Afwegingskaders. Doel DOB-project. Emissie draagt bij aan normoverschrijding. Beginsel-ethiek Religie, intrinsieke waarden,...

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Afwegingskaders. Doel DOB-project. Emissie draagt bij aan normoverschrijding. Beginsel-ethiek Religie, intrinsieke waarden,..."

Adriaan Jacobs
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

Een afwegingskader voor chemische en mechanische bestrijding van zeer lastige waterplanten: wat leren we van onkruidbeheer op

Bert Lotz Afwegingskaders Beginsel-ethiek Religie, intrinsieke waarden, Gevolg-ethiek Afweging van voor- en nadelen Criteria, draagvlak

emissie 1993: probleem diuron >> verschuiving naar glyfosaat Vuistregel verhardingen (vóór 2005): 2 procent van totaal gebruik gbm Ca 80

(RWZI/AWZI) Emissie draagt bij aan normoverschrijding Chemische onkruidbestrijding op verhardingen is een belangrijk knelpunt bij de

MCPA: normoverschrijdingen Ecologische risico s (MTR) van deze middelen op verhardingen spelen (nog) geen rol gebruik conform huidige

1 Een afwegingskader voor chemische en mechanische bestrijding van zeer lastige waterplanten: wat leren we van onkruidbeheer op verhardingen? Bert Lotz Afwegingskaders Beginsel-ethiek Religie, intrinsieke waarden, Gevolg-ethiek Afweging van voor- en nadelen Criteria, draagvlak Voorbeelden: Gentech in de landbouw Onkruidbeheer op verhardingen Wat leren van de verhardingen? Helicopter-view Knelpunt: vooral verhardingen geven emissie 1993: probleem diuron >> verschuiving naar glyfosaat Vuistregel verhardingen (vóór 2005): 2 procent van totaal gebruik gbm Ca 80 % van belasting oppervl water VEWIN en Monsanto Juridisch traject Geborgd systeem voor duurzame toepassing Zuivering- installatie (RWZI/AWZI) Emissie draagt bij aan normoverschrijding Chemische onkruidbestrijding op verhardingen is een belangrijk knelpunt bij de drinkwaterproductie uit oppervlaktewater in Nederland Afspoeling van verhardingen De norm ligt op 0,1 microgram per liter Glyfosaat en MCPA: normoverschrijdingen Ecologische risico s (MTR) van deze middelen op verhardingen spelen (nog) geen rol gebruik conform huidige toelating Doel DOB-project Reductie emissie glyfosaat van verhardingen Geen overschrijding drinkwaternorm Toepassingen in een geborgd systeem Integratie preventie, niet-chemisch, chemisch Geen chemisch op kritieke plaatsen, momenten Stimulering planning en preventie 1

Emissie monitoring Alblasserdam 2002/03 Neerslag en glyfosaat afspoeling Flow rate proportional sampling test quarters 2002+2003 % run off 6 5 4 3 2 1 0 y = 25277x -08426 R 2 = 05398 0 5 10 15 Days

Onkruidbeeld gedurende seizoen goed # onkruidbestrijding / seizoen 1 tot 3 Herbicidereductie vergeleken met praktijk - 15 to - 74 % Kwaliteit oppervlaktewater conc Glyf << MTR Glyfosaat gedetecteerd

Resultaat ---------------------------------------------------------------------------------------------- Innamepunten oppervlaktewater voor drinkwater-productie Onkruidbeeld gedurende seizoen goed #

2 Emissie monitoring Alblasserdam 2002/03 Neerslag en glyfosaat afspoeling Flow rate proportional sampling test quarters % run off y = 25277x R 2 = Days between treatment and rain Samenvatting DOB-resultaten 2002 en 2003 LCA studie 2001 Parameter Resultaat Onkruidbeeld gedurende seizoen goed # onkruidbestrijding / seizoen 1 tot 3 Herbicidereductie vergeleken met praktijk - 15 to - 74 % Kwaliteit oppervlaktewater conc Glyf << MTR Glyfosaat gedetecteerd in worst case samples 14 % Kosten DOB systeem Rel tot standard praktijk + 10 tot 25 % Rel tot niet-chemische methoden 4 to 10 x minder duur Samenvatting DOB-resultaten 2002 en 2003 Parameter Resultaat Innamepunten oppervlaktewater voor drinkwater-productie Onkruidbeeld gedurende seizoen goed # onkruidbestrijding / seizoen 1 tot 3 Herbicidereductie vergeleken met praktijk - 15 to - 74 % Kwaliteit oppervlaktewater conc Glyf << MAR Glyfosaat gedetecteerd in worst case samples 14 % Kosten DOB systeem Rel tot standard praktijk + 10 tot 25 % Rel tot niet-chemische methoden 4 to 10 x minder duur 2

