Jaarverslag 2013 Isala Hartlongcentrum

Transcriptie

1 Jaarverslag 2013 Isala Hartlongcentrum Cardiothoracale chirurgie Anesthesiologie & Intensive Care Cardiologie Longgeneeskunde

2 Inhoudsopgave Inleiding 3 Het Hartlongcentrum op hoofdlijnen 7 Cardiothoracale Chirurgie 10 Intensive Care 15 Cardiologie 32 Longgeneeskunde 45 Colofon 55 2

3 Inleiding Beste lezer, Voor u ligt het jaarverslag 2013 van het Isala Hartlongcentrum. Het is het tweede jaarverslag dat uitgebracht wordt door het samenwerkingsverband van cardiologen, cardio-thoracaal chirurgen, longartsen en de sectie cardiothoracale anesthesiologie van de maatschap anesthesiologie & intensive care van Isala. Het doel van de samenwerking is een breed palet van zorg te bieden en daarmee ook een last resort functie te zijn voor de meest kwetsbare patiënt was een boeiend jaar. Middels dit jaarverslag willen we u graag deelgenoot maken van onze ervaringen en onze ontwikkeling. De nieuwbouw in vogelvlucht 2013 is een jaar dat in snel tempo voorbij is gegaan. Een jaar waarin de Isala-organisatie en haar specialisten en medewerkers een metamorfose hebben volbracht met de verhuizing op 3 augustus naar de nieuwbouw. 3

4 Inleiding Het is een jaar waarop we als Isala Hartlongcentrum met trots en voldoening terugkijken vanwege het lopende bedrijf dat ondanks alle perikelen rondom de verhuizing doorgang kon vinden. De impact van het betrekken van de nieuwbouw was echter groot. De afstanden bleken groot en de werkprocessen moesten hierop worden aangepast. Er werd gebruikgemaakt van flexibele werkplekken, verpleegafdelingen gingen met elkaar ademen en het papierarm werken werd toegepast. We hebben grote waardering voor de niet-aflatende inzet van onze specialisten en al onze medewerkers, zeker in de eerste maanden na het betrekken van de nieuwbouw. Tevens zijn we dankbaar voor het vertrouwen dat veel patiënten en verwijzers ons bleven geven, ook in periodes waarin de wachttijd soms opliep. 17 oktober 2013 is een mijlpaal met de officiële opening door koningin Máxima. Tijdens de rondleiding is onder meer een bezoek gebracht aan de hartbewaking waar de koningin de tijd nam voor een gesprek met patiënten en hun familie en een toelichting door specialisten en medewerkers. 4

5 Inleiding Weer terug naar alle dag Als Isala Hartlongcentrum zijn we steeds weer op zoek naar mogelijkheden de samenwerking met onze collega s in de regio te verbeteren. Vertegenwoordigers van de ziekenhuizen om ons heen zijn uitgenodigd een kijkje te komen nemen op onder meer de hartcatheterisatiekamers en een verpleegafdeling nieuwe stijl. Alleen met input en feedback van verwijzers is het mogelijk de samenwerking verder vorm te geven en te verbeteren. De IGZ heeft ook een bezoek gebracht. Dit in het kader van de implementatie van het Toezicht Operatief Proces. De toets is met glans doorstaan en ook hier is een pluim voor alle betrokken specialisten en medewerkers op zijn plaats. Het is echter niet alleen de druk van buitenaf die maakt dat gezocht wordt naar optimalisatie van het kwaliteitsniveau. Vanuit een intrinsieke motivatie en gedrevenheid wordt dagelijks gewerkt aan verbetering van de kwaliteit van zorg op basis van innovatie en wetenschappelijk onderzoek. Meetbaar beter is het initiatief waar het Isala Hartlongcentrum in 2013 bij is aangesloten en dat bedoeld is om bij te dragen aan transparantie van de zorg in Nederland. Het is een belangrijke methode waarmee in 2013 ook het Isala Hartlongcentrum in een eigen boek is beschreven en we onze resultaten konden vergelijken met andere centra. Ondanks alle veranderingen, bleef er ook aandacht voor onderzoek en wetenschap. Onze longarts Jos Stigt en thoraxchirurg Thanasie Markou promoveerden vorig jaar. Meer informatie over publicaties van onze specialisten is terug te vinden in de Isala Pub. Dit is een handzame app die zowel voor Apple als Android beschikbaar is. 5

6 Inleiding Met de Isala Publieksacademie laten we de zorg vanuit het Isala Hartlongcentrum tot in de huiskamer van de patiënt zien. Een voorbeeld hiervan is de hartklepoperatie, gepresenteerd op 14 oktober 2013 in Schouwburg Odeon door cardioloog Arnoud van t Hof en thoraxchirurg George Brandon Bravo Bruinsma, en tegelijkertijd middels livestream thuis te volgen. Door te klikken op de navolgende link op deze pagina kunt u alsnog de Publieksacademie bijwonen. Wat brengt Behalve het behouden en nog verder verbeteren van de kwaliteit van zorg, zal terugdringen van de wachttijden een belangrijk thema worden in Daarnaast zullen er binnen de verschillende specialismen innovaties plaatsvinden. Een gezamenlijk onderzoeksproject is voorzien waar alle specialismen van het Isala Hartlongcentrum aan bijdragen en dat zal leiden tot een promotietraject. De band met onze verwijzers willen we in 2014 verder versterken, waarbij met name Meppel genoemd moet worden. De ACM heeft in 2013 namelijk goedkeuring verleent aan de fusie die wordt voorzien tussen Isala en Zorgcombinatie Noorderboog in Meppel. Een nieuwe ontwikkeling die voor 2014 een nadrukkelijke aanzet geeft tot nadenken en overleg. Belangrijkste doel is het borgen van de zorg voor de patiënten in de eigen woonomgeving: dichtbij als het kan, verder weg als het moet! Met vriendelijke groet, Namens het Bestuur van het Isala Hartlongcentrum Jan Paul Ottervanger, voorzitter George J. Brandon Bravo Bruinsma Peter Paul Delnoy Corinne Kloosterziel Sander J. Spanjersberg 6

7 Het Hartlongcentrum op hoofdlijnen Samenstelling cardiologie Medische staf Dr. J-H.E. Dambrink Dr. P.P.H. Delnoy Dr. A. Elvan Drs. A. Ghani Dr. A.T.M. Gosselink Dr. A.W.J. van t Hof Dr. J.C.A. Hoorntje tot 16 maart 2013 Dr. E. Kedhi, nieuw maatschap lid per 15 mei 2013 Dr. E.P. de Kluiver Dr. J.P. Ottervanger Dr. A.R. Ramdat Misier Drs. V. Roolvink Dr. J.J.J. Smit Prof. Dr. H. Suryapranata Dr. J.R. Timmer Drs. M.H. Veldhorst Drs. W.M. Waskowsky Overige specialisten en medewerkers Dr G. Dreteler, RVE-manager 17 (10,2 fte) SIDS/chef de clinique/fellows hadden een dienstverband. Het aantal Arts-assistenten (AIOS en ANIOS) was 41 (26,22 FTE). Daarnaast is circa 1 fte werkzaam als cardioloog vanuit de verwijzende centra (Deventer, Apeldoorn, Meppel en Zutphen). Het aantal medewerkers van de RVE Cardiologie was in (287,80 fte). 7

