Opstart met WeHelpen voor (zorg)instellingen

Transcriptie

1 Opstart met WeHelpen voor (zorg)instellingen Opgesteld door: Vilans in opdracht van coöperatie WeHelpen Datum: 9 juni 2013 Versie: 1.0

2 Opstart met WeHelpen In dit document bieden we een aantal handvatten om WeHelpen op te zetten als (zorg)instelling of om te gaan participeren in een WeHelpen project. De beschreven stappen zijn bedoeld als houvast bij het opzetten van een WeHelpen-netwerk. Je staat er niet alleen voor: de mensen van WeHelpen kunnen met je bespreken wat verder nodig is. Stap 1: De afweging. Is WeHelpen iets voor ons? In de toekomst zal de zorg er heel anders uitzien. Andere opvattingen over ondersteuning en zorg en forse bezuinigingen maken het nodig anders te gaan werken. Eigen kracht, zelfredzaamheid, samenredzaamheid en de inzet van het sociale netwerk en vrijwilligers wordt steeds belangrijker. Hoe kunnen we dat op een goede en andere manier doen? Veel cliënten/patiënten/mantelzorgers vinden het lastig hulp te vragen aan naasten. Onder andere omdat ze het vervelend vinden weinig terug te kunnen doen en omdat familie en buren het zelf vaak druk hebben. We zullen nieuwe vrijwilligers moeten vinden, deels vrijwilligers die ook graag iets terug zien voor hun tijd en diensten. WeHelpen biedt hiervoor perspectief. Wehelpen.nl is een nieuwe, veelbelovende manier om onderlinge dienstverlening op een informele manier te organiseren. Het principe van WeHelpen is dat mensen aan elkaar hulp en diensten leveren in ruil voor credits. Deze credits kunnen worden gebruikt voor andere diensten, worden bewaard voor later (beperkte houdbaarheid) of weggegeven. Ook kunnen credits verzilverd worden voor bijvoorbeeld een bioscoopkaartje. Wederkerigheid en elkaar helpen met gesloten beurzen staan centraal. WeHelpen maakt een bredere wederkerigheid mogelijk: iemand die hulp ontvangt, hoeft niet persé iets terug te doen voor degene die hem/haar helpt, maar kan dat doen voor iedere gebruiker van de website. WeHelpen, v2.0, 30 augustus

3 Waarom is WeHelpen interessant voor (zorg)instellings? Voorbeelden van motieven en redenen: Nu helpen begeleiders cliënten met een verstandelijke handicap met het doen van boodschappen. Straks wordt dat waarschijnlijk niet meer betaald. En waarom doet een buurman/buurvrouw dat niet? Wat kan de cliënt hiervoor terugdoen, bijvoorbeeld helpen in de tuin of in het buurthuis? Een heel praktisch voorbeeld, dat ook aan een hoger doel bijdraagt: sociale cohesie in de wijk. Hoe kun je medewerkers en cliënten binden? Cliënten kunnen via wehelpen.nl hulp krijgen voor die dingen die de thuis(zorg)instelling niet (langer) vergoed krijgt. Medewerkers die wat extra s doen voor cliënten kunnen hiermee punten sparen voor wanneer ze zelf hulp nodig hebben of een familielid. In ons dorp/werkgebied is een sterke sociale cohesie. Hoe kunnen we met wehelpen.nl in de toekomst nog beter gebruik maken van de vele vrijwilligers en mantelzorgers? Wij gaan steeds meer van onze mantelzorgers verwachten. Hoe kunnen zij elkaar helpen? Bijvoorbeeld door onderling afspraken te maken wie wanneer op bezoek komt. Familielid van bewoner a komt op woensdag en helpt dan bij een activiteit voor meerdere bewoners, een familielid van bewoner b komt op vrijdag en neemt ook een andere bewoner mee naar buiten. Wij timmeren al een aantal jaren aan de weg met ons vrijwilligersbeleid en willen graag een volgende stap zetten. We doen veel aan innovatie en kunnen ons met zorgruil onderscheiden. Tips: Bepaal het voorlopige doel: wat wil je met WeHelpen bereiken? Zijn wehelpen.nl en het werken met credits hiervoor de goede oplossing? Bepaal of WeHelpen past bij je organisatie: is er al een (stevige) basis in het vrijwilligersbeleid en betrekken van familie/het sociale netwerk. Past WeHelpen bij de visie en de (gewenste) manier van werken of vergt het een hele omslag? En zo ja, is je organisatie in staat die omslag te maken? Bepaal of er tijd en energie is om WeHelpen te realiseren. Zijn er een aantal mensen die er voor gaan? Is er draagvlak bij het bestuur of is dit te realiseren? WeHelpen, v2.0, 30 augustus

