WHIPLASH MAGAZINE. Ziekte en werk HÉT WHIPLASH LIJFBLAD. 25e jaargang nummer 1 april 2013

Transcriptie

1 WHIPLASH MAGAZINE HÉT WHIPLASH LIJFBLAD 25e jaargang nummer 1 april 2013 Ziekte en werk

2 Inhoud 5 Durf ik op mezelf te vertrouwen? Helia trekt een parallel tussen de wervelende perzische dans en het balanceren na een whiplash. Het belang van training, concentratie en ontspanning. 5 6 Solliciteren met whiplash: Anne Anne maakt na haar whiplashongeval goede afspraken met haar werkgever. Maar dan gaat het bedrijf sluiten en verliest ze haar baan. Anne laat zich niet uit het veld slaan en maakt een plan. 8 Tips over solliciteren met whiplash Een personeelsmanager geeft zijn visie en tips over het solliciteren met een whiplash. En veel meer tips! Re-integreren met whiplash: Jasmijn Jasmijn wil na haar ongeluk weer aan het werk bij haar eigen werkgever. Dit gaat moeizaam en een tweede ongeluk steekt een flinke spaak in het wiel. Na een keuring gaat UWV haar ondersteunen. 14 Steun bij gesprekken over werk Liesbeth, Marleen en Diederik volgen via project DIA een zelfmanagementtraining. Waarom deden zij hier aan mee, wat kan een training je opleveren. En hoe ervaren zij de begeleiding van een coach om de gesprekken met de bedrijfsarts voor te bereiden? Met een paar gouden tips (niet alleen voor op het werk)! 19 Sterker de keuring in Hoe komt een bedrijfsarts of verzekeringsarts tot zijn oordeel bij whiplash? Ze vinden het lastig in te schatten wat je wel of niet kan. Een duidelijk verhaal van de zieke werknemer kan veel verschil maken. Met tips voor de keuring. Handige kleurcodes Medisch en zorg Werk en inkomen Letselschade Leven en welzijn Diensten van WSN 2 En verder: Voorwoord...3 Paardrijden met een whiplash...22 Nieuws...24 Activiteiten...26 Prikbord...27 Koken met whippies...29 Contact en colofon...31

3 Voorwoord Overpeinzingen Een poosje geleden zat ik met wat mensen te praten en ik vroeg hen: Hoe komt het toch dat zo weinig mensen die een whiplash krijgen, de weg vinden naar de Whiplash Stichting? Per jaar raken ruim mensen betrokken bij een whiplashongeval. Veel van hen komen niet bij de Whiplash Stichting terecht, terwijl wij nieuwe whiplashpatiënten kunnen helpen de weg te vinden in het medisch circuit. Maar ook op het werk, in je dagelijks leven of een mogelijke letselschadezaak. De WSN kan bogen op veel ervaring en kennis over hoe je zo snel mogelijk je behandeling kunt oppakken en de regie over je eigen lichaam weer kunt voeren. Veel vrijwilligers staan klaar om juist die nieuwe whiplashpatiënten een luisterend oor te bieden en op vragen antwoorden te geven vanuit hun eigen ervaringen. Op welke manier kunnen we de afstand tussen nieuwe whiplashpatiënten en de Whiplash Stichting Nederland verkleinen? Ik denk dat we als WSN meer goede ambassadeurs nodig hebben die duidelijk maken hoe goed nieuwe whiplashpatiënten geholpen worden door lid te worden van de WSN. Kent of bent u een van die goede ambassadeurs? Verder denk ik dat patiëntenorganisaties in het algemeen te maken hebben met een imagoprobleem. Zij hebben in het verleden te weinig duidelijk kunnen maken hoe groot hun toegevoegde waarde is voor hun patiënten. Sterker nog: sommige hebben helaas het imago opgebouwd dat ze een klaagclub zijn en nauwelijks in staat hun eigen problemen op te lossen. Dit is bijzonder jammer, want juist bij patiëntenorganisaties leeft in toenemende mate het besef dat je moet zorgen dat je zelf de regie kunt voeren als een ziekte of aandoening je overkomt. Ook daar moeten we met zijn allen meer bekendheid aan geven. Tenslotte denk ik dat de overheid een belangrijke steek heeft laten vallen. In de grote bezuinigingswoede van de laatste jaren heeft zij, waarschijnlijk onbewust, een signaal afgegeven dat de toegevoegde waarde van patiëntenorganisaties te gering is. Dit laatste is bijzonder jammer, omdat juist de laatste jaren een enorme verandering op gang gebracht was tot verdere professionalisering en kwaliteitsverbetering van de patiëntenbeweging. Hopelijk kunnen we met zijn allen het tij keren. Laten we als WSN op zoek gaan naar meer ambassadeurs. Laten we de kwaliteit van onze dienstverlening op peil houden en zo mogelijk verbeteren en laten we vooral samenwerken om gezamenlijk te zorgen dat whiplashpatiënten snel en goed het heft in eigen handen kunnen nemen en nieuwe invulling weten te geven aan hun toekomst. Mocht u ideeën hebben of andere suggesties, mail mij: voorzitter@whiplashstichting.nl. Louk de Both, voorzitter WHIPLASH MAGAZINE 2013 nummer 1 3

4 advertenties Expertisecentrum voor Arbeid en Gezondheid whiplashexpertise multidisciplinaire reïntegratieprogramma s cursus ergonomie reïntegratiecoaching INC Centrum Arbeid & Gezondheid Contactpersoon: Kees Lanser MHD Bezoekadres: Schapedrift 85, 3371 JJ Hardinxveld-Giessendam T: (0184) , E: info@inc-centrum.nl, I: Whiplash en onbegrepen! de Juricon Adviesgroep gespecialiseerd in Sociaal Verzekeringsrecht (WAZ, WAO, WW), Sociale Voorzieningen (WVG en Pgb) en reïntegratie (REA). Bezwaar-, beroeps- en hoger beroepszaken en praktische reïntegratie. Landelijk werkend. Roel Beukema - ASSEN - tel Is veel draaien in bed gezond? Nee, veel draaien verstoort de diepe slaap, met als gevolg, veel minder energie voor de volgende dag. Dat mensen s nachts veel draaien heeft als reden: Dat men niet lekker ligt. Hoe komt dat? Tijdens de diepe slaap verslappen de spieren en banden, die de wervels in stand houden. Daardoor zoeken de wervels een stabiele positie en komt de mens in een verkeerde houding te slapen zoals de buikligging en de ¾ houding. Door deze langdurige spanningen ontstaat druk op de zenuwen, met als gevolg; veel draaien in bed. Dat men op de buik slaapt, hetgeen een verkeerde slaaphouding is. DE OPLOSSING (Leer slapen met de Anti Nekpijn Pillow en de Sleepmate. Een rolvormig kussen gevuld met gekaarde kapok, (ook wel goeling genoemd), die ervoor zorgt, dat het lichaam niet naar de buikligging kantelt. Voor meer info zie Onder [P] Langstraat Arnhem - Centrum Telefoon