8 Samenstelling cardiothoracale chirurgie Medische staf Dr. G.J. Brandon Bravo Bruinsma Drs. R.R.P. Laurens Drs. G.M.M. Shahin Dr. H.T. Sie Dr. S.K. Singh Dr. W.J.L. Suyker Dr. T. Markou Overige specialisten en medewerkers Ing. J.E. Walvoort MGM, RVE-manager Eén cardiothoracaal chirurg/cbo gecertificeerde kwaliteitsfunctionaris is in vaste dienst en één cardiothoracaal chirurg in de functie van chef de clinique. Op de verpleegafdeling werkten 3 physicians assistants. Het aantal ANIOS was 6 (3,7 fte). Het aantal medewerkers van de RVE Thoraxchirurgie was in (47,27 fte). Samenstelling Thoraxanesthesiologie Medische staf Dr. E.P. Eijking Dr. J.J. Ennema C.J. Kwik M. Kuijpers B.W. Mooi Dr. A.P. Nierich Dr. C.L.G. Rutten A.W. Siemons F.T.F Snellen Dr. J.P.C. Sonneveld A.J. Spanjersberg 8

9 Samenstelling longgeneeskunde Medische staf Drs. C. Kloosterziel (RVE voorzitter en afgevaardigde bestuur hartlongcentrum) Dr. J.W.K. van den Berg (maatschapsvoorzitter en opleider) Dr. H.P. Grotjohan (penningmeester en waarnemend opleider) Dr. J.A. Stigt Drs. A.F. Kuipers Dr. K.W. Patberg Drs. N. Schlösser Overige specialisten en medewerkers Ing. J.E. Walvoort MGM, RVE-manager Het aantal ANIOS was 7 (2,79 fte). Het aantal medewerkers van de RVE Longgeneeskunde was in (70,5 fte). 9

10 Cardio Thoracale Chirurgie 2013 Inleiding De indeling van de resultaten van de Cardio-Thoracale chirurgie vraagt om een toelichting. Er is gekozen voor een indeling waarin de resultaten van hartklepchirurgie en andere vormen van chirurgie naar voren komen. Ook wordt er in dit verslag een indeling gemaakt naar de centrumspecifieke case mix van operaties, zoals bijvoorbeeld de verhouding van enkelvoudige operaties versus complexe operaties. Deze centrumspecifieke kenmerken hebben namelijk gevolgen voor de resultaten van postoperatieve mortaliteit en morbiditeit. Ook hebben zij gevolgen voor bijvoorbeeld de bedbezetting, de logistieke belasting en de realisatiemogelijkheden van de aantallen operaties in het ziekenhuis. Door nu voor het vierde jaar de resultaten op dezelfde wijze te presenteren kunnen de resultaten vergeleken worden met die van vorige jaren. Voor de sterfte na een hartoperatie wordt in dit jaarverslag de in-ziekenhuis mortaliteit gehanteerd. Daarnaast wordt er in dit jaarverslag een presentatie gegeven van de inziekenhuis morbiditeit. Wij richten ons hierbij op de morbiditeit van de Intensive-Care opname en van de vervolgafdeling gedurende de periode in de Isala. De postoperatieve wondinfecten lichten wij binnen dit verslag apart toe. De resultaten van deze wondinfecten gaan ook over de periode ná de opname in de Isala; het betreft een overzicht van de wondinfecten gedurende één jaar na de operatie van de patiënt. Omdat er bij het verschijnen van dit verslag nog geen volledig jaar verstreken is ziet u voor 2012 een definitief resultaat en voor het jaar 2013 een voorlopig resultaat. In een volgende editie zal het getal van 2013 gecorrigeerd worden naar een definitief resultaat. Vanaf 1999 wordt voor open hartoperaties de risico gewogen stratificatie van de European System for Cardiac Operative Risk Evaluation (EuroSCORE I) bij alle patiënten gescoord. De EuroSCORE 1 berekent, preoperatief, de risico gewogen verwachte postoperatieve mortaliteit van hartoperaties. De additieve (standaard) EuroSCORE I kan eenvoudig worden berekend aan de hand van 17 gewogen risicofactoren. Wel geeft deze score een onderschatting van het risico in hoogrisico ingrepen waarbij de EuroSCORE I boven de 6 oploopt. En dan met name indien deze boven de 10 komt. Voor die categorie dient de verwachte mortaliteit volgens de logistische EuroSCORE I te worden berekend. De verwachting is dat de in 2010 gelanceerde EuroSCORE II binnenkort de EuroSCORE I zal gaan vervangen. Deze EuroSCORE II zal een betere benadering geven van de verwachte sterfte dan de EuroSCORE I. 10

11 Voor de verdeling in risicogroepen werd aangehouden; Laag risico: EuroSCORE 0 tot 3 Gemiddeld risico: EuroSCORE 3 tot 6 Hoog risico: EuroSCORE 6 en hoger De indeling van groepen van hartoperaties voor volwassenen die door ons is toegepast, is gebaseerd op de indeling volgens de Society of Thoracic Surgeons (STS) National Database en de indeling van de European Association for Cardio-Thoracic Surgery (EACTS). Deze indeling is gelijk gebleven aan vorig jaar en deze is als volgt: I II Coronaire bypass chirurgie On- en off pump, reoperaties, met IABP etc. Aortaklep chirurgie. Vervanging aortaklep (AVR). A. Geïsoleerd B. Gecombineerd met CABG C. THI III Mitraalklep chirurgie. Vervanging (MVR), reparatie (MVP), reoperatie etc. Geïsoleerd en/of gecombineerd met CABG IV Alle andere hartchirurgie. Alle andere geïsoleerde en/of gecombineerde operaties die niet onder groep I tot en met III vallen. Bijvoorbeeld: Aortaklepchirurgie met Ascendens of boogvervanging, CABG met VSR, Ritme operaties, Mitraalklepchirurgie met Tricuspidaalklepchirurgie, LVAD, RVAD of BIVAD, Linkerkamerreconstructie etc. V Longchirurgie Vanwege de lateralisatie van zorg worden vanaf 2006 alle longoperaties in de Isala te Zwolle verricht door onze vakgroep op locatie De Weezenlanden. Wij hebben een hoofdstuk opgenomen met het aantal long- en mediastinale operaties. Het is ons streven om ook voor deze groep te komen tot een risicostratificatie inclusief mortaliteit, morbiditeit en follow-up gegevens. VI Centrum specifieke kenmerken De indeling naar de voor ons centrum specifieke kenmerken is als volgt: A. Veel meervoudige (complexe) ingrepen met een hoge risicostratificatie B. Veel ingrepen voor hartritmestoornissen 11

