geen overschrijding van de MTR, wel overschrijding van de drinkwaternorm. Het aandeel oppervlaktewater als grondstof voor de bereiding van drinkwater stijgt van circa één derde in 2000 naar de helft in Momenteel bedraagt het aandeel ca. 40%. Hierdoor wordt een toename van de kosten voor de zuivering van bestrijdingsmiddelen uit drinkwater verwacht. 12. Lacunes Kennis Om de problematiek van de aanwezigheid van glyfosaat en AMPA in beeld te brengen, zouden deze stoffen op grotere schaal gemeten moeten worden. Momenteel wordt AMPA (metaboliet van glyfosaat) niet veel gemeten door waterbeheerders, terwijl deze stof voor de drinkwaterbereiding een belangrijke parameter is. Gewenst is verder een actualisatie en aanvulling van gebruikscijfers. Een enquête (niet-representatieve steekproef) laat zien dat veel particulieren nog een grote verscheidenheid aan schadelijke middelen gebruiken. Een onderzoek van Reinwater onder hoveniers wijst ook op een breder verbruik van middelen. Ook hier is nader onderzoek noodzakelijk. Nader onderzoek is ook nodig naar de toepassing van verboden middelen, bijvoorbeeld door screening van lozingen op verboden middelen, zoals diuron. Aanpak Niet alle actoren ervaren het gebruik van bestrijdingsmiddelen op verhard oppervlak (tegen onkruid) als een belangrijke diffuse bron. Dit komt vooral doordat het MTR niet wordt overschreden. Overschrijding van het drinkwatercriterium is blijkbaar onvoldoende legitimerend. Evenmin zijn gebruikers kennelijk onder de indruk van het grote aandeel (>50%) in de belasting van het oppervlaktewater met bestrijdingsmiddelen en het feit dat het een vermijdbare emissie betreft. Er zijn bewezen alternatieven. Deze worden niet verkend. Ook treedt er terugval op: door de hogere kosten verlaat een aantal partijen na verloop van tijd weer het gebruik van alternatieven en valt terug op de vertrouwde, gemakkelijker toe te passen meer schadelijke middelen. Dit vormt een knelpunt in de aanpak. Met actoren moet overeenstemming worden bereikt over een aanpak die duurzaam is (ook op lange termijn standhoudt). 12 IV Onkruidbestrijding - verhardingen

13 Er is meer inzicht nodig in welke instrumenten/maatregelen kansrijk zijn. Daarbij moet gekeken worden welke knelpunten en/of tekortkomingen men bij de uitvoering met het bestaande instrumentarium ondervindt. Er zou meer zicht moeten komen op de manier waarop beleid en uitvoering elkaar kunnen versterken. Te denken valt aan: - bruikbaarheid Wvo, Wm en aansluitvergunning; - in ontwikkeling zijnde Amvb s kleine lozingen; - handhavingsaspecten die bij de uitvoering optreden; - mogelijke verschillen die tussen de verschillende doelgroepen kunnen/zullen bestaan; - financiële consequenties en bijzondere situaties, bijvoorbeeld bij monumenten. Ondanks dat er in een groot deel van het land ervaring opgedaan is met maatregelen en afspraken om emissies naar water en bodem te voorkomen en/of te verminderen, is het probleem nog niet opgelost. Diverse waterkwaliteitsbeheerders hebben behoefte aan een minder vrijblijvend instrumentarium. 13. Beleidsaanbevelingen Voor de aanpak van de bron grote rivieren is internationaal overleg nodig. Door Nederland zijn recent initiatieven genomen om ook in internationale fora dit probleem aandacht te geven. Bijvoorbeeld het voorstel voor opstellen van aanbevelingen en een beslisboom ten behoeve van EU 91/414, afstemming t.b.v de KRW, inbreng in internationaal Rijnoverleg. Invulling geven aan de beleidsvoornemens in de nieuwe nota Duurzame Gewasbescherming. Daarin wordt aangekondigd dat de omvang van het probleem van bestrijdingsmiddelen voor drinkwater binnen enkele jaren substantieel moet verminderen (80% minder probleem in 2010 en opgelost in 2015 waarmee de KRW doelstelling wordt gerealiseerd). Er is een evaluatie nodig van de kansrijke instrumenten/maatregelen. Daarbij moet gekeken worden welke knelpunten en/of tekortkomingen men bij de uitvoering met het bestaande instrumentarium ondervindt. Om de problematiek van de aanwezigheid van glyfosaat en AMPA in beeld te brengen, zouden deze stoffen op grotere schaal gemeten moeten worden. De gebruiksgegevens zijn bijna vijf jaar oud en indicatief. Actualisatie en aanvulling zijn daarom gewenst. Invulling geven aan het wegwerken van de lacunes in kennis en aanpak. (Zie hoofdstuk Lacunes). 13 IV Onkruidbestrijding - verhardingen

14 14. Meer informatie Bronnen van AMPA op rij gezet. D.F. Kalf en R.P.B. Berbee. RIZAwerkdocument nr x (2002). AMPA; inventarisatie van bronnen in Nederlands oppervlaktewater. Dr. N. Staats, Ing. R. Faasen en Ing. D.F. Kalf. IVAM BV en RIZA ISBN Beslisfactoren voor onkruidbestrijding op verhardingen LCA, risicoanalyse, kostenanalyse en hinderbeleving. R.J. Saft en dr. N. Staats. IVAM Environmental Research BV en Chemiewinkel/Universiteit van Amsterdam (2002). Steunpunt Bestrijdingsmiddelenrapportage Commissie Integraal Waterbeheer Werkgroep 4 Water en Milieu. Het voorkomen van bestrijdingsmiddelen in het Nederlands oppervlaktewater in de jaren 1999 en (2002) 14 IV Onkruidbestrijding - verhardingen