Inhoud. Voorwoord 5. Inhoud

Transcriptie

1 Inhoud Voorwoord 5 1 Open je ogen voor het landschap Natuur om de hoek Zuinig op de natuur Verschillende landschappen in Nederland De natuur in beweging Mensen veranderen de natuur Afsluiting 30 2 Het platteland Veehouderij Akkerbouw en (glas)tuinbouw Samenwerking tussen boer en natuur Welkom bij de boer en de boerin! Wetten en regels voor het milieu Afsluiting Grote voedselproductie Een goed resultaat! Plagen en ziekten Onkruid Alternatieve of traditionele teelt? Plagen en ziekten voorkomen en bestrijden Wie legt voor mij het ei? Afsluiting 77 4 Het voedselverbruik Van aardappelen tot patates frites Aardappelen verbouwen Schoon werken Gevolgen voor het milieu Patat bakken Afsluiting 92 5 Afval en milieu Afval tijdens de productie Bepakt en bezakt Van afval naar voedsel Afval in soorten Scheiden is beter Afvalwater wordt schoon water Afsluiting 104 Inhoud

2 6 Op weg naar een duurzame samenleving Een schoon milieu begint bij jezelf! Laat niet als dank Over mest en milieu Ecologisch bekeken Help! De wereld vervuilt Milieuorganisaties Afsluiting Optimale omgeving Een zichtbaar verschil Grond waar je vies van wordt De water- en voedingsstroom Zuur of niet zuur? Met je voeten in de grond Een grondige aanpassing Afsluiting Steeds betere rassen Natuur of cultuur? Rassen veredelen Hoe krijg je het ras dat je wilt hebben? Rashonden met problemen Afsluiting 154 Trefwoordenlijst 155 Groen 1

3 1 Open je ogen voor het landschap Oriëntatie Fig. 1.1 Invloeden van mensen op het landschap 9 Als je na schooltijd naar huis fietst of loopt, zie je een landschap. In dat landschap wordt gewerkt, gewoond en gerecreëerd. De laatste jaren verdwijnt er jammer genoeg steeds meer groene ruimte. Daarvoor in de plaats komen steden, bedrijfsterreinen en wegen. De natuur verliest langzaam terrein. Ook de natuur die overblijft wordt door mensen beïnvloed. Bijna nergens zie je nog natuurgebieden waar de mens geen invloed op heeft. Mensen beheren de natuur. In de stad onderhouden hoveniers en medewerkers van groenbedrijven de natuur. Ook het landschap buiten de stad, het platteland, wordt onderhouden. Gelukkig begrijpen mensen steeds beter dat de groene ruimte bij het landschap hoort. Ze gaan de natuur beschermen en zelfs nieuwe natuur ontwikkelen. Dit blok gaat over de invloed die de mens op het landschap heeft. Verder leer je in dit blok dat de natuur ook zichzelf kan veranderen. 1.1 Natuur om de hoek Voordat je gaat lezen, krijg je een aantal natuurcijfers. De totale oppervlakte natuurterrein in Nederland bedraagt ongeveer hectare. Dit is een zesde van de oppervlakte van Nederland. Die oppervlakte bestaat uit hectare bos en hectare natuurgebied. natuurcijfers Open je ogen voor het landschap

4 Fig. 1.2 Natuur in Nederland 10 natuurgebieden Natuurbeschermingswet Natuurgebieden De overheid koopt natuurgebieden om ze te beschermen. Veel andere natuurgebieden zijn in het bezit van natuurbeschermingsorganisaties. Hele bijzondere natuurgebieden worden aangewezen als natuurmonument. Voor deze gebieden is zelfs een wet gemaakt om ze te beschermen. Deze wet heet de Natuurbeschermingswet. Wonen in de stad In de stad wonen is anders dan wonen in het buitengebied. In de stad woon je dichter op elkaar, is er minder groen en zie je meer hoogbouw. Het voordeel van wonen in de stad is dat je dicht bij de winkels of het ziekenhuis woont. Het openbaar vervoer is ook goed geregeld. Toch is het belangrijk dat in de stad het groen niet wordt vergeten. Groen kun je aanbrengen in de vorm van straatbomen, parken, particuliere tuinen en plantsoenen. Groen 1

5 Fig. 1.3 Wonen in de stad 11 Natuur in de stad Gras tussen de stoeptegels is natuur in de stad. Ook voetbalveldjes, bomen, parken, tuinen, bloembakken en kanalen zijn natuur. Maar hoort bij de natuur ook de mus op de cafétafel, de duif onder de brug, de muis in de keuken, de rat in de gracht, de muggen in de slaapkamer, de mot in de wollen trui, de vlooien op de hond? Wat vind jij natuur in de stad? Veel mensen denken dat stad en natuur niets met elkaar te maken hebben. Vaak denken ze dat de stad geen natuur kent. Toch komen in de stad heel veel planten, struiken en bomen voor. Dit wordt de flora genoemd. Ook zijn er heel veel beesten in de stad aanwezig, zoals zoogdieren, insecten en vissen. Dit wordt de fauna genoemd. Vooral op terreinen die niet gebruikt worden, heb je een afwisselende flora en fauna. Dit geldt ook voor gebieden waar weinig beheer is, zoals spoorwegterreinen, fabriekshaventerreinen, natuurterreintjes en sommige parken en begraafplaatsen. In deze gebieden komen veel merels, Turkse tortels, reigers en huiszwaluwen voor. Ook kun je gierzwaluwen, konijnen, bijen, spechten en muurhagedissen in de stad tegenkomen. Sommige planten- en diersoorten doen het zelfs heel goed in de bebouwing. Deze soorten worden cultuurvolgers genoemd. flora fauna cultuurvolgers Fig. 1.4 Reigers in de stad Open je ogen voor het landschap