Revitalisering Industriehaven, Bedrijventerrein De Mars te Zutphen

Transcriptie

1 Revitalisering Industriehaven, Bedrijventerrein De Mars te Zutphen

2 Inleiding Locatie De Mars is een verouderd bedrijventerrein in Zutphen van grote regionale betekenis. Met een oppervlak van 200 hectare behoort De Mars tot de top 10 van Gelderse bedrijventerreinen. Vanaf 2003 werkt de gemeente nauw samen met de provincie Gelderland en diverse lokale en regionale belangengroepen aan een omvangrijke revitalisering van het bedrijventerrein. Het omvormen van de De Mars tot een duurzaam bedrijventerrein krijgt gestalte door herstructurering en locatieontwikkeling. Een belangrijk knelpunt van De Mars vormt de slechte bereikbaarheid. Door de aanleg van een nieuwe provinciale weg, de aanleg van tunnels en de reconstructie van diverse wegen op De Mars wordt de bereikbaarheid sterk vergroot. Voor de scheepvaart wordt de bereikbaarheid verbeterd door het uitbaggeren van de Industriehaven en het herstel van 400 meter oever langs de 1000 meter lange invaart vanaf de IJssel naar de haven. Door sedimentatie van baggerspecie hebben schepen bij lage waterstanden van de IJssel moeite met laden en lossen. Om de economische functie van de haven te versterken heeft het College besloten de haven en de invaart uit te baggeren tot een minimale diepte van NAP+0,5 meter. Het waterpeil in de Industriehaven fluctueert met de waterstanden van de IJssel tussen NAP+3,5 en +8,5 meter. Parallel aan het uitbaggeren van de haven wordt de afgekalfde noordelijke oever (zie foto) hersteld en worden de oevers van een voormalige ontgrondingsput ten noorden van de invaart natuurvriendelijk ingericht. Uitgangspunt bij de voorbereiding is om door gecombineerde uitvoering van projectonderdelen de werkzaamheden als geheel zo economisch mogelijk uit te voeren. Dit wordt mede bereikt door vrijkomende verontreinigde bagger ter plaatse te verwerken. Een deel van de verontreinigde bagger wordt hiertoe middels de geotextiele tube (geotextube) verwerkt voor het herstel van de oevers. Hoewel in Nederland in diverse kleinere projecten ervaring is opgedaan met toepassing van verontreinigde baggerspecie in de geotextube, is deze innovatieve techniek in rijkswater en in deze omvang nog niet eerder toegepast. Vooronderzoeken en vergunningen Uit sonarmetingen, aangevuld met handpeilingen, blijkt dat circa m³ baggerspecie verwijderd moet worden om de haven bereikbaar te maken voor schepen met een diepgang van 2,50 2,80 meter (klasse Va, volgens CEMT 1992). Sedimentatie van baggerspecie heeft de afgelopen tientallen jaren vooral plaatsgehad langs de zijkanten van de haven en de invaart. De onderzoeksopzet voor bepaling van de slibkwaliteit is afgestemd op de gewenste bestemming voor baggerspecie in de oever en de naastgelegen Voor het werk zijn verschillende vergunningen essentieel. Hiervoor is, mede door het innovatieve karakter van het werk, intensief overleg gevoerd met een keur aan bevoegde gezagen. Zo is RWS bevoegd gezag voor de WVO, Wbr en ontheffing SP/Wbb; is voor de Natura 2000 de provincie Gelderland bevoegd en moest bij Waterschap Rijn en IJssel ontheffing op de Keur worden aangevraagd.