5 Werk en ziekte De uitdaging om mijn lichaam te vertrouwen Dansen is voor mij een noodzaak. Want als ik niet dans voel ik me ongelukkig. De Perzische dans brengt me vreugde en levenslessen. Whirlen, wat je veel in de Perzische dans ziet, is sierlijk om je as wervelen, zoals je op de coverfoto ziet. Binnen het leerproces van het whirlen komt iedereen zijn angst tegen. Kan ik mezelf wel staande houden? Durf ik op mezelf en op mijn lichaam te vertrouwen? Ik denk dat mensen na een whiplash, zoals jij Fleur, dit proces wel herkennen, ook al speelt het zich op een ander niveau af. Om langdurig rond te kunnen draaien, niet duizelig te worden en te weten waar je lichaam in de ruimte is, is training nodig. Want het lichaam wordt gebombardeerd met visuele prikkels en draaikrachten die je evenwicht verstoren. De rondvliedende krachten nemen je mee. Daar ontmoet je de angst om de controle te verliezen en te vallen. Om dat te hanteren, heb ik geleerd mijn lichaam en geest te ontspannen terwijl ik me volledig op het centrum in mijn buik en op mijn as concentreer. Die as loopt loodrecht door het lichaam bij je ruggengraat. Denk maar aan een bromtol die alleen kan blijven draaien als de as van de tol niet naar één kant gaat hellen. Ik moet mijn rug recht houden en zet mijn voeten heel precies en stevig op de grond om de balans niet te verstoren. Helia Bandeh: Perzische danseres Mijn ervaringen met de mentale houding van het whirlen helpen me ook in mijn dagelijks leven. Problemen of onzekerheden slingeren me soms uit mijn balans. Als ik me dan volledig op mezelf richt, ontspan en me vooral op mijn mogelijkheden concentreer, vind ik een manier om er goed mee om te gaan. Misschien dat whiplashpatiënten die ook met een delicaat evenwicht moeten omgaan, deze ervaringen kunnen gebruiken. Mijn dagelijkse training helpt me bewust te blijven van deze levenshouding. Zo heb ik moeilijke tijden doorstaan. Bijvoorbeeld toen ik als alleenstaande moeder weinig vooruitzichten had op de arbeidsmarkt. Nu heb ik een eigen dansschool en treed overal op. Ik heb me letterlijk en figuurlijk uit de problemen gedanst en blijf mijn dromen volgen. Zo hoop ik binnenkort naar India te gaan om het whirlen verder te perfectioneren. Fleur van Leeuwen Voor meer informatie kunt u kijken op: WHIPLASH MAGAZINE 2013 nummer 1 5

6 Solliciteren Solliciteren met een whiplash Anne (51 jaar) werkt al sinds 1994 als IT-consultant. Als gevolg van een aanrijding heeft ze een aantal beperkingen en een gedeeltelijke WAOuitkering. In haar werk kan ze dat goed hanteren. Maar dan hoort ze in de zomer van 2012 dat het bedrijf waarvoor ze werkt gaat sluiten. Per 1 januari 2013 komt ze in de WW. De schrik slaat haar om het hart: Hoe komt iemand met haar rugzak op deze moeilijke arbeidsmarkt nog aan de slag? Werken na een whiplash In 1999 loopt Anne een ingrijpend whiplashletsel op. Tot dat moment heeft ze een actief en vol leven: drie jonge kinderen en een baan voor vier dagen per week. Door haar grote inzet en met hulp van alle betrokken partijen kan ze na een jaar haar werk weer oppakken. Wel gaat ze minder werken: drie dagen per week. UWV stelt vast dat haar belastbaarheid en werktempo blijvend lager zijn dan voorheen. Dit resulteert in de toekenning van een kleine WAO-uitkering. Op mijn werk hebben we een win-win situatie gecreëerd, vertelt Anne. Ik werd voor drie dagen betaald, maar leverde vaak een productie voor vier dagen. Mijn leidinggevenden gaven me de vrijheid om het werk optimaal in te richten en ik voelde niet de druk om vier dagen te werken. Mijn collega s merkten verder niets. Zelf zorgde ik wel dat het elastiek niet te ver uitgerekt werd door ook mijn rust te nemen en me te beperken in mijn sociale activiteiten. Toch heeft de nasleep van de whiplash wel gevolgen gehad voor de loopbaan van Anne. Ondanks het feit dat ik soms wel ander werk wilde, ben ik wat blijven hangen bij deze baas, zegt ze met een lach. Solliciteren met beperkingen en een gedeeltelijke WAO-uitkering was me toch te ingewikkeld. Heb vertrouwen in wat je kunt en benadruk dit in je brief en gesprekken Ontslag, en dan? In de zomer van 2012 hoort Anne dat het bedrijf gaat sluiten. Per 1 januari 2013 komt ze op straat te staan. Dat levert veel onzekerheid, spanning en vragen op. Hoe kom ik als 50-plusser met een gedeeltelijke WAO aan een baan? Wat moet ik op welk moment vertellen tijdens sollicitaties? En ga ik het redden in een nieuwe omgeving, zonder mijn privileges? Anne praat met vrienden en collega s om antwoorden te vinden op deze vragen. Ook legt ze contact met UWV om goed haar rechten en plichten te kennen. Ik heb toen een strategie bepaald, vertelt ze. Zoeken naar een baan die mij aan de ene kant voldoende uitdaging zou bieden, maar die aan de andere kant ook zou passen bij mijn fysieke en mentale mogelijkheden. Goed kijken naar zaken als werkdruk, reistijd, aantal uren en mogelijkheden om deels thuis te werken. En ik nam me voor om tijdens de sollicitaties niet over de whiplash te praten. Met veel energie stort ze zich op de arbeidsmarkt. De kranten bieden nauwelijks passende vacatures, dus ze moet het vooral hebben van haar netwerk: Ik schakelde iedereen in, die mogelijk iets kon bijdragen, zegt Anne. Collega s, klanten, vrienden en familie. En ik plaatste een goed profiel 6

7 Solliciteren op LinkedIn. Al die contacten leverden, een beetje tot mijn verbazing, snel gesprekken op. En bij iedere mogelijkheid stelde ik mijzelf en mijn omgeving weer de vraag: Past deze baan bij mij? Een werkgever is niet geïnteresseerd in wat je niet kunt. Daar hoef je het dus niet over te hebben Succes Al die inspanningen leveren eind 2012 resultaat op. Er komt een leuke organisatie in beeld, die een projectleider zoekt. De gesprekken verlopen positief. Zoals ze zich heeft voorgenomen, rept Anne niet van de whiplash. Ik ben me steeds meer gaan realiseren dat een werkgever geïnteresseerd is in wat je kan en niet in wat je niet kan. Ieder mens kan dingen niet of minder goed en de oorzaak daarvan is niet zo relevant, zegt ze heel positief. De baan is qua uren en reistijd aan de zware kant, maar ze besluit om het gesprek over aantal uren en thuiswerken uit te stellen tot het afrondende gesprek over de arbeidsvoorwaarden. Dat werkt; de werkgever wil haar graag voor de functie hebben en is bereid om de arbeidsduur terug te brengen tot 28 uur met de afspraak dat Anne drie dagen op kantoor werkt en een halve dag thuis. Inmiddels is Anne met veel plezier aan de slag in haar nieuwe baan. Het inwerken kost veel energie, vertelt ze. Maar het gaat goed. Alleen lukt het niet om de whiplash blijvend buiten beeld te houden. Ik moet nu een formulier invullen, waarin gevraagd wordt of ik een WAO / WIA-uitkering heb. Na de proeftijd ben je verplicht die gegevens te verstrekken, omdat de werkgever recht heeft op faciliteiten als ze iemand met een uitkering in dienst nemen. Ik schrok wel toen ik dit hoorde en voelde me opeens weer onveilig. Maar het is niet anders. Als mijn leidinggevende erover begint, kan ik uitleggen dat het mijn functioneren op het werk niet beïnvloedt. De uitkering is een compensatie voor het feit dat ik niet meer fulltime kan werken. Katy van der Sluis WHIPLASH MAGAZINE 2013 nummer 1 7