12 Algemeen Trend van openhartoperatievolume, gemiddelde mortaliteit en Euroscore Aantal GemEuroScore LogEuroScore Mortaliteit% Etiologische verdeling van de operatieve ingrepen in 2013 Coronaire bypass chirurgie Aortaklep chirurgie geïsoleerd Aortaklep - THI Aortaklep gecombineerd met CABG Mitraalklep chirurgie Alle andere chirurgie 12

13 Algemeen Volumes van openhartoperaties met verdeling naar geslacht Man Trend van de verdeling van de operatieve ingrepen naar leeftijdscategorie 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% < >80 13

14 Algemeen Verwijzende ziekenhuizen Vanuit de omliggende ziekenhuizen worden veel patiënten verwezen naar Zwolle. De hieronder vermelde geografische spreiding geeft het volume van chirurgische cases welke behandeld zijn in de Isala verdeeld over Nederland weer. Het geeft geen informatie ten aanzien van de daadwerkelijk doorverwezen patiënten, het gaat om de patiënten die ook werkelijk een cardiochirurgische - of longchirurgische ingreep hebben ondergaan. Hieronder wordt een lijst getoond van de verwijzingen onderverdeeld naar plaatsnaam voor de cardiochirurgische ingreep. Verwijzer Aantal patiënten Verwijzer Aantal Patiënten Apeldoorn 95 Heerenveen 5 Deventer 145 Meppel 101 Emmen 25 Sneek 13 Hardenberg 72 Zutphen 64 Harderwijk 123 Zwolle 464 Hoogeveen 67 Overig 15 Medische staf Maatschap Cardio-Thoracale Chirurgie De operationele bezetting van de medische staf cardiothoracale chirurgie bestaat uit 6 maatschapleden( dr. Singh, dr. Laurens, dr. Suyker, dr. Sie, dr. Shahin en dr. Brandon Bravo Bruinsma), 1 cardiothoracaal chirurg/cbo gecertificeerde kwaliteits functionaris in vaste dienst en 1 cardiothoracaal chirurg in de functie van chef de clinique. Op de verpleegafdeling werkten 3 physicians assistants. Op 12 oktober 2010 werd de Kwaliteitsvisitatie van de Nederlandse Vereniging voor Thoraxchirurgie verricht en geconcludeerd: "dat er voldoende waarborgen zijn voor goede kwaliteit voor het uitvoeren van de cardio-thoracale chirurgie binnen de Isala". Deze toekenning geldt voor 5 jaar. 14

15 Intensive Care Algemeen De Intensive Care (IC) van de Isala valt binnen de RVE IC. De cardio-chirurgische patiëntenpopulatie beslaat een groot deel van de bedbezetting op de IC en er is dan ook sprake van een Thorax-IC unit binnen de Intensive Care. In 2013 zijn in totaal 1189 patiënten direct postoperatief behandeld na open hartoperatie. De overige patiëntenpopulatie op de Intensive Care bestaat uit algemene IC-opnames en een categorie patiënten die na longchirurgie of na een cardio-chirurgische reoperatie op de IC wordt opgenomen. De verpleegkundige zorg bestaat uit Intensive Care-geschoolde verpleegkundigen, ondersteund door zorgassistenten en secretariaat. Daarnaast is er een afdeling Familiebegeleiding aanwezig. Zij ondersteunen de verpleegkundigen en de artsen in de begeleiding voor de familie van de patiënt en organiseren gesprekken tussen artsen en familie gedurende het verblijf op de IC. Ook voeren zij de opnamegesprekken met de poliklinische patiënt die voor een cardiochirurgische ingreep komt. Hiermee ondersteunen zij het verpleegkundig proces. Naast de IC is er ook een level 1 IC-unit van 5 bedden aanwezig. Deze bedden zijn onder andere bedoeld voor de postoperatieve patiënten die nog laag complexe IC zorg behoeven. De medische eindverantwoordelijkheid voor deze afdeling ligt bij de intensivist. De verpleegkundige zorg bestaat uit een samenwerking tussen Intensive Care/Coronary Care- en Medium Care-geschoolde verpleegkundigen. De IC heeft een intensief samenwerkingsverband met de maatschap cardiologie. Patiënten met in de oorsprong cardiale problematiek die Intensive Care specifieke interventies behoeven worden behandelt op de IC. Dit vindt plaats onder gedeelde verantwoordelijkheid van intensivisten en cardiologen. Het betreft patiënten met bijvoorbeeld asthma cardiale, hartfalen of patiënten met herstel van de eigen circulatie na een reanimatie die in het koelingsprotocol vallen. Medische staf De maatschap Anesthesiologen & Intensivisten (MAIZ) bestaat uit 11 thoraxanesthesiologen, 16 algemeen Anesthesiologen en 5 internist-intensivisten. De medische staf op de IC beslaat 10,2 FTE intensivisten welke geleverd wordt door de 9 thoraxanesthesioloog-intensivisten, 5 anesthesioloog-intensivisten en 4 internist-intensivisten gezamenlijk. Zij worden in de dagelijkse werkzaamheden ondersteund door een groep van 2 IC artsen (1,5 FTE) 12 ANIOS (arts niet in opleiding tot specialist (11,7 FTE)), 5 AIOS (arts in opleiding tot specialist (5 FTE)) en 3 PA-ers (Physician-Assistant (3 FTE)). 15

16 In uren Intensive Care - beademing Beademings- en ligduur van patiënten, postoperatief Bij de cardiochirurgische patiënt is het streven een snel postoperatief herstel te bewerkstelligen. Dit wordt bijvoorbeeld bevorderd door het gebruik van snelwerkende anesthesie-technieken. Hierdoor kan er toegewerkt worden naar een snel herstel van de normale fysiologische situatie en een snelle detubatie indien de toestand van de patiënt dit toelaat. In de onderstaande diagrammen wordt de beademingsduur en de ligduur weergegeven van alle cardiochirurgische patiënten gezamenlijk. In het eerste diagram wordt de gemiddelde beademingsduur van de postoperatieve cardiochirurgische patiënt naast de gemiddelde ligduur op de IC gezet. In het tweede diagram wordt de gemiddelde ligduur in het ziekenhuis weergegeven in dagen. Deze ligduur is opgebouwd uit twee gemiddelden; de gemiddelde ligduur op de IC en de gemiddelde ligduur op de vervolgafdeling. Deze diagrammen zullen bij de resultaten van de verschillende groepen van hartoperaties telkens terug komen. GemLigduurIC Beademduur ,3 11,1 9,8 11,