3 ontgrondingsput. Het waterbodemonderzoek is uitgevoerd conform de NVN De resultaten zijn in nauw overleg met Rijkswaterstaat geïnterpreteerd, waarna voor zowel de baggerwerkzaamheden als het verwerken van baggerspecie in de ontgrondingsput WVO-vergunningen zijn aangevraagd en verkregen. verwerking op locatie is dat de baggerspecie niet hoeft te worden afgevoerd naar een verwerkingsbedrijf en dat nauwelijks kostbare grondstoffen hoeven te worden aangevoerd voor herstel van de oever. De besparing als gevolg van deze werkwijze is geraamd op ,= (circa 10-20% van de aanneemsom). Op basis van de onderzoeken heeft Rijkswaterstaat ingestemd met verwerking van licht verontreinigde baggerspecie in de ontgrondingsput. De matig verontreinigde baggerspecie is middels de geotextube gebruikt voor herstel van de oever. Voordeel van de Uit interpretatie van het waterbodemonderzoek blijkt dat m³ baggerspecie kan worden aangemerkt als licht verontreinigd (voorheen klasse 2) en circa m³ bestaat uit matig verontreinigde (voorheen klasse 3) baggerspecie. Bij het verwerken van baggerspecie wordt flocculant (polymeer) toegevoegd om scheiding van water en baggerspecie te versnellen. Dit flocculant kan met het uittredende water in het oppervlaktewater terecht komen. Voordat de WVO-vergunning kan worden aangevraagd is onderzoek uitgevoerd naar de kwaliteit van het uittredende water. Hiervoor is eerst gekeken naar een geschikte polymeer om de baggerspecie te laten flocculeren, vervolgens is met betreffende polymeer een hanging bag test uitgevoerd. Met deze hanging bag test wordt op proefschaal de werkelijkheid gesimuleerd, waarbij het uittredende water wordt bemonsterd en geanalyseerd op een breed pakket. De analyseresultaten tonen aan dat er op proefschaal nauwelijks belasting optreedt. Op basis van de praktijkproef zijn voor een aantal tracers lozingcriteria opgenomen in de WVO. Tijdens de uitvoering zijn de normen uit de vergunning niet overschreden. Afgekalfde noordelijke oever. Over een lengte van 400 meter heeft afkalving onregelmatig plaatsgevonden met afslag van ca. 5 tot 15 meter.

4

5 Oeverherstel met de geotextube Een geotextube is een op maat gemaakte zak van goed doorlatend geotextiel. Door vulopeningen kan tijdens het baggeren baggerspecie in de zak worden gespoten. Via het doorlatende geotextiel blijft de baggerspecie vervolgens achter in de zak en treedt het water uit. Het doek heeft niet alleen een filterende functie, het geeft tevens steun aan de slappe specie. De scheiding van water en slibfractie moet gestimuleerd worden door een vooraf beproefde flocculant toe te voegen. Om de geotextubes stabiel te kunnen verwerken in de oever, is gedurende de werkzaamheden een damwandkuip rond de afgekalfde oever geplaatst. De toepassing van de damwandkuip is vierledig: 1. De damwandkuip vormt een grondkering waardoor grond binnen de damwandkuip kan worden afgegraven, hierdoor kan een vlakke ondergrond worden gecreëerd voor de aan te brengen geotextubes. 2. De damwandkuip vormt een waterkering tijdens aanbrengen van de geotextube, het vullen van de zakken dient zoveel mogelijk boven de waterlijn te gebeuren, de damwand geeft hierbij een extra veiligheidsmarge bij stijging van de waterstand in de IJssel. 3. De damwandkuip dient als opsluiting van de aangebrachte geotextubes, na afronding van de werkzaamheden wordt resterende damwandscherm op de gewenste hoogte boven de geotextube worden afgebrand, dit garandeert een duurzame opsluiting van de geotextube. 4. Door het aanbrengen van een damwandkuip kan het uittredende water worden gebufferd en bemonsterd alvorens het gecontroleerd wordt geloosd op de IJssel. vullen van de geotex tubes De damwand heeft een lengte van 400 meter. Binnen de damwandkuip zijn 3 dwarsschermen geplaatst waardoor compartimenten van circa 100 meter ontstaan. De omtrek van de geotextubes is 13,7 m, de lengte is afgestemd op de compartimenten. De capaciteit van de geotextube hangt samen met de baggercapaciteit van circa 3000 m³ mengsel per dag. Het percentage droge stof van het baggerspeciemengsel bedraagt circa 10%. De specie wordt in twee fasen ingebracht en na rijping van het mengsel bedraagt het droge stofgehalte circa 65 %. Vanwege de toevoeging van flocculant is deze rijping binnen enkele weken bereikt. Na ontwatering resteert 500 m³ (ca m³ in-situ) met een hoogte van circa 0,65 meter. In totaal zijn in Zutphen 16 geotextubes gebruikt, goed zichtbaar op de luchtfoto op voorgaande pagina. afwerken oevers met stortsteen grond Na voltooiing van het baggerwerk is op de ontwaterde geotextubes 0,30 meter aangebracht en ingezaaid. Langs de oever is stortsteen aangebracht en gefixeerd op een geotextiel met kraagstukken van wilgentenen. Het werk is uitgevoerd van maart tot september eindsituatie

6 Ingenieursbureau Land Lumièrestraat AG EDE Postbus BH EDE T: F: