De geïntegreerde proef en integrale opdrachten in STW

Transcriptie

1 Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel DOCUMENT VVKSO De geïntegreerde proef en integrale opdrachten in STW Woord vooraf Hieronder vindt u de tekst (deel 1 en 2) uit De geïntegreerde proef van mei In vet leest u een concrete vertaalslag naar de geïntegreerde proef en de relatie met integrale opdrachten in de studierichting Sociale en technische wetenschappen. In een derde deel vindt u een voorstel van aanpak voor de geïntegreerde proef binnen STW. 1 Algemeen kader 1.1 Het verplichte karakter van de proef De GIP is een reglementaire verplichting in het tweede leerjaar van de derde graad TSO. 1.2 De bevoegdheid van de inrichtende macht De organisatie van de GIP valt exclusief onder de bevoegdheid van de Inrichtende macht. 1.3 Betrokken vakken De GIP slaat op vakken en specialiteiten van het fundamenteel gedeelte, voor STW betekent dit: de componenten Natuurwetenschappen, Sociale wetenschappen, Voeding en expressie en de in het leerplan geformuleerde competenties, namelijk: o Binnen een welomschreven opdracht sociaalwetenschappelijke en natuurwetenschappelijke onderwerpen onderzoeken; o Binnen een welomschreven opdracht een persoonsgerichte activiteit voor een groep organiseren (plannen, voorbereiden, uitvoeren en evalueren)/een maaltijd voor een groep plannen, voorbereiden en bereiden; o Binnen een welomschreven opdracht iets mondeling presenteren voor een groep; o De eigen studieloopbaan in handen nemen. 1.4 Vorm van proef De GIP kan verschillende vormen aannemen 1.5 Beoordeling

2 2 De GIP wordt beoordeeld door leraars die de betrokken vakken en specialiteiten onderwijzen en door externe deskundigen (van buiten de school) op het terrein van de te beoordelen kwalificaties. De inrichtende macht bepaalt de wijze van betrokkenheid van de deskundigen. Het aantal deskundigen mag niet groter zijn dan het aantal leraren. Daar STW geen kwalificatiegerichte studierichting is, dient er een link te zijn tussen de externe deskundige en het studierichtingsprofiel. De GIP toetst of de leerling voldaan heeft voor het geheel van de vorming. Door het vak-en specialiteitenoverschrijdend karakter (=geïntegreerd) van de proef zal het resultaat ervan voor de leerling in kwestie een belangrijk element betekenen in de beslissing van de deliberende klassenraad en behoeft de GIP geen apart studiebewijs. 2 Aandachtspunten bij de opvatting, de organisatie en de evaluatie van de geïntegreerde proef. 2.1 Opvatting van de GIP Doelstelling en te integreren vormingscomponenten De GIP toetst op een synthetische en realiteitsgebonden wijze de mate waarin een leerling beoogde vormingscomponenten (alle of een deel ervan) van een studierichting heeft verworven. Binnen STW kunnen we stellen dat de GIP samenvalt met of een logisch uitvloeisel is van de integrale opdrachten. Wanneer een leerling aan de hand van integrale opdrachten kan aantonen dat hij de competenties van de studierichting heeft bereikt, voldoen deze IO s aan het karakter (geïntegreerd) en de opvatting van de GIP (de competenties slaan op de beoogde vormingscomponenten van de studierichting) Vorm van de geïntegreerde proef De opdracht kan de vorm aannemen van: een praktische realisatie of een reeks praktische realisaties, een project, een eindwerk. 2.1 Planning en organisatie Algemene coördinatie De school kan een GIP-coördinator aanduiden bv. de technisch-adviseur-coördinator, een technisch adviseur, een studierichtingverantwoordelijke Het werk en de verantwoordelijkheid kan ook worden verdeeld over meerdere GIP-coördinatoren,b.v. per studiegebied, per graad. GIP-coördinatoren treden op als afgevaardigden van de directeur. Volgende coördinatietaken worden uitgevoerd: o De jury samenroepen,