8 Solliciteren Zes vragen aan Wardy Doosje, personeelsmanager in de zorgsector Wardy: Geef aan dat je graag wilt werken en vertel wat je wel kunt Heeft een sollicitatie van een kandidaat met whiplash bij u een kans? Dat ligt eraan welke beperkingen er zijn en welke impact die hebben op de functie. Het gaat om de aard van de klacht, hoe ziet dat er uit? Een kandidaat met een whiplash kan ook een goede kandidaat zijn. Wist u dat een werkgever gebruik kan maken van financieel aantrekkelijke regelingen voor medewerkers met een ziekte of handicap? Dat klinkt gunstig. Als iemand minder productief is, maakt het dat wel makkelijker. Maar uiteindelijk wil je als personeelsmanager weten welk risico je in huis haalt. En dat daar op een eerlijke manier voor wordt uitgekomen. Een werkgever mag een sollicitant niet vragen naar gezondheid. Een sollicitant is wel verplicht om belemmeringen voor een functie te melden. Ik vind het een goede regel. Als een 8

9 Solliciteren sollicitant eventuele beperkingen niet zou melden en ik kom er later achter, dan vind ik dat niet eerlijk. Meestal komt het toch op de een of andere manier in het gesprek naar voren als een sollicitant iets heeft. Ik zou daar op een nette manier mee omgaan, met respect. Hoe reageert u als een nieuwe werknemer in de proeftijd vertelt dat hij/ zij een whiplash heeft? Dan zou ik diegene daar wel op aanspreken en vragen waarom hij/zij dat niet eerder verteld heeft. En ik zou willen weten welke beperkingen er zijn. Als het na de proeftijd wordt verteld, dan zou ik daar vreselijk van balen. Helemaal als dat tot uitvalsverschijnselen gaat leiden. Wat is uw advies aan mensen met een beperking zoals whiplash, die gaan solliciteren? Mijn advies is om daar open en eerlijk over te zijn. Het speelt toch een belangrijke rol in je functioneren. Geef aan dat je graag wilt werken. Dat is wat ik als personeelsmanager graag wil horen. Op dat punt moet je niet een slachtofferrol gaan zitten; Ik ben zielig. Als beide partijen elkaar zien zitten, dan zou ik als sollicitant eerlijk zijn over je beperking voor het definitieve besluit wordt genomen. Denkt u dat uw collega s in andere organisaties of andere branches gelijksoortige antwoorden zouden geven? Ja, dat denk ik wel. Ik kan me voorstellen dat een productiebedrijf minder openstaat voor sollicitanten met een beperking. Maar dat de Rijksoverheid daar positiever instaat. In de gezondheidszorg is dat toch weer anders. Over het algemeen vinden organisaties het lastig om over dit soort dingen te spreken. Een vraag voor een sollicitant is vaak: Is het slim dat ik daar iets over zeg of niet. In mijn beleving is een open en eerlijke dialoog, waar dat dan ook over gaat, altijd het beste. Goed voor het onderlinge vertrouwen. En met een whiplash denk ik dat je heel goed aan de slag kunt en tot tevredenheid van jezelf en je (toekomstige) werkgever jaren vooruit kunt. Ilona Jansen Oproep whiplash en werk In dit nummer van het Whiplash Magazine besteden we veel aandacht aan het thema whiplash en werk. We nodigen u graag uit om te reageren op deze artikelen en uw ervaringen te delen. Werken, re-integreren en solliciteren met een whiplash in de rugzak: Hoe heeft u het aangepakt? Wat en hoe communiceert u over uw aandoening en beperkingen? Wat zijn uw positieve en negatieve ervaringen? Heeft u nog goede tips? Laat het ons weten via redactie@whiplashstichting.nl. WHIPLASH MAGAZINE 2013 nummer 1 9

10 Solliciteren Tips voor solliciteren met whiplash Een goede voorbereiding is het halve werk. Zet je mogelijkheden, beperkingen en ideeën op een rijtje, voordat je begint met solliciteren. 1. Wat zijn je sterke punten en wat motiveert je? Wat heb jij een toekomstige werkgever te bieden? 2. Wat zijn je beperkingen en welke invloed kunnen deze hebben op je functioneren in een nieuwe baan? Maak dit zo concreet mogelijk. Dus niet: Ik ben wat sneller moe., Maar: Na twee uur geconcentreerd werken achter de PC, moet ik even tien minuten ontspannen. 3. Bedenk welke aanpassingen en voorzieningen je kunnen helpen om goed te functioneren. Denk daarbij aan de werkomgeving (geluid, licht en meubilair), werktijden, flexibiliteit om zelf je tijd en werk in te delen, mogelijkheden om regelmatig pauzes te nemen of thuis te werken, scholing en het vermijden van piekbelasting. 4. Breng in kaart welke functies bij je passen. Je opleiding / ervaring zijn natuurlijk belangrijk, maar ook de conclusies die je uit de voorafgaande stappen getrokken hebt. Maak een lijst van punten, waarop je moet letten tijdens het solliciteren. 5. Je hoeft niet alles zelf te verzinnen en kunt gebruik maken van: Onderzoeken door UWV of andere deskundigen. Gesprekken met familie, vrienden of collega s, die goed op de hoogte zijn van jouw situatie. Lijstjes met aandachtspunten en vragen. Kijk eens op verschillende websites (zie kader Nuttige informatie ). Een uitgebreid hulpmiddel vind je op Aan het gebruik van dit hulpmiddel zijn kosten verbonden. Nuttige Informatie Advies- en meldpunt ziekteverzuimen arbeidsongeschiktheid voor persoonlijk advies en de praktische brochure Werk en inkomen bij ziekte. De openingstijden en contactgegevens staan op de website van de Whiplash Stichting Nederland. Website Stichting Welder: Brochure Zo zit het met solliciteren. ( Website: Solliciteren met een arbeidsbeperking. Website en klantenservice UWV; het kan handig zijn om niet alleen de informatie voor werknemers te raadplegen, maar ook de site en klantenservice voor werkgevers te gebruiken. Website met een digitaal instrument, om je mogelijkheden en beperkingen in kaart te brengen. Aan het gebruik zijn kosten verbonden. 10

