Wat is zo belangrijk aan uitspraak?

Transcriptie

1 Nederlandse In tegenstelling verstaanbaarheid, klanken tot bijvoorbeeld juist in tegendeel dusdanig een zelfs: Franse aan de dat karakteristiek accent een accent heeft ontstaat. een van Duits de Duitse accent uitspraak geen invloed scherpt op de Wat is zo belangrijk aan uitspraak? Als kaak- mond Nederlandse worden mondspieren gearticuleerd. (of Engelse) om staccato komieken losse een klanken Duitser en/of nadoen, woorden spannen uit te stoten, ze overdreven die voor de in de De heb aspireren: spierspanning je bijvoorbeeld phin, thas, is nodig inderdaad khop. om Dit de doen een stemloze we kenmerk in het medeklinker van Nederlands het Duits (p, niet t (en (behalve dus k) voor ook een in het de klinker Duits provincie accent). te kunnen Die Het Groningen: zelfde geldt Marthininithoren). scherp uitspraak worden van het uitgesproken woord zekere man zin (behalve voor in het de Duits uitspraak in Oost-Nederland). en het van Nederlands. klinkers, Het duidelijkst die in het blijkt Nederlands dit uit de minder worden tweeklanken. Kenmerkend voor De ui- een en Duits ei-klank accent in bijvoorbeeld is - natuurlijk "tuin" - ook en "tijd" uitspraak bestaan van in de het Nederlandse Duits, maar vaak klinken aan de anders Duitse zoals uitspraak de "au" aangepast in "vrouw". ("toin","taid"). Andere bestaan Duits wel niet in en het De combinatie beroemde met of een beruchte r en s keelklank moeilijk uit g/ch te spreken. komt evenmin in het Duits voor en is helemaal in Nederlandse In -en slot-n en meestal -el op standaardtaal het weg einde ). van moet Duitse die woorden e wel uitgesproken wordt de e worden bijna niet (en uitgesproken, blijft in Noord-Nederland maar in de In kweenie tegenstelling (ik weet tot niet). het Duits koppelt de Nederlandse uitspraak de woorden aan elkaar:

2 Vergelijkend In de volgende overzicht tabellen van zie klanken je een overzicht in het Nederlands van Noord-Nederlandse en het Duits klanken met een voorbeeld Als er het geen Duitse erbij. Duits vak De voorbeeld gekleurd Duitse voorbeeldwoorden is, gegeven zijn de is, Nederlandse wijst dat bevatten erop en dat de klanken Duitse die klank die klank op in het de niet Nederlandse Duits identiek niet De bestaat. lijken. betekenis hebben dat niet erg. in van de De tabel de tabel Nederlandse het spreekt internationaal ook en zo Duitse voor fonetisch woorden zich. alfabet komt gebruikt niet noodzakelijk (IPA). Als u overeen. het niet We kent, is Foneem Klinkers ɑ Nederlands voorbeeld man Transcriptie mɑn Duits Mann voorbeeld a ɛ bed baan bɛt baːn Bett Bahn e ə meer bezoeken meːr bəˡzuːkə(n) mehr ɪ dik dɪk dick besuchen i ɔ prima kosten ˡprima ˡkɔstə(n) prima o zoon zoːn Sohn kosten ʏ y kussen duur dyːr ˡkʏsə(n) küssen u toen tuːn Tür ø meubel ˡmøːbəl tun Medeklinkers Möbel Foneem Voorbeeld Transcriptie Duits voorbeeld

3 p b post boot pɔst boːt Post Boot t d tante die diː ˡtɑntə Tante k kosten ˡkɔstə(n) kosten die f v feest vaas feːst vaːs Vase Fest s z pas zingen pɑs ˡzɪŋə(n) Pass x licht lɪxt Licht singen ɣ h gaan haar haːr Xaːn ʃ sjaal ʃaːl Schal Haar ʒ m garage modern Xaˡraːʒə moˡdɛrn modern Garage n ŋ naam lang lɑŋ naːm lang Name l r lezen rok rɔk ˡleːzə(n) Rock lesen j w jaar winter jaːr ˡʋɪntər Winter Jahr Foneem Tweeklanken ɑu Nederlands voorbeeld auto Transcriptie ˡɑutoː Duits Auto voorbeeld

4 ɛi œy zijn huis zɛin hœys ui ai moeilijk draai drai ˡmuilək oi nooit noit drei eu iu nieuw meeuw niu meu yu yu

