Veronica, Ereprijs. o 2 Kelkslippen aan de voet niet of nauwelijks hartvormig, elkaar in de vruchttijd niet of nauwelijks opzij duwend 3

Transcriptie

1 Vernica, Ereprijs Ereprijsjes (Vernica) zijn verwegend laagblijvende planten van wie je de fraaie lichtblauwe blemen van het vrege vrjaar tt laat in de zmer langs bsranden, in weiden, langs wegbermen f in bsbdems kunt tegenkmen. De blemen bestaan altijd uit 4 krnbladen die meestal blauw, wit f rze zijn. De krnbuis is altijd znder spr f uitzakking aan de vet. De meeldraden zijn uitstekend en de bladen tegenverstaand f bvenaan verspreid, nit lijnvrmig. Vaak zijn de srten niet eenduidig te determineren. Ik wil hiermee prberen een helder verzicht van de srten geven. 1 Blemen in eind- f kselstandige trssen, deze duidelijk gescheiden van de rest van de plant; alle blemen aan de vet met kleine schutbladen die sterk verschillen van gewne bladen 14 - Bleiwijze niet f nauwelijks afgescheiden van de rest van de plant; blemen alleenstaand (f sms met 2 bijeen) in de ksel van gewne bladen f van schutbladen waarvan de nderste nauwelijks van de gewne bladen verschillen, terwijl de verige naar de tp geleidelijk kleiner wrden 2 2 Kelkslippen aan de vet niet f nauwelijks hartvrmig, elkaar in de vruchttijd niet f nauwelijks pzij duwend 3 - Kelkslippen hartvrmig, de randen in de vruchttijd tegen die van de naburige kelkbladen aandrukkend en elkaar naar buiten buigend. Bladen in mtrek rndachtig f iets niervrmig 3-5 (7) lbbig met grte middenlb. Dsvrucht min f meer blvrmig aan de randen ingesnerd, daardr gelbd. Blemkrn 2-2,5mm breed, lichtblauw f lila. Algemeen in heel Nederland. Vernica hederiflia, klimpereprijs Vernica hederiflia, klimpereprijs 1

2 geheel wit, kelkbladen kleiner en stmp, gehele plant en vrucht bezet met lange haren. Zeer zeldzaam alleen bij Hek van Hlland en Nijmegen. Vernica cymbalariar, schijnklimpereprijs Vernica cymbalariar, schijnklimpereprijs Middelste en bvenste stengelbladen handvrmig (3-7 spletig) f geveerd 4 - Alle stengelbladen gaafrandig tt getand 5 4 en bvenste bladen handvrmig (3-7) gespleten. Onderste schutbladen 3 delig blemkrn 6-9mm breed. Dsvrucht even breed als lang, in Nederland zeer zeldzaam, alleen in Limburg en langs de IJssel, Vernica triphylls, handjesereprijs 2

3 Vernica triphylls, handjesereprijs - Middelste en bvenste stengelbladen veerdelig. Blemkrn 2mm breed. Dsvrucht hger dan lang mgekeerd hartvrmig, In Nederland zeer zeldzaam, slechts p een plek in de duinen bij Blemendaal, Vernica verna, kleine ereprijs Vernica verna, kleine ereprijs 5 Blemsteel in de vruchttijd minder dan 1,5 x z lang als het schutblad. Blemkrn tt 8mm breed. Stijl tt 1,5 mm (1,8) lang. Vruchtlbben mhg gericht 7 Blemsteel reeds bij het afvallen van de blemkrn 2-3 x z lang als zijn schutblad. Blemkrn 8-15mm breed. Stijl 2-4mm lang 6 3

4 6 plant verblijvend, p de meeste knpen wrtelend. Bladen rnd (nier) vrmig, 5-10mm lang, gekarteld. Bladsteel 10-2mm lang. Kelkbladen 3-5mm lang. Plant in Nederland nit vruchtzettend, in heel Nederland algemeen, Vernica filifrmis, draadereprijs Vernica filifrmis, draadereprijs - Plant 1 jarig niet f p slechts enkele knpen wrtelend. Bladen eirnd, meer dan 1cm lang diep getand. Bladsteel 3-8mm lang. Kelkbladen 5-7mm lang. Vruchtlbben sterk zijwaards uitgegreid daardr stmphekig ingesneden, in heel Nederland algemeen, Vernica persica grte ereprijs 4