17 Cardiothoracale chirurgie De hartchirurgische patiënt; mortaliteit en EuroSCORE Totaal aantal patiënten met een hartchirurgische ingreep Volume EuroSCORE Log. EuroSCORE Mortaliteit ,95 9,2 2,6% Mortaliteit en EuroSCORE per categorie ingreep. Log Euroscore 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% Euroscore Mortaliteit inhospital Coronaire bypass chirurgie Aortaklep chirurgie geïsoleerd 1,1% 2,3% 5,6 4,5 7,0 6,0 Aortaklep - THI 5,1% 10,0 19,6 Aortaklep gecombineerd met CABG 1,0% 7,7 12,3 Mitraalklep chirurgie 7,2% 7,7 14,1 Alle andere chirurgie 6,8% 8,2 16,7 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 17

18 Coronaire bypass-chirurgie Coronaire bypass chirurgie; mortaliteit en EuroSCORE Coronaire bypass chirurgie Volume EuroSCORE Log. EuroSCORE Mortaliteit 645 4,5 5,6 1,1 % Log EuroScore 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% EuroScore Mortaliteit 5,6 Coronaire bypass chirurgie 1,1% 4,5 0,0 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 6,0 Gemiddelde ligduur ICU en beademingsduur Gemiddelde ligduur (in dagen) Ligduur ICUuren Beademingsduur Gemiddelde ligduur dagen vervolg ,6 7 Gemiddelde ligduur dagen ICU , , ,5 0 Coronaire bypass chirurgie 0 Coronaire bypass chirurgie 18

19 Aortaklepchirurgie Classificatie van de Aortaklepchirurgie; mortaliteit en EuroSCORE Aortaklepchirurgie (geïsoleerd) Aortaklepchirurgie gecombineerd met CABG Aortaklepchirurgie (THI) Volume EuroSCORE Log. EuroSCORE Mortaliteit 130 6,0 7,0 2,3 % 100 7,7 12,3 1,0 % 39 9,9 19,6 5,1 % Log Euroscore 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% Euroscore Mortaliteit in-hospital 7,0 Aortaklep chirurgie geïsoleerd 2,3% 6,0 Aortaklep - THI 5,1% 10,0 19,6 Aortaklep gecombineerd met CABG 1,0% 7,7 12,3 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 Gemiddelde ligduur ICU en beademingsduur Gemiddelde ligduur (in dagen) Ligduur IC uren Beademingsduur Gemiddelde ligduur dagen vervolg ,3 9,0 Aortaklep chirurgie geïsoleerd 32,4 0,9 Aortaklep - THI 47,8 12,0 Aortaklep gecombineerd met CABG Gemiddelde ligduur dagen ICU 7,1 8,5 8,9 1,1 1,4 2,0 Aortaklep chirurgie geïsoleerd Aortaklep - THI Aortaklep gecombineerd met CABG 19

20 Mitraalklepchirurgie Classificatie van de Mitraalklepchirurgie; mortaliteit en EuroSCORE Mitraalklepchirurgie Geïsoleerd of gecombineerd met CABG Volume EuroSCORE Log. EuroSCORE Mortaliteit 69 7,7 14,2 7,2 % Log EuroScore EuroScore Mortaliteit 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% Mitraalklep chirurgie 7,2% 7,7 14,2 0,0 5,0 10,0 15,0 Gemiddelde ligduur ICU en beademingsduur Gemiddelde ligduur (in dagen) Ligduur ICUuren Beademingsduur Gemiddelde ligduur dagen vervolg 70 Gemiddelde ligduur dagen ICU ,4 25, , Mitraalklep chirurgie 2 0 2,5 Mitraalklep chirurgie 20

21 Classificatie van de overige hartchirurgische patiënten Classificatie van de overige hartchirurgie; mortaliteit en EuroSCORE Overige hartchirurgische patiënten Volume EuroSCORE Log. EuroSCORE Mortaliteit 206 8,2 17,0 6,3 % Log EuroScore EuroScore Mortaliteit Alle andere chirurgie 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 6,3% 8,2 17,0 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 Gemiddelde ligduur ICU en beademingsduur Gemiddelde ligduur (in dagen) Ligduur ICUuren Beademingsduur Gemiddelde ligduur dagen vervolg ,3 16 Gemiddelde ligduur dagen ICU , , ,3 0 Alle andere chirurgie 0 Alle andere chirurgie 21

22 Centrumspecifieke kenmerken ritmechirurgie Classificatie van de ritmechirurgie; mortaliteit en EuroSCORE Volume EuroSCORE Log. EuroSCORE Mortaliteit Geen ritmechirurgie ,9 9,3 2,6 % Ritmechirurgie 81 6,5 8,4 2,5 % Log EuroScore EuroScore Mortaliteit Geen ritmechirurgie 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 2,6% 5,9 9,3 Ritmechirurgie 2,5% 6,5 8,4 0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 Gemiddelde ligduur ICU en beademingsduur Gemiddelde ligduur (in dagen) Ligduur ICUuren Beademingsduur Gemiddelde ligduur dagen vervolg ,2 44, Gemiddelde ligduur dagen ICU Ritmechirurgie 11,4 11,1 Geen ritmechirurgie ,2 6,0 1,7 1,9 Ritmechirurgie Geen ritmechirurgie 22

23 Centrumspecifieke kenmerken meervoudige chirurgie Classificatie van de meervoudige versus enkelvoudige hartchirurgie; mortaliteit en EuroSCORE Volume EuroSCORE Log. EuroSCORE Mortaliteit Meervoudige hartchirurgie 315 8,2 15,5 4,8 Enkelvoudige hartchirurgie 874 5,2 7 1,8 Log EuroScore 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% EuroScore Mortaliteit 15,5 Meervoudig hartchirurgie 4,8% 8,2 Enkelvoudig hartchirurgie 1,8% 5,2 7,0 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 Gemiddelde ligduur ICU en beademingsduur Gemiddelde ligduur (in dagen) Ligduur ICUuren Beademingsduur Gemiddelde ligduur dagen vervolg 80 Gemiddelde ligduur dagen ICU 70 67, ,5 8,4 Enkelvoudig hartchirurgie 18,9 Meervoudig hartchirurgie ,2 1,5 Enkelvoudig hartchirurgie 9,1 2,8 Meervoudig hartchirurgie 23