5 Uitspraak Een accent, standaard-uitspraak bestaat is niet belangrijk "Samen niet. Je leren, hoort van het bijvoorbeeld Nederlands, dat wil zeggen: zonder regionaal of sociaal Sessie B van na 39 woorden t/m 14 of oktober iemand 2008 Nederland programma's komt. in Vlaanderen De verschillen alleen zijn met zelfs ondertitels zo groot worden dat uitgezonden sommige Nederlandse Vlaanderen - met "Baantjer" of TV- uit waarschijnlijk In de twee taalgebieden als bekendste is voorbeeld situatie - wel en omgekeerd. uitspraaknorm Dat is het nieuwslezer-nederlands te zijn waaraan mensen van zich heel VRT. houden verschillend. In Nederland als ze "officieel" In bestaat Vlaanderen Nederlands deze lijkt uitspraaknorm er spreken. wel een niet moeilijker gekleurd en hoor Nederlands. te volgen je op radio zijn Het dan en TV gevolg: Vlaamse! vrijwel Nederlandse alleen nog een TV min en radio of meer zijn sterk voor regionaal anderstaligen en sociaal veel Noord-Nederlandse Klank Nederlandse Voorbeeld uitspraak Transcriptie - klinkers e meer meːr Verschil Behalve o voor voːr Dus Behalve "mee" voor voor klinkt de de als klinkt klinkt "mei" de de [o:] [e:] vaak vaak als als "ej": [au/ow]: mee noot is mej. ø deur døːr nout/nowt Behalve voor de r klinkt de [ø:] vaak als tweeklank [øy]: Noord-Nederlandse Nederlandse uitspraak - medeklinkers leuk is luik w Klank Voorbeeld werk Transcriptie wɛrk Verschil Aan v vis vɪs het Noord_Nederlands begin van woord of meestal lettergreep stemloos: is de fis [w] een [ʋ] r raad ra:t rollende In het Noord-Nederlands r van Vlaanderen, komen de huig 3 soorten r die lijkt r voor. op De r Gooise r die in combinatie met de Franse je achter een klinker wordt uitgesproken. De rollende of r huig de steeds Gooise minder, r de huig-r al dan niet in combinatie met hoor

6 z χ gaan, zon zɔn In het Noord_Nederlands vaak stemloos: sɔn lachen χaːn, ˈlɑχən Nederlandse g is altijd de diepe keelklank ɑu Klank Voorbeeld Uitspraak Opmerking Noord-Nederlandse ɛi tijd blauw tɛit blɑu laauw uitspraak tweeklanken* œy huis hœys Klinkt vaak als taid Meer weten? au: haus Ga * naar bekend De Kaik meest aut staat opvallende Paaul!!! als Poldernederlands. Blaif ontwikkeling bai mai!!! in de uitspraak van het standaard Nederlands is wat Poldernederlands wijdere klinken mond tweeklanken uitgesproken wordt anders gekenmerkt worden. (lager). Men doordat Deze verlaagt variant de tweeklanken bij hoor de uitspraak je het ei/ij, duidelijkst de en onderkaak. au/ou in Holland, met Daardoor een feite zijn de zuivere tweeklanken uit het standaard-nederlands verdwenen. maar blij uit standaard Poldernederlands aut blai Deze uitspraakvariant koud wordt vaak afgewezen/als kaaud zich dezelfde niets uitspraakontwikkeling. nieuws is. Wat nu als In norm Holland geldt begon (de tweeklanken), lelijk men ervaren. in de Middeleeuwen is We het vergeten resultaat bepaalde vaak van precies dat klanken het op met een lagere kaak (wijdere Eerst mond) uit te spreken. blie Lagere blij kaak

7 uut kolt koud uit Deze standaard verlaging van de tweeklanken Poldernederlands kenmerkt trouwens Engels ook het Duits en Duits het Engels. Deze Als train) de Daarom verlaging tweeklanken van de ei, tweeklanken ui en au heeft verdwijnen, gevolgen moet voor de de lege uitspraak plek worden van de opgevuld klinkers. spreken veel Nederlanders (drag e eu als als ei ui: ( eej): naar we zeej? gaan wat naar luik! zeej, ga je meej? okeej! Wellicht de lange o als tweeklank au: gaan we ouk met de bout? klinkers, is het echter ook omgekeerd (push chain). De vertweeklanking van langer van die het minst aan de Duitse grens hoorbaar is, veroorzaakt de veranderde uitspraak de tweeklanken. wijn uit aut wain out wine aus Wein