3 3 o o De jury inlichten over de in de begeleidende klassenraad gemaakte afspraken i.v.m. het aandeel van de geïntegreerde proef in de eindbeoordeling; De doelstelling, de opvatting, de planning en de organisatie van de geïntegreerde proef aan de betrokkenen toelichten. Het lijkt aangewezen om binnen STW de persoon die instaat voor de coördinatie voor IO tevens aan te stellen voor de coördinatie van de GIP Jury Samenstelling De directeur of zijn afgevaardigde stelt bij het begin dan het schooljaar voor elke studierichting een jury samen. Maken deel uit van deze GIP-jury: o Leraars van de in de opdracht omschreven vormingscomponenten; o Andere personeelsleden van de school wanneer zij een deskundige inbreng kunnen leveren; o Juryleden van buiten de school gekozen op basis van hun deskundigheid. Meestal zijn dit vakmensen uit het regionale beroepsleven, leden van koepelorganisaties, Voor STW lijkt het zinvol om externe deskundigen die in het kader van een IO in aanraking kwamen met de studierichting en de leerlingen hiervoor aan te spreken (bv. leden van een bepaalde organisatie, een personeelslid van een kleuterschool, ) o In de jury is het aantal externe leden steeds kleiner dan het aantal eigen personeelsleden. Onder de juryleden wordt een voorzitter aangeduid. Taken en werkzaamheden van de jury De jury is verantwoordelijk voor de opdracht van de geïntegreerde proef: ze geeft aan elke leerling een duidelijke en precieze opdracht. De jury kan ook toelaten of zelfs stimuleren dat een leerling zelf een voorstel formuleert. In het kader van competentieontwikkeling lijkt het aangewezen om zoveel mogelijk uit te gaan van het initiatief van leerlingen. Indien de jury een opdracht per leerlingengroep geeft, dan bakent zij duidelijk de deelaspecten af inzonderheid met het oog op de individuele evaluatie van de leerling. Aangezien het bij IO vaak om groepsopdrachten gaat, is dit een belangrijk aandachtspunt. Samen met de directie zorgt de jury voor het goede verloop van de GIP: ze bepaalt de verwachtingen ten aanzien van de leerlingen, de uitvoeringsmodaliteiten, de tussenstappen, en de frequentie van overleg- en evaluatiemomenten. Zo bepaalt zij onder meer waar en wanneer de leerlingen aan de GIP kunnen werken en welke tijdsduur hiervoor voorzien is. Binnen STW is de ruimte die binnen het lessenrooster is gecreëerd voor het werken met integrale opdrachten, de ruimte bij uitstel voor de GIP. We benadrukken het belang van het werken aan de GIP, in casu integrale opdrachten, door leerlingen binnen de voorziene ruimte en dus binnen de lestijden. Samen met de directie waakt de jury over de taakbelasting die de geïntegreerde proef veroorzaakt, zowel voor de leerlingen als de leerkrachten, zowel binnen als buiten de lestijd. Samen met de directie waakt de jury over de kostprijs van de opdracht voor de leerling. De jury duidt voor iedere leerling een mentor aan. Een GIP-mentor kan meerdere leerlingen begeleiden. Ook kunnen meerdere GIP-mentoren de begeleiding van één leerling op zich te nemen. In elk geval moet de continuïteit van de procesbegeleiding verzekerd zijn. Binnen

