Creative Commons Licenties. Rechtenvrije muziek, geluiden en afbeeldingen

Transcriptie

1 Creative Commons Licenties Rechnvrije muziek, geluiden en afbeeldingen

2 Colofon Creative Commons Licenties auur(s): Maks vzw Een publicatie van Mediawijs.be. Pleinlaan 9, 1050 Brussel verwijder het navolgend sectie-einde niet!!

3 Inhoud Inleiding... 4 Creative Commons License... 5 Bijlage... 8 Websis waar je rechnvrij mariaal kunt vinden... 8 Zoeken met Google... 9 Creative Commons Licenties 3

4 Inleiding Niet alles wat je op het inrnet vindt en kunt downloaden, is daarom ook gratis en vrij beschikbaar. Voor veel inrnetgebruikers is dat soms moeilijk begrijpen, want ze kunnen de foto s, filmpjes en muziek gratis bekijken en beluisren. Dat er zoiets bestaat als auursrechn en copyrights lijkt dan eerder een abstract gegeven. Deze fiche verlt kort iets over deze rechn en het bestaan van rechnvrij mariaal. Wanneer je een mediaproject organiseert, moen de deelnemers drie zaken beseffen: Dat er zoiets bestaat als auursrechn en copyrights. Dat ze strikt genomen illegaal bezig zijn wanneer ze zonder toesmming muziek gebruiken in een filmpje dat ze daarna publiceren op YouTube of een andere websi (ook al verdienen ze geen geld met dat filmpje). Dat er een alrnatief is: rechnvrije muziek, geluiden, afbeeldingen die je vrij kunt gebruiken (mits je een aantal voorwaarden respecert). In het kort: Allereerst zijn er de auursrechn. Zodra iemand iets maakt (een foto, een filmpje, een kst, een gedicht, een song ) is hij of zij daarvan automatisch de auur en de drager van het auursrecht (het werk hoeft niet noodzakelijk gedeponeerd of geregistreerd worden). In strikt juridische zin kun je jouw auursrecht nooit afstaan: het blijft in alle omstandigheden van de maker. Je kunt wel je werk gratis beschikbaar sllen, zonder dat gebruikers daarvoor moen betalen. Maar daarover straks meer. Daarnaast zijn er de copyrights. Die zijn in het bezit van diegene die het werk publiceert: de uitgever van een boek, de planmaatschappij, de filmproducent, enzovoort. Hieraan zijn er nog distributierechn gekoppeld, bijvoorbeeld van de filmdistribuur. Auursrechn en copyrights zijn zeer complex en de wetgeving verschilt ook van land tot land. Om een idee geven: wanneer je een muziekstuk gebruikt in een filmproject, moet je in principe 3 personen of bedrijven toesmming vragen en betalen: De componist van het nummer De muzikann of uitvoerders van de opname De planmaatschappij die de cd heeft uitgegeven Het volstaat dus niet om zeggen: Ik hoef niets betalen, want ik gebruik muziek van Mozart en die is al ruim 200 jaar dood (auursrechn vervallen in de regel na 70 jaar). Je moet namelijk nog seds de planmaatschappij en de muzikann toesmming vragen voor het gebruik van hun muziek en hen daar ook voor vergoeden. Creative Commons Licenties 4

5 Creative Commons License Een zeer duidelijke uitleg over dit concept van de vrije licentie kun je vinden op Wikipedia ( De makers sllen hun mariaal gratis beschikbaar: je mag het downloaden, beluisren en gebruiken in je eigen mediaproducn. In bepaalde gevallen mag je hun werk zelfs aanpassen en er jouw versie mee maken. In de projecn van Maks vzw (KureghemNet) stimuleren we de deelnemers daarom om gebruik maken van rechnvrij mariaal onder de Creative Commons License. We geven hen de links naar een aantal websis waar je dit mariaal kunt vinden en downloaden. In alle gevallen moet je de naam van de maker vermelden, bijvoorbeeld op de aftiling (eindgeneriek) van je filmpje. Dit is het algemene logo van Creative Commons: De verschillende licenties hebben 4 mogelijke kenmerken: Naamsvermelding Attribution (BY): Het kopiëren, distribueren, vertonen en uitvoeren van het werk en afgeleide werken is toegestaan op voorwaarde dat je de oorspronkelijke auur vermeldt. Niet-commercieel Non-Commercial (NC): Het kopiëren, distribueren, vertonen en uitvoeren van het werk en afgeleide werken mag voor niet-commerciële doeleinden. Geen Afgeleide werken No Derivative Works (ND): Het kopiëren, distribueren, vertonen en uitvoeren van het werk is toegestaan, maar niet het veranderen van het werk. Gelijk delen Share Alike (SA): Het distribueren van afgeleide werken is alleen toegestaan onder een identieke (Creative Commons) licentie. Wanneer je het werk van de oorspronkelijke maker hebt gebruikt en aangepast, mag je anderen niet opeens verbieden om jouw werk vrij gebruiken en aan passen. Dit sluit aan bij het principe van Copyleft ( Creative Commons Licenties 5

