Titel tekst. van je. je plan. Wat is. richting aan om. groep, enkele

Transcriptie

1 Titel tekst STAPPENPLAN fiche 1 Terreinverkenning, het fundament van je plan Lokale inkleuring van integrale jeugdbeleid? Vanuit welke visie werken we? De fundamenten van je plan Net zoals een nieuw huis goede fundamenten vereist, heeft een goed plan nood aan een stevige basis. Sterker nog, een goed plan staat of valt met het nadenken over de uitgangspunten. Tijdens deze verkennende fase tracht je de opdracht scherp te krijgen, zodat je weet binnen welke krijtlijnen je het jeugdbeleid kunt uittekenen. Wat is jeugdbeleid? Vanuit welke visie vertrek je om dit plan vorm te geven? Nadenken over wie en wat is de jeugddienst, welke rol speelt deze, of moet ze in de toekomst gaan spelen? Weldoordachte antwoorden op dergelijke vragen geven een plan de noodzakelijke richting en voldoende body om het verschil te kunnen maken. We raden je daarom sterk aan om bij de voorbereiding van het planningsproces voldoende tijd uit te trekken om deze denkoefeningen te maken en het jeugdbeleidd in de breedte te verkennen. Het decreet bevat geen bepalingen over een verkenningsfase. Het is louter een fase die we aanbevelen om bij de start van de planning de krijtlijnen af te bakenen waarbinnen je jeugdbeleid vorm zal krijgen. Omdat het decreet niet precies afbakent over welke inhoudelijke thema s je jeugdbeleidsplan moet gaan, is er ruimte om het jeugdbeleid in de breedte te bekijken en zelf een afbakening te maken. Mogelijke valkuil is dat je deze stap ziet als een verplicht nummertje. Nadenken over de fundamenten van je jeugdbeleid en de rol van de jeugddienst in jullie specifieke lokale situatie, is zo cruciaal dat het los staat van alle vormvereisten. Nadenken over de toekomst van het jeugdbeleid in je stad of gemeente hoeft ook niet hoogdravendd te zijn. Het belangrijk is dat je er bewust over denkt. Uiteraard doe je dit het beste in groep, samen met het team van de jeugddienst of de stuurgroep. Hieronder geven we je enkele voorzetten en insteken om alvast van start te gaan. We streven daarbij niet naar volledigheid maar willen je wel prikkelen om ermee aan de slag te gaan.

2 Drie stappen zijn daarin belangrijk: Integrale benadering en lokale inkleuring van jeugdbeleid Situering van jeugdbeleid in het ruimere kader Nadenken over een lokale missie en visie Integrale benadering en lokale inkleuring van jeugdbeleid Jeugdbeleid is een categoriaal beleidsterrein. Dat betekent dat het heel wat beleidssectoren doorkruist. Het onderstaande schema schept hierin duidelijkheid: Heel wat beleidsterreinen hebben een impact op de leefwereld van kinderen en jongeren en zijn bijgevolg een taak of een zaak van de jeugddienst. Het voeren van een integraal jeugdbeleid is net op zoek gaan naar dergelijke evidente en minder evidente beleidskruispunten, om van daaruit te zoeken naar beleidsuitdagingen voor de toekomst. De praktijk leert ons echter dat het belangrijk is om hierin duidelijk prioriteiten te kiezen, doelgericht te zoeken naar kleine stapjes om zo aan de weg te timmeren naar een integraal jeugdbeleid. Een goede inschatting van de lokale situatie (kansen en gevoeligheden) en een goede afbakening is dus belangrijk. Situering van jeugdbeleid in het ruimere kader Het jeugdbeleid kan uiteraard geen eiland zijn. Het moet aansluiting vinden bij het algemene beleid van de gemeente en bij het beleid dat wordt vormgegeven via andere beleidsplannen. Het is uiteraard van belang dat het jeugdbeleid wordt afgestemd op de politieke intenties en prioriteiten. Dit is geen oproep tot terughoudendheid. Integendeel, een clever geschreven beleidsplan zorgt voor nieuwe inspiratie van beleidsmakers, maar andersom heeft niemand belang bij een beleidsplan dat niet kan rekenen op een politiek draagvlak en de nodige middelen (draagkracht) om het uit te voeren. Afstemming op het ruimere kader moet er voor zorgen dat de neuzen in dezelfde richting staan en het jeugdbeleid straks optimaal kansen krijgt om uitgevoerd te worden.

