Position paper Harmonisatie en de Utrechtse kinderopvang. KMN-Kind&Co, KOKO kinderopvang, Ludens, Partou, Saartje

Transcriptie

1 Auteur(s) KMN-Kind&Co, KOKO kinderopvang, Ludens, Partou, Saartje Datum 30 september 2016

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 HARMONISATIE LANDELIJK PERSPECTIEF UTRECHTS PERSPECTIEF 4 3 SPEELVELD 4 4 KINDEROPVANGORGANISATIES IN UTRECHT HUIDIGE SITUATIE DE TOEKOMST 6 5 SAMENVATTEND 7 2 van 7

3 1 Inleiding De voorbereiding om te komen tot harmonisatie van voorschoolse voorzieningen per 1 januari 2018 is in volle gang. Begin juni heeft het team onderwijs / jonge kind van de Gemeente Utrecht een eerste bijeenkomst georganiseerd. Een boeiend proces waarbij de Utrechtse kinderopvang ook betrokken is. Dit wordt gewaardeerd en vanuit deze betrokkenheid heeft een vijftal kinderopvangorganisaties de krachten gebundeld om samen, daar waar het kan, op te trekken. Deze vijf organisaties hebben een gedeelde visie op hoe de harmonisatie vorm zou moeten krijgen. Welke bijdrage levert de kinderopvang nu in de opvoeding van het jonge kind, hoe ziet de huidige situatie eruit en wat is het perspectief voor de toekomst? Deze vijf kinderopvang organisaties zijn gemotiveerd hun gedeelde visie en standpunten in deze position paper kenbaar te maken. De Utrechtse kinderopvang is een belangrijke speler in het sociaal domein, levert kwaliteit en wil graag samenwerken aan een goed perspectief voor alle jonge kinderen in de stad. De kinderopvang verwelkomt alle kinderen vanaf het prille begin, in hun jongste jaren, waar door middel van spelen en spelend leren de basis voor een goede ontwikkeling wordt gelegd. 2 HARMONISATIE 2.1 LANDELIJK PERSPECTIEF De harmonisatie van voorschoolse voorzieningen berust op drie pijlers: het versterken van de pedagogische kwaliteit, het regelen van één kwaliteitskader voor peuterspeelzalen en kinderdagverblijven en één financieringsstructuur voor werkende ouders. De overheid wil een inclusief en toegankelijk stelsel mogelijk maken, waarbij alle peuters toegang hebben tot kwalitatief hoogwaardige en betaalbare voorschoolse voorzieningen voor zowel werkende als niet werkende ouders. De harmonisatie kan ons inziens niet los gezien worden van tal van bestaande samenwerkingsverbanden tussen opvang, onderwijs en zorg, waaronder de belangrijke (ook landelijke) ontwikkeling van de vorming van integrale kindcentra (IKC s). Een plek waar d.m.v. samenwerking onder één regie, met één pedagogisch beleidskader een doorgaande ontwikkellijn geboden wordt voor kinderen van 0 tot en met 12 jaar. Waar onderwijs, opvang en voorschoolse voorzieningen georganiseerd zijn in één organisatie. Zo ontstaat gelijkheid in kwaliteit, toegang en aanpak voor kinderen van verschillende afkomst en achtergrond. Segregatie wordt tegengegaan, ontmoeting, inclusie en integratie worden bevorderd. Daarnaast is onlangs het akkoord Innovatie en Kwaliteit Kinderopvang (IKK) getekend door branchepartijen, ouders, vakbonden en de minister. Een akkoord waarin maatregelen zijn opgenomen om de kwaliteit van het geheel van voorschoolse voorzieningen nog verder te vergroten. Daarbij benadrukt de overheid het belang 3 van 7