11 Solliciteren Moet ik tijdens de sollicitatie over de whiplash vertellen? Dit is best een lastige vraag en niet eenduidig te beantwoorden. Afhankelijk van de situatie moet je zelf bepalen wat je wilt vertellen. Twee formele regels zijn daarbij van belang: 1. Je bent niet verplicht om tijdens de sollicitatie en aannameprocedure te vertellen over je gezondheid of te melden dat je een WIA- / WAO-uitkering hebt. De potentiële werkgever mag hierover geen vragen stellen en UWV mag geen informatie geven over je uitkering en beperkingen. 2. Maar je bent wel verplicht om tijdens de sollicitatie melding te maken van ziekte of beperkingen die je functioneren negatief kunnen beïnvloeden. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een hoger ziekteverzuim of lager werktempo. Vertel je dit niet, maar blijk je in de praktijk niet goed te functioneren als gevolg van de whiplash, dan mag de werkgever je ontslaan en kun je zelfs je WW-aanspraken verliezen. Ga daarom voor je solliciteert goed na of je beperkingen van invloed zijn op je functioneren in deze specifieke baan. Kom je tot de conclusie dat je de functie zonder beperkingen kunt uitoefenen, dan hoef je het onderwerp niet aan de orde te stellen. Na afloop van de proeftijd moet je wel je werkgever informeren over een eventuele WIA- / WAO-uitkering. De werkgever kan gebruik maken van speciale financiële faciliteiten (onder meer premiekorting, no-risk polis van UWV voor ziekteverzuim). Voorzie je wel enige invloed, formuleer dan zo concreet mogelijk wat de gevolgen zijn en welke aanpassingen of voorzieningen je nodig hebt. Denk er vooraf over na wanneer en hoe je tijdens de sollicitatieprocedure je beperkingen en wensen aan de orde wilt stellen. Maar vergeet niet om je sterke punten op de eerste plaats te stellen. Jij moet uiteindelijk zelf de keuze maken. Informeer je zorgvuldig en maak de keuze waarbij jij je prettig en veilig voelt. Vermeld in je sollicitatiebrief nooit dat je beperkingen of een uitkering hebt. De brief heeft alleen als doel om opgeroepen te worden voor een gesprek. Word je tijdens een sollicitatie afgewezen omdat je in de WIA of WAO zit, dan kun je een klacht indienen bij de Commissie gelijke behandeling. WHIPLASH MAGAZINE 2013 nummer 1 11

12 Terug naar werk Jasmijn: Ik blijf volhouden, eens komt die baan Jasmijn Hofman, 28 jaar, had een leuke baan als receptioniste in een hotel. In oktober 2009 kreeg ze een auto-ongeluk. En ze had dubbel pech: een jaar later overkwam haar weer een ongeluk. Jasmijn vertelt ons over de gevolgen van haar whiplash voor haar werk en haar ervaring met re-integreren. In oktober 2009 reed een busje van achteren op mijn auto. Direct daarna kreeg ik hoofd- en nekpijnklachten. De dokter stelde dat ik iets verrekt had. Maar de klachten werden erger, ik had onder andere last van duizeligheid. Dan ga je toch kijken of er iets anders aan de hand is en vervolgens kom je in het cirkeltje terecht van therapie en dergelijke. In december ben ik doorverwezen naar de neuroloog. Het geluk was helaas niet aan mijn zijde, want een jaar later kreeg ik nog een auto-ongeluk. Dit keer was het een vrachtwagen, die mijn auto van achteren raakte. Re-integreren bij mijn eigen werkgever Toen ik mijn eerste ongeluk kreeg, werkte ik als receptioniste in een hotel. Na zes weken kreeg ik een gesprek met de arbo-arts. Ik moest re-integreren in mijn eigen functie. Ik ben gestart met een paar uurtjes werk per dag, zodat ik mijn uren op kon bouwen. Er is een revalidatietraject gestart in het ziekenhuis en ik kreeg fysiotherapie en manuele therapie. Maar het uitvoeren van het receptiewerk ging steeds moeizamer. Ik kon niet meerdere dingen tegelijk doen, had moeite met snel schakelen en de drukte. Regelmatig had ik een terugval. Het door de arbo-arts opgestelde schema kon ik niet waarmaken. Wat leidde tot onbegrip bij mijn werkgever. Je ziet niet aan de buitenkant dat je iets mankeert, hè. Dus dan wordt de vraag gesteld of je wel wílt werken. Telkens weer moest ik mijn grenzen aangeven bij mijn werkgever. Dat gaf een hogere belasting en stress, wat ook een uitwerking had op mijn privéleven. Eigenlijk werd ik aan mijn lot 12

13 Terug naar werk overgelaten en er werd niet naar me geluisterd. Voor mijn eigen inzicht en oplossingen was geen ruimte. Directe collega s waren nog wel begripvol. Het tweede ongeluk was de druppel. Weer had ik dezelfde klachten en het gevolg was dat ik niet meer terug kon naar mijn eigen functie. Een andere benadering Vier maanden na mijn tweede ongeluk ben ik het tweede spoor ingegaan. Dat betekent dat je re-integreert bij een ander bedrijf, maar in dienst blijft van je werkgever. Hierbij werd ik vanuit de verzekering begeleid door een arbeidsdeskundige. Na twee jaar kreeg ik ontslag en volgde de UWVkeuring. UWV concludeerde dat een functie als receptioniste niet paste bij mijn klachten. Ik kreeg deels een WIA- en deels een WW-uitkering. Het profiel van mijn functie is aangepast als gevolg van mijn whiplash. UWV stelde dat ik werk nodig had in een rustige omgeving, waarbij ik geen dubbele taken hoefde uit te voeren en niet te lang in één houding hoefde te staan. Zoals bij een administratieve functie. Via UWV en het re-integratiebureau word ik begeleid naar een baan. Nieuwe baan vinden De druk om snel nieuw werk te vinden is groot, je wilt graag weer aan de slag. Maar ik ervaar nu geen druk van andere partijen. Je hebt wel sollicitatieplicht en een lopend re-integratietraject vanuit UWV, maar nu is de situatie een stuk rustiger dan in de tijd voor mijn ontslag en de WIA. De druk vanuit de werkgever en de arbo is weggevallen en dat is fijn. Dat werkt veel prettiger. Wel wordt van je verwacht dat je er alles aan doet om de re-integratie op te pakken. Ik ben op zoek naar een administratieve baan, de richting weet ik nog niet. Ik solliciteer geregeld, maar er worden behoorlijke functie-eisen gesteld. Er wordt gevraagd naar een aantal jaren werkervaring en de functies die vrij zijn, zijn meestal te zwaar. UWV en de arbeidscoach Vanuit UWV kreeg ik eerst te maken met de arbeidscoach, daarna nam een extern re-integratiebureau het over. Ik kreeg de mogelijkheid om werkervaring op te doen via een werkervaringplek, wat je kunt zien als een soort vrijwilligerswerk of een stage. Werkervaringplekken zijn schaars, want een organisatie moet toch tijd in je steken. Solliciteren in recessie Het zoeken naar een baan in deze recessie is moeilijk, omdat je een van de vele kandidaten bent. Er solliciteren soms tientallen mensen op dezelfde functie. Ik heb nu ongeveer vijf gesprekken gehad. In het begin was ik eerlijk over mijn whiplash, maar dat werkt voor mijn gevoel niet. Als je aangeeft dat je parttime wilt werken, dan vragen ze toch naar de reden. Dat gebeurt in elk gesprek weer. Dan wordt bijvoorbeeld gezegd: Je bent zo jong, waarom ga je niet fulltime werken? Heb je soms een rijke man? Ja, echt. Vertellen over whiplash Ik vermeld niet in mijn sollicitatiebrief dat ik een whiplash heb. Tijdens het eerste gesprek zeg ik alleen als ze erom vragen dat ik een auto-ongeluk heb gehad. En dat ik parttime goed kan functioneren. Die gesprekken hebben tot nu toe weinig resultaat opgeleverd. Wel vervelend hoor. Misschien ben ik wel gemotiveerder dan een sollicitant zonder beperking. Ik denk er zelfs aan om weer een opleiding te doen, waarmee ik meer kans heb op de arbeidsmarkt. Het is jammer dat je geen eerlijke kans krijgt. Weinig bedrijven staan er open voor. Helemaal nu er in deze recessie veel keuze is in sollicitanten. Maar ik blijf positief, eens komt die baan. Ilona Jansen WHIPLASH MAGAZINE 2013 nummer 1 13

