Stuurgroep Informatievoorziening & ICT tactische architectuur principes versie 1.0

Transcriptie

1 Stuurgroep Informatievoorziening & ICT tactische architectuur principes versie 1.0

2 De strategische I&I -principes Waarover? 0) reikwijdte I&I(-principes) Wat en waarom? 1) behoefte klantdirecties & concern 2) E-overheid 3) wetten en regelgeving Hoe? Waarmee? 4) financiën 5) sturing 6) architectuur

3 Het strategische architectuur principe Principe 6 Werk onder I&I-architectuur. De I&I-Architectuur beschrijft op hoofdlijnen de gewenste samenhang binnen, en structuur van, de I&I en biedt het kader (bestemmingsplan) waarmee de I&Ioplossingen optimaal (effectief en efficiënt) gerealiseerd kunnen worden. Het mogelijk maken van toekomstvaste investeringen in I&I voorzieningen met het oog op schaalbaarheid, uitbreidbaarheid en samenwerking in de ketens. Implicaties ICT Regievoering is gebaseerd op tactische principes (afgeleid van strategische) en in overeenstemming met de provinciale en overheids referentiearchitecturen (PETRA, NORA). Naleving van de architectuur principes is de verantwoordelijkheid van ICT Regie en de informatie managers. Er wordt een PNH I&I referentie architectuur ontwikkeld, bestaande uit een samenhangende set van principes, modellen, methoden en standaarden. De PNH I&I referentie architectuur is dynamisch en wordt actief onderhouden en uitgebreid.

4 De tactische I&I architectuur principes 6 Architectuur Werk onder architectuur Generieke tactische principes voor gehele PNH I&I referentie architectuur NORA/PETRA Gebruik NORA/PETRA als referentie Specifieke tactische principes voor onderdelen van PNH I&I referentie architectuur Applicatie Voorkeur hergebruik bestaande applicaties Eenvoud Hou het zo eenvoudig mogelijk Data/informatie Behandel data/informatie als waardevol bezit Bewezen aanpak Gebruik bewezen aanpak Samenwerking Bevorder samenwerking in ketens PNH I&I referentie architectuur Interoperabiliteit Wissel data/informatie uit volgens Open Standaarden Infrastructuur Neem infrastructuur als service af Beveiliging Tref risicogebaseerde beveiligingsmaatregelen Duurzaamheid Bevorder duurzame informatievoorziening en ICT Beheer Verdeel beheer in functioneel, applicatief en technisch beheer

5 NORA/PETRA Principe 6.1 Gebruik NORA/PETRA als referentie. PNH s I&I-architectuur is gebaseerd op de NORA en PETRA. Dit zijn de overheids- respectievelijk provincie referentie architecturen. Niet opnieuw het wiel uitvinden voor architectuur onderdelen die voor alle provincies hetzelfde e/o gemeenschappelijk zijn. Toekomstvast investeren in oplossingen die aansluiten op E-overheidsinitiatieven.Dit principe (6.1) vindt dan ook mede zijn oorsprong in strategisch principe 2 (E-overheid). Implicaties Vaststellen wat de voor PNH relevante architectuurprincipes uit de NORA/PETRA zijn. In ieder geval zijn dit de principes voor (I) zowel zaakgericht als relatiegedreven werken, (II) de principes voor samenwerking in overheidsketens en (III) de principes van de gelaagde opbouw van architectuur (dit laatste bepaalt de titels van principes 6.7 t/m 6.12). De NORA/PETRA wordt niet dogmatisch voor 100% geïmplementeerd. maar als referentie ( voorbeeld ) gebruikt en als zodanig verwerkt in PNH s eigen I&I referentie architectuur (zie ook principe 6: Werk onder architectuur ).

6 Eenvoud Principe 6.2 Hou het zo eenvoudig mogelijk. Optimaliseer de hoeveelheid architectuur, diepgang en timing in relatie tot het doel waarvoor de architectuur gebruikt wordt. Eenvoud geeft overzicht en inzicht. Dat helpt bij het communiceren over architectuur en het nemen van I&I beslissingen op alle niveaus. Implicaties Stel generieke referentie architectuur op hoofdlijnen op, en meer gedetailleerde architectuur voor individuele oplossingen op het moment dat deze nodig zijn (bijvoorbeeld Project Start Architecture). Bepaal architectuur optimum gelijktijdig rekening houdend met - complexiteit van de inhoud (structuur) van de componenten en koppelingen - het aantal componenten en koppelingen. Als je de I&I opdeelt in een klein aantal componenten en koppelingen (= eenvoud) maakt dat de inhoud van die componenten en koppelingen complexer. Als je de I&I opbouwt vanuit kleine eenvoudige componenten en koppelingen, wordt het aantal componenten en koppelingen groot (en dat is op zichzelf complex). Deel de generieke referentie architectuur voor wat betreft de applicaties op in een beperkt aantal logisch samenhangende domeinen. Elk domein kent zijn eigen beheer, en tempo en diepgang van uitwerking.