4 4 de studierichting STW lijkt het aangewezen dat de leden van het IO-team fungeren als GIP-mentor/begeleider. De jury bepaalt de evaluatiecriteria die bij de beoordeling van de proef zullen worden gehanteerd. Dit houdt ook het aandeel van respectievelijk de proces-en de productevaluatie in de globale beoordeling van de GIP. Deze criteria worden aan de leerlingen meegedeeld. De jury spreekt op basis van de proces-en productevaluatie voor iedere leerling een globaal oordeel uit over het al dan niet geslaagd zijn voor de GIP en maakt hierover een eindverslag GIP-mentor/begeleidende leraren De GIP-mentor overlegt regelmatig met collega s. Hij is bij voorkeur iemand die voldoende uren in de klas aanwezig is (leraar praktische vakken, stagebegeleider). Een andere leraar van de school of een extern jurylid kan de rol van GIP-mentor op zich nemen op voorwaarde dat de begeleiding gegarandeerd is. De GIP-mentor concretiseert samen met de begeleidende leraars de opdracht en licht die toe aan de leerling(en) die hij begeleidt. De GIP-mentor (begeleidende leraars) maakt met de leerling concrete afspraken i.v.m. de verwachtingen, de uitvoeringsmodaliteiten, de tussenstappen en de frequentie van overlegmomenten en evaluaties. De GIP- mentor (begeleidende leraren) begeleidt de leerling bij het verzamelen, het selecteren en het verwerken van informatie, het uitvoeren van praktische realisaties, De GIP-mentor (begeleidende leraren) helpt de leerling bij de logische vormgeving van zijn dossier. De GIP-mentor (begeleidende leraren) motiveert de leerling, geeft de leerling regelmatig feedback en advies tot remediëring en volgt de opvolging van afspraken op. De mentor evalueert samen met de begeleidende leraars geregeld de vorderingen van de leerlingen en houdt de evaluatiegegevens bij Leerling De leerling kan een onderwerp van geïntegreerde proef voorstellen aan de jury. Op basis van de opgave maakt de leerling een eerste planning (inhoud, methode, middelen, tijd) Die planning stuurt hij geregeld bij. Bij elke evaluatiefase licht hij de bijsturing toe aan de GIP-mentor en/of de begeleidende leraren. De leerling verzamelt, selecteert en verwerkt de nodige informatie. Hij voert, conform de gemaakte afspraken, de opdracht uit. Hij pleegt geregeld overleg met de GIP-mentor (begeleidende leraren): bespreekt de problemen waarvoor hij zich gesteld ziet en de mogelijke oplossingen. Hij legt een dossier aan, dat de weergave is van de persoonlijke verwerking van zijn opdracht. In het dossier komen: o De omschrijving van de opdracht; o De geselecteerde en verwerkte informatie; o De problemen die de leerling tijdens het totstandkomen van het product ontmoette en de mogelijke oplossingen voor elk probleem, het resultaat van zijn bespreking (en) met de mentor/begeleidende leraren terzake en de uiteindelijk gekozen oplossing. o De leerling dient op het einde van het schooljaar zijn dossier in en stelt, volgens afspraak zijn GIP voor.

5 5 Wanneer scholen voor IO werken met portfolio, spreekt het voor zich dat dit porfolio functioneert als een GIP-dossier. 2.2 Evaluatie van de geïntegreerde proef Algemeen Afhankelijk van onder meer de organisatie kunnen de evaluatie van de GIP en de evaluatie van het dagelijks werk en de (synthese)toetsen elkaar in meer of mindere mate beïnvloeden en/of overlappen. Volgende vragen helpen om de evaluatie duidelijk te houden. o Wanneer is een leerling voor het geheel van de studierichting geslaagd? (te beoordelen door de delibererende klassenraad), o In welke mate en op welke wijze komen de vakken geïntegreerd aan bod in de GIP? (te bepalen door directie en lerarenteam), o Welk gewicht krijgt de GIP in de eindbeoordeling? (te bepalen door directie en lerarenteam), o Wat is de verhouding tussen de evaluatie van het dagelijks werk en de evaluatie van de examens voor de algemene vakken, de componenten en de vakken die geïntegreerd aan bod komen? (te bepalen door directie en lerarenteam), o Wat is het aandeel van de GIP-procesevaluatie en de GIP-productevaluatie in de totale evaluatie van de GIP? (te bepalen door de GIP-jury) Bij de evaluatie is er zowel aandacht voor de proces-als voor de productevaluatie. o Onder procesevaluatie verstaan we de evaluatie van de manier waarop het product tot stand komt en van het proces dat de leerling doormaakt tijdens het werken aan de geïntegreerde proef. o Onder productevaluatie verstaan we de evaluatie van het werkstuk, de realisatie(s), het eindwerk dat de leerling aflevert, van de gebundelde verslagen van de eigen verwerking van informatie, ervaringen, documenten en van de toelichting op het einde van het schooljaar. o De verhouding tussen de proces-en de productevaluatie in het globaal oordeel van de GIP, de evaluatiecriteria en de wijze waarop er wordt geëvalueerd zijn vanaf de aanvang van de proef door de leerlingen gekend. De aandachtspunten en vragen die hier gesteld worden, gelden ook voor de evaluatie van integrale opdrachten Tussentijdse evaluatie(s) Geregeld worden het proces en het product met de leerling en de mentor (begeleidende leraars) geëvalueerd. De school bepaalt de manier waarop de rapportering gebeurt. Conform de afspraken worden de resultaten en de verstrekte adviezen ter remediëring aan de betrokkenen meegedeeld (leerlingen, ouders, begeleidende leraren, jury,..). De tussentijdse evaluaties van de integrale opdrachten gelden bij uitstek als tussentijdse evaluatie voor de GIP Evaluatie op het einde van het jaar