4 Stap 2: De eerste uitwerking: basiskeuzes Bent u na stap 1 nog steeds enthousiast? Vorm dan een klein kernteam om eerste keuzes te maken en een eerste plan van aanpak op te stellen (een template is beschikbaar via de algemene toolkit). Wie in het kernteam komen is afhankelijk van uw aanpak en organisatiecultuur: zijn het mensen van het bestuursbureau/stafbureau of iemand van beleid met een paar mensen van de werkvloer (professional, vrijwilliger, mantelzorger). Het laatste past heel goed bij WeHelpen. Benader enthousiaste, kritische mensen, waarvan een deel straks ook een rol wil spelen (geen ja, maar, maar ja en ers ). Brainstorm met het kernteam over: Wie gaan meedoen in WeHelpen: cliënten, mantelzorgers, vrijwilligers, medewerkers en wat is de meerwaarde voor betrokkenen. Voor welke cliënten, medewerkers, vrijwilligers, mantelzorgers? Is het een intern systeem of kunnen medewerkers bijvoorbeeld ook credits sparen voor hun moeder/vader of anderen naasten die het nodig hebben. Of gaan we het bijvoorbeeld ook doen voor cliënten die straks dreigen buiten de boot te vallen (geen hv, pv of begeleiding meer krijgen). Op welke ruildiensten willen we ons richten: huishoudelijke hulp, begeleiding (individueel, groepsactiviteiten), persoonlijke begeleiding, vervoer, klussen/praktische hulp in en rond het huis, eten/maaltijden, etc? Of laten we dat open (afhankelijk van vraag en aanbod)? Willen we WeHelpen alleen voor onze eigen cliënten, mantelzorgers en vrijwilligers of willen we het samen met andere partners gaan opzetten? Als je er voor kiest om het samen met anderen te doen bedenk dan waarom WeHelpen interessant is voor hen. Dit kunnen bijvoorbeeld welzijnsorganisaties, een vrijwilligerscentrale of andere (zorg)instellings zijn. Het is afhankelijk van de situatie of dit werkt of niet. Als het over partners in de zorg gaat, is een (zorg)instelling uit een andere branche waarschijnlijk het makkelijkste. Breng mogelijke partners in beeld met de voor- en nadelen. Een variant om te starten in je eigen organisatie en daarna te verbreden. Wat zijn de randvoorwaarden en hoe kunnen we die realiseren en wat zijn de risico s en hoe kunnen we die minimaliseren (bijvoorbeeld veiligheid). Welk type cliënten, mantelzorgers en vrijwilligers zal zich aangesproken voelen en heb je nodig? Wat is de meerwaarde om ons aan te sluiten bij WeHelpen? Visualiseer WeHelpen: hoe zie je het straks voor ogen en wat betekent het voor de cliënten, mantelzorgers, vrijwilligers en medewerkers. Neem bijvoorbeeld een paar personen voor ogen. Tips: Onderzoek ook of er al een WeHelpen initiatief of zorgruilproject in je werkgebied is en zo ja, of je hierbij wilt en kunt aansluiten? WeHelpen weet dat voor hun systeem. Benader de gemeente, zorgverzekeraar of lokale Rabobank. Gemeenten willen graag sociale netwerken versterken en zijn op zoek naar nieuwe manieren hoe dit te doen. Meer informele zorg betekent minder kosten. Schroom dus niet om naar de gemeente te gaan WeHelpen, v2.0, 30 augustus

