Vereniging Verontruste Burgers Voorne Schiedam, 31 augustus Rotterdam Opslag en Afvang Demonstratieproject (ROAD) Stand van zaken
|
|
- Erik Aerts
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Vereniging Verontruste Burgers Voorne Schiedam, 31 augustus 2016 Rotterdam Opslag en Afvang Demonstratieproject (ROAD) Stand van zaken
2 Agenda Nut en noodzaak van CCS CCS in Europa Stand van zaken Rotterdam Opslag en Afvang Demonstratieproject ROAD: springplank voor duurzame transitie in Rotterdam en Europa Page 2
3 Wat is CO 2? Wat is CO 2? : koolstofdioxide of koolzuurgas O=C=O Waar is CO 2? : komt van nature voor in onze atmosfeer (0,05%) Wat doet CO 2? : reuk-, geur- en smaakloos : niet giftig, brandbaar of explosief : zwaarder dan zuurstof, in hoge concentraties verstikkend Wat kan je met CO 2? : frisdrank, kassen, brandblussers, grondstof industrie Hoe ontstaat CO 2? : verbranding fossiele brandstoffen, uitademen mens...co 2 is broeikasgas dat bijdraagt aan opwarming aarde Page 3
4 Waarom CO 2 -uitstoot verminderen? Wereldwijd sterk toenemende energievraag CO 2 -uitstoot draagt bij aan broeikaseffect en klimaatverandering In transitie naar duurzame energievoorziening nog afhankelijk van fossiele brandstoffen (o.a. olie, kolen, gas) Drie stappen naar CO 2 -arme energievoorziening: Energiebesparing Inzet duurzame energie Schoon en efficiënt gebruik fossiele brandstoffen CO 2 -afvang en opslag (CCS) Page 4
5 Nut en noodzaak van CCS CCS draagt bij aan 3 strategische doelstellingen (Nederlandse) energiebeleid in transistie naar duurzame energievoorziening Betaalbaar Kosten klimaatbeleid aanzienlijk hoger zonder CCS (40-70%) CCS draagt bij aan grootschalige CO 2 reducties in zowel energiesector als industrie CCS maakt diversificatie brandstofmix mogelijk en versterkt daarmee voorzieningszekerheid Schoon Betrouwbaar Page 5
6 CCS als efficiënte koolstofarme energietechnologie Kosten klimaatbeleid aanzienlijk hoger zonder CCS (40-70%) Bron: The Costs of CCS and other Low-Carbon Technologies (Global CCS Institute, 2011) Page 6
7 Agenda Nut en noodzaak van CCS CCS in Europa Stand van zaken Rotterdam Opslag en Afvang Demonstratieproject ROAD: springplank voor duurzame transitie in Rotterdam en Europa Page 7
8 Europese CCS demonstratieprojecten ROAD is een van laatste EEPR-projecten Don Valley(UK) Pre combustion Offshore Gas reservoir Bełchatów (Poland) Post combustion Onshore Saline aquifers Rotterdam Post combustion Offshore Gas reservoir Compostilla (Spain) Oxfuel + CFB Onshore Saline aquifers Porto Tolle (Italy) Post-combustion Offshore Saline aquifers Jänschwalde(Germany) Oxy fuel / post combustion Onshore Page 8
9 Agenda Nut en noodzaak van CCS CCS in Europa Stand van zaken Rotterdam Opslag en Afvang Demonstratieproject ROAD: springplank voor duurzame transitie in Rotterdam en Europa Page 9
10 Samenwerkende partners ROAD Maasvlakte CCS Project C.V. is een joint venture van: Uniper ENGIE In samenwerking met beoogde partners: Oranje-Nassau Energie Havenbedrijf Rotterdam Met financiële steun van: Europese Commissie (EU) Nederlandse overheid Global CCS Institute Page 10
11 Tijdpad en mijlpalen 14 juli 2009 :Indienen projectvoorstel EEPR-subsidie bij Europese Commissie (EC) september 2009 :Selectie projectvoorstel door EC mei 2010 :Publicatie subsidiebeschikking Nederlandse overheid Ondertekening subisidieovereenkomst door EC en ROAD september 2010 : Front-End Engineering Design studies voor afvanginstallatie gereed Publicatie startnotitie MER (Milieu Effect Rapport) juni 2011 :Start MER- en vergunningenprocedure mei 2012 :Afvangvergunning definitief en onherroepelijk september 2013 :Opslagvergunning definitief en onherroepelijk 2015 :Nieuwe projectopzet 2017 :Finale investeringsbesluit 2019 :CCS-keten operationeel :Demonstratiefase CCS-keten 2022 :Verdere uitrol CCS Page 11