24 Wondinfecten Postoperatieve wondinfecties De rapportage van het registreren van de postoperatieve wondinfecten is uitgevoerd volgens de definities van de PREZIES: PREventie van ZIEkenhuisinfecties door Surveillance. De definitie van een infect is als volgt: Aanwezigheid van één van de volgende symptomen: Pijn, gevoeligheid, lokale zwelling, roodheid of warmte én: Oppervlakkig infect: - infectie ontstaan binnen 30 dagen na de operatie én: - pus uit de incisie; óf - positieve kweek; óf - chirurg opent de wond. Diep infect: - infectie ontstaan binnen 30 dagen na de operatie én: - pus uit de incisie; óf - positieve kweek; óf - spontane wonddehiscentie of de chirurg opent de wond; óf - abces of ander teken van infectie bij observatie/heroperatie/histopathologisch/radiologisch onderzoek. Hieronder ziet u in tabel 1 een overzicht van het aantal patiënten met een infect. In tabel 2 ziet u een overzicht van de verdeling naar infecten. De cijfers van het jaar 2012 is inclusief de follow-up tot één jaar wat betreft een diep sternuminfect en geeft dus een volledig beeld van de wondinfectenregistratie. De cijfers voor het jaar 2013 betreffen voorlopige cijfers omdat de 1-jaars follow-up nog niet volledig kan worden afgerond; de definitieve cijfers van dit jaar zullen in het jaarverslag 2014 gepresenteerd worden. Tabel 1. Verdeling infecten per jaar Tabel 2. Verdeling diepe sternumwondinfecties/ingreep Aantal infecten Type ingreep Aantal % Aantal ingrepen Coronaire bypass chirurgie 9 1,4 % Patiënten met infect Aortaklepchirurgie 2 1,2 % % infecten 2.3 % 2.4 % Mitraalklepchirurgie 0 0 % Sternuminfect opp Alle andere hartchirurgie 1 0,5 % Sternuminfect diep Longchirurgie 0 0 % Donorwondinfect opp. 2 2 Donorwondinfect diep

25 Postoperatieve complicaties Binnen de kwaliteitsregistratie van het Thoraxcentrum is er sprake van een complicatieregistratie op zowel de Intensive Care als op de vervolgafdeling. Er wordt een overzicht gegeven van de meest voorkomende complicaties gedurende de opname van de patiënt binnen de Isala klinieken. De definities die binnen de Isala gehanteerd worden voor het vaststellen van de genoemde complicaties worden in onderstaande tabel weergegeven. Definities complicaties 25

26 Postoperatieve complicaties Op deze pagina ziet u een weergave van het aantal complicaties per patiënt over de hele opnameperiode binnen de Isala. Deze verdeling ziet u op de volgende pagina s terugkomen, specifiek uitgesplitst naar de periode op de Intensive Care en de vervolgafdeling. Ook ziet u een overzicht van het aantal patiënten dat opnieuw voor hartoperatie is geweest en het aantal rethoracotomieën, verdeeld naar de oorzaak. Aangezien er bij een rethoracotomie sprake kan zijn van een combinatie van oorzaken is het aantal dat u ziet in de grafiek met oorzaken hoger dan het aantal patiënten met een rethoracotomie. Aantal complicaties per patiënt 10,04 % 0,01 % 29,98 % 59,97 % Geen complicatie 1 complicatie 2 complicaties >2 complicaties Complicaties Algemeen Type complicatie Aantal patiënten Percentage patiënten Rethoracotomie 39 3,3 % Nieuwe Open Hart Operatie 14 1,2 % Heropname IC 35 2,9 % PM Implantatie 42 3,5 % 26

27 Complicaties op de Intensive Care Hieronder ziet u het overzicht van de complicaties bij de patiënt welke optreden gedurende hun postoperatieve opname op de Intensive Care. In de tabel ziet u welke complicaties dit betrof. Voor de aard van de complicaties zijn de definities aangehouden zoals beschreven op pagina 24. Aantal complicaties per patiënt op de Intensive Care 3,29 % 0,50% 29,02 % 67,19 % Geen comlicatie 1 complicatie 2 complicaties >2 complicaties Aard van de complicaties op de Intensive Care Type complicatie Aantal patiënten Percentage patiënten Myocardinfarct 38 3,2 % Luchtweginfect 0 0 % Nierfunctiestoornis 35 2,9 % Cerebrovasculair accident 0 0 % Respiratoir insufficiënt 0 0 % Urineweginfect 0 0 % Gastro intestinale bloeding 0 0 % Ritmestoornissen ,6 % 27

28 Complicaties op de vervolgafdeling Hieronder ziet u het overzicht van de complicaties bij de patiënt welke optreden gedurende hun postoperatieve opname op de vervolgafdeling. In onderstaande tabel ziet u welke complicaties dit betrof. Voor de aard van de complicaties zijn de definities aangehouden zoals beschreven op pagina 24. Aantal complicaties op de vervolgafdeling 4,21 % 0,59 % 40,29 % 54,92 % Geen comlicatie 1 complicatie 2 complicaties >2 complicaties Aard van de complicaties op de vervolgafdeling Type complicatie Aantal patiënten Percentage patiënten Myocardinfarct 3 0,3 % Luchtweginfect 48 4,0 % Nierfunctiestoornis 22 1,9 % Cerebrovasculair accident 7 0,6 % Respiratoir insufficiënt 3 0,2 % Urineweginfect 24 2,0 % Gastro intestinale bloeding 1 0,1 % Ritmestoornissen ,6 % 28

29 Longchirurgie De longchirurgie neemt een steeds grotere plaats in binnen de cardio-thoracale chirurgie. In 2012 zijn er in totaal 154 longchirurgische operaties uitgevoerd en 2 gecombineerde hart long ingrepen. De oncologische resecties staan vanzelfsprekend op de voorgrond. Er worden steeds meer ingrepen verricht met behulp van minimaal invasieve technieken zoals de conventionele Video Assisted Thoracoscopic Surgery (VATS) techniek en Robot-geassisteerde techniek. Met name een vlotter herstel met aanzienlijk minder pijn is een groot voordeel van laatstgenoemde techniek. Anderzijds worden er extended resections uitgevoerd en operaties na chemo/radiotherapie. Zowel qua aantallen als qua type chirurgie is onze longchirurgische praktijk een belangrijk onderdeel van de Thoraxchirurgie van de Isala. Aantal Operaties Aantal diagnostische niet-oncologische VATS Aantal Operaties Aantal diagnostische en niet-oncologische VATS Pneumectomie 6 0 VATS pro diagnosi 15 6 Lobectomie VATS pneumothorax Bilobectomie 2 5 VATS Decorticaties Metastasectomie 2 0 RATS Decorticaties 1 4 Wig/segmentresecti e 9 10 Thoracotomie decorticatie 8 2 Proefthoracotomie 0 0 Totaal: Pleurectomie 0 28 Bullectomie 0 20 Overig 10 5 Totaal: Overig; Pleurectomie,Bullectomie, Aantal overige technieken Overige technieken Aantal Mediastinotomie 1 0 Mediastinoscopie 2 0 Minithoracotomie

30 Totaal ingrepen 154 Type Ingreep Aantal Oncologische Resectie 74 Niet Oncologische Resectie 54 VATSProdiagnosi 6 Thoracotomie 15 Mediastinoscopie 0 Mediastinotomie 0 Parasternaal 0 VATS ingreep 28 Minithoracotomie 2 Conversiethoracotomie 18 Robotchirurgie 47 Lobectomie 60 Bilobectomie 5 Bullectomie 20 Pneumectomie 0 Sleeve_resectie 0 Wigresectie 10 VATS 87 Proefthoracotomie 0 Pleurectomie 28 Pleurarubbing 5 Pneumonectomie 10 Andere_longingreep 7 Niet_longingreep 15 Decortitatie 22 Metastasectomie 0 VATSOverig 5 VATSPneumothorax 21 30

