1 Normindicatoren voor goed onderwijs Indicatoren: 3.1, 3.4, 3.8, 6.1, 6.3, 8.1, 10.1, 11.3, 12.1, 13.1

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN Hendrik Boogaard School: Hendrik Boogaard Plaats: Hellevoetsluis BRIN-nummer: 09XC Onderzoeksnummer: Naam verantwoordelijk inspecteur: M. Baltussen, C. Groote Schaarsberg Datum uitvoering onderzoek: 10 januari 2008 Datum conceptrapport van bevindingen: 28 januari 2008 Datum vaststelling rapport: 31 maart 2008 Postregistratienummer: ONDERZOEK Dit rapport van bevindingen bevat de uitkomsten van een onderzoek naar mogelijke tekortkomingen op basisschool Hendrik Boogaard. Tijdens dit onderzoek zijn de volgende indicatoren uit het toezichtkader PO 2005 onderzocht: 1 Normindicatoren voor goed onderwijs Indicatoren: 3.1, 3.4, 3.8, 6.1, 6.3, 8.1, 10.1, 11.3, 12.1, 13.1 Daarnaast: 2 Opbrengsten Indicatoren: 13.2, Zorg en begeleiding Indicatoren: 11.1, 11.2, Afstemming Indicatoren: 3.6, 4.5, 7.1, Aanbod Indicator: Kwaliteitszorg Indicatoren: 1.1 tot en met 1.6 en 2.1 tot en met BEVINDINGEN Tekortkomingen Op basisschool Hendrik Boogaard zijn de volgende tekortkomingen geconstateerd: LEERRESULTATEN 1 Binnen het aspect 'Opbrengsten' De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen onder het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht (indicator 12.1). Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich onvoldoende volgens hun mogelijkheden (indicator 13.2) XC/

2 OVERIGE TEKORTKOMINGEN 2 Binnen het aspect 'Tijd' De school stemt de hoeveelheid tijd voor leren en onderwijzen bij Nederlandse taal en rekenen en wiskunde in onvoldoende mate af op de onderwijsbehoeften van leerlingen. (indicator 4.5). 3 Binnen het aspect 'Afstemming' De leraren stemmen de instructie en verwerking in onvoldoende mate af op de verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen (indicator 7.3). 4 Binnen het aspect 'Zorg en begeleiding' Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens, bepaalt de school onvoldoende de aard van de zorg voor de zorgleerlingen (indicator 11.2). De school voert de zorg onvoldoende planmatig uit (indicator 11.3). De school gaat de effecten van de zorg onvoldoende na (indicator 11.4). 5 Binnen het aspect 'Aanbod' De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten onvoldoende op elkaar aan (indicator 1.5). 6 Binnen het aspect 'Kwaliteitszorg' De school heeft onvoldoende inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie (indicator 1.1). De school evalueert jaarlijks onvoldoende systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten (indicator 1.2). De school evalueert het leren en onderwijzen onvoldoende (indicator 1.3). De school werkt onvoldoende planmatig aan verbeteractiviteiten (indicator 1.4). De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen onvoldoende (indicator 1.5). De school rapporteert aan belanghebbenden onvoldoende inzichtelijk over de gerealiseerde kwaliteit van het onderwijs (indicator 1.6). De schoolleiding stuurt de kwaliteitszorg onvoldoende aan (indicator 2.1). De kwaliteitszorg is onvoldoende verbonden met de visie op leren en onderwijzen zoals geformuleerd in het schoolplan (indicator 2.2). De schoolleiding zorgt onvoldoende voor een professionele schoolcultuur (indicator 2.3). Bij de zorg voor kwaliteit zijn personeel, directie, leerlingen, ouders/verzorgers en bestuur onvoldoende betrokken (indicator 2.4). Overige bevindingen Tijdens het onderzoek zijn de volgende indicatoren onderzocht en voldoende beoordeeld: 3.1 De aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde zijn dekkend voor de kerndoelen. 3.4 De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 3.6 De leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde zijn afgestemd op de onderwijsbehoeften van individuele leerlingen. 3.8 De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlingengewicht biedt leerinhouden aan bij Nederlandse taal die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. 6.1 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer XC/