12 Status ROAD Engineering Vergunningen Technisch ontwerp afvanginstallatie klaar, FEED is afgerond Aantal long lead leveranciers geselecteerd en onderdelen ontworpen Transportroute ontworpen en flow assurance studie gereed Tie-ins (i.a. rookgas, stoom) met centrale geconstrueerd Opslagonwerp gereed, opslag FEED klaar om te starten Verguningenprocedure afgerond (begin 2012) Afvangverguningen (milieu, water, bouw, NBW) zijn definitief en onherroepelijk Opslagvergunning is definitief en onherroepelijk (TAQA, september 2013) Transportvergunningen gereed, wachten op definitieve publicatie Contracten Afvangleverancier geselecteerd en EPC contract klaar om te tekenen Contracten met centrale (utilities etc) klaar om te tekenen Overeenstemming over commerciële contracten voor transport en opslag Financiën Zeer lage CO 2 -prijzen hebben aanzienlijk financieringsgat veroorzaakt Vertraging CCS-ontwikkelingen in EU en onvoldoende vertrouwen in EU ETS hebben eveneens strategische waarde demonstratieprojecten verzwakt Op dit moment onderzoek naar haalbaarheid gefaseerde aanpak, alternatieve financieringsbronnen en kostenbesparingen in nauwe samenwerking met Europese Commissie, Nederlandse overheid, aantal EU-lidstaten en andere stakeholders ROAD is klaar om te bouwen zodra financieringsgat is gedicht Page 12
13 Overzicht P18-4 en Q16-Maas Page 13
14 Locaties van ROAD / ONE / Q16-Maas Page 14
15 Energiecentrale Output: MWe Efficiëncy: 47% Capture ready Geïntegreerde CCS-keten ROAD Afvanginstallatie Technologie: post combustion Capaciteit: 250 MW equivalent Efficiëncy: 90% Volume: 1,1 Mt/jaar Page 15
16 Transport Lengte pijpleiding: 5 km Diameter: 24 inch Transportcapaciteit: 5 Mt/jaar Ontwerpspecs: 50 bar (max.) 40 C (max.) Page 16
17 Veiligheid: leidingtracée ROAD - ONE PR-risicocontour 10-6 per jaar* (onder Yangtzehaven) PR-risicocontour 10-6 per jaar* (op land) m *op basis van voorlopige berekeningen (maart 2016) Page 17
18 Opslag Gasreservoir Q16-Maas Operator: Oranje-Nassau Energie Diepte: m Opslagcapaciteit: 2-4 Mt Beschikbaar: 2019 Page 18
19 Agenda Nut en noodzaak van CCS CCS in Europa Stand van zaken Rotterdam Opslag en Afvang Demonstratieproject ROAD: springplank voor duurzame transitie in Rotterdam en Europa Page 19
20 Veel grootschalige CO 2 -puntbronnen Power plants Refineries Industrial gases Chemicals and biofuels 40 km Page 20
21 Rotterdam CO2-hub: Visie 2030 Uitbreiding CO2-levering aan glastuinbouw T Verbinding met Antwerpen en Ruhrgebied Power plants Industrial gases Refineries Chemicals and biofuels 40 km Page 21
22 Synergie tussen CO 2 -hub en warmterotonde Levering van warmte (uit Rotterdamse haven- en industriecomplex en geothermie) aan glastuinbouw en stedelijk gebied (woningen, kantoren) Belangrijke bijdrage aan voorzieningszekerheid, reductie CO 2 -emissies, lokale luchtkwaliteit en regionale economie Combinatie van CO 2 - en warmtelevering essentieel voor verdere verduurzaming glastuinbouw Warmtelevering aan glastuinbouw kan aardgasbesparing van 450 mln. m 3 /jaar opleveren Substantieel positief effect op lokale NOx-deposities Page 22
23 Vervolgstappen ROAD (korte termijn) Remobilisatie projectteam afhankelijk van principe-overeenkomst tussen financiers en partners over nieuwe projectopzet: Aandeelhouders ROAD: Uniper en Engie Havenbedrijf Rotterdam Rijksoverheid Oranje-Nassau Energie Europese Commissie Finaal investeringsbesluit (FID) afhankelijk van: Politieke overeenstemming over financiering operationele fase Meer zekerheid over levensduur MPP3 (license to operate) EU goedkeuring staatssteun Kosten aangepast technisch ontwerp binnen budget Duidelijkheid over opslagvergunning Page 23
24 Planning ROAD (lange termijn) Finaliseren haalbaarheidsstudie Hermobiliseren project team Finale investeringsbesluit Constructiefase Demonstratiefase Afronden financiering CAPEX + OPEX Subsidieaanvraag Horizon 2020/ERA-NET Vergunningenprocedures Page 24
25 ROAD Maasvlakte CCS Project C.V. Visit Parallelweg NA Schiedam The Netherlands Post P.O. Box AC Schiedam The Netherlands Contact T: +31 (0) F: +31 (0) E: info@road2020.nl W: Page 25
Gemeente Westvoorne Algemene Raadscommissie, 31 maart Rotterdam Opslag en Afvang Demonstratieproject (ROAD) Stand van zaken
Gemeente Westvoorne Algemene Raadscommissie, 31 maart 2016 Rotterdam Opslag en Afvang Demonstratieproject (ROAD) Stand van zaken Agenda Nut en noodzaak van CCS CCS in Europa Stand van zaken Rotterdam Opslag
Nadere informatieUniper centrale Den Haag
1 Uniper centrale Den Haag 2016 MPP3 in bedrijf op Maasvlakte Een ervaren multinational met een nieuwe naam Een internationaal energiebedrijf met ongeveer 14.000 medewerkers en actief in meer dan 40 landen.
Nadere informatieRotterdam CCUS Project Porthos: transport en opslag van CO2
Rotterdam CCUS Project Porthos: transport en opslag van CO2 Klimaatdoelstellingen in Nederland Nederland heeft duidelijke klimaatdoelstellingen: in 2030 moet de uitstoot van broeikasgassen met 49% zijn
Nadere informatieCO 2 afvang, wat zijn de mogelijkheden bij Nederlandse kolencentrales?