5 Vernica persica grte ereprijs 7 plant behaard, bvenaan k met klierharen. Bladen gekarteld. 9 - Plant kaal f naar bven met kleine zittende klieren. Bladen gaafrandig f zwak gekarteld. 8 8 Plant verblijvend. Stengel kruipend aan de tp pstijgend. Bladen ngeveer cirkelvrmig tt elliptisch. Stijl even lang als de drvrucht. Blemkrm blauwachtig wit, blauw geaderd. Tt 25cm hg. In heel Neder land algemeen. Vernica serpylliflia, tijmereprijs Vernica serpylliflia, tijmereprijs 5

6 - Plant 1 jarig. Stengel rechtpstaand. Bladen langwerpig tt mgekeerd eirnd. Stijl krter dan 0,5mm f ntbrekend. Blemkrn lichtblauwe f witachtig. Zaden met 1 vlakke en 1 iets blle zijde. Zeldzaam in Nrd- en Ost Nederland. Vernica peregrina, vreemde ereprijs Vernica peregrina, vreemde ereprijs 9 Vruchtstelen teruggebgen 12 - Vruchtstelen rechtpstaand Schutbladen krter dan tt even lang als de vruchtstelen 11 - Schutbladen veel langer dan de vruchtstelen. Vruchtstelen duidelijk krter dan de vrucht. Kelk na de blei vergrt tt 7mm. Blemkrn 2-3mm breed. Dsvrucht mgekeerd hartvrmig. In heel Nederland algemeen. Vernica arvensis, veldereprijs 6

7 Vernica arvensis, veldereprijs 11 vruchtstelen weinig langer dan de vruchtkelk. Dsvrucht langer dan breed, tt hgstens 1/8 ste ingesnede. Zeldzaam in Ost Nederland. Vernica praecx, vrege ereprijs Vernica praecx, vrege ereprijs Vruchtstelen 2-3 keer z lang als de vruchtkelk. Dsvrucht breder dan lang. Slechts p een plek in Brabant. Vernica aciniflia, Steentijmereprijs 7

8 Vernica aciniflia, Steentijmereprijs 12 Vrucht met zeer krte gewne haren (lep!) en lange klierharen. Blemkrn blauw, de nderste lip lichter van kleur. 13 Vrucht alleen met ngeveer even lange klierharen bezet. Blemkrn 5-8mm breed, witachtig blauw geaderd. De bvenste slip blauw, sms rze. Kelkslippen eirnd. Vrij zeldzaam in Ost Nederland. Vernica agrestis, akkerereprijs 8

9 Vernica agrestis, akkerereprijs 13 Kelkslippen breed eirnd, spits tt tegespitst nder de vrucht de randen bedekkend, Zwak behaard. Stijl 1,5mm lang. Bladen dnkergren, meestal glanzend, eirnd en diep gekarteld, gezaagd. Blemkrn 5-8mm breed, dnkerblauw f met witte nderlip. Zeer zeldzaam in Ost Nederland. Vernica plita, Gladde ereprijs Vernica plita, Gladde ereprijs - Kelkslippen langwerpig-spatelvrmig, stmp, nder de vrucht elkaar niet met de randen bedekkend, vral aan de vet sterk behaard. Bladen dfgren, vrijwel rnd tt langwerpig, ndiep gekarteld. Blemkrn 3-4mm breed, eenkleurig dnkerblauw. Zeer zeldzaam in Ost Nederland. Vernica paca, dffe ereprijs 9

10 Vernica paca, dffe ereprijs 14 Trssen in de ksels van de bvenste bladen. Krnbuis veel krter dan 2mm, breder dan hg 16 - trssen eindelings, lang en dichtblemig. Krnbuis langer dan 2mm, langer dan breed Bladen bij de basis het breedst, tegenverstaand f in kransen van 3 f 4, aan beide zijden kaal tt schaars behaard, scherp en aan de vet dubbel gezaagd, de tanden spits tt tegespitst. Bleiwijze znder klierharen. Zeer zeldzaam vral in Limburg. Vernica lngiflia, lange ereprijs 10