4 van een goede samenwerking van opvang en onderwijs om een doorgaande ontwikkellijn voor kinderen te realiseren. Een schets van de context waarin de harmonisatie vorm krijgt: Een realistisch perspectief is het ontwikkelrecht op basis van het recente SER-advies: iedere peuter kan voor een inkomensafhankelijke ouderbijdrage minimaal twee dagdelen naar de kinderopvang. Doelgroeppeuters kunnen vier dagdelen naar de kinderopvang waarvan twee dagdelen gratis. De verwachting is dat een nieuw kabinet meer budget kan vrijmaken voor een doorgroei naar 16 uur per week voor alle (ook jongere) kinderen. Een eerlijke en transparante inkomensafhankelijke bijdrage van ouders voor de opvang. Doelgroep-opvang met gemeentelijke financiering voldoet altijd aan de kwaliteitscriteria van voor- en vroegschoolse educatie (vve). 2.2 UTRECHTS PERSPECTIEF De gemeente Utrecht hecht belang aan een goede start voor het jonge kind. Dit blijkt bijvoorbeeld in het Utrechtse jeugdzorgplan Gewoon opvoeden en het Utrechts kwaliteitskader educatie van het jonge kind Nu voor later waarbij het uitgangspunt sterke basis, goede start is. De gemeente Utrecht wil: Voor alle peuters (regulier en doelgroep) een passend aanbod in de hele stad Algemene toegankelijkheid (dichtbij en betaalbaar naar inkomen) Integratie van kinderen met verschillende achtergronden (divers aanbod en gemengde groepen) Hoog bereik (95% van de peuters) Hoge kwaliteit Doorgaande lijn in aanbod en zorg Samenwerking met ouders. Samengevat wil de gemeente Utrecht een passend aanbod voor alle peuters dat van hoge kwaliteit is, een goede samenwerking met het basisonderwijs en een goede samenwerking met ouders. Het moet algemeen toegankelijk en betaalbaar zijn en toewerken naar integratie. 3 SPEELVELD Op dit moment is er sprake van een ongelijk speelveld tussen de door de gemeente gesubsidieerde voorschoolse voorzieningen en alle andere (voorschoolse) kinderopvang die zonder subsidies opereert. Daardoor ontstaat ook het risico op ongelijkheid in kansen voor kinderen en ouders. De kostprijsopbouw en de tarieven verschillen hierdoor. Daardoor zijn er soms forse verschillen in de (netto) bijdragen van ouders die in een gelijke positie verkeren. De huidige spreiding van locaties zorgt op verschillende plaatsen en tijden soms voor wachtlijsten en niet alle kinderen worden op deze manier bereikt. In de praktijk betekent dit helaas nog dat niet alle kinderen gelijke kansen krijgen; immers de aanpak en financiering verschilt per soort voorziening en ook is er een verschil in aantal uren per week dat een kind naar een voorschoolse voorziening 4 van 7

5 kan. De keuzevrijheid van ouders voor een voorziening die past bij hun wensen en behoeften is daarmee ook beperkt. In Utrecht loopt de besluitvorming t.a.v. de toekenning van een nieuwe periode vve-financiering ongeveer gelijk met de harmonisatie van speelzaalwerk en kinderopvang. De huidige situatie in de gemeente Utrecht is dat er één stedelijke organisatie is die zowel de vve uitvoert als het peuterspeelzaalwerk. Zowel de exploitatie van vve als van peuterspeelzaalwerk wordt 100% door de gemeente gesubsidieerd. De andere reguliere kindercentra ontvangen geen exploitatiesubsidies. Een groot deel (60%) van de ouders die gebruik maken van dit peuterspeelzaalwerk en / of vve zou feitelijk een beroep kunnen doen op kinderopvangtoeslag via de Wet Kinderopvang (bij de belastingdienst), maar kiest daar niet voor vanwege de veel lagere tarieven die door deze gemeentelijke subsidiëring in het peuterwerk kunnen bestaan. 4 KINDEROPVANGORGANISATIES IN UTRECHT 4.1 HUIDIGE SITUATIE In de stad Utrecht worden ongeveer kinderen van 0-4 jaar opgevangen door organisaties voor kinderopvang. Deze opvang vindt plaats in bijna alle wijken van de stad. Onze vijf organisaties hebben samen in totaal 60 kinderdagverblijven en 90 buitenschoolse opvang locaties in de gemeente Utrecht. Wij samen bieden kinderopvang aan totaal jarigen en bijna jarigen. Tezamen ontzorgen wij daarmee ongeveer 9000 gezinnen. En onze capaciteit is nog groter. Ouders kunnen op deze manier met een gerust hart aan het werk; de combinatie van zorg voor hun gezin en maatschappelijke - en arbeidsparticipatie wordt voor hen op deze manier veel makkelijker. Wij werken allen volgens een doordacht pedagogisch beleid dat vastgesteld is in overleg met ouders en medewerkers en dat voldoet aan de wettelijke kwaliteitseisen. Wij werken samen met scholen en andere partners in de keten en leveren een forse bijdrage aan de IKC-vorming in de stad. In veel wijken hebben wij bloeiende samenwerkingsverbanden. We participeren actief in de Lerende Netwerken Nu voor later. Wij zijn professionele organisaties die een hoge kwaliteit bieden. SPELEND LEREN, LEREND SPELEN, VROEG BEGINNEN Alle kinderen, en vooral ook de allerjongsten, de dreumesen en de baby s leren al spelend. Spel en stimulans zijn belangrijk voor de ontwikkeling. De ontwikkeling van de hersenen van zeer jonge kinderen gaat razendsnel en is in deze vroege periode erg belangrijk. In deze eerste jaren wordt de basis gelegd voor de cognitieve ontwikkeling en voor het versterken van de zgn. executieve functies, zoals het richten en vasthouden van aandacht, afsluiten van afleiding, herinneren, informatie toepassen, vooruit plannen, verleiding weerstaan, beloning uitstellen en werken aan lange termijn doelen. 5 van 7