3 6.3 De leraren leggen duidelijk uit. 7.1 De leraren volgen de vorderingen van hun leerlingen systematisch. 8.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat mag worden verwacht op grond van de kenmerken De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de verwachte periode van 8 jaar. 3 ALGEMEEN BEELD De inspectie concludeert dat het onderwijs op basisschool Hendrik Boogaard risico's vertoont. De eindopbrengsten zijn onder de maat. De tussentijdse opbrengsten zijn weliswaar voldoende maar vertonen op onderdelen tekorten. Sinds 2000 staan de eindopbrengsten onder druk. De school is er de afgelopen periode niet in geslaagd de eindopbrengsten op een voldoende niveau terug te brengen. Dit tekent de hardnekkigheid van de problematiek op de school. Verklaringen voor de tegenvallende eindopbrengsten liggen enerzijds op onderwijskundig vlak, anderzijds op het terrein van het teamfunctioneren. Hoewel de school op papier beschikt over een uitgewerkte zorgstructuur blijkt deze in de praktijk onvoldoende te werken. De leerkrachten slagen er in onvoldoende mate in om te gaan met verschillen tussen leerlingen. De lessen zijn voornamelijk klassikaal van aard. Hierdoor worden zowel de zwakkere als de sterkere leerlingen in onvoldoende mate op hun niveau aangesproken. Daarnaast zijn voor specifieke zorgleerlingen slechts in beperkte mate handelingsplannen aanwezig. Deze leerlingen ontvangen te weinig doelgerichte, planmatige begeleiding. Leerkrachten slagen er onvoldoende in om in de klas extra hulp te organiseren en uit te voeren. De intern begeleiders zorgen in te geringe mate voor sturing en monitoring van de leerkrachten bij de uitvoering van de zorg. Deze tekorten in de afstemming en de leerlingenzorg vormen een risico voor de leerresultaten van de sterkere en zwakkere leerlingen. De situatie op de school is te meer zorgelijk daar de voorwaarden voor de zorg voor kwaliteit ontbreken. Het managementteam slaagt er, evenals de intern begeleiders, onvoldoende in de leerkrachten aan te sturen en ingezette onderwijsvernieuwingen te borgen. Er is op de school geen sprake van een professionele cultuur waarbij leerkrachten aangesproken kunnen worden op gemaakte teamafspraken. Hierdoor verlopen onderwijsvernieuwingstrajecten traag en blijven verschillen tussen leerkrachten in de uitvoering ervan bestaan. Op de school is momenteel sprake van een patstelling in de communicatie tussen het managementteam en de leerkrachten. Het vertrouwen over en weer is aangetast. Dit leidt tot een stagnatie in de schoolontwikkeling. De school geeft daarnaast te weinig blijk van een opbrengstgerichte aanpak. De school maakt wel trendanalyses maar stelt de opbrengstdoelen te laag gezien de leerlingenpopulatie. Te lage verwachtingen bij leerkrachten kunnen ertoe leiden dat leerlingen niet maximaal gestimuleerd worden. Ook leiden de trendanalyses te weinig tot concrete, doelgerichte acties voor verbetering XC/

4 4 ONDERBOUWING TEKORTKOMINGEN 1 Onvoldoende binnen aspect 'opbrengsten' De opbrengsten aan het eind van de basisschool zijn onvoldoende. De inspectie baseert dit op de gemiddelde opbrengsten op de Cito-Eindtoets, die voor de laatste drie jaren (2005, 2006, 2007) onvoldoende zijn. Daarbij is rekening gehouden met de kenmerken van de leerlingenpopulatie. In 2004 waren de eindopbrengsten van voldoende niveau maar in 2003 en 2002 lagen ze net onder en boven de minimumnorm. Tijdens het regulier schooltoezicht in 2000 werd al geconstateerd dat de eindopbrengsten aan het dalen waren. De verbeteracties van de school hebben tot nu toe onvoldoende effect gehad. De resultaten uit de Entreetoets van 2007 liggen opnieuw te laag gezien de leerlingenpopulatie. De resultaten tijdens de basisschool zijn wel voldoende. De inspectie beoordeelde de resultaten van de toetsen voor technisch lezen in groep 3 en 4, rekenen en wiskunde in groep 4 en 6 en begrijpend lezen in groep 6 uit het schooljaar 2006/2007. Wel zijn verschillen zichtbaar tussen de twee locaties van de school. Op de locatie 'Sportlaan' zijn de tussentijdse opbrengsten net voldoende. De resultaten voor technisch lezen in groep 3 en rekenen en wiskunde in groep 6 liggen te laag. De opbrengsten voor begrijpend lezen in groep 6 naderen de kritische ondergrens. In de hogere groepen vertonen de resultaten een dalende tendens. Ook de toetsscores van groep 3 (huidige groep 4) vallen tegen. Op de locatie 'Ravense hoek' zijn van de beoordeelde tussentijdse opbrengsten alleen de resultaten voor rekenen en wiskunde in groep 6 onvoldoende. Wel liggen de opbrengsten voor technisch lezen door vrijwel alle groepen heen relatief laag. Voor beide locaties geldt dat te veel leerlingen uitvallen op de spellingtoetsen. 