3 Inzoomen op twee punten Glyfosaat, jaargem concentratie in Maas (bron: Riwa Maas) 025 Glyfosaat (µ/l) Jaar 2009: 6/18 > 0,1 2010: 1/7 > 0,1 Norm Norm Glyfosaat (µ/l) Glyfosaat, jaargem concentratie in de Maas Jaar Norm Monitoring rivierwater RIWA Maas Maas en zijrivieren Metingen en modelstudies Nederland draagt ca 50% bij aan de glyfosaatbelasting van de Maas Dieze Neerbeek Jeker Niers Roer Geleen- beek Geul AMPA, jaargem concentratie in de Maas AMPA (µ/l) Jaar Invoering DOB in praktijknetwerken Brabant, Zeeland en Utrecht Voorlichting & Advisering Registratie middelverbruik via DOB registratie module Glyfosaat: 50% reductie MCPA: 75% reductie 3

DOB methode in het kort Afgewogen keuze s maken mbt Balans streefbeelden,

beheerders en uitvoerders Geïntegreerde aanpak Eén methode aanpak niet meer

transparante organisatie Planning, registratie, certificering Hulpmiddelen van

aannemer/uitvoerder Tips Preventie, organisatie en omgaan met

(wwwdob-verhardingennl) Inzoomen op enkele DOB richtlijnen DOB-richtlijn:

die op minder dan 1 m afstand van oppervlaktewater liggen (langs grachten,

Gebruik niet-chemische methoden of onkruidbestrijker DOB-richtlijn: Neerslag

de kans op neerslag meer dan 40% is Raadpleeg een erkende weervoorspelling (bv

Neerslag-criterium Verbeterde selectieve toedienings-technieken Gebruik geen

4 DOB methode in het kort Afgewogen keuze s maken mbt Balans streefbeelden, methoden, effectiviteit, milieu-effecten en kosten Door bestuurders, beheerders en uitvoerders Geïntegreerde aanpak Eén methode aanpak niet meer van deze tijd Maatwerk niet per se chemisch bestrijden Professionele en transparante organisatie Planning, registratie, certificering Hulpmiddelen van het DOB systeem Richtlijnen voor terreineigenaar/gemeente Richtlijnen voor aannemer/uitvoerder Tips Preventie, organisatie en omgaan met onkruidstreefbeelden Hulpmiddelen Handboek, Weerfax, registratiemodule Website (wwwdob-verhardingennl) Inzoomen op enkele DOB richtlijnen DOB-richtlijn: Verhardingen langs water Geen inzet van bestrijdingsmiddelen Op verhardingen die op minder dan 1 m afstand van oppervlaktewater liggen (langs grachten, kanalen ed) Op verharde dijklichamen die schuin aflopen naar rijkswater Gebruik niet-chemische methoden of onkruidbestrijker DOB-richtlijn: Neerslag Gebruik geen herbiciden als er binnen 24 uur >1 mm neerslag wordt voorspeld en de kans op neerslag meer dan 40% is Raadpleeg een erkende weervoorspelling (bv DOBweerfax of DOB online) Criteria machinespecifiek Uitzonderingen Neerslag-criterium Verbeterde selectieve toedienings-technieken Gebruik geen herbiciden als er binnen 15 uur neerslag wordt voorspeld Onkruidbestrijkers Gebruik geen herbiciden als er binnen 6 uur neerslag wordt voorspeld 4