11 Vernica lngiflia, lange ereprijs Bladen p 1/3 f hger het breedst, tegenverstaand, aan beide zijden zacht behaard, gekarteld tt gezaagd, de tanden stmp, bvenaan gaafrandig. Bleiwijze met klierharen p kelk en schutbladen. Zeer zeldzaam vral in Limburg. Vernica spicata, aarereprijs Vernica spicata, aarereprijs 16 stengel en bladen behaard, bladen rndachtig tt langwerpig 20 - Stengel en bladen kaal, zelden behaard en dan de bladen lijn tt lancetvrmig trssen meestal tegenverstaand, in de ksel van beide bladen van een bladpaar 18 - trssen meestal alleen in de ksel van een blad van een bladpaar. Bladen lijn tt lancetvrmig, spits, zittend, iets gezaagd tt gaafrandig, Vernica scutellata, schildereprijs 11

12 Vernica scutellata, schildereprijs 18 bladen zittend, half stengelmvattend, langwerpig tt lancetvrmig, sms breder, spits, fijn gezaagd tt gaafrandig. Stengel meestal enigszins vier kantig, sms vrijwel rnd 19 - Bladen alle krtgesteeld, rndachtig tt langwerpig, stmp, gekarteld tt gaafrandig. Stengel rlrnd. In heel Nederland algemeen. Vernica beccapunga, beekpunge 12

13 Vernica beccapunga, beekpunge 19 Blemkrn lila tt blauw met paarse lijntjes. Blemstelen na de blei een scherpe knik met de as van de bleiwijze makend. Schutbladen lijnvrmig tt spits. Klelkslippen eirnd. In heel Nederland vrij algemeen. Vernica anagallis-aquaticas, blauwe waterereprijs Vernica anagallis-aquaticas, blauwe waterereprijs 13

14 - Blemkrn lichtrze met dnkerrze aderen. Blemstelen na de blei in een vrijwel rechte hek met de as van de bleiwijze. Schutbladen lancetvrmig minder spits. Kelkslippen elliptisch tt langwerpig. In heel Nederland vrij algemeen. Vernica catenata, Rde waterereprijs Vernica catenata, Rde waterereprijs 20 Kelk altijd 4 slippig 22 - Kelk meestal 5 slippig, de vijfde slip meestal veel krter dan de andere, zelden ntbrekend Stengels rechtpstaand f pstijgend. Bladen eirnd tt langwerpig met hartvrmig afgernde vet en meestal vlakke rand, diep gekarteld-gezaagd. Blemkrn 8-10mm breed. Kelk en vrucht meestal behaard. In heel Nederland zeldzaam. Vernica austriaca ssp teucrium, brede ereprijs 14

15 Vernica austriaca ssp teucrium, brede ereprijs - Stengels liggend, alleen aan de tp pstijgend. Bladen langwerpig tt lijnvrmig met meestal een afgernde tt wigvrmige vet en naar achteren pgerlde rand. Meestal ndiep getand tt gaafrandig. In Nederland alleen in de uiterwaarden bij Zwlle. Vernica prstrata, liggende ereprijs 15

16 Vernica prstrata, liggende ereprijs 22 Bladsteel 0-6mm lang. Trssen dicht tt veelblemig. Dsvrucht rndachtig evenlang als breed. Bladen eirnd tt langwerpig f mgekeerd eirnd 23 - bladsteel 7-15mm lang. Trssen ijl, armblemig. Dsvrucht elliptisch tt niervrmig, breder dan lang, pvallend sterk afgeplat. Stengel liggend f pstijgend vaak aan de vet wrtelend, rndm behaard. Bladen rndachtig tt eirnd. In Nederland vrij algemeen. Vernica mntana, bsrereprijs Vernica mntana, bsrereprijs 23 stengel rechtpstaand f pstijgend met 2 rijen haren, zelden rndm behaard. Maar dan tch met 2 dichter behaarde rijen. In heel Nederland algemeen. Vernica chamaedrys, gewne ereprijs 16

17 Vernica chamaedrys, gewne ereprijs - Stengel kruipend, aan de tp pstijgend, rndm gelijkmatig behaard. Blemkrn lichtblauwe, dnkerder geaderd. Dsvrucht langer dan breed. In heel Nederland algemeen. Vernica fficinalis, mannetjesereprijs 17

18 Vernica fficinalis, mannetjesereprijs Veel plezier en succes bij het determineren van deze fraaie en dankbare srten! Kjell Nilsen 18