2 en 3 Onvoldoende binnen de aspecten 'Tijd' en 'Afstemming' Het team van basisschool Hendrik Boogaard volgt een scholingstraject rond de zogenaamde '1-zorgroute'. Dit traject richt zich op de afstemming van het onderwijs op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Voor het tweede jaar staat het werken aan groepsplannen voor spelling centraal. Verwacht wordt dat dit traject een inktvlekwerking zal hebben naar de overige vakken. Ondanks de tijd en energie die het team in de '1- zorgroute' gestoken heeft, zag de inspectie tijdens de klassenbezoeken weinig vormen van differentiatie. De geobserveerde lessen kenmerkten zich veelal door een klassikale aanpak. Van differentiatie in instructie, verwerking of tijd was slechts in beperkte mate sprake. Hierdoor is het onderwijs in onvoldoende mate afgestemd op de onderwijsbehoeften van zowel de zwakkere als de sterkere leerlingen. Tussen de locaties zijn verschillen merkbaar in de betrokkenheid van leerlingen. Op de locatie 'Sportlaan' heeft het gebrek aan afstemming in een aantal groepen een negatieve invloed op de betrokkenheid van leerlingen. Voor een deel van de leerlingen is de instructie en verwerking te moeilijk en voor een ander deel te gemakkelijk. Dit leidt ertoe dat leerlingen afhaken of zich vervelen. Kinderen die meer aan kunnen krijgen daarnaast in een aantal gevallen te weinig zinvolle taken voor als zij klaar zijn met hun werk. Dit laatste geldt voor beide locaties XC/

5 4 Onvoldoende binnen het aspect 'Zorg en begeleiding' Op basisschool Hendrik Boogaard zijn sinds dit schooljaar drie intern begeleiders actief. Zij hebben onderling de groepen verdeeld en één intern begeleider vervult een meer aansturende en coördinerende rol. De intern begeleiders hebben het afgelopen schooljaar veel geïnvesteerd in het helder en inzichtelijk maken van de zorgstructuur. Binnen de zorgstructuur wordt volgens de intern begeleiders bewust een zwaar accent gelegd op de eigen verantwoordelijkheid van de leerkracht. Hoewel de structuur op papier redelijk uitgewerkt lijkt te zijn, blijkt deze in de praktijk in onvoldoende mate tot werking te komen. Leerkrachten geven aan dat zij zich veelal alleen verantwoordelijk voelen voor het opvangen van probleemleerlingen en dat alle initiatief voor ondersteuning van hen zelf uit moet gaan. Het is voor hen niet duidelijk wie wat doet binnen de zorg en wanneer zij een beroep op een intern begeleider kunnen doen. De intern begeleiders daarentegen geven aan dat zij de leerkrachten te afwachtend vinden. De eerder vermelde gebrekkige communicatie binnen het team draagt bij aan het in stand houden van deze wederzijdse opvattingen zonder dat er daadwerkelijk iets aan verandert. Dat de zorgstructuur in de praktijk niet functioneert blijkt uit het gegeven dat behoudens het terrein van spelling, de inspectie niet of nauwelijks informatie heeft aangetroffen waaruit blijkt dat leerlingen die uitvallen tijdig gesignaleerd en geholpen worden. De handelingsplannen op gebied van spelling zijn globaal van aard en geven geen blijk van een goede probleemanalyse en een resultaatgerichte benadering. Evaluaties van de (groeps)handelingsplannen zijn nauwelijks aangetroffen. Voor de leerlingen met een rugzakfinanciering worden wel handelingsplannen opgesteld. Deze bestrijken echter veelal een periode van een heel schooljaar. Er wordt weliswaar tussentijds geëvalueerd maar deze evaluatie is louter constaterend van aard en vrijwel nooit concluderend in relatie tot het gestelde doel. Op geen enkele wijze valt af te leiden of de ontwikkeling van de leerling van dien aard is dat verwacht mag worden dat het einddoel gehaald gaat worden of juist niet. Ook voor leerlingen met een eigen leerlijn ontbreken handelingsplannen waarin de verwachtingen rond het uitstroomperspectief richtinggevend zijn. 5 Onvoldoende binnen het aspect 'Aanbod' Tijdens het periodiek kwaliteitsonderzoek in 2005 is met de school afgesproken dat zij uiterlijk augustus 2006 de leerlijnen voor geletterdheid en gecijferdheid zou vastleggen in het schoolplan of een ander document. De school is de laatste twee jaar gericht aan de slag gegaan met het uitwerken van de leerlijnen geletterdheid. De tussendoelen geletterdheid en de observaties van de daaraan gekoppelde mijlpalen vormen het uitgangspunt voor de planning van het aanbod rond geletterdheid in groep 1 en 2. De school heeft hiermee een stap vooruit gezet. De aansluiting naar het aanbod in groep 3 verdient nog verdere aandacht. Voor het aanbod 'gecijferdheid' zijn nog geen leerlijnen uitgewerkt. De school heeft derhalve nog niet geheel voldaan aan de eerder gemaakte afspraak. 