CO 2 afvang, wat zijn de mogelijkheden bij Nederlandse kolencentrales? Voorlopige inzichten uit een gezamenlijk project van EnergieNed, VROM en EZ Hans Warmenhoven 6 December 2006 De opzet van het project
Nadere informatieENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019
ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED Maart 2019 Inleiding De concentratie van industrie in de Rotterdamse haven is een goede uitgangspositie voor het doen slagen van de energietransitie:
Nadere informatieEEN NIEUWE AMBITIE IN ENERGIE
EEN NIEUWE AMBITIE IN ENERGIE Een nieuwe ambitie in energie Verschuiving focus Noordwest-Europese markt naar regio Zuid-Holland Van elektriciteitsproductie naar energie Regionale binding MPP3 in nauwe
Nadere informatieWARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING. Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, 18 november 2015
WARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, Inhoud: In het komende half uur: Korte introductie; Rotterdamse haven, Havenbedrijf Rotterdam en pijpleidingen Deltaplan
Nadere informatieProvinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL
Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL Doelstellingen - Mondiaal Parijs-akkoord: Well below 2 degrees. Mondiaal circa 50% emissiereductie nodig in
Nadere informatieDe Europese lidstaten in het kader van de Lissabon-afspraken de EU tot de meest innovatieve economie ter wereld willen maken;
INTENTIEVERKLARING CO 2 AFVANG, TRANSPORT en OPSLAG Partijen 1. De Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, vertegenwoordigd door de heer ir. J. van der Vlist, Secretaris-Generaal
Nadere informatiePerspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas
Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas Aardgas als transitiebrandstof of transitie van een brandstof? Marcel Weeda, ECN AkzoNobel Center, Amsterdam VEMW seminar, 22 april 2016 www.ecn.nl
Nadere informatiePower to gas onderdeel van de energietransitie
Power to gas onderdeel van de energietransitie 10 oktober 2013 K.G. Wiersma Gasunie: gasinfrastructuur & gastransport 1 Gastransportnet in Nederland en Noord-Duitsland Volume ~125 mrd m 3 aardgas p/j Lengte
Nadere informatieWaterstof: de energiedrager van de toekomst. Frank de Bruijn. Waterstof. Een Gas Kleurloos;Geurloos;Niet Giftig; Brandbaar
Waterstof: de energiedrager van de toekomst Frank de Bruijn www.ecn.nl Waterstof Een Gas Kleurloos;Geurloos;Niet Giftig; Brandbaar Hoge energie dichtheid op gewichtsbasis Lage energiedichtheid op volumebasis
Nadere informatieBiomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie
Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!
Nadere informatieGas op Maat. Postbus 250, 3190 AG Hoogvliet Rotterdam Telefoon +31(0)
Gas op Maat De maatschappij is op weg naar een CO 2 -neutraal energiesysteem. De gassector wil graag bijdragen aan het behalen van deze doelstelling. In de transitieperiode is de rol van aardgas maatwerk:
Nadere informatieEnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, Korte uitleg over de bijeenkomsten. KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16
EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, 2016-2017 Korte uitleg over de bijeenkomsten KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16 EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, 2016-2017 (1) Organisatie: KIVI
Nadere informatieEffecten en kosten van een kolenexit versus schone kolencentrales Bezinningsgroep energie 28 juni 2016
Effecten en kosten van een kolenexit versus schone kolencentrales Bezinningsgroep energie 28 juni 2016 Ron.wit@eneco.com Overzicht presentatie 1. Ontwikkeling aandeel kolenstroom in Nederland 2. Effecten
Nadere informatieWat zijn voor Nederland de argumenten voor en tegen CO2-afvang en -opslag (CCS*)?
Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de argumenten en CO2-afvang Nederland de
Nadere informatieStartnotitie Energietransitie. November 2018
Startnotitie Energietransitie November 2018 Startnotitie Energietransitie Een klimaatneutrale stad. Dat is wat Rotterdam wil zijn. Een groene en gezonde stad met schone lucht voor iedereen. Met een economie
Nadere informatieZonnestroom en windstroom Samen meer
Zonnestroom en windstroom Samen meer Van niche naar impact Wim Sinke -- Peter Eecen Perslunch ECN Amsterdam, CASA 400 2 juni 2015 www.ecn.nl Structuur Context klimaat + economie Uitzicht op 2050 Wind Technologie,
Nadere informatieMark Frequin. Voormalig Directeur-Generaal Energie en Telecom Ministerie van Economische Zaken
Mark Frequin Voormalig Directeur-Generaal Energie en Telecom Ministerie van Economische Zaken Energiebeleid: van context tot acties. Mark Frequin Rijks Universiteit Groningen Inhoud 1. Context 2. Richting
Nadere informatieVloeibaar aardgas - Liquid Natural Gas (LNG) Voordelen en uitdagingen. Jan Van Houwenhove 3 December 2015
Vloeibaar aardgas - Liquid Natural Gas (LNG) Voordelen en uitdagingen Jan Van Houwenhove 3 December 2015 Agenda Cryo Advise Aardgas - eigenschappen Voordelen Uitdagingen Cryo Advise advies voor LNG systemen
Nadere informatieCO2-opslag: oplossing of gevaar? Utrecht 6 december 2006, Symposium Schoon Fossiel Ron Wit, Stichting Natuur en Milieu
CO2-opslag: oplossing of gevaar? Utrecht, Symposium Schoon Fossiel Ron Wit, Stichting Natuur en Milieu Klimaatverandering zeer ingrijpend 2 Stabilisatie nodig: 400-450 ppm CO2e 3 Tijdsklem: 30% CO2-reductie
Nadere informatieCarbon Capture & Storage (CCS): Richtlijn 2009/31/EG en het Implementatietraject
Carbon Capture & Storage (CCS): Richtlijn 2009/31/EG en het Implementatietraject Prof. mr. dr. Martha Roggenkamp Groningen Centre of Energy Law (RUG) en participant Cato2 Brinkhof Advocaten, Amsterdam
Nadere informatieNER300 besluit en spelregels. CCS- en RESdemonstratie. projecten. Agenda. Annemarieke Grinwis René Moor Gert van Uitert
NER300 besluit en spelregels CCS- en RESdemonstratie projecten Annemarieke Grinwis René Moor Gert van Uitert Ministerie van Economische Zaken en Ministerie van VROM 7 juli 2010 Agenda 1. Wat is NER 300
Nadere informatieAfvang, transport en opslag van CO 2 (CCS) 1. Wat is CCS? ECN-facts. -afvang. Methoden van CO 2. Bronnen van CO 2. Afvang van CO 2
Afvang, transport en opslag van (CCS) ECN-facts Methoden van -afvang Afvang van is een bekende technologie in verschillende industriële processen, bijvoorbeeld in de kunstmestindustrie, waterstofproductie
Nadere informatieLeiding door het Midden
Leiding door het Midden Raadscommissie Leefomgeving Den Haag, 30 november 2016 Erik Burgman Projectleider 30-11-2016 Leiding door Midden 2 30-11-2016 Leiding door Midden 3 Nog een lange weg naar een gasloze
Nadere informatieMinisterie van Economische Zaken De Minister van Economische Zaken H.G.J. Kamp Postbus EK DEN HAAG
Ministerie van Economische Zaken De Minister van Economische Zaken H.G.J. Kamp Postbus 20401 2500 EK DEN HAAG Woerden : onze ref. : doorkiesnr. : 0348 48 43 66 e-mail : hg@vemw.nl onderwerp : Advies VEMW
Nadere informatieDe financiering van geothermie in de glastuinbouw
De financiering van geothermie in de glastuinbouw Rabobank en Geothermie Anneke Postma Sectormanager Tuinbouw, Rabobank Nederland Inhoud presentatie Deel 1: Deel 2: Deel 3: Deel 4: Deel 5: Deel 6: Rabobank
Nadere informatieEnergievoorziening Rotterdam 2025
Energievoorziening Rotterdam 2025 Trends Issues Uitdagingen 9/14/2011 www.bollwerk.nl 1 Trends (1) Wereld energiemarkt: onzeker Toenemende druk op steeds schaarsere fossiele bronnen Energieprijzen onvoorspelbaar,
Nadere informatieBeleid dat warmte uitstraalt. Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties
Beleid dat warmte uitstraalt Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties Doelen rijksoverheid voor 2020 Tempo energiebesparing 2 % per jaar Aandeel duurzaam in totale
Nadere informatieTransport en opslag van CO 2. P. Lako
Transport en opslag van CO 2 P. Lako ECN-I--06-006 Februari 2006 Verantwoording Deze korte studie is uitgevoerd in het kader van het project Optiedocument energie en emissies 2010/2020 van ECN Beleidsstudies
Nadere informatie16% Energie van eigen bodem. 17 januari 2013
16% Energie van eigen bodem 17 januari 2013 Inhoud Klimaatverandering Energie in Nederland Duurzame doelen Wind in ontwikkeling Northsea Nearshore Wind Klimaatverandering Conclusie van het IPCC (AR4, 2007)
Nadere informatieEnergy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem. Frans Rooijers - directeur CE Delft
Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem Frans Rooijers - directeur CE Delft CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en
Nadere informatieOntmanteling & Hergebruik in NL: Een gezamenlijke inspanning
Ontmanteling & Hergebruik in NL: Een gezamenlijke inspanning New emmergy 17 mei 2017 Berend Scheffers Ons energiesysteem 2 Energiesysteem Nederland 2015. Bron: NEV 2016, ECN, PBL, CBS, RVO Rol van gas
Nadere informatieRaadsakkoord energietransitie. Februari 2019
Raadsakkoord energietransitie Februari 2019 De energietransitie in Rotterdam Een klimaatneutraal en duurzaam Rotterdam. Dat is waar we naar toe willen. Een groene en gezonde stad met schone lucht, waarin
Nadere informatieNEW BUSINESS. Guy Konings
2015 Guy Konings Stedin is verantwoordelijk voor transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: Altijd energie voor onze klanten, vandaag en morgen. Simpel, betaalbaar en duurzaam KERNGETALLEN
Nadere informatieRaadsakkoord energietransitie. April 2019
Raadsakkoord energietransitie April 2019 Inhoudsopgave De energietransitie in Rotterdam 1 De energietransitie als kans 1 Tegengaan energiearmoede 1 Klimaatakkoord van Parijs 2 Rotterdamse klimaatambitie
Nadere informatieDe Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage. Datum 15 juni 2012
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 22 2513 AA s-gravenhage Datum 15 juni 2012 Betreft Beantwoording vragen mededeling Roadmap energie
Nadere informatieRPPC Q BIJEENKOMST 1. INNOVATION IS CRUCIAL PAUL SMITS 2. FOCUS BLIJFT OP DUITSLAND EMILE HOOGSTEDEN
RPPC Q1 2016 BIJEENKOMST 1. INNOVATION IS CRUCIAL PAUL SMITS 2. FOCUS BLIJFT OP DUITSLAND EMILE HOOGSTEDEN INNOVATION IS CRUCIAL MAKE IT HAPPEN Paul Smits Chief Financial Officer TOEN & NU NIEUWE WATERWEG
Nadere informatieCCS. Lust of Last. IPCC Fluor. Statoil. Statoil
CCS Lust of Last Statoil IPCC Fluor Statoil Agenda 1 Introductie 2 3 CCS ontwikkelingen binnen RWE NER 300 - CCS Eemshaven Demo 4 Business Case 5 Conclusie Blz. 2 Nederlands kader - Twee scenario s Mt
Nadere informatieWELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018
WELKOM BIJ PORT OF ROTTERDAM! Remco Neumann en Ankie Janssen 19 April 2018 Inleiding Wat doet het Havenbedrijf Rotterdam? Hoe bouwen wij aan een duurzame haven? Wat doen wij aan waterstof? 2 Wat doet het
Nadere informatieNaar een duurzame energie huishouding: belofte of mogelijkheid?