14 Terug naar werk Project DIA werkt aan betere dialoog bij re-integratie Ik heb geleerd mijn mannetje te staan Je hebt een prettige baan en je werkgever is tevreden met je. Maar dan word je ziek. Pijn, vermoeidheid, moeite met concentreren je kunt je niveau van vroeger niet meer bijbenen. Je leven zit opeens vol onzekerheden en de relatie met je werkgever verandert. Project DIA biedt handvatten om in deze moeilijke situatie de regie niet te verliezen. Al ruim een jaar zitten Liesbeth Verhoef, Marleen Keij en Diederik de Jong in een re-integratietraject. Al die tijd zijn ze niet meer op hun oude werkplek geweest, wel komen ze één keer in de zes à acht weken op gesprek bij de bedrijfsarts. Lastige gesprekken zijn dat vaak, pijnlijk ook. Hoewel ze allemaal een andere aandoening hebben (ME, whiplash en Prikkelbare Darm Syndroom), herkennen ze veel in elkaars verhalen. Diederik: Je staat midden in het leven, en toch heb je met beperkingen te maken. Gebrek aan energie, pijn Dat is lastig voor jezelf, maar ook om uit te leggen aan anderen. Op het eerste gezicht is er immers niets aan ze te zien. Alle drie vinden ze het lastig om met hun werkgever hierover te praten. Gevoelsmatig sta je opeens tegenover elkaar: van een gewaardeerde collega ben je een kostenpost geworden. Terwijl je je eigenlijk moet concentreren op je ziekte en het herstel, vergt het re-integratietraject met de bijbehorende rechten en plichten veel van je. Liesbeth: Ze benaderen me wel positief, maar doordat mijn aandoening aan de buitenkant niet is te zien, is er ook onbegrip. Hoe meer ik ermee bezig ben, hoe zwaarder de terugval die ik krijg. Het gesteggel over je werk slurpt energie. Marleen: Voor mijn auto-ongeluk voelde ik mij op mijn werk als een vis in het water. Ik had nooit gedacht dat ik een arbeidsconflict zou krijgen. Maar een maand of vier na het ongeluk begon het geduvel en het werd alleen maar erger. Het gaat daarbij meer om geld dan om mij als persoon. Ik heb het gevoel dat alles mij overkomt en dat ik nergens meer grip op heb. Wegwijs In de zomer van 2012 schreven Liesbeth, Marleen en Diederik zich in voor de pilot van het DIA-project, wat staat voor DIAlooggestuurde re-integratie. Oftewel: zieke werknemers krijgen instrumenten aangereikt om sterker te staan in hun gesprekken met de bedrijfsarts en werkgever. Niet meer het gevoel hebben dat alles je overkomt, maar inspraak hebben in je re-integratietraject. Toen Diederik voor het eerst over DIA las, was hij gelijk enthousiast. Als je in de ziektewet komt, krijg je met van alles te maken: deskundigenoordelen, instanties die rapportages over jou schrijven, re-integratiebureaus die worden ingeroepen Het is een heel strijdtoneel waarop je zit te vechten. Ik hoopte met DIA daar een beetje wegwijs in te worden. Liesbeth stapte er iets anders in. Zij had door haar werk al de nodige kennis van re-integratie. Maar als je zelf door een aandoening als ME in de ziektewet terechtkomt merk je pas hoe eenzaam het proces is dat je doorloopt en hoeveel onbegrip en ongeloof er is. Dat je via DIA anderen ontmoet die in dezelfde situatie zitten, sprak haar aan. ME is een vaag ziektebeeld, ik was telkens maar aan het 14

15 Terug naar werk Het project dialooggestuurde re-integratie ontwikkelt producten om zieke werknemers met whiplash, ME/ CVS of Prikkelbare Darmsyndroom te ondersteunen. Het is van groot belang dat de zieke werknemer goed en regelmatig contact heeft met zijn bedrijfsarts en andere betrokkenen. In deze contacten kan de zieke werknemer belemmeringen en oplossingen in de werksituatie bespreken. Daarnaast levert het project een advies aan bedrijfsartsen en werkgevers voor constructieve communicatie met de zieke werknemer. In deze fase van het project loopt er een onderzoek waarin gekeken wordt of de ontwikkelde producten (een zelfmanagement training, een werkwijzer en een coachingtraject) de werknemers daadwerkelijk versterken tijdens het re-integratieproces. De vervolgstap die genomen gaat worden is het ontwikkelen van een e-learning module waar de training en werkwijzer een onderdeel van gaan uitmaken. Meer informatie is te vinden op whiplashstichting.nl. Ga bij projecten naar ziek en werken (DIA). Dit project is een samenwerking tussen Whiplash Stichting Nederland, Steungroep ME en Arbeidsongeschiktheid en de Prikkelbare Darm Syndroom Belangenvereniging. WHIPLASH MAGAZINE 2013 nummer 1 15