6 In een spelgerichte en rijke omgeving bieden we kinderen een emotioneel veilige situatie waarin zij durven experimenteren en zo met plezier nieuwe ervaringen opdoen en hun talenten ontwikkelen. Dit gebeurt ongedwongen, spelenderwijs, in het tempo dat bij deze zeer jonge kinderen past en aansluit bij hun natuurlijke nieuwsgierigheid en ontwikkeldrang. Ontmoeting, samen spelen en leren is ook belangrijk voor de sociale cohesie en burgerschapsvorming. In de kinderopvang werken professionals aan goede interacties, begeleid spel en aan de doorgaande lijn, zonder knip op of rond de leeftijd van tweeënhalf. Kinderen die op de opvang zaten, doen het later beter op school. 4.2 DE TOEKOMST De vijf samenwerkende kinderopvangorganisaties pleiten er dan ook voor dat de infrastructuur voor álle jonge kinderen toegankelijk en eenduidig wordt, waarbij er extra aandacht en zorg is voor kinderen met een achterstand. Ons uitgangspunt is dat er gelijke ontwikkelkansen voor alle kinderen van nul t/m twaalf jaar zouden moeten zijn, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen en daarvoor alle steun moeten krijgen die nodig is. Nú ligt er een grote kans voor de gemeente Utrecht om aan een betere inrichting van de voorzieningen voor het jonge kind te werken. Deze samenwerkende organisaties kunnen voor alle kinderen een passend aanbod van hoge kwaliteit realiseren, in goede samenwerking met het primair onderwijs en met ouders. Een aanbod dat toewerkt naar integratie en ontmoeting en dat algemeen toegankelijk en betaalbaar is. Het is eigenlijk niet zozeer de vraag óf er in de toekomst een ontwikkelrecht komt maar slechts wanneer. Een universeel systeem toegankelijk voor alle kinderen waarbij extra aandacht bestaat voor kinderen in een achterstandssituatie. Ouders en gemeenten moeten er vanuit kunnen gaan dat dit op alle voorzieningen kwalitatief in orde is en betaalbaar. Voor alle kinderopvangorganisaties moet het uitgangspunt zijn dat alle kinderen zich optimaal kunnen ontwikkelen. Sommige kinderen hebben net iets meer nodig en hoe mooi is het als deze extra aandacht of inzet, en daarmee het beschikbare budget, het jonge kind volgt en overal beschikbaar is. De Utrechtse kinderopvangorganisaties omarmen deze visie en werken samen graag mee aan de realisering ervan. In de aanstaande overgangsperiode zijn wij in staat en graag bereid om, ook graag in goed overleg met Spelenderwijs Utrecht en met de Utrechtse PO-besturen en directies van basisscholen, te komen tot een effectieve infrastructuur van de Utrechtse jonge kind voorzieningen die bijdraagt aan de doelen die we nastreven. Zo kunnen we samenwerken aan een systeem dat kwaliteit en toegankelijkheid biedt voor alle kinderen in de stad. We delen graag onze professionaliteit en faciliteiten. We zijn eveneens gezamenlijk in staat en bereid om onze expertise in te zetten en mee te werken aan enerzijds een samenwerkingsgerichte infrastructuur voor de bevordering van de doorgaande lijn en de borging van alle aanwezige vakmatige expertise en ondersteuning en anderzijds aan een professionele uitvoeringssystematiek voor de kindvolgende financieringsvorm die we nastreven, mocht dat nodig zijn. 6 van 7

7 5 SAMENVATTEND Aansluitend bij het recente SER-advies dat ondersteund wordt door de Brancheorganisatie Kinderopvang, de Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang, de PO-raad, Sociaal Werk Nederland en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, streven wij naar een integraal aanbod in een universeel systeem van voorzieningen. Daarbij is het belangrijk dat álle nul- tot dertienjarigen gelijke kansen krijgen, met goede kwaliteit en een realistische, transparante prijs, een gelijk speelveld voor aanbieders, goede samenwerking met ouders, kindvolgend budget en maatwerk voor alle kinderen en ouders. Extra zorg is daarbij, waar nodig, inbegrepen. DE VIJF SAMENWERKENDE UTRECHTSE KINDEROPVANGORGANISATIES KMN-Kind&Co, KOKO kinderopvang, Ludens, Partou en Saartje. 7 van 7