Nederland participatieland? Marja Jager-Vreugdenhil Werkconferentie Digitale zelfredzaamheid Wierden, 24 juni 2014

Transcriptie

1 Nederland participatieland? Marja Jager-Vreugdenhil Werkconferentie Digitale zelfredzaamheid Wierden, 24 juni 2014

2

3 Nederland participatieland? Wmo als operatie om zorgstelsel te behouden Vier routes: 1. Meer eigen verantwoordelijkheid bij zorgvragers 2. Geen recht op zorg, maar beleidsvrijheid gemeenten 3. Efficientieslag door samenwerking professionals op lokaal niveau 4. Meer civil society

4 Route civil society - Zorgvragers moeten eerst een beroep doen op hun omgeving - Prestatieveld 1: Bevorderen van sociale samenhang en leefbaarheid in dorpen, buurten en wijken - Prestatieveld 4: Ondersteuning vrijwilligers en mantelzorgers

5 Actuele ontwikkelingen sociaal domein - 4 transities Nieuwe Wmo (2015) Jeugdwet (2015) Participatiewet (2015) Passend onderwijs (2014) - Ambulantisering - Aansluiting bij informele verbanden/netwerken - Samenwerking op wijkniveau (o.a. sociale teams)

6 Nu allemaal de wijk in?

7 Zelfredzaamheid = 1. zelf oplossingen zoeken, 2. beroep doen op familie, vrienden, buren, 3. als dat niet lukt beroep op voorzieningen doen

8 Hoe ver gaat zelfredzaamheid?

9 Aanname Sociale samenhang in buurten? Informele zorg

10 Meer sociale samenhang meer informele zorg?

11 Meer sociale samenhang meer informele zorg? Mensen participeren niet in de samenleving, maar in specifieke sociale verbanden (geen c.v., maar diverse warmtebronnen) Elk sociale verband heeft eigen doelen en regels Participeren gebeurt met een specifieke motivatie Participeren is het invullen van een specifieke rol in een specifieke context Niet alle sociale verbanden gericht op zorg

12 Elk sociaal verband eigen doel en regels

13 Sociale samenhang informele zorg? Sommige sociale verbanden Informele zorg

14 Aanname Sociale samenhang in buurten? Informele zorg

15 Casus 1: buurt Buurt: geen sociaal verband, maar plek waar evt. wel sociale verbanden gevonden kunnen worden Niet vanzelfsprekend gericht op zorg Regels beperken zorg juist

16 Regels in buurt beperken zorg Buren gericht op prettig wonen, elkaar geen overlast bezorgen Buren willen wel iets doen voor elkaar: Het liefst praktische, woongerelateerde dingen Liever niet structureel Zolang er nog geen professionele hulp is Op basis van wederkerigheid

17 Regels in buurt beperken zorg Buren: zelfredzaam zijn = 1. zelf oplossingen zoeken 2. incl. een beroep doen op voorzieningen, 3. als dat niet lukt beroep op familie, vrienden, buren Wmo: zelfredzaam zijn = 1. zelf oplossingen zoeken, 2. beroep doen op familie, vrienden, buren, 3. als dat niet lukt beroep op voorzieningen doen

18 Aanname Sociale samenhang in buurten? Informele zorg

19 Aanname Groenvoorzieningen Verkeersveiligheid Sociale samenhang in buurten X Informele zorg Behoud dorpsschool

20 Niet de buurt, maar sociale verbanden Mensen kiezen zelf hun verbanden Met een bepaald doel Dat doel kan zorg zijn (maar is dat niet altijd) Niet zomaar te beïnvloeden van buitenaf Daarom: sluit aan bij wat mensen willen en waarop bestaande verbanden gericht zijn Drie voorbeelden: Jij + Ik = Wij, Present, HiP

21 Voorbeeld 1: Jij + Ik = Wij Samenwerking welzijn + zorg (Travers Welzijn + RIBW IJsseloevers) in Zwolle Zuid O.b.v. vraaggerichtheid, wijk gerichtheid, eigen kracht, wederkerigheid Resultaat: div. initiatieven waar weerbaar en kwetsbaar elkaar ontmoeten: Pluktuin, Keuken van Zuid, kledingwinkeltje Op-nieuw!

22 Voorbeeld 1: Jij + Ik = Wij

23 Voorbeeld 2: Stichting Present Brug tussen groepen (bedrijven, gezinnen, kerken) en mensen die hulp kunnen gebruiken O.b.v. aanbod = talenten, interesses van de vrijwilligers Resultaat: positieve ervaringen met vrijwillige inzet, inzicht in eigen mogelijkheden voor vrijwillige inzet, ervaring van wederkerigheid

24 Voorbeeld 2: Stichting Present

25 Voorbeeld 3: Stichting HiP Digitale database waarin hulpvragen en hulpaanbod gekoppeld worden Telefonische intake Hulpvragen: individueel (evt. via professionals) via telefoon Hulpaanbod: uit kerken Ondersteuning: door kerken (diakenen)

26 Zelfredzaamheid = vanzelf? Onterecht te weinig vraag/aanbod Onterecht te veel vraag/aanbod Vraag Vraagverlegenheid en acceptatieschroom Lilian Linders Misbruik: gratis klusjesman, grenzeloosheid Femmianne Bredewold Aanbod Altruïsmeoverschot Evelien Tonkens, Jos van der Lans Misbruik: uitbuiting Femmianne Bredewold

27 Digitaal zelfredzaam? Zelfredzaamheid = vanzelf? Professional nodig: Voor indicatie of/welke hulp nodig is Voor losmaken hulpaanbod én vraag Voor begeleiding proces bij complexere hulpvragen Op afroep beschikbaar bij problemen Digitale instrumenten als hulpmiddel Niet aansluiten op wijken, maar op sociale verbanden