Hoe versnellen we de energietransitie in Brabant?

Transcriptie

1 Hoe versnellen we de energietransitie in Brabant? Breda, 30 November 2016 twitter.com/janrotmans

2 We leven NIET in tijdperk van verandering maar in een verandering van tijdperken Hengelo, 25 Augustus 2016 twitter.com/janrotmans

3 KANTELPUNT

4 TRANSITIE NAAR DUURZAME ENERGIE Opbouw van duurzame energie INHOUD Voorontwikkelingfase Doorontwikkelingfase Fossiel Duurzaam Centraal Decentraal Top-down twitter.com/janrotmans KANTELPERIODE Bottom-up WE ZITTEN HIER Tijd

5 CHAOS

6 Rechtszaken over Energie aan orde van de dag

7 Boze Groningers Protesteren Tegen Gaswinning Groningen als pinautomaat van de Randstad

8

9 65 Hoogleraren pleiten voor sluiten van alle kolencentrales in Nederland

10

11

12 Ik kan bijna geen kant op, INHOUD alles wat ik doe wordt getoetst door de rechter twitter.com/janrotmans Henk Kamp

13 Lokale Energie Initiatieven

14 Parijs Klimaat Akkoord: Historisch Kantelpunt

15 Klimaat Akkoord als Kantelpunt de wereld heeft gekozen voor duurzame energie de wereld heeft gekozen voor een schone economie de wereld heeft scherpe klimaatdoelen geformuleerd

16

17 Dow Jones US Coal Index Koersval sinds 2008 is 25%

18 Mondiale Tweedeling Oude Economie fossiele energie koolstof gebaseerd lineair centraal incrementele innovatie Nieuwe Economie duurzame energie groene grondstoffen circulair decentraal radicale innovatie

19 RENDEMENT VAN NIEUWE ECONOMIE Elke geïnvesteerd in de NIEUWE economie LEVERT 3 rendement op voor economie INHOUD innovatie werkgelegenheid structuurversterking twitter.com/janrotmans Elke geïnvesteerd in de OUDE economie KOST de samenleving 2 PBL, 2013

20 Fossiele Afbraak fossiele energie geassocieerd met financieel risico globale de-investering in fossiel energie gestrande fossiele voorraden en investeringen

21 transitie naar nieuwe economie is lastig en heftig

22 Transitie Macht Belangen Geld

23 Machts Middelen Fossiel Regime wetten en regels: vel wegwijzers richting fossiele energie financiën: 1000 miljard $ per jaar subsidie lobby: duizenden lobbyisten in Brussel framing: windmolens draaien op subsidie

24 tempo waarin Europa windmolenparken en zonnepanelen installeert, moet worden vertraagd. De situatie is onhoudbaar, het ruïneert onze business Gérard Mestrallet, CEO GDF/Suez

25 Turbulentie 1 jaar geleden: hoge olieprijs nu: extreem lage olieprijs 2 jaar geleden: nieuwe duurz. cap. > fossiele nieuwe cap. 3 jaar geleden: schaliegas revolutie nu: investeerders trekken zich terug 4 jaar geleden: Fukushima nu: nucleaire verdeeldheid

26 Grote Energiebedrijven gaan Failliet

27 Beurwaarde RWE Koersval sinds 2008 is 90%

28 Olie Prijs Daling Olieprijs sinds 2011: 70%

29 Indicatoren Kantelpunt kolencentrales worden wereldwijd uitgefaseerd ontkoppeling van economische groei en CO2-emissies zonne-energie 80% goedkoper dan 7 jaar geleden grid parity: zon & wind concurreren met fossiel in veel regio s sinds 2013 is er meer schone energie geïnstalleerd dan fossiel

30

31

32 Nederland Sukkel van Europa

33 Duurzame energie in 2020 gratis en per abonnement Netbeheerders

34 Wenkend Perspectief: Nederland in 2036

35

36 2000 windmolens op land en zee na 25 jaar! windmolens nodig

37

38 1 GW zonne-energie [4.5 miljoen panelen] 1500 voetbalvelden na 15 jaar! 50 GW nodig [ voetbalvelden]

39

40

41 m² groene daken in Rotterdam na 8 jaar!

42

43 10 biobased woningen na 5 jaar!

44

45

46 twitter.com/janrotmans

47 MOOIE WIJKEN COMFORTABEL WONEN GEZOND WONEN BLIJE MENSEN

48 1000 NOM-woningen na 5 jaar! Nog 7 miljoen te gaan

49

50 Circulair Gebouw in Duiven niets is nieuw in Liander gebouw wedergeboorte van een bestaand gebouw 80% van oude gebouw is hergebruikt toegevoegde materialen gerecycled toiletpotten, werkkleding verpulverd tot isolatie materialenpaspoort

51 2 circulaire gebouwen na 5 jaar!