Naar een duurzame energie huishouding: belofte of mogelijkheid? Luuk Beurskens, ECN Beleidsstudies KIVI NIRIA, Noordscharwoude, 23 september 2008 www.ecn.nl Inleiding ECN/NRG ontwikkelen hoogwaardige kennis
Nadere informatieNAAR EEN GROENE WATERSTOFECONOMIE IN ZUID-HOLLAND EEN VISIE VOOR 2030
NAAR EEN GROENE WATERSTOFECONOMIE IN ZUID-HOLLAND EEN VISIE VOOR 2030 Een advies aan de Provincie Zuid-Holland Maart 2019 Zuid-Holland kent een dubbele urgentie voor ontwikkelen groene waterstofeconomie:
Nadere informatieH-vision Blauwe waterstof voor een groene toekomst Alice Krekt, programmadirecteur Deltalinqs Cimate Program
H-vision Blauwe waterstof voor een groene toekomst Alice Krekt, programmadirecteur Deltalinqs Cimate Program 13-12-2018 Steven Lak voorzitter Om 2030 ambitie van broeikasgas emissiereductie te behalen
Nadere informatievolgens HbR zelfs verder Rotterdam
Heel Rijnmond één grote keten? Havenbedrijf Rotterdam Sandra Prenger 1 Heel Rijnmond industrial area logistics hub metropolitan area distribution volgens HbR zelfs verder Rotterdam Inhoud Havenvisie 2030
Nadere informatieKlimaatbeleid na Kyoto
Klimaatbeleid na Kyoto Martin Scheepers ECN Beleidsstudies Euroforum CO 2 -Reductie Scheveningen, 27 september 2006 www.ecn.nl Inhoud 1. Wat is nodig voor effectief klimaatbeleid? 2. Wat is er veranderd
Nadere informatieDuurzaamheid.. the key for future success!
Duurzaamheid.. the key for future success! 2 Visie op duurzaamheid o Noodzakelijk voor onze license to operate en groei mogelijk te maken. o Creëren van toegevoegde waarde voor bedrijvigheid, klanten en
Nadere informatieGrootschalige introductie van micro wkk systemen. Harm Jeeninga ECN Beleidsstudies
Grootschalige introductie van micro wkk systemen Harm Jeeninga ECN Beleidsstudies jeeninga@ecn.nl Micro wkk een controversieel onderwerp? De discussie rondom het nut van micro wkk wordt niet altijd niet
Nadere informatieMilieu-actualiteit NON-ETS. 3 mei 2018
Milieu-actualiteit NON-ETS 3 mei 2018 Europees beleid NON-ETS sectoren (effort sharing regulation) Welke doelstellingen 2021-2030? Europese doelstellingen 2030 (tov 2005) - 40 % BKG emissies - 30 % voor
Nadere informatieZesde nationaal CCS Dag 22 mei CCS hoe nu verder? Chris Hendriks Ecofys 22 mei
CCS hoe nu verder? Chris Hendriks Ecofys 22 mei 2012 1 CO 2 Capture and Storage: the third choice Source: GESTCO project, C. Hendriks, Ecofys 2 Visie visie Y-as, bijv: CO 2 infrastructuur Technologiekennis
Nadere informatieSituering Waaslandhaven Noord
2 Situering Waaslandhaven Noord FINEG Potentiële afnemers van groene warmte Inhoud W2E-installaties Indaver & SLECO Betrouwbare energielevering Investeringsraming Exploitatiestructuur Waarde van het project:
Nadere informatieNet voor de Toekomst. Frans Rooijers
Net voor de Toekomst Frans Rooijers Net voor de Toekomst 1. Bepalende factoren voor energie-infrastructuur 2. Scenario s voor 2010 2050 3. Decentrale elektriciteitproductie 4. Noodzakelijke aanpassingen
Nadere informatieWarmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst
Warmtetransitie en het nieuwe kabinet Nico Hoogervorst 24 november 2017 Regeerakkoord Rutte III (2017 - ) Opmerkelijk: Lange formatie Klimaat-minister op EZ Duurzaam = klimaatbescherming Milieubescherming
Nadere informatieWat vraagt de energietransitie in Nederland?