6 Onvoldoende binnen het aspect 'Kwaliteitszorg' Basisschool Hendrik Boogaard beschikt noch over een goed werkend systeem van kwaliteitszorg noch over een schoolcultuur waarin de zorg voor kwaliteit breed gedragen wordt. De school voert op onderdelen analyses uit van onderwijs en leren, de leerlingenpopulatie en de opbrengsten. Zij gaat hierbij echter te weinig systematisch en planmatig te werk waardoor zij te weinig zicht heeft op haar sterke en zwakke kanten. In twee jaar tijd werd slechts één kwaliteitskaart uitgewerkt. De directie maakt trendanalyses van de tussentijdse opbrengsten. Een gericht zoeken naar verklaringen voor tegenvallende opbrengsten voor onder andere rekenen en wiskunde met daaraan gekoppelde doelgerichte acties blijft grotendeels achterwege XC/

6 Daarnaast legt de school de lat te laag voor haar leerlingenpopulatie. De school stelt als norm dat minimaal 75 procent van de leerlingen een A, B of C scoort op de Citoleerlingvolgsysteemtoetsen. Deze lage verwachtingen zorgen voor een te weinig opbrengstgerichte houding en dragen waarschijnlijk bij aan de te lage opbrengsten van de school. De school richt al haar energie op de invoering van de '1-zorgroute'. Hiervoor heeft zij een uitgewerkt plan van aanpak en wordt zij door externen ondersteund. De doelgerichte en planmatige uitwerking op papier staat echter in contrast met de uitvoering in de werkelijkheid. Enerzijds steekt het team veel tijd in het vernieuwingstraject. Anderzijds gaven de leerkrachten in het gesprek met de inspectie aan dat het draagvlak voor het traject beperkt is en zij de rode draad van het traject enigszins kwijt zijn. Vernieuwingstrajecten verlopen traag en leiden uiteindelijk niet schoolbreed tot de afgesproken aanpak. De vernieuwingstrajecten leiden mogelijk onvoldoende tot effect omdat de voorwaarden voor de zorg voor kwaliteit niet vervuld zijn. Het managementteam slaagt er onvoldoende in draagvlak te verwerven voor de ingezette vernieuwingen. Daarnaast kan het niet bewerkstelligen dat leerkrachten de gemaakte afspraken naleven. De leerkrachten voelen zich te weinig gebonden aan teamafspraken en wijken hiervan af als het hen goeddunkt. Op basisschool Hendrik Boogaard is geen sprake van een professionele schoolcultuur waarin gezamenlijke lijnen bewaakt worden en men aangesproken kan worden op eerdere afspraken. Het werken op de school wordt verder belemmerd door een gebrekkige communicatie tussen het managementteam en de leerkrachten waardoor de verhouding tussen het managementteam en de leerkrachten op scherp staat. Deze verstoorde verhouding binnen het team zorgt voor een patstelling, die leidt tot een stagnatie in de schoolontwikkeling. Een extern bureau is ingeschakeld om meer zicht te krijgen op de communicatieproblemen in het team. 5 GEBRUIKT ONDERZOEKSMATERIAAL Deze rapportage is gebaseerd op: Analyse van de opbrengstgegevens van de Cito-Eindtoetsen van 2004, 2005 en 2006 en de tussentijdse opbrengsten uit het leerlingvolgsysteem zoals aangeleverd door de school. Het gesprek met het bevoegd gezag d.d. 9 oktober Analyse van het schoolplan , de schoolgids 2007/2008, het zorgplan/deelplan 'zorgstructuur 2007/2008', het ICT-beleidsplan 2007/2008, het actieplan 'afstemming 2006/2007' en het document 'Beginnende geletterdheid'. Het kwaliteitsonderzoek uitgevoerd door de inspectie op de school op 10 januari 2008, bestaand uit: o klassenobservaties tijdens lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde op locatie 'Sportlaan' in de groepen 1/2, 4, 5, 7 en 8 en op locatie 'Ravense hoek' in de groepen 1/2, 3, 5, 6, 7 en 8; o gesprekken met de intern begeleiders, de bezochte leerkrachten en de directie; o een afsluitend gesprek waarbij naast de directie en een intern begeleider ook een vertegenwoordiger van het bevoegd gezag aanwezig was. Voor de beoordeling heeft de inspectie het toezichtkader PO 2005 gebruikt, inclusief de daarbij behorende normering. Op de website vindt u achtergrondinformatie over dit toezichtkader XC/