5 met uw idee. Wellicht wil de gemeente wel bijdrage aan een pilot in het kader van de Wmo kanteling of weten zij fondsen hiervoor. Dit geldt ook voor verzekeraars. Gemeenten en verzekeraars kunnen ook een belangrijke rol hebben bij het verspreiden van het systeem. Verzekeraars kunnen het aantrekkelijk maken mee te doen, door het bijvoorbeeld te koppelen aan hun mantelzorgondersteuning. Wil je gaan samenwerken met andere partners? Bepaal dan of je samen kartrekker wil zijn of niet. Een goede kans om WeHelpen breed te integreren is juist de samenwerking op te zetten en de verbinding te zoeken. Wat levert WeHelpen op? Meer uren hulp! Daar zijn we allemaal naar op zoek. Voor de cliënt kan deelname leiden tot uitbreiding van het sociale netwerk: hij/zij komt met nieuwe mensen in aanraking. De wederkerigheid geeft een prettig gevoel. Ook wordt daarmee een beroep gedaan op wat iemand nog wel kan, dat kan het zelfvertrouwen vergroten. Bijvoorbeeld: een vrouw met een lichamelijk handicap kan niet meer alles in het huishouden, maar is wel goed in kleding maken. Via wehelpen.nl komt ze in contact met een vrouw met een smalle beurs die wel wil helpen schoonmaken en leuke kleren voor haar zelf en haar kinderen kan gebruiken. Indien het systeem goed werkt en er vertrouwen is, ontlast het de mantelzorger. De vrijwilliger krijgt iets terug voor de dienst die hij/zij verleent en daarmee ook waardering. De volgende stap is afhankelijk van de gemaakte keuzes. Indien uw anderen wilt betrekken, zult u deze moeten benaderen en stap 1 en 2 dunnetjes over doen. Stap 3: De uitwerking van WeHelpen Stap 2 doorlopen met goed resultaat? Dan wordt het nu tijd om de opzet van WeHelpen nader uit te werken. Het is verstandig om eerst een pilot op te zetten. Wehelpen.nl is nog geen bewezen concept waar de samenleving nog aan moet wennen. Ook moet je uitvinden wat het beste werkt binnen jouw organisatie. De ontwikkeling gaat trouwens wel hard. Op een aantal plekken gaat wehelpen.nl van start. U kunt bij WeHelpen terecht voor actuele informatie. Het gaat om drie wezenlijke elementen: 1. De keuze van de pilot: waar als eerste met wehelpen.nl beginnen? Intramuraal of extramuraal (als je beide vormen van zorg biedt), in welk dorp of wijk? Bepalend bij de keuze is vooral of er mensen zijn die er voor willen gaan. 2. De technische kant van wehelpen.nl. 3. Hoe wehelpen.nl in de praktijk goed kan gaan werken. De techniek is eigenlijk het makkelijkste stuk van WeHelpen. De crux zit hem erin hoe het systeem in de praktijk te laten werken. WeHelpen is nog in de pioniersfase. Veel ervaringen zijn er nog niet. Punten van aandacht en uitwerking zijn: WeHelpen, v2.0, 30 augustus

6 Het maken van de (besloten) groep: wie wil je erin, naar hoeveel deelnemers streef je, waar zijn deelnemers te vinden; Het betrekken van medewerkers, vrijwilligers, mantelzorg, cliënten. Zij gaan het maken/doen. Ook belangrijk voor draagvlak. Het verbinden van bestaande en nieuwe vrijwilligers. Het is niet handig om met twee systemen tegelijk te werken. Bestaande vrijwilligers hechten vaak niet aan credits. Zij kunnen er voor kiezen om geen gebruik te maken van credits of deze weg te geven of te doneren aan het fonds, waar bijvoorbeeld extra activiteiten voor cliënten uit worden gedaan. Keuze over het gebruik van credits. Credits kunnen in principe ook verzilverd worden voor bijvoorbeeld een bioscoopkaartje. Vooral jongeren spreekt dit aan. Past dit wel bij WeHelpen? Ja, want het doel is immers om extra uren hulp te organiseren. Lees meer over de credits in het document WeHelpen Credits v1.0. Het bereiken van deelnemers voor een community (hulpvragers en hulpaanbieders). Hierbij gaat het om bestaande cliënten, mantelzorgers en/of vrijwilligers en nieuwe vrijwilligers. Bij nieuwe vrijwilligers kan het goed werken om sociale media in te zetten. Het Roessingh in Enschede bijvoorbeeld heeft voor wehelpen.nl nieuwe vrijwilligers aangesproken. Deze groep is geworven via facebook. Om bestaande cliënten, mantelzorgers en vrijwilligers te bereiken kan ook een bijeenkomst worden georganiseerd. Het samenbrengen van vraag en aanbod goed organiseren. Mensen zullen op gang geholpen moeten worden in het systeem. Wie gaat hierbij helpen? Een vrijwilliger of vrijwilligerscoördinator? Dit geldt zeker ook bij speciale groepen, zoals mensen met autisme of dementie. Niet iedereen is in staat om met wehelpen.nl te werken. Het inbedden in het zorgproces en vrijwilligersbeleid. Wehelpen.nl kan een eigenstandige pilot zijn, maar kan in de uitvoering onderdeel zijn van het werk van medewerkers en vrijwilligers en aansluiten bij de mantelzorgers. De veiligheid. Je kunt vrijwilligers vragen om een verklaring van goed gedrag. Hoewel dit wordt vergoedt, is dit eerlijk gezegd wel een drempel voor vrijwilligers. Ook door te begeleiden in de match tussen vraag en aanbod kan de veiligheid zoveel mogelijk worden gegarandeerd. Veiligheid is van extra belang als vrijwilligers bij mensen thuis over de vloer komen. Het maken van een businessplan: wat vraagt het aan investeringen en doorlopende kosten, hoe financieren we het en wat levert het op. Zowel in geld als in maatschappelijke meerwaarde. Wat hebben we er voor over? Het maken van een verhaal. Maak niet een statisch projectplan. Maak een beeldend verhaal dat mensen enthousiasmeert. Op de coöperatie website zijn via de toolkit meer documenten te vinden met praktische tips voor de uitwerking. Succes! WeHelpen, v2.0, 30 augustus