6 De combinatie van deze kenmerken geeft 6 verschillende licenties van Creative Commons: Naams- Naamsvermel Naamsvermel Naamsvermel Naamsvermel Naamsvermel vermelding ding ding ding ding ding Gelijk Delen Geen Niet Niet Niet Afgeleide Commercieel Commercieel Commercieel Werken Gelijk Delen Geen Afgeleide Werken CC BY CC BY-SA CC BY-ND CC BY-NC CC BY-NC-SA CC BY-NC-ND Deze licentie Deze licentie Deze licentie Deze licentie Deze licentie Deze licentie is staat anderen staat anderen staat anderen staat anderen laat anderen de meest toe om het toe om het toe het werk in toe het werk toe het werk restrictieve van werk werk zijn geheel kopiëren, kopiëren, onze zes kopiëren, kopiëren, distribueren, distribueren, distribueren, hoofdlicenties, distribueren, distribueren, zowel vertonen en op vertonen, en op deze staat vertonen, op vertonen, op commercieel voeren en voeren, en anderen alleen voeren en om voeren, om als niet om afgeleid om afgeleid toe om jouw afgeleide afgeleid commercieel, mariaal mariaal werken werken mariaal zolang het maken dat op maken, zolang downloaden en maken, zelfs maken en ongewijzigd is jouw werk jij vermeld delen met voor gebruiken voor en jou vermeldt gebaseerd is wordt als anderen, commerciële commerciële als de maker zolang dit geen maker van het zolang ze het doeleinden, doeleinden van het werk. commerciële werk, het werk werk intact maar maar uitsluind doeleinden niet lan en niet uitsluind als jij vermeld heeft en commercieel commercieel wanneer jij wordt als maker uitsluind als jij gebruikt wordt gebruiken. vermeld wordt en afgeleide wordt vermeld en afgeleide als maker. Dit werken onder als maker. werken onder is de meest identieke Afgeleide identieke vrije licentie. voorwaarden werken hoeven voorwaarden Aangeraden worden niet onder worden voor de verspreid. Deze identieke verspreid. Creative Commons Licenties 6

7 maximale verspreiding en gebruik van gelicenseerd mariaal. licentie wordt vaak vergeleken met de copyleft vrije en open source software licenties. Alle nieuwe werken gebaseerd op jouw werken hebben dezelfde voorwaarden, dus alle afgeleide werken mogen ook voor commerciële doeleinden gebruikt worden. Deze licentie wordt gebruikt door Wikipedia en is aangeraden voor alle marialen die voordeel hebben bij ingratie binnen Wikipedia of soortgelijke projecn. voorwaarden worden verspreid. Bron: Creative Commons Licenties 7

8 Bijlage Websis waar je rechnvrij mariaal kunt vinden Hieronder een lijstje van de websis die Maks vzw vaak gebruikt: Muziek Electrobel ( Belgisch-Luxemburgse si met muziek in vele genres Incompech Websi met muziek van Kevin MacLeod, ook in verschillende genres en moods au bout du fil Een websi met muziek in vele genres van beginnende artiesn die graag ontdekt willen worden free music archive Ook hier kun je muziek zoeken in 15 verschillende genres. Let wel op: niet alle muziek valt onder de Creative Commons License (bekijk dit per liedje in de rechrkolom van de webpagina) Mobygratis Er zijn ook artiesn die hun werk beschikbaar maken voor studenn of non-profit organisaties, Moby is zo n artiest. Geluiden Freesound Een Engelstalige si waarop je allerlei geluiden kunt vinden. Om kunnen downloaden moet je wel een login aanmaken. Foto s en afbeeldingen creative commons search Via deze websi kun je zoeken naar rechnvrije afbeeldingen op Google, Flickr, Wikimedia Commons en andere websis. Je kunt via deze websi overigens ook muziek en geluiden zoeken. Creative Commons Licenties 8

9 Zoeken met Google Je kan ook je vertrouwde google-zoekmachine gebruiken om je zoekresultan filren op licentie. Je zoekt bijvoorbeeld naar afbeeldingen. Dan kan je rechtsboven klikken bij op het tandwieltje. Zo kom je bij de insllingen. Daar klik je geavanceerd zoeken. Je kan nu veel meer criria aangeven waaraan je zoekopdracht moet voldoen. Het onders vakje is gebruiksrechn. Afhankelijk van wat je precies wilt doen met de foto s kan je ze filren op licentie. Niet alles wat je op het inrnet gratis kunt downloaden, is ook rechnvrij! Freeware (software die je gratis kunt downloaden en gebruiken) is niet hetzelfde als vrije software (open source). Zo is het ook met afbeeldingen en muziek die je online kunt vinden. Een voorbeeld: op de websi Jamendo ( kun je gratis muziek beluisren en downloaden: free music downloads for priva use. Maar zodra je die muziek wilt gebruiken in een multimediaproject, dan gelden er andere regels en moet je wél betalen. Je moet goed de voorwaarden ( lezen. Het is een beetje verwarrend, ze noemen het 'royalty free' omdat je niet aan de SABAM s van deze wereld betaalt, maar dus wel aan hen: 50% gaat naar de artiesn. Kijk dus altijd goed wanneer je gratis muziek of afbeeldingen van het inrnet gebruikt in je films of projecn! Creative Commons Licenties 9

10 Creative Commons Licenties 10