7 Bewezen aanpak Principe 6.3 Gebruik bewezen aanpak. Gebruik bewezen technologie, best practices en marktstandaarden. Gedreven vanuit bedrijfsvoeringprincipes zoals: geen onnodige risico s lopen met door I&I ondersteunde bedrijfsprocessen efficiënte en goedkope I&I oplossingen (niet opnieuw het wiel uitvinden, bovendien is nieuwe technologie in eerste instantie vaak duurder) verkorten time to market (sneller I&I oplossingen realiseren) beter goed gejat dan slecht bedacht Implicaties wees trendvolger i.p.v. trendsetter. Gebruik in vergelijkbare situaties toegepaste technologie en aanpak. defensief versiebeleid voor gebruikte pakketten/applicaties/technologie: ga niet te snel, maar wel op tijd (i.v.m. ondersteuning door leverancier!), over op nieuwe versies.

8 Samenwerking Principe 6.4 Implicaties Bevorder samenwerking in ketens. De architectuur bevordert samenwerking in PNH overstijgende ketens alsmede het gezamenlijk interprovinciaal gebruik van applicaties. Samenwerking in ketens: Vooral gedreven door strategisch principe 2 (E-overheid) alsmede door bepaalde wetten (WABO, DURP, e.a.) en regels. Data/informatieuitwisseling (zie principe 6.9) gebaseerd op Open Standaarden is een belangrijke voorwaarde voor samenwerking in ketens. Samenwerking in gezamenlijk interprovinciaal gebruik van applicaties: De provincies werken op I&I-gebied steeds meer samen, onder de vlag van het IPO en in ad hoc interprovinciale samenwerkingsverbanden. De motieven hiervoor zijn verhoging van effectiviteit (samen sta je sterker bijvoorbeeld naar leveranciers, kennisdeling, kwaliteit) en efficiency (kostenreductie). PNH kan zowel gebruik maken van (afnemen van), als bijdragen aan (leveren van), gezamenlijke provinciale applicaties. De klantdirecties bepalen aan welke business ketens, en in welk tempo, PNH deelneemt. De I&I architectuur faciliteert dat I&I oplossingen toekomstvast ontwikkeld worden. PNH moet goed op de hoogte blijven van de interprovinciale en IPO initiatieven op het gebied van I&I samenwerking. PNH doet mee aan interprovinciale I&I-samenwerking als PNH s belang hier meer mee gediend is dan met het op eigen kracht realiseren van I&I-oplossingen.

9 Duurzaamheid Principe 6.5 Bevorder duurzame informatievoorziening en ICT. De architectuur bevordert duurzame informatievoorziening en ICT. Duurzame I&I vermindert het gebruik van grondstoffen (zoals energie, water, papier) en is minder belastend voor het milieu (bijvoorbeeld door minder CO 2- uitstoot). Kabinetsbeleid: overheidsinstellingen doen aan duurzame bedrijfsvoering. PNH wil duurzame werkgever zijn. Gedeputeerde voor ICT wil aanpak voor groene ICT. Implicaties Uitwerken 2-sporen aanpak voor: Eco-effiency (korte termijn), zoals duurzaam ICT inkopen (bijv. energiezuinige ICT apparatuur); Eco-effectiviteit (langere termijn), zoals processen duurzamer inrichten (bijv. richting papierloos kantoor). Nota bene: slim toegepaste duurzame I&I gaat vaak hand in hand met kostenbesparing (bijv. minder energieverbruik geeft lagere energierekening).

10 Applicatie Principe 6.6 Voorkeur hergebruik bestaande applicaties. Bij een wijzigings- of vernieuwingsbehoefte wordt bij voorkeur een bestaande applicatie hergebruikt. Als dat niet mogelijk is wordt er een nieuwe (standaard pakket) applicatie verworven/gekocht. Als ook dat niet mogelijk is, laat PNH een nieuwe applicatie maken. Geen wildgroei van applicaties gewenst (is onoverzichtelijk, duur in onderhoud en beheer, niet flexibel en schaalbaar). Implicaties Éen (bedrijfs)functie, één applicatie: Voorbeeld: SAP is de (voorkeurs)standaard applicatie voor ondersteunende bedrijfsfuncties. Van een aangeschaft applicatiepakket dat bedoeld is om out of the box gebruikt te worden, wordt de source code niet aangepast (dat geeft grote risico s bij nieuwe versies). Dat kan eventueel betekenen dat een business proces zich moet aanpassen aan de standaard applicatie.

11 Data/informatie Principe 6.7 Behandel data/informatie als waardevol bezit. Data /informatie is waardevol en moet als zodanig behandeld worden. Data/informatie moet gemakkelijk beschikbaar, betrouwbaar en actueel zijn. Dit is een randvoorwaarde voor het nemen van goed onderbouwde managementbeslissingen en een correcte uitvoering van de processen (zaakbehandeling, transactieverwerking, ). Implicaties Data vastlegging en eigenaarschap aan de bron. Data-eigenaar is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de data en de eisen t.a.v. beheer.. Éens digitaal, altijd digitaal. Geen duplicering van data, tenzij... Data/informatie is openbaar tenzij,.(en dan adequate beveiliging zie principe 6.11: Beveiliging).

12 Interoperabiliteit Principe 6.8 Wissel data/informatie uit volgens Open Standaarden. Data /informatie uitwisseling vindt plaats volgens de lijst van Open Standaarden voor pas toe, of leg uit zoals vastgesteld door het Forum Standaardisatie. Open Standaarden faciliteren de interoperabiliteit tussen de Provincie Noord- Holland en haar klanten (burgers, bedrijven) en ketenpartners (andere overheidsinstanties). Er komen steeds meer keteninitiatieven waarbij informatieuitwisseling o.b.v. Open Standaarden een randvoorwaarde is (zie ook principe 6.5: Deelname in business ketens). Implicaties Actief toepassen (pas toe of leg uit) van de lijst Open Standaarden van Forum Standaardisatie bij aanbesteding en/of verwerving. Daar waar Open Standaarden niet beschikbaar of toepasbaar zijn worden marktstandaarden toegepast.

13 Infrastructuur Principe 6.9 Neem infrastructuur als service af. Het technisch beheer van de infrastructuur, alsmede de exploitatie (het dagelijks ter beschikking stellen) van de applicaties is uitbesteed onder aansturing van ICT Regie. De infrastructuur bestaat uit verwerkingshardware en software (computers en operating systemen), opslag- en communicatievoorzieningen. De infrastructuur wordt zoveel mogelijk als dienst afgenomen (d.w.z. dat PNH in de regel geen eigenaar meer is van deze infrastructuur). Vanuit bedrijfsvoering: ondersteunende taken die de markt beter en/of goedkoper kan uitvoeren dan PNH, komen in aanmerking voor uitbesteding. Implicaties De infrastructuur wordt zoveel mogelijk als dienst afgenomen. Dit vereist goed contractbeheer, service level management, leveranciersrelatiebeheer. Bij ICT Regie minder technische kennis, maar wel regiekennis, in huis nodig. Elke x jaar opnieuw (Europees) aanbesteden van deze uitbesteding. Applicaties zo onafhankelijk mogelijk maken van specifieke infrastructuur. Dit geeft meer flexibiliteit bij hernieuwde aanbesteding van uitbesteding. Het bij gelijke geschiktheid Open Source toepassen (is tevens een NOiV richtlijn), kan hier ook aan bijdragen.

14 Beveiliging Principe 6.10 Tref risicogebaseerde beveiligingsmaatregelen. Beveiligingsmaatregelen hebben betrekking op het waarborgen van de integriteit, betrouwbaarheid en beschikbaarheid van de informatievoorziening en ICT. Er wordt zoveel beveiligd als zin heeft en mogelijk is, en de schade wordt zoveel mogelijk beperkt wanneer het mis gaat. Overmatige beveiliging werkt frustrerend, ondermaatse beveiliging is onverstandig. Implicaties Risico analyse is noodzakelijk. Classificatie van data beveiliging niveaus (strikt geheim, geheim, openbaar o.i.d.) toepassen in relatie tot de door de business bepaalde waarde van de data/informatie. Restrisico s worden bewust geaccepteerd. De marktstandaard code voor informatiebeveiliging, alsmede de beveiligingsparagraaf (nu nog in ontwikkeling) uit de PETRA worden als referentie gebruikt. Accountability: bewijsbare/transparante werking van beveiligingsmaatregelen Informatiebeveiliging als beheerrol beleggen bij functioneel,appl. & technisch beheer

15 Beheer Principe 6.11 Verdeel beheer in functioneel, applicatief en technisch beheer. Met functioneel beheer (klantdirectie) worden de functionaliteiten optimaal ingezet ter ondersteuning van de bedrijfsprocessen. Applicatief beheer (ICT regie) zorgt dat de applicatie optimaal is ingericht om de prestaties te leveren die functioneel vereist zijn. Technisch beheer (uitbesteed, onder regie van ICT regie) zorgt dat de applicatie dagelijks draait op de (eveneens uitbestede) infrastructuur. Indeling in beheer vanuit bedrijfsprincipes: Elke applicatie heeft een eigenaar die voor functioneel beheer zorg draagt. Klantdirectie gaan over WAT en WAAROM van de I&I; ICT Regie over het HOE en WAARMEE Het technisch beheer van de infrastructuur is uitbesteed vanuit het principe (focus op kerntaken) dat ondersteunende taken die de markt beter en/of goedkoper kan uitvoeren dan de provincie, in aanmerking komen om te worden uitbesteed. Implicaties Benoemen en inrichten van de inhoud en samenwerking van functioneel, applicatief en technisch beheer, en daarbinnen de rollen voor data- en beveiligingsbeheer. De marktstandaarden BiSL, ASL en ITIL worden als referentie gebruikt voor respectievelijk functioneel, applicatief en technisch beheer.