31 Verdeling percentages gebruikte techniek % 11% % 48% 32% 57% VATS RATS Thoracotomie VATS RATS Thoracotomie Verdeling in percentages van gebruikte techniek bij lobectomie % 14% 48% 30% 38% 60% VATS RATS Thoracotomie VATS RATS Thoracotomie 31

32 Cardiologie Interventiecardiologie Sinds 1988 is Zwolle een tertiair ziekenhuis op het gebied van interventiecardiologie. Hiervoor bestaat een verwijs- en terugverwijsmodel waarbij een patiënt voor een onderzoek en behandeling wordt verwezen naar Zwolle om daar indien nodig een ingreep te ondergaan, om dan weer te worden terugverwezen naar het eigen ziekenhuis voor verdere behandeling. Zo heeft elke patiënt waar mogelijk de zorg dicht bij huis en waar noodzakelijk de zorg op grotere afstand. Door hoge volumes wordt de kwaliteit in het tertiaire ziekenhuis op orde gehouden. Sinds enkele jaren is er een traject met percutane hartklep interventies toegevoegd aan het aanbod. Daarnaast bestaat er binnen de interventiecardiologie verregaande specialisatie (als chronisch totale occlusie, bifurcatie, rotablator behandeling). Een project om samen met de cardiologen van Apeldoorn en Deventer op een tweede locatie (in Apeldoorn of Deventer) interventiecardiologie te gaan verrichten is in 2013 helaas gestopt. Hieronder de productiecijfers van 2013 van enkele veelvoorkomende verrichtingen in relatie tot Coronaire angiografie PCI (exclusief FFR) electief acuut

33 Cardiologie FFR Reanimaties In 2013 was het totaal aantal PCI s iets lager dan in De verhuizing van Isala naar de nieuwbouw is hier waarschijnlijk een belangrijke oorzaak van. Direct na de verhuizing kon de productie niet goed worden gerealiseerd en liep gedurende enkele weken de wachttijd op. Het aantal FFR s liet in 2013 een toename zien. Een deel van de afname in PCI s kan ook worden verklaard doordat afgezien is van PCI bij een FFR die niet significant was. Er was een toename van het aantal procedures na reanimaties buiten het ziekenhuis. Dit kan mogelijk worden verklaard doordat reanimaties buiten het ziekenhuis vaker succesvol zijn (door onder andere gebruik van externe defibrillators). Klepprogramma Isala kent een uitgebreid programma voor de behandeling van klepproblematiek, waarvan een onderdeel bestaat uit transcutane hartklepinterventies. Hiertoe wordt nauw samengewerkt in een multidisciplinair team. In 2013 werd bij 39 patiënten een transcutane ingreep aan de aortaklep verricht. Meer informatie over de verrichtingen binnen het klepprogramma zijn te vinden op blz.18. In 2013 zijn de voorbereidingen getroffen voor de introductie van Mitraclip ingrepen binnen Isala. 33

34 Cardiologie Herkomst PCI s De acute PCI s (voornamelijk STEMI en/of reanimaties buiten het ziekenhuis) worden grotendeels direct via de ambulance opgenomen. Voor de electieve PCI s is Isala voor een belangrijk deel afhankelijk van verwijzingen van andere centra. Hieronder staan de electieve PCI s onderverdeeld naar verwijzend centrum. Aandeel PCI electief per verwijzend centrum Apeldoorn 36,9% 5,0% 1,4% 11,1% 8,5% 11,9% 9,9% 8,9% 4,4% 1,0% Deventer Hardenberg Harderwijk Hoogeveen Lelystad Meppel Sneek Zutphen Zwolle PCI, procedureel In 2013 werd er gemiddeld 1,37 stent per PCI geplaatst (2012: 1,32). Dit kan een uiting zijn dat de procedures meer complex waren. Gecoate stents werden gebruikt in 91% (2012: 81%) van deze ingrepen. Dit sluit aan bij de (inter-)nationale trends: enkele jaren geleden moest er een specifieke indicatie zijn voor een gecoate stent, tegenwoordig moet er een specifieke indicatie zijn om die niet te gebruiken. Het succespercentage voor PCI s was in totaal meer dan 95%. Voor de chronisch totale occlusies bedroeg het succespercentage 87%. Binnen Isala vinden steeds meer PCI s plaats via de art. radialis. Mede door middel van eigen wetenschappelijk onderzoek is aangetoond dat PCI s via de art. radialis minder (bloedings-) complicaties kennen dan via de art. femoralis (3,6% versus 1,5%). 34

35 Cardiologie PCI 2012 PCI 2013 Femoralis Radialis Femoralis Radialis 40% 26% 60% 74% % bloedingen ,6 art. femoralis 1,5 art. radialis Wachttijden Evenals de verwijzers en de patiënten zelf, vinden wij korte wachttijden van groot belang. Wij willen hier ook transparant over zijn. De wachttijden voor zowel klinische als poliklinische PCI s waren in 2013 langer dan 2012, en langer dan wij zelf willen (2 werkdagen voor klinische PCI, 2 weken voor poliklinische PCI). Deels zijn de langere wachttijden te verklaren door de verhuizing, deels door een te beperkte (bedden) capaciteit. Begin 2014 is er extra ingezet op het terugdringen van de wachttijd, dit zal in toenemende mate een speerpunt voor ons worden. 35

36 Aantal wekenn Cardiologie Wachttijden poliklinische PCI PCI 2012 PCI jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Maand Toekomstige ontwikkelingen In 2014 zal worden gestart met OCT (Optical Coherence Tomography), een methode om bloedvaten nog beter in beeld te brengen en resultaten van PCI te kunnen beoordelen. Daarnaast zal ervaring worden uitgebreid met volledig oplosbare stents. Verschillende onderzoeken zijn in 2013 gestart, of worden vervolgd. Bijvoorbeeld het zogenaamde FAMOUS triage project, waarbij in de ambulance reeds triage van patiënten met pijn op de borst plaatsvindt en de Early Bami studie naar de effecten van vroege bètablokker behandeling in de ambulance bij STEMI. We hopen er volgend jaar meer over te kunnen vertellen. 36

37 Cardiologie Electrofysiologie Begin jaren 90 is de electrofysiologie binnen cardiologie in Zwolle opgestart. Inmiddels kent Isala één van de grootste electrofysiologische centra van Nederland met een aanzienlijk adherentiegebied. Isala biedt een volwaardig pakket aan electrofysiologie. Patiënten kunnen voor alle soorten ablaties en device implantaties in Zwolle terecht. De laatste 10 jaar zien we een toename van het aantal PVI s, CRT s en ICD implantaties. Hieronder de productiecijfers van 2013 van enkele veelvoorkomende verrichtingen in relatie tot ICD s biventriculair; 226 biventriculair; ; ; kamer 2 kamer systeem; 212 systeem; ; ; kamer 1 kamer systeem; 108 systeem; ; ; 118 biventriculair 2 kamer systeem 1 kamer systeem In 2013 zijn er van de 520 ICD s in totaal 28 ICD s subcutaan geplaatst (2012: 27). 37