16 Terug naar werk verklaren en verontschuldigen over wat ik wel en niet kon. Bedrijfsartsen weten niet goed wat ze ermee aan moeten. Een goed gesprek Alle deelnemers die zich inschrijven voor DIA krijgen een groepstraining, een werkwijzer en individuele begeleiding van een ervaringsdeskundige coach. Het traject start met de tweedaagse groepstraining in Soesterberg. Zowel voor Liesbeth, Marleen als Diederik was het de eerste keer dat ze anderen ontmoetten die dezelfde aandoening hadden als zijzelf. Marleen: Het voelde als een warm bad: wat was het heerlijk dat we hier allemaal gelijken waren. Voorheen was ik me altijd maar aan het verontschuldigen als ik iets niet kon, hier begreep iedereen elkaar. We gaan geen sorry meer zeggen, spraken we af. Als iets niet gaat, dan gaat het niet. Liesbeth vult aan. Dankzij de training heb ik de kracht gekregen om duidelijker te communiceren over mijn aandoening. Toen ik een keer bij een bedrijfsarts merkte dat hij het niet goed begreep, heb ik dat dan ook bespreekbaar gemaakt: snap je echt niet wat er met mij is en wat voor leven ik nu leid? Tijdens de training krijgen de deelnemers inzicht in wat bepaalde manieren van gespreksvoering kunnen doen met het gedrag van jou en dat van de bedrijfsarts. Diederik legt uit hoe dat gaat: We kregen te zien wat er gebeurt als je door de bedrijfsarts overruled wordt en je zelf als werknemer je verhaal niet kunt doen. Door wat je vertelt, en vooral de manier waarop je dat doet, kun je het gesprek echter in een bepaalde richting sturen. Gouden tips uit de training op pagina 18 Aan de hand van rollenspellen oefenen de deelnemers gesprekstechnieken. Liesbeth geeft een toelichting op een van de gespreksmodellen die tijdens de training uitgebreid behandeld wordt, de Roos van Leary. De Roos van Leary maakt het verloop van een gesprek, en ook de invloed die je daar zelf op hebt, inzichtelijk. Is bijvoorbeeld de een aanvallend en schiet de ander in de verdediging? Of zoek je samen op een constructieve manier naar een oplossing? Het is belangrijk om in termen van we te praten en met de ander mee te denken. Voeten op de grond Na de training gaat iedere deelnemer individueel verder aan de slag met een coach. De coaches hebben altijd dezelfde aandoening als de deelnemer en hebben ook ervaring met ziektewet en re-integratie. Voor ze een afspraak hebben met de bedrijfsarts, spreken Marleen, Liesbeth en Diederik hun coach via de telefoon of via skype. Samen evalueren ze het laatste gesprek of nemen ze door wat ze in het volgende gesprek gaan zeggen. Marleen: Het is fijn als je iemand hebt met wie je kunt sparren. Mijn coach stelt hele goede vragen. Ze zet me dan even echt met beide voeten op de grond. Dat de coaches allemaal ervaringsdeskundig zijn, vinden ze alle drie waardevol. Liesbeth: Je vindt herkenning bij elkaar en krijgt tips die specifiek zijn afgestemd op jouw aandoening. Liesbeth, Marleen en Diederik naderen nu het einde van hun DIA-traject, dat in totaal een half jaar duurt. Over hun toekomst op de arbeidsmarkt zitten ze echter nog in grote onzekerheid. Als de begeleiding van de coach straks ophoudt, zullen ze die missen. Diederik: Toch heb ik er tot nu toe al ontzettend veel aan gehad. Ik heb geleerd in gesprekken mijn mannetje te staan. Doelen stellen, dat was iets dat ik vroeger nooit deed. Nu zet ik van tevoren op papier waar ik het in een gesprek over wil hebben en wat ik wil bereiken. Liesbeth: Het contact en de informatie die je krijgt, lossen de problemen met je re-integratietraject niet op, maar bieden wel een hart onder de riem. Je staat er niet meer alleen voor. Marleen ten slotte: Ook voor mij heeft DIA veel betekend. Ik schiet niet meer in de verdediging als mensen mij niet begrijpen of niet willen begrijpen. Ik leg één keer uit wat ik heb, en 16

17 Terug naar werk dan niet meer. Het is een hard gelag, maar ik heb er veel rust voor teruggekregen. Karlijn de Winter Meer lezen? Wat betekent het DIA-project voor de coaches die eraan meewerken? Op leest u over hun ervaringen (kijk bij activiteiten / whiplash magazine/ nummer ). Eind mei 2013 verschijnt een rapport over dit project. Daarin is te lezen wat de ervaringen zijn van de deelnemers, coaches en bedrijfsartsen met de trainingen, de brochure en de gesprekken. Wilt u op de hoogte blijven, dan kunt u dit kenbaar maken bij Astrid van Waart (projectleider) via a.vanwaart@whiplashstichting.nl. U kunt ook onze website in de gaten houden (zie projecten). WHIPLASH MAGAZINE 2013 nummer 1 17

18 Tips terug naar werk Elke dag topsport: gouden tips uit project DIA 1. Klachten en beperkingen zijn veel uitgebreider en ingrijpender dan mensen denken Omdat buitenstaanders dat niet altijd snappen of vergeten, is het aan jou om hen te informeren en dit duidelijk te maken. 2. Verspil geen onnodige energie: denk en reageer vanuit de cirkel van invloed Zelf stappen zetten en zelf het initiatief nemen, levert meer op dan mopperen of wachten op de ander. 3. Ontrafel problemen en vraag anderen mee te denken en te brainstormen Deelproblemen zijn overzichtelijker, minder zwaar en makkelijker op te lossen. Door anderen erbij te betrekken krijg je meer ruimte. 7. Ga op samen zitten en benadruk het gezamenlijke doel Laat je niet verleiden om in de verdediging te schieten; snap de ander en nodig de ander uit om mee te denken en te helpen. 4. Bedenk mogelijkheden die jou helpen om je doel te bereiken Luister naar je lichaam en wees realistisch: zoek oplossingen die jou verder helpen. 5. Bereid je goed voor op belangrijke gesprekken Neem vooraf verschillende scenario s door, oefen het gesprek met iemand, ga in de schoenen van de ander staan en schrijf van tevoren alles op. 8. Wees positief over de intentie van de ander Tip van een deelnemer: bedenk vooraf ik hou van hem/haar. Dat maakt dat je met je houding en communicatie op samen insteekt. 9. Geef concrete voorbeelden, zodat de ander het snapt Anderen kunnen zich pas een beeld vormen als jij hen zo precies en beeldend mogelijk uitlegt wat je (on)mogelijkheden zijn. 6. Neem de Roos van Leary eens door (zie hiervoor onze website, project DIA, nieuws) Want: als je doet wat je altijd hebt gedaan; gebeurt er wat er altijd is gebeurd. 10.Wees mild naar jezelf en zorg goed voor jezelf Respecteer je eigen grenzen, neem jezelf serieus en overvraag jezelf niet. 18

19 Keuring Samen sterker de keuring in Goede voorbereiding werpt vruchten af Vermoeidheid, concentratieproblemen, geheugenproblemen, pijn: het zijn geen klachten die makkelijk te vatten zijn voor een bedrijfsarts of verzekeringsarts. Keuringen bij re-integratie en arbeidsongeschiktheid stemmen dan ook lang niet altijd overeen met de ervaringen van patiënten zelf. Dankzij het project Kennis en kracht: samen op weg naar een betere keuringspraktijk ( ) zijn er nu stappen gezet om patiënten, bedrijfsartsen en verzekeringsartsen dichter bij elkaar te brengen. Soms vraag je je af: hoe komt een verzekeringsarts tot zijn beoordeling? Bijvoorbeeld als je te horen krijgt dat je 20 uur per week kan werken, terwijl je maar drie uur per dag actief kunt zijn. Gemma de Meijer is projectmedewerker van Kennis en Kracht, een initiatief van de Whiplash Stichting Nederland en de Steungroep ME en arbeidsongeschiktheid. Zij heeft talloze verhalen uit de praktijk gehoord. De klachten bij ME/CVS en whiplash zijn moeilijk aannemelijk te maken. Het is dan ook lastig voor een bedrijfsarts of verzekeringsarts om in te schatten wat je wel of niet kunt. Beter beslagen ten ijs Kennis en Kracht moest hier verbetering in brengen. Er kwam een advies- en meldpunt waar mensen met ME/CVS en whiplash terecht konden met vragen over re-integratie en arbeidsongeschiktheid. Ze krijgen er ondersteuning bij het voorbereiden van gesprekken met de bedrijfsarts (tijdens de periode van ziekteverzuim en re-integratie) en met de verzekeringsarts (voor de arbeidsongeschiktheidskeuring). Sinds de start in 2009 is veel gebruik gemaakt van de ondersteuning van het advies- en meldpunt: ruim vragen per telefoon of mail en 250 dossierstudies. De bedoeling is dat patiënten op die manier beter beslagen ten ijs komen bij beoordelingsgesprekken. Uit de praktijk blijkt namelijk dat mensen die deze gesprekken goed voorbereid ingaan en beter kunnen verwoorden wat ze wel en niet kunnen, over het algemeen tevredener zijn met de initiatieven die in het re-integratietraject worden genomen of met de uitslag van de keuring. De Meijer: Veel mensen stellen zich tijdens hun re-integratie bijvoorbeeld afwachtend op, en laten de bedrijfsarts met een voorstel komen. Ik probeer ze over te halen zelf met ideeën te komen. Niemand weet immers beter dan jij wat je wel en niet aankan. Het advies- en meldpunt werkt tweeledig. Niet alleen kunnen zieke werknemers er terecht voor ondersteuning, er worden ook ervaringen verzameld. Waar lopen patiënten tegenaan? Zijn daar patronen in te herkennen? Wat bijvoorbeeld bleek is dat het voor veel zieke werknemers nodig is om minder uren te werken, zodat ze het werk op de lange duur beter kunnen volhouden. Bedrijfsartsen en verzekeringsartsen staan echter vaak niet te popelen een urenbeperking toe te kennen. Om de tafel Het verzamelen en uitwisselen van kennis en inzichten was een van de voornaamste onderdelen van Kennis en Kracht. Ervaringen van zieke werknemers, zoals met de urenbeperking, werden besproken met bedrijfsartsen en verzekeringsartsen. Daniëlle van Eden, als directeur van de Whiplash Stichting Nederland betrokken bij Kennis en Kracht: Die dialoog met professionals is bijzonder WHIPLASH MAGAZINE 2013 nummer 1 19