6 6 Op het einde van het schooljaar waarin de GIP plaatsvindt, wordt de uitwerking van de opdracht aan de jury ter evaluatie overgemaakt. Het lijkt ons vanzelfsprekend dat de leerling de kans krijgt om het resultaat van zijn werk aan de jury voor te stellen en toe te lichten. Tijdens deze evaluatiefase heeft de voorzitter een belangrijke rol. Hij leidt de vergadering en voorkomt dat er vragen worden gesteld die het opleidingsniveau overstijgen. Ook de rol van de mentor is tijdens deze vergadering belangrijk. Hij verduidelijkt de wijze waarop ook de begeleiding tijdens de GIP (proces en product) is gebeurd en neemt de verdediging van de leerling op indien vragen worden gesteld die de opdracht overschrijden. Deze evaluatiefase wordt afgesloten met het formuleren van een eindbeoordeling van de GIP. In deze eindbeoordeling wordt uiteraard de tussentijdse procesevaluatie mee opgenomen. De eindbeoordeling wordt conform de afspraken aan de betrokkenen meegedeeld Notulen Voor elke individuele leerling worden de elementen die tot het formuleren van een globaal oordeel over de geïntegreerde proef hebben geleid, genotuleerd. Deze notulen worden door de jury ondertekend. Omdat deze notulen een handig hulpinstrument zijn bij de einddeliberatie van de leerling, is het belangrijk dat men hier voldoende aandacht aan schenkt Evaluatie en bijsturing van de opvatting en van de organisatie van de geïntegreerde proef Bedenkingen en ervaringen over de opvatting, inhoud, de organisatie, de evaluatie, de pedagogisch-didactische aanpak van de GIP worden eveneens genoteerd. Ook opmerkingen die op de studierichting zelf, of op bepaalde vakken van de studierichting slaan, kunnen worden opgenomen (inhoud, doelstellingen, pedagogisch-didactische aanpak ). Zij zijn van groot belang voor opvolging en reflectie. 3 Voorstel van aanpak voor de studierichting sociale en technische wetenschappen Het uitgewerkte voorstel is een voorbeeld van een mogelijke aanpak. Het is de bedoeling dat elke school vanuit de geformuleerde studierichtingsdoelen en competenties, haar eigen creativiteit en haar evaluerend vermogen zinvolle afleidingen, bewerkingen en interpretaties maakt. Dit kader wil de scholen steunen in hun creatief en vernieuwend denken. Voorstel: De integrale opdrachten van het zesde jaar zijn de GIP Leerlingen ontwikkelen aan de hand van integrale opdrachten competenties. Aan het einde van het zesde jaar tonen zij tijdens een presentatie voor een jury dat zij de competenties van STW hebben bereikt. Mogelijkheden: - De school werkt voor integrale opdrachten met portfolio: De leerling gebruikt dit portfolio om voor een jury te illustreren dat de competenties zijn bereikt. Het portfolio bevat reflectieopdrachten, werkpunten om de groei van de leerling te illustreren, neerslagen van evaluatiegesprekken,...

7 7 - De school werkt niet met portfolio: De leerling selecteert enkele integrale opdrachten, reflectieopdrachten, de neerslag van enkele evaluatiegesprekken, waarmee hij een dossier samenstelt. Met dit dossier illustreert de leerling aan een jury dat hij de competenties van STW heeft bereikt. Aandachtpunten: - Bij het werken met groepsopdrachten is het belangrijk om als lerarenteam na te gaan hoe de leerling zijn individuele ontwikkeling kan en moet aantonen. - In het voorstel gaan we er van uit dat de leerling tijdens de beschikbare IO-tijd aantoont dat hij de competenties heeft bereikt. - Wanneer leerlingen werken met portfolio is het belangrijk dat leerlingen binnen IO begeleid worden bij het werken met dit portfolio en dat zij mogelijkheden krijgen om aan de hand van dit portfolio een presentatie voor te bereiden. Ook hierbij is begeleiding aangewezen. - Wanneer leerlingen niet werkten met portfolio, is het belangrijk dat leerlingen in de loop van het zesde jaar kansen krijgen om binnen IO een dossier samen te stellen en om aan de hand van dit dossier een presentatie voor te bereiden. Hierbij is begeleiding aangewezen. - Vanuit de visie op competentieontwikkeling is het belangrijk dat leerlingen na hun presentatie voor de jury feedback krijgen over hun dossier/portfolio/presentatie en verwezenlijkte groei. Evaluatie van de GIP De beoordeling van de presentatie van het dossier en/of portfolio voor een jury en het portfolio en/of dossier zelf, maken deel uit van de eindbeoordeling voor IO / GIP.