38 Cardiologie Pacemakers 469 biventriculair; biventriculair; ; ; 72 2 kamer 2 kamer 188 systeem; 262 systeem; 2013; ; kamer 1 kamer systeem; 127 systeem; ; ; 114 biventriculair 2 kamer systeem 1 kamer systeem Ablaties Type Aantal 2012 Aantal 2013 A FIB A Flutter A Tachycardie AVNRT AVRT HIS-bundel VT Overig 11 5 Totaal Helaas hebben we moeten constateren dat er in 2013 minder ablaties dan in 2012 plaatsgevonden hebben. Dit ondanks de substantiële wachtlijst. De verhuizing van Isala naar de nieuwbouw is hier waarschijnlijk een belangrijke oorzaak van. Rondom de verhuizing hebben we te maken gehad met een tijdelijke daling van de capaciteit. Begin 2014 is er extra ingezet op het verhogen van de productie en het terugdringen van de wachttijd. 38

39 Cardiologie Kwaliteit ICD/pacemaker ingrepen Het overgrote deel van de ICD/pacemaker ingrepen verloopt succesvol. Er zijn geen patiënten overleden direct als gevolg van deze ingrepen. In 2013 hebben er 38 belangrijke complicaties/redo s plaatsgevonden. Hiermee scoort Isala onder het landelijk gemiddelde. Dit is een goede prestatie. Zeker als we in ogenschouw nemen dat Isala een opleidingsziekenhuis is waar ook minder ervaren dokters betrokken zijn bij een belangrijk deel van de ingrepen. Hieronder zijn de complicaties weergegeven die ten grondslag hebben gelegen aan de redo ingrepen. Complicaties ICD/pacemaker ingrepen resulterend in een redo Type Aantal 2013 Dislocatie RV 11 Dislocatie RA 6 Infectie 6 Electrische dysfunctie RV 4 Malfunctie LV 3 Decubitus / dislocatie device 2 Overig* 6 Totaal 38 *Isolatiedefect RV lead (1), longbloeding (1), oud bloed/stolsels (1), perforatie RV (1), pijnklachten pocket (1), verhoogde impedantie (1) 39

40 Cardiologie Herkomst Voor ICD s en PVI s is Isala voor een belangrijk deel afhankelijk van verwijzingen van andere centra. Hieronder staan de ICD s en PVI s onderverdeeld naar verwijzend centrum. Aandeel ICD per verwijzend centrum 60,6% 0,8% 5,2% 8,7% 0,2% 4,8% 3,3% 4,2% 1,5% 5,6% 0,2% 3,1% Almelo Apeldoorn Deventer Emmen Hardenberg Harderwijk Hoogeveen Lelystad Meppel Sneek Zutphen Zwolle Aandeel PVI per verwijzend centrum 40

41 Cardiologie Toekomstige ontwikkelingen Om hoogwaardige zorg te kunnen blijven leveren en waar mogelijk uit te breiden, vindt er volop innovatie en wetenschappelijk onderzoek plaats. In 2013 zijn we in samenwerking met de internisten begonnen met renale denervaties bij de behandeling van patiënten met refractaire hypertensie. In 2013 hebben we 38 renale denervaties uitgevoerd. Deze multidisciplinaire samenwerking zal in 2014 voortgezet worden. We verrichten veel wetenschappelijk onderzoek. We lopen voorop bij de participatie in mondiaal lopende, baanbrekende onderzoeksprojecten op het gebied van CRT, ICD en atriumfibrilleren (onder andere: Select LV, Nanostim). Ook verrichten we eigen geïnitieerd wetenschappelijk onderzoek. We hebben meerdere promotietrajecten lopen variërend van onderzoek naar de toepassing van verschillende catheterablatietechnieken bij atriumfibrilleren tot aan de inzet van renale sympathische denervatie bij patiënten met hartritmestoornissen. In 2014 hopen we meer over bovengenoemde ontwikkelingen te kunnen vertellen. 41

42 Cardiologie Beeldvorming Mede dankzij technologische ontwikkelingen neemt beeldvorming een groeiende positie in binnen de cardiologie. Isala biedt een breed palet aan cardiale beeldvorming. Dit is mogelijk door een sterke en unieke multidisciplinaire samenwerking. Patiënten kunnen bij Isala terecht voor TEE s, TTE s en congenitale echo s. Ook kunnen TTE specialite's zoals linkszijdige contrast echo s verricht worden en beschikt Isala over de mogelijkheid en expertise om 3D echocardiografie te verrichten. De beeldvormende cardiologen bieden ondersteuning bij mitraclip procedures en LAA closure device plaatsingen. In samenwerking met toegewijde radiologen worden hoogwaardige en gespecialiseerde cardiale MRI s verricht, inclusief stress MRI s, congenitale MRI s en MRI's in het kader van wetenschappelijk onderzoek. Ook bestaat er een nauwe samenwerking met de afdeling nucleaire geneeskunde. Er vindt dagelijks overleg over patiënten casuïstiek plaats en jaarlijks wordt er een gemeenschappelijk symposium Coronary Imaging georganiseerd. Patiënten kunnen terecht voor reguliere SPECT scans, calcium scores, CT coronairen en andere vormen waarbij ECG getriggerde CT onderzoeken gewenst zijn. Maar ook voor PET en MUGA scans kan men bij Isala terecht. Er wordt volop geïnnoveerd. Zo beschikt Isala over een unieke cardiale snelstraat waarbij een patiënt specifiek 1-dags protocol met SPECT, calcium score en CTA wordt gevolgd ten behoeve van diagnostiek. De cardiale snelstraat is geschikt voor patiënten met een verdenking van een coronaire hartziekte die een blanco cardiale voorgeschiedenis hebben. In 2013 is een pilot gestart waarbij een aantal huisartsen direct toegang hebben gekregen tot de SPECT-CT. Ook zijn er vergevorderde initiatieven voor nieuwe non-invasieve ischemie detectie middels bijvoorbeeld een rubidium PET/CT. 42

43 Cardiologie Productiecijfers cardiale beeldvorming 2012 versus 2013 Aantal 2012 Aantal 2013 SPECT CT coronairen Calciumscores TTE TEE MRI Deze getallen onderschrijven de groeiende positie van beeldvorming binnen de cardiologie. 43