Wat vraagt de energietransitie in Nederland? Jan Ros Doel/ambitie klimaatbeleid: Vermindering broeikasgasemissies in 2050 met 80 tot 95% ten opzichte van 1990 Tussendoelen voor broeikasgasemissies Geen
Nadere informatieHavenvisie 2030 Drechtsteden 5 april 2011
Havenvisie 2030 Drechtsteden 5 april 2011 1 Doel Havenvisie 2030 Richting geven aan de verdere ontwikkeling van de Rotterdamse mainport. Zekerheid en perspectief bieden aan klanten, burgers, overheden
Nadere informatieCO 2 capture overview
CO 2 capture overview Ruud van den Brink, Daan Jansen www.ecn.nl CO 2 emissions are rising faster than in the most pessimistic scenario Source: PNAS, 22 May, 2007 Energy scenario: 65% lower CO 2 emission
Nadere informatieMainport en blueports: samenwerken aan multimodaal netwerk
Mainport en blueports: samenwerken aan multimodaal netwerk Jaarcongres Nederlandse Vereniging van Binnenhavens, Venlo, 5 oktober 2012 Hans Smits, CEO Havenbedrijf Rotterdam N.V. 1 Haven Rotterdam in cijfers
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Nadere informatieCCS Maasvlakte (ROAD-project)
CCS Maasvlakte (ROAD-project) Toetsingsadvies over het milieueffectrapport 13 maart 2012 / rapportnummer 2479 107 1. Oordeel over het MER Maasvlakte CCS project CV (verder MCP 1 ) wil het Rotterdam Opslag
Nadere informatieUltradiepe geothermie voor de industrie GEO XL. 12 september 2017 Egbert Klop
Ultradiepe geothermie voor de industrie GEO XL 12 september 2017 Egbert Klop Inhoud Het wat van ultradiepe geothermie Het waarom van ultradiepe geothermie voor de industrie Het hoe van het GEO XL-concept
Nadere informatieSymposium De Groene Delta van Nijmegen. Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014
Symposium De Groene Delta van Nijmegen Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014 Noodzaak tot veranderen 13-10-2014 2 En toen was daar... http://www.energieakkoordser.nl/ https://energiekgelderland.nl/paginas/default.aspx
Nadere informatiePAKKET ENERGIE-UNIE BIJLAGE STAPPENPLAN VOOR DE ENERGIE-UNIE. bij de
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 25.2.2015 COM(2015) 80 final ANNEX 1 PAKKET ENERGIE-UNIE BIJLAGE STAPPENPLAN VOOR DE ENERGIE-UNIE bij de MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET
Nadere informatiePresentatie Warmteproductie met snoeihout. 3 November 2011 Doen! Ervaring en tips uit de praktijk Ben Reuvekamp HeatPlus
Presentatie Warmteproductie met snoeihout 3 November 2011 Doen! Ervaring en tips uit de praktijk Ben Reuvekamp HeatPlus Inhoud presentatie Historie HeatPlus Energie en warmte Werking houtgestookte CV installatie
Nadere informatieVisie elektriciteitscentrale en biomassa in de toekomst
Visie elektriciteitscentrale en biomassa in de toekomst André Zeijseink (KEMA) Biomassa Meestook Symposium, Amsterdam, 27 mei 2010 Inleiding KEMA in t kort Belangrijke energie-drivers Rol van kolen in
Nadere informatieCaro De Brouwer 27/11/2013
Caro De Brouwer 27/11/2013 Caro De Brouwer 2e Master Irw Energie, KUL Erasmus Imperial College London Thesis: Solvent storage for postcombustion CCS in coal fired plants Voorzitter YERA Young Energy Reviewers
Nadere informatieDe energietransitie: kansen grijpen kansen creëren
De energietransitie: kansen grijpen kansen creëren Inspiratie voor de avond Marc Londo, ECN Beleidsstudies Alkmaar 1 april 2015 www.ecn.nl Boodschappen 1. De energiehuishouding verandert, en daar zijn
Nadere informatieULCOS, Ultra Low CO 2 Steelmaking. Koen Meijer, TATA Steel
ULCOS, Ultra Low CO 2 Steelmaking Koen Meijer, TATA Steel ULCOS, Ultra Low CO 2 Steelmaking Het ULCOS project Het ULCOS project is een initiatief van de Europese staalindustrie Doel: 50% reductie van CO
Nadere informatieBouwen is Vooruitzien
Bouwen is Vooruitzien Energie van visie tot projecten Peter Op t Veld Inhoud Waar staan we? Europees energie en klimaatbeleid Tegenstelling collectief belang individueel belang Waar gaan we naar toe?