Abiotische uitputting 1 Broeikaseffect 1 Ozonlaag aantasting 1 Smogvorming 1 Ecotoxiciteit water 1 Ecotoxiciteit terrestrisch 1 Humane toxiciteit 1 Verzuring 1

middel verbruik Glyfosaat Bovengrens: 720 g as/ha half-open verharding/jaar (= 2 l Roundup Evolution) Per ronde niet meer dan 360 g as MCPA Alleen pleksgewijs

stroomopwaarts Afhankelijk van stroomrichting Stroomsnelheid Barometer Duurzaam Terreinbeheer Barometer: up-to-date blijven in vergelijken Toon werkbalken

op verhardingen (paar uitzonderingen) Brons: onkruidbestrijding verhardingen volgens DOB richtlijnen Toepassers glyfosaat (aannemer/hoveniers) 35E-07 30E-0707

Glyfosaat Afwegingskader: Wat leren we van DOB?

5 Abiotische uitputting 1 Broeikaseffect 1 Ozonlaag aantasting 1 Smogvorming 1 Ecotoxiciteit water 1 Ecotoxiciteit terrestrisch 1 Humane toxiciteit 1 Verzuring 1 Aquatische vermesting 1 Terrestrische vermesting DOB-richtlijn: Herbiciden DOB-richtlijn: Innamepunten oppervlaktewater Streef naar zo min mogelijk middel verbruik Glyfosaat Bovengrens: 720 g as/ha half-open verharding/jaar (= 2 l Roundup Evolution) Per ronde niet meer dan 360 g as MCPA Alleen pleksgewijs bij specifieke probleemonkruiden Bovengrens: 50 g ai/ha half-open verharding/jaar Streef naar max 1 ronde per 2 jaar Geen chemische bestrijding Binnen 10 km stroomopwaarts Afhankelijk van stroomrichting Stroomsnelheid Barometer Duurzaam Terreinbeheer Barometer: up-to-date blijven in vergelijken Toon werkbalken Terreineigenaar (gemeenten/grote bedrijven) Goud: duurzaam beheer (openbare) ruimte Zilver: geen gebruik bestrijdingsmiddelen in openbaar groen, sportvelden en op verhardingen (paar uitzonderingen) Brons: onkruidbestrijding verhardingen volgens DOB richtlijnen Toepassers glyfosaat (aannemer/hoveniers) 35E-07 30E E-07 20E E-07 10E E E+00 Grafiek 2: Score per methode (genormaliseerd, gewogen) Invoerscherm Grafiek 1 weegfactor Certificaat Toepassing Glyfosaat Afwegingskader: Wat leren we van DOB? Herbicides to control Water Hyacinth Duidelijk probleem Naast elkaar zetten van alternatieven Criteria waaraan moet worden voldaan Kwantitatieve kennis van belangrijkste processen Een struktuur voor ondersteuning en borging Dynamisch proces, verdere verduurzaming INTITUTE OF APPLIED ECOLOGY FAFU 5

6 Afwegingskader: Wat leren we van DOB? Duidelijk probleem Naast elkaar zetten van alternatieven Criteria waaraan moet worden voldaan Welk beheerdoel? Welke effectiviteit/kosten? Welke waterkwaliteit/milieu-impact? Kwantitatieve kennis belangrijkste processen Een struktuur voor ondersteuning en borging Dynamisch proces, verdere verduurzaming Afwegingskader: Wat leren we van DOB? Duidelijk probleem Naast elkaar zetten van alternatieven Criteria waaraan moet worden voldaan Kwantitatieve kennis belangrijkste processen Ecologische impact Mogelijkheden compartimenten Bestrijkers? Australische vinding: hydrogel diquat (Harper)? Een struktuur voor ondersteuning en borging Dynamisch proces, verdere verduurzaming Conclusie afwegingskader lastige waterplanten Afwegingen moeilijker dan op verhardingen Met een aantal partijen eens kijken of er behoefte is aan de ontwikkeling van een afwegingskader voor mechanische en chemische bestrijding? 6

Vergelijkbare documenten

Bioherbiciden: is het iets of is het niets?

Bioherbiciden: is het iets of is het niets? Corné Kempenaar & Chris van Dijk Boskoop, 29 augustus 2013 Even voorstellen Plant Sciences Group, PPO/PRI Wageningen Campus Wageningen Campus Onkruidbestrijding