3 Belangrijke aanknopingspunten zijn: Welke plaats heeft jeugdbeleid in het bestuursakkoord? Welke plaats heeft jeugdbeleid in het strategisch meerjarenplan1? Afbakenen van relevante beleidsrotondes 2 Jeugdbeleid is een taak van vele spelers, ook binnen het gemeentebestuur. Ook andere sectoren hebben beleidsplannen, we denken bijvoorbeeld aan het cultuurbeleidsplan, het sportbeleidsplan of het lokaal sociaal beleidsplan. Deze en een heleboel andere beleidsterreinen hebben een belangrijke impact op de leefwereld van kinderen en jongeren. Het is daarom goed om in de verkenningsfase na te gaan welke sectoren expliciete aandacht verdienen in het jeugdbeleidsplan. Door tijdig de belangrijkste beleidskruispunten in kaart te brengen, kun je de planning van het jeugdbeleid optimaal afstemmen op deze sectorale planningsprocessen. Een overleg met de collega s die instaan voor de coördinatie van deze plannen is hier zeker op zijn plaats. Om het jeugdbeleid af te bakenen kan je volgende open vragen stellen: Vertrek vanuit verschillende doelgroepen (kleuters, lagere schoolleeftijd, tieners, ) en zoek naar de voor hen belangrijke beleidskruispunten. Wat verwachten kinderen en jongeren van de gemeente? Wat betekenen kinderen en jongeren voor de gemeente? Wat kan/wil de gemeente betekenen voor kinderen en jongeren? Welke zijn belangrijke (relevante) beleidsdomeinen hebben een belangrijke invloed op de leefwereld van kinderen en jongeren? Welke beleidsplannen van andere sectoren zijn interessant om eens verder te bekijken? Waar willen (en kunnen) we iets in beweging krijgen? Waar liggen kansen, opportuniteiten? 1 Het gemeentedecreet verplicht alle gemeenten om vóór de beraadslaging over de gemeentebegroting een strategisch meerjarenplan goed te keuren dat de inhoudelijke en financiële krachtlijnen schetst een legislatuur. 2 Het begrip beleidsrotondes wordt ondermeer gebruikt in het tweede Vlaams jeugdbeleidplan: Het jeugdbeleidsplan beschrijft een aantal beleidskruispunten of -rotondes waar jeugd andere beleidssectoren ontmoet. Het kunnen plekken zijn voor gesprek, onderlinge afstemming en samenwerking. Maar ze vormen ook risicopunten, met gevaar voor botsingen en gewonden. Daarom ook het begrip beleidsrotonde. Wordt al eens een afslag gemist, dan kan er ongehinderd een extra rondje gereden worden om bij de tweede kans alsnog de gewenste weg in te slaan. (synthese Vlaams jeugdbeleidplan p 34)

4 (informeel) aftasten van de beleidsruimte Uiteraard is niet alles vervat in plannen en documenten. Een oriënterend overleg met de schepen van jeugd is ook erg aan te raden. Op die manier kun je een zicht krijgen op de ambities van de schepen en zijn/haar college maar ook eventuele opportuniteiten in kaart brengen. Het is ook belangrijk om de middelen af te tasten: wat zijn de budgettaire marges en is er bijvoorbeeld ruimte om de dienst te laten groeien? Nadenken over een lokale missie en visie Het formuleren van een mission statement komt uit het managementwereldje maar heeft ondertussen de weg gevonden naar de socio-culturele sector. Ondanks de (onterechte) negatieve bijklank is het zoeken naar een gepaste missie een zeer interessante manier om je uitgangspunten scherp te krijgen. In een missie vat je zeer kernachtig samen wie of wat de jeugddienst is en waarvoor het jeugdbeleid in jouw gemeente staat. Een missie komt bij voorbaat tot stand met meerdere mensen samen in een discussie. Het is een proces van zoeken naar de juiste formulering waar iedereen zich in kan vinden. Over het opstellen van een goede missie (mission statement) is veel literatuur te vinden op het net. Verlies je ook hier niet in de vorm, belangrijker is het proces. We willen je hier alvast enkele richtvragen meegeven waarop je kan terugvallen om je eigen missie vorm te geven. Om je missie vorm te geven kan je volgende open vragen stellen: Wie en wat is de jeugddienst? Wat zijn onze specifieke identiteitskenmerken (stijl, uitstraling, aanpak, )? Wat zien we als onze opdracht (primair, secundair, )? Hoe willen we dit aanpakken en waarom? Waar willen we in de toekomst werk van maken? Wat zijn de kenmerken van jullie jeugdbeleid (speerpunten, unieke lokale invulling)? Waarom doen we wat we doen? Wat verstaat de jeugddienst onder jeugdbeleid?

5 Vaak wordt een missie aangevuld met een visie. Die is omvattender en vat jullie lokale kijk samen op in dit geval het jeugdbeleid. Hoe je één en ander noemt, doet er niet zoveel toe. Het kan wel zeer verhelderend zijn om deze krachtlijnen te formuleren bij het begin van je planningsproces, en later ook in de inleiding van je jeugdbeleidsplan. Visie is een vrij vaag woord. Eigenlijk bedoelen we daarmee hoe je zelf (of jullie stuurgroep) kijkt naar het lokale jeugdbeleid. Het gaat om voor jullie lokale situatie belangrijk - kwaliteitskenmerken van jeugdbeleid. Die houden rekening met een visie op jeugd, maar ook met de taak en opdrachten van de gemeente. Om je visie vorm te geven kan je volgende open vragen stellen: Wat is jullie kijk op kinderen, spelen,? Wat is jullie kijk op jongeren, rondhangen,? Wat is jullie kijk op vrije tijd en vrije tijdsbeleving? Wat is jullie kijk op de taak en de opdracht van de gemeente? In de verkenningsfase baken je het lokale jeugdbeleid af en situeer je het in zijn context. Het is belangrijk om minstens de resultaten ervan terug te koppelen naar de leden van je stuurgroep. Op die manier wordt de opdracht een stuk afgebakend en wordt al een richting aangegeven waarbinnen het verdere planningsproces zich zal afspelen. Je kunt er uiteraard voor kiezen om de stuurgroep actief te betrekken bij de verkenningsfase, maar het kan evengoed voorbereidend werk zijn dat gebeurt vooraleer je start met een stuurgroep. Uiteindelijk zullen een missie en een visie niet zo snel veranderen. Het is belangrijk dat het beleid (in de eerste plaats de schepen voor jeugd) de situering en basisprincipes van het jeugdbeleid ondersteunt. Zorg dus dat de krijtlijnen vooraf voldoende worden doorgepraat.