20 Keuring Het logboek moet een handvat bieden tijdens de gehele periode van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid. Ook zijn er voorlichtingsbrochures ontwikkeld om mensen te ondersteunen, met veel tips uit de praktijk. De brochure Werk en inkomen bij ziekte biedt een schat aan informatie en adviezen voor de periode vanaf de eerste ziekmelding tot en met een eventuele WIA-aanvraag. waardevol geweest. Waar kijken zij naar, wat vinden zij belangrijk? En hoe kunnen wij als patiëntenverenigingen die inzichten vervolgens gebruiken om zieke werknemers beter te ondersteunen? Artsen geven aan dat ze behoefte hebben aan een duidelijk verhaal van de zieke werknemer: wat zijn jouw klachten, wat kun je op een dag doen en wat heb je nodig om je werk goed te kunnen uitoefenen? De Meijer: Veel mensen proberen zo veel mogelijk te vertellen in een gesprek, vanuit de gedachte dat de boodschap dan vanzelf wel wordt opgepikt. Maar dat kan averechts werken: hoe meer je vertelt, hoe groter het risico is op miscommunicatie. Puntsgewijs duidelijk benoemen wat je mogelijkheden en onmogelijkheden zijn, werkt beter. Behalve op de inhoud van het gesprek baseren verzekeringsartsen hun beoordeling op het re-integratiedossier dat de werkgever tijdens de periode van ziekteverzuim bijgehouden heeft. Van Eden: In dat dossier staat wat je hebt geprobeerd voor de re-integratie, wat werkte en wat niet. Hoe beter het re-integratiedossier is opgebouwd, hoe beter een verzekeringsarts die informatie kan gebruiken om je arbeidsongeschiktheid te beoordelen. Daarom moet je er van het begin af aan op toezien dat het goed gebeurt. Dat dit best veel vergt van een zieke werknemer beseffen Van Eden en De Meijer goed. Van Eden: De procedures bij ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid zijn voor leken nauwelijks te overzien. Daarom is het goed om tijdig ondersteuning te zoeken. Als aanvulling op het advies- en meldpunt zijn de Steungroep ME en Arbeidsongeschiktheid en de Whiplash Stichting een logboek aan het samenstellen met vragenlijsten en invulschema s. Hoewel het project Kennis en Kracht officieel is afgerond, blijft het adviesen meldpunt bestaan en komt het straks, samen met het logboek, waarschijnlijk ook beschikbaar voor andere patiëntengroepen. De Meijer: Dankzij Kennis en Kracht hebben we veel nieuwe inzichten gekregen hoe we zieke werknemers nog beter kunnen ondersteunen in het contact met de bedrijfsarts of verzekeringsarts. Bovendien hebben we meer zicht gekregen op het werk van bedrijfsen verzekeringsartsen en wat zij nodig hebben om hun werk goed te kunnen doen. Karlijn de Winter Heeft u vragen over ziekteverzuim, re-integratie en arbeidsongeschiktheid? Neem contact op met het advies- en meldpunt via of kijk op onder activiteiten bij het advies- en meldpunt. Op de website kunt u ook brochures bestellen. 20

21 Tips keuring Tips in de voorbereiding van de (her)keuring Meer tips en een uitgebreidere toelichting vindt u op Daar kunt u ook lezen over de tien eerste tips bij langdurige ziekte en werk! 1. Informeer u van tevoren goed. De ervaring leert dat een grondige voorbereiding kan bijdragen aan een betere uitkomst. Wacht hiermee niet tot het laatst, want het kost tijd om voor uzelf alles op een rijtje te zetten en bijvoorbeeld de nodige medische gegevens op te vragen. Lees de brochure Handleiding voor de keuring. Stel u ook goed op de hoogte van het verzekeringsgeneeskundig protocol Whiplash Associated Disorders I/II. 2. Zoek hulp en ondersteuning. Vraag iemand mee naar de gesprekken met de verzekeringsarts en de arbeidsdeskundige. Vraag deze persoon ook u te helpen bij de voorbereiding van deze gesprekken. 4. Houd er rekening mee dat de verzekeringsarts ook zal nagaan of u in zijn ogen wel de juiste behandeling(en) heeft gevolgd. Verzamel alle gegevens over de door u gevolgde behandelingen. Zorg dat u op de hoogte bent van wat er in het verzekeringsgeneeskundig protocol staat over de behandeling van uw ziekte. Ga na of u alle behandelingen waaraan de verzekeringsarts waarde zou kunnen hechten heeft gevolgd, of dat er misschien nog een behandeling is waarmee u wilt beginnen. Heeft u bewust gekozen voor of tegen een bepaalde behandeling, zet dan de argumenten in uw specifieke geval (en die van bijvoorbeeld uw huisarts) goed op een rij. Bedenk dat veel verzekeringsartsen alternatieve behandelingen negatief waarderen. 3. Zorg voor een goed inzicht in uw eigen situatie. Zet uw eigen medische gegevens op een rij. Vraag deze gegevens zo nodig op bij uw arts(en) en bedenk welke informatie van uw huisarts of specialist van belang kan zijn voor uw keuring. Zorg dat u een duidelijk inzicht heeft in uw beperkingen en uw mogelijkheden om te functioneren. Bedenk welke aanpassingen nodig zijn, hoeveel uur u maximaal per dag en per week zou kunnen werken en hoeveel rust u nodig heeft. 5. Denk na over uw opstelling tijdens het gesprek met de verzekeringsarts. Houd er rekening mee dat de verzekeringsarts de wet moet uitvoeren en er dus niet in de eerste plaats is om u te helpen. Maar doe ook niet onnodig wantrouwend. Stel u tot doel dat de verzekeringsarts uw klachten en beperkingen erkent. Informeer de verzekeringsarts zo goed mogelijk. Ga geen discussie aan over erkenning van uw ziekte. Doe u niet beter voor dan u bent, neem geen slachtofferrol aan, klaag niet maar leg uit. Vraag advies en meld uw ervaringen bij het advies- en meldpunt ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid: T (050) WHIPLASH MAGAZINE 2013 nummer 1 21