52 Conclusie: het moet 10 keer sneller

53 Energietransitie in Brabant

54 Duurzaamheids Opgave Brabant gebouwde omgeving warmtenet geothermie elektrisch vervoer biobased/circulair

55 Wat is het optimale Schaalniveau? lokaal regionaal provinciaal

56 Tour d Horizon Uden TIlburg Den Bosch Breda Helmond Waalwijk Eindhoven

57 Gebeurt veel lokaal, wel tandje bij nog te kleinschalig ontbreekt aan opschaling weinig geleerd van elkaar meer ambitie!

58

59 Smart Grids Lombok slimme laadpalen kunnen elektrische auto s laden én ontladen, zodat de auto s woningen van energie kunnen voorzien. Laadpaal-Auto-Woningen driehoek In de Utrechtse wijk Lombok worden autobatterijen van elektrische auto s gebruikt als kleine energiecentrale voor de opslag van zelf opgewekte zonenergie

60 Gebouwde Omgeving

61 Verduurzamen Woningen Brabant 1 miljoen woningen energieneutraal maken 1 miljoen woningen van het gas af 45% huurwoningen en 55% koopwoningen in 2036 woningvoorraad energieneutraal

62 Energieneutrale Woningen in 20 jaar 1 miljoen woningen energieneutraal gemiddeld woningen per jaar beginnen met per jaar, opschalen levert regionale banen per jaar op

63 Brabants Convenant NOM Ondertekening in

64 geef morgen kantoorruimte aan de Stroomversnelling en realiseer NOM-woningen voor 2021

65 Warmtenet / Geothermie nodig, wel in combinatie met decentraal anders fossiele lock-in voor 50 jaar geothermie interessant voor landbouw

66 Elektrisch Vervoer

67 Schone Bus komt er aan! in december in Eindhoven: 43 elektrische bussen in december in Venlo: 16 elektrische bussen in januari op Wadden: 14 elektrische bussen concessie is belangrijk

68 Schoon Vervoer in Brabant in 2022 schoon openbaar vervoer in Brabant provincie kan dat stimuleren via concessie gemeenten nemen het initiatief

69 Biobased Economie

70 Biobased Connections Amsterdam - Energy - Chemical Biodelta South- Wing - Chemical - Energy - Biotech - Greenport - Rotterdam Port Biobased Delta - Agro - Chemical (aromatics) Northern cluster - Agro - Paper - Chemical - Energy - Eems Port BBE Innovation Cluster East - Energy - Biocoatings - Fibres and yams - Paper Biobased Limburg - Chemical - Medical

71 Bio-Economie biobased bouwen renoveren/bouwen met biomaterialen biolandbouw vlas, hennep, lupine, algen, zeewier

72

73 Circulaire Economie

74 Fryslân als Inspirerend Voorbeeld Omrin, afvalverwerkingsbedrijf, is stuwende kracht modernste plasticscheider van Europa, maken van plastic nieuwe afvalbakken Elkien woningcorporatie is stuwende kracht: energieneutrale woningvoorraad in 2030, jagen bouwpartijen circulair op tientallen partijen richtten Vereniging Circulair Friesland op

75

76 Bedrijventerreinen

77 ABC Westland: duurzaamste Bedrijventerrein

78 Opgave Bedrijventerrein Moerdijk restwarmte gebruik afvalverwerking zon / wind LED verlichting energiezuinige gebouwen in 5 jaar terug verdiend

79 Gemeenschappen

80 Zonne Energie Schooldaken alle schooldaken voorzien van zonnepanelen via Roebyem Anders van Sungevity alle sportverenigingen voorzien van zonnepanelen 30% subsidie voor sportverenigingen

81

82 Hoe Kantel Inzichten

83 Wat Niet Werkt convenanten stuurgroepen regiegroepen blauwdrukken abstracte visies

84 Wat Wel Werkt Maatschappelijke Coalitie kleine groep trekkers koplopers, verbinders, kantelaar lichte sturing faciliterende overheid

85 fase van experimenteren is voorbij, we zitten nu in de opschalingsfase

86 alles is al eens verzonnen en gebeurt elders, dus leer daarvan

87 A-Typisch Werken vanuit vertrouwen, niet vanuit controle van onderop en van bovenaf visie-strategie-actie

88 werk meer samen op regionale schaal, tussen gemeenten

89 Iedereen zei dat het onmogelijk was, totdat er iemand langs kwam die dat niet wist