Nadere informatieCELSIUS* *Combined Efficient Large Scale Integrated Urban Systems. Roland van Rooyen Oubbol Oung Astrid Madsen 25-06-2015
CELSIUS* *Combined Efficient Large Scale Integrated Urban Systems Roland van Rooyen Oubbol Oung Astrid Madsen 25-06-2015 This project has received funding from the European Union s Seventh Framework Programme
Nadere informatieCuraçao Carbon Footprint 2015
Willemstad, March 2017 Inhoudsopgave Inleiding 2 Methode 2 Dataverzameling 3 Uitstoot CO2 in 2010 3 Uitstoot CO2 in 2015 4 Vergelijking met andere landen 5 Central Bureau of Statistics Curaçao 1 Inleiding
Nadere informatieWKK en decentrale energie systemen, in Nederland
WKK en decentrale energie systemen, in Nederland Warmte Kracht Koppeling (WKK, in het engels CHP) is een verzamelnaam voor een aantal verschillende manieren om de restwarmte die bij elektriciteitsproductie
Nadere informatieMIB in de HAN 26 maart 2015 Alternatieve brandstoffen en industriële verbrandingsmotoren
A MIB in de HAN 26 maart 2015 Alternatieve brandstoffen en industriële verbrandingsmotoren A MIB in de HAN 26 maart 2015 Alternatieve brandstoffen en industriële verbrandingsmotoren VIV? Wat is de VIV?
Nadere informatieVan gas los! Dialoog In een breder perspectief: Klimaatakkoord Landbouw en Landgebruik Huidige situatie Opgave Klimaatakkoord Ambitie Glastuinbouw
Van gas los! Klimaat Opties glastuinbouw Dialoog In een breder perspectief: Klimaatakkoord Landbouw en Landgebruik Huidige situatie Opgave Klimaatakkoord Ambitie Glastuinbouw Minder energie gebruiken CO2
Nadere informatieEnergy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem. Frans Rooijers - directeur CE Delft
Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem Frans Rooijers - directeur CE Delft CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en
Nadere informatieBio-Energie voor bedrijven en woningen
Bio-Energie voor bedrijven en woningen Wie is Bee? Bee (Belgian Eco Energy) is een geïntegreerd energiebedrijf met uitgebreide ervaring in de ontwikkeling, bouw en exploitatie van hernieuwbare energieprojecten
Nadere informatieNut en noodzaak van schaliegas in Nederland
Nut en noodzaak van schaliegas in Nederland Paul van den Oosterkamp, Jeroen de Joode Schaliegas Congres - IIR Amersfoort, 30-31 Oktober 2013 www.ecn.nl Visie ECN Rol gas in NL energiesysteem nu en straks
Nadere informatieNuon Magnum. Een volgende stap in de energietransitie. Rien van Haperen, Project Directeur Nuon Magnum. Utrecht, 6 december 2006
Nuon Magnum Een volgende stap in de energietransitie Rien van Haperen, Project Directeur Nuon Magnum Utrecht, 6 december 2006 Nuon in het kort Nuon is een zelfstandig, internationaal energiebedrijf gevestigd
Nadere informatieDe energietransitie in internationaal perspectief Dr. Ir. Martien Visser, lector energietransitie, Hanzehogeschool Groningen.
De energietransitie in internationaal perspectief Dr. Ir. Martien Visser, lector energietransitie, Hanzehogeschool Groningen Twitter: @BM_Visser De Nederlandse postzegel Dubbel zoveel CO2 als het wereldgemiddelde
Nadere informatieUNIVERSITEIT UTRECHT CARBON FOOTPRINT Field in a Box
UNIVERSITEIT UTRECHT CARBON FOOTPRINT 2016 23-05-2017 Field in a Box Waarom een footprint? Klimaatverandering Het uitstoten van broeikasgassen draagt bij aan klimaatverandering. Het meest voorkomende broeikasgas
Nadere informatieHernieuwbare Energie na Frans Rooijers - directeur CE Delft
Hernieuwbare Energie na 2025 Frans Rooijers - directeur CE Delft CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 - Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en beleidsmatige
Nadere informatieStand van zaken bioenergie in Nederland subsidies en regelgeving
Stand van zaken bioenergie in Nederland subsidies en regelgeving Kees Kwant Inhoud Doelstellingen duurzaam energiebeleid Energiesituatie in Nederland Ondersteuning vanuit SenterNovem (SDE, EOS, EIA, DEN-B)
Nadere informatie30196 Duurzame ontwikkeling en beleid. 32813 Kabinetsaanpak Klimaatbeleid op weg naar 2020. Brief van de minister van Economische Zaken
30196 Duurzame ontwikkeling en beleid 32813 Kabinetsaanpak Klimaatbeleid op weg naar 2020 Nr. 380 Brief van de minister van Economische Zaken Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den
Nadere informatieAntwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (Partij voor de Dieren) (d.d. 5 maart 2008) Nummer 2151
van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (Partij voor de Dieren) (d.d. 5 maart 2008) Nummer 2151 Onderwerp CO 2 -opslag gemeente Barendrecht Aan de leden van Provinciale Staten Toelichting
Nadere informatieReactie visiedocument: Duurzame bio-economie 2030
Reactie visiedocument: Duurzame bio-economie 2030 Prof. dr. M.B. Katan, Prof. dr ir R. Rabbinge & Prof. dr. L.E.M. Vet Bijeenkomst Commissie Corbey / Utrecht, 16 januari 2015 1 Light use efficiency: terrestrial
Nadere informatieEnergie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra.
Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra www.ecn.nl energiegebruik Alarmerende stijging energiegebruik klimaatproblemen duurzame energievoorziening noodzakelijk Ambitieus &
Nadere informatieRoute naar een Duurzame Energievoorziening
Route naar een Duurzame Energievoorziening Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel Bijeenkomst: 25 november 2013, Power Lab 5 / USI & KIVI-NIRIA Inhoud Energie-transitie Energieakkoord voor duurzame groei
Nadere informatieDuurzame energie in balans
Duurzame energie in balans Duurzame energie produceren en leveren binnen Colruyt Group I. Globale energievraag staat onder druk II. Bewuste keuze van Colruyt Group III. Wat doet WE- Power? I. Globale energievraag
Nadere informatieAfscheid van F-gassen: de toekomst met natuurlijke koudemiddelen. Is de warmtepomp wel klaar voor de energietransitie?
Afscheid van F-gassen: de toekomst met natuurlijke koudemiddelen Is de warmtepomp wel klaar voor de energietransitie? Wie is Coolmark Beijer Ref is met vestigingen in 27 landen de grootste leverancier
Nadere informatieInitiatieven CO2 reductie MVOI BV.
Initiatieven CO2 reductie MVOI BV. MVOI BV Versie: 1 Datum: 15-05-2017 Pagina 1 van 6 Inhoud 1 Inleiding...3 2. Initiatieven waarin we zijn toegetreden....4 2.1 Warmtetafel. (Warmtenetwerk)...4 De Warmtetafel
Nadere informatiePROGRAMMA 11:00-11:20 PLENAIRE OPENING + UITLEG KIVI KLIMAATTAFELS 11:30-12:15 1E RONDE KIVI KLIMAATTAFELS 12:15-13:00 LUNCH
Welkom PROGRAMMA 11:00-11:20 PLENAIRE OPENING + UITLEG KIVI KLIMAATTAFELS 11:30-12:15 1E RONDE KIVI KLIMAATTAFELS 12:15-13:00 LUNCH 13:00-13:45 2E RONDE KIVI KLIMAATTAFELS 14:00-14:45 3E RONDE KIVI KLIMAATTAFELS
Nadere informatieHoe moeten we het in de tussentijd (de transitieperiode) aanpakken?
De achtergrond Energie is in alle opzichten te beschouwen als de zuurstof van de economie en daarom van de samenleving. De industriële revolutie, die aan de basis staat van onze in de geschiedenis ongekende
Nadere informatieSETIS VOOR EEN KOOLSTOFARME TOEKOMST
E u r o p e s e Commissie INFORMATIESYSTEEM VOOR STRATEGISCHE ENERGIETECHNOLOGIEËN SETIS VOOR EEN KOOLSTOFARME TOEKOMST http://setis.ec.europa.eu Europese Commissie Informatiesysteem voor strategische
Nadere informatiePresentatie Nieuwe energie voor het klimaat
Presentatie Nieuwe energie voor het klimaat WERKPROGRAMMA SCHOON EN ZUINIG en WKK Pieter Boot Inhoud 1. Waarom Schoon en Zuinig? 2. Welke doelen? 3. Hoe groot is de trendbreuk? 4. Hoofdlijnen gevolgde
Nadere informatieKernenergie & Brandstofmix Effecten vier kernenergiescenario s uit EZ s Energierapport 2008 Ad Seebregts, ECN Beleidsstudies
Kernenergie & Brandstofmix Effecten vier kernenergiescenario s uit EZ s Energierapport 2008 Ad Seebregts, ECN Beleidsstudies 2 (Nieuw) kern in de media diverse stakeholders Rapport Kernenergie & Brandstofmix
Nadere informatieWie betaalt de rekening van de energietransitie?
Wie betaalt de rekening van de energietransitie? Symposium KVGN 17 november 2016 Ron Wit Ron.Wit@eneco.com Overzicht presentatie 1. Ontwikkeling broeikasgassen in Nederland 2. Ontwikkeling integrale kosten
Nadere informatieInformatiebijeenkomst schone scheepvaart. SHIP, 1 november Henri van der Weide
Informatiebijeenkomst schone scheepvaart SHIP, 1 november Henri van der Weide Vluchtige organische stoffen (VOS), geur van lading en geluid bij overslag Kooldioxide (CO2),Stikstofoxiden (NO X), Zwaveloxiden
Nadere informatieHeeft de milieubeweging een alternatief? Ron Wit, Stichting Natuur en Milieu Mini-symposium klimaat en energiebeleid 10 september 2009
Heeft de milieubeweging een alternatief? Ron Wit, Stichting Natuur en Milieu Mini-symposium klimaat en energiebeleid 10 september 2009 inhoud Wake up call: TenneT rapport Energiesector: ETS onvoldoende
Nadere informatieEfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving
Warmte en koude Kennis, advies, instrumenten en financiële steun EfficiEncy Duurzaam GebouwDe omgeving energie financiering KEnnis industrie instrumenten EnErgiEbEsparing De Nederlandse overheid streeft
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 21 501-33 Raad voor Vervoer, Telecommunicatie en Energie Nr. 542 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
Nadere informatieHVC en CO 2 -reductie. Bio-WKK bijeenkomst
HVC en CO 2 -reductie Bio-WKK bijeenkomst Alkmaar 23 oktober 2018 Regeerakkoord: CO 2 -reductiedoelstelling (Mton) 250 200 216 2030: 48 Mton reductie t.o.v. ongewijzigd beleid 195 150 100 158 110 50 0
Nadere informatie