22 Whiplashpatiënten ervaren vaak dat ze van alles moeten opgeven als gevolg van hun whiplash. Dit is het verhaal van Sascha, die dacht dat haar grote passie paardrijden niet te combineren was met haar whiplashklachten. Dat bleek echter wel degelijk mogelijk! Sascha op Cara (foto: RR van den Brink) 22

23 Persoonlijk Paardrijden met een whiplash het kan! Ruim tien jaar geleden werd ik van achteren aangereden in mijn auto. Na een aanvankelijk goed herstel trad er na verloop van tijd een verergering op van mijn whiplashklachten. Tegenwoordig heb ik nog steeds last van zware hoofd- en nekpijn aanvallen, (milde) concentratie- en evenwichtsstoornissen en minder energie. Ik slik de nodige medicijnen om met name de pijnklachten de baas te kunnen. Paarden zijn mijn grote passie. Al sinds mijn jeugd zit ik op paardrijles en vind ik alles wat met paarden te maken heeft helemaal geweldig. Dressuur, springen, mennen, voltige, freestyle en buitenrijden in binnen- en buitenland, ik heb het allemaal gedaan. Maar sinds het ongeluk was niets daarvan meer vanzelfsprekend. Ik verzorgde nog een tijd lang twee dagen per week het paard van iemand anders. Met het dressuurrijden gingen mijn schouders vastzitten, hoeven uitkrabben was vaak te zwaar en op slechte dagen lukte het me niet eens om het zadel op te tillen. Rijden deed ik op het laatst bijna niet meer. Gelukkig hadden mijn verzorgpaard en ik beiden veel plezier in het grondwerk, dat we op een cursus freestyle bij Emiel Voest hadden geleerd. Uiteindelijk moest ik toch met mijn verzorgpaard stoppen. Via revalidatiecentrum de Hoogstraat kwam ik terecht bij manege Lis Hartel te Doorn. Een manege speciaal voor mensen met een beperking. Hier ging een wereld voor me open. Dacht ik vroeger altijd dat een gehandicaptenmanege alleen bedoeld was voor mensen in een rolstoel, niets bleek minder waar! Ook mensen met chronische pijn- of vermoeidheidsklachten kunnen hier terecht. We maken hier buitenritten, maar doen ook dressuurlessen. Deze ritten en lessen worden op maat gegeven. De groepen zijn klein (erg fijn als je concentratie verstoord is!) en de instructeurs stellen zich in op jouw beperking en belasting niveau. Als draven te zwaar is, dan maken we er gewoon een staples van. De lesduur is aangepast, je hoeft niet perse een vol uur te lessen zoals op een reguliere manege. De instructeurs hebben allen een speciale opleiding gevolgd en zullen hun ruiters niet snel overvragen. Natuurlijk moet je zelf ook goed aangeven wat je aankan. De paarden zijn speciaal geselecteerd op hun kalme en betrouwbare karakter. Wat niet wil zeggen dat het om saaie, slome knollen gaat! Zo rijd ik tegenwoordig op mijn vaste rijpaard Cara, een geweldige merrie van 7 jaar oud, die me in de dressuur volop uitdaging biedt. Maar ook op ander vlak zijn er aanpassingen. Zo heeft Lis Hartel een opstapperron en een opstapkruk, zodat je niet in je schouders hoeft te hangen bij het opstijgen. De paarden worden in principe voor je geborsteld en opgezadeld, maar als je dit zelf wilt doen dan mag dat ook. Net of je lichaam en je energie het die dag toelaten. Ook hier weer maatwerk dus. Tot slot nog een tip waar ik zelf veel aan heb gehad: doe een niergordel om bij het rijden, zoals motorrijders die ook gebruiken. Dit steunt mijn midden- en onderrug en helpt me mijn houding te verbeteren. Ben je ruiter én whiplashpatiënt en ben je enthousiast geworden? Of kun je het nog niet, maar wil je wel graag leren paardrijden? Ook dat kan! Wil je meer weten over de mogelijkheden en aangepaste maneges bij jou in de buurt, kijk dan op de website van de Federatie Paardrijden Gehandicapten: Of neem contact op met manege Lis Hartel in Doorn: , of kijk op Sascha Smaal WHIPLASH MAGAZINE 2013 nummer 1 23

24 Nieuws Kortsluiting in de hersenen veroorzaakt chronische pijn Waarom hebben violisten last van onverklaarbare symptomen zoals stijfheid en tintelingen en hebben whiplashpatiënten aanhoudende klachten zoals hoofd- en nekpijn? Liesbeth Daenen (Universiteit Antwerpen) onderzocht het voor haar doctoraatsscriptie en kwam tot de conclusie dat een bewegingsconflict in de hersenen de mogelijke oorzaak is voor chronische pijn. Bewegingen worden gepland en gestuurd vanuit de hersenen. Informatie vanuit ogen, evenwichtsorgaan, spieren, huid en gewrichten informeren de hersenen continu over de lopende bewegingen. Tegelijkertijd wordt deze informatie vergeleken met het beweegprogramma, datgene wat de hersenen voorspeld hadden te doen. Op basis van deze vergelijking zal, indien nodig, het beweegprogramma worden aangepast. Meestal verloopt dit proces automatisch en ongemerkt, maar wanneer er een conflict ontstaat tussen datgene wat de hersenen hadden voorspeld en datgene wat werkelijk werd uitgevoerd, ervaren we pijn en andere symptomen als gevolg. Je kan het vergelijken met wagen- of reisziekte. Die ontstaat als gevolg van een conflict tussen ogen en evenwichtsorgaan, legt Daenen uit. Stel: je leest een boek in een rijdende auto. Het evenwichtsorgaan zal beweging registreren terwijl de ogen, gefixeerd op het boek, die beweging niet zullen waarnemen. Als gevolg van dit verschil kunnen de hersenen in verwarring geraken en waarschuwingssignalen uitsturen waardoor je misselijk of duizelig zal worden, buik- of hoofdpijn zal krijgen of plots zal beginnen zweten. Op dezelfde manier veronderstelt men dat een conflict tussen lopende en voorspelde beweging kan leiden tot pijn en andere symptomen. Conflict in de hersenen hindert muzikanten Veel violisten klagen over onverklaarbare symptomen zoals stijfheid, tintelingen en krampen aan schouder, nek en bovenste ledematen. Die klachten zijn niet alleen onaangenaam maar kunnen de professionele carrière van de musicus ook sterk belemmeren. Uit de studie van Daenen blijkt dat violisten met vage klachten ter hoogte van de armen en de wervelkolom een toename van de bestaande symptomen ervoeren tijdens het uitvoeren van een taak waarin een bewegingsconflict werd uitgelokt. Dit toont aan dat deze violisten een verhoogde gevoeligheid hebben voor een uitgelokt bewegingsconflict en suggereert dat een bewegingsconflict ter hoogte van de hersenen invloed kan hebben op het ontstaan en onderhouden van klachten bij violisten. Whiplashtrauma Bijna de helft van de mensen ontwikkelt na een whiplashtrauma aanhoudende klachten zoals hoofd en nekpijn, duizeligheid, concentratie- en slaapstoornissen en vermoeid- 24