44 Cardiologie Hartrevalidatie Overtuigend bewijs voor de positieve effecten van hartrevalidatie in termen van verminderde morbiditeit, mortaliteit, verbeterde kwaliteit van leven en kosteneffectiviteit is er voor een grote groep hartpatiënten. Van oudsher biedt Isala (Weezenlanden en Sophia) hartrevalidatie aan. Sinds het verschijnen van de richtlijnen (2009) van de NVVC handelt de afdeling conform de richtlijnen. Sinds 2010 is de afdeling gevestigd in het voormalige Deltioncollege aan de Dr. Spanjaardweg; het Leef & Beweeg Centrum (LBC). Isala LBC kent een multidisciplinair regulier hartrevalidatie programma en heeft een telehartrevalidatie programma in ontwikkeling. Binnen het reguliere programma kan een intakecontact, informatiemodule, FIT-module en PEP-module aangeboden worden, afhankelijk van de zorg die de patiënt nodig heeft. Een van de belangrijkste problemen van reguliere hartrevalidatie is gebrek aan participatie (bereidheid). Met het in ontwikkeling zijnde telehartrevalidatie programma wordt de transitie van hartrevalidatie in de ziekenhuissetting naar de thuissetting mogelijk gemaakt. Hierdoor wordt een aantal oorzaken van deze onderconsumptie weggenomen. Bij het telehartrevalidatie programma kunnen patiënten in hun thuissituatie revalideren met behulp van een voorgeprogrammeerde smartphone en een eigen webportaal, ondersteund door (online) coaching van zorgprofessionals. Op dit moment wordt een programma ontwikkeld om ook de participatie vanuit het ziekenhuis zelf te verbeteren. Dit gebeurt onder meer door alle patiënten met een klasse I indicatie na opname hun eerste polikliniekbezoek in het LBC te laten plaatsvinden. Productiecijfers hartrevalidatie 2012 versus 2013 Omschrijving Aantal 2012 Aantal 2013 Reguliere hartrevalidatie programma Intakecontact Informatiemodule FIT-module < 10 sessies 0 0 FIT-module 10 sessies PEP-module De absolute instroom in het hartrevalidatie programma lag in 2013 lager dan in

45 Longgeneeskunde Algemene gegevens Longgeneeskunde 2013 was voor de Isala en daarmee ook voor Longgeneeskunde het jaar van de verhuizing naar de nieuwbouw. Een majeure operatie, die ertoe heeft geleid dat onze patiënten nu hun zorg ontvangen in een mooi nieuw gebouw met een prettige polikliniek en goed geoutilleerde longfunctiekamers c.q. scopiekamer en voor patiënten ruime verpleegkamers. Goede zorg voor onze patiënten, die wij samen met partners binnen en buiten het ziekenhuis willen geven. Dit doen wij met inzet van state-of-the-art behandelingen en technologie. Op 19 juni is Jos Stigt gepromoveerd op het proefschrift Thoracic masses; from chest radiography and ultrasound guided biopsies to molecular biology. Deze promotie is de basis van de sneldiagnostiek bij verdenking longkanker, zoals deze bij de longgeneeskunde wordt gebruikt. Dit houdt in dat patiënten op één dag alle diagnostiek (PET, EUS/EBUS) en de uitslag krijgen. Het afgelopen jaar heeft tevens in het teken gestaan van het leveren van hoge kwaliteit en veilige zorg. De VMS-thema s zijn door de betrokken afdelingen op een hoger plan getild en vast onderdeel geworden van de reguliere werkzaamheden. Ook is veel aandacht besteed aan patiënttevredenheid. De meeste van onze zorgketens beginnen bij de huisartsen. In het afgelopen jaar is veel tijd gestoken in een gezamenlijk traject met huisartsen rondom COPD. Het doel van dit traject is om de zorg rondom de COPD-patiënt (nog) beter te organiseren. Dit heeft geleid tot een plan van aanpak, waarmee momenteel vervolgstappen worden gezet. Wij zijn zeer verheugd dat wij deze stappen gezamenlijk kunnen maken. Alle oncologische patiënten vanuit Isala en omgevende ziekenhuizen (Harderwijk, Meppel, Hardenberg en Lelystad) worden in de longoncologie bespreking aangemeld en besproken. Tijdens deze longoncologie bespreking wordt gebruik gemaakt van videoconferentie, waardoor in overleg met onze eigen longchirurgen, radiotherapeuten en specialisten van bovengenoemde ziekenhuizen per patiënt een behandelplan wordt opgesteld. Voor de RVE is de opleiding een belangrijk issue. Jaarlijks worden meerdere nieuwe artsen opgeleid tot volwaardig longarts. Daarnaast stimuleren wij het doen van onderzoek en registratie van kwaliteit. 45

46 Longgeneeskunde Verwijsindicatie vanuit huisartsen De verwijzingen van de longgeneeskunde vinden plaats op basis van faxprofielen. Deze faxprofielen worden gebruikt door de huisartsen. Dit zorgt ervoor dat patiënten snel in het goede zorgpad terecht komen. Verwijsindicatie huisarts/faxproielen Astma COPD Dyspnoe Hoest Sneldiagnostiek Haemoptoë Wespenallergie Allergie Interstitiële aandoening Sarcodoïse OSAS Pijn op de Borst Stoppen met roken ACDC Faxprofiel blanco

47 Longgeneeskunde Diagnose bij opname op de verpleegafdeling De longgeneeskunde heeft een verpleegafdeling waar gewerkt wordt met verpleegkundigen die de leergang Hartlongcentrum van de Isala Academie hebben gevolgd. Tevens heeft de afdeling verschillende zorgpaden beschreven, waardoor de kwaliteit van zorg beter kan worden gewaarborgd. In onderstaand overzicht is te zien met welke diagnoses patiënten bij ons zijn opgenomen. Diagnose opname verpleegafdeling Astma/COPD Oncologie Pneumothorax Slaapaandoeningen/slaapregistraties * Bronchiëctasieën Pneumonie Dyspnoe Heamoptoë Pleurale aandoeningen Opname longarts overig Koorts eci Pijn op de borst Longembolie *: vanaf 2013 worden slaapregistraties vanuit de longgeneeskunde niet meer in het ziekenhuis gedaan. Registratie vindt bij de patiënt thuis plaats. 47

48 Longgeneeskunde Astma COPD Oncologie Dyspnoe Pneumothorax Haemoptoe Slaapaandoeningen Bronchiëctasieën Pleurale aandoeningen Pneumonie Longembolie Pijn op de borst Opname longarts overig 48

49 Longgeneeskunde Longoncologie Bij 206 patiënten is de diagnose longkanker gesteld waarvan 152 met NSCLC, 37 met SCLC en 17 in de categorie overigen. Onderverdeling in stadia is weergegeven in bijgevoegde tabel. Type/stage Aantal % NSCLC I 28 13,59 % II 21 10,19 % III 43 20,87 % IV 56 27,18 % (leeg) 4 1,94 % Overig I 1 0,49 % II 1 0,49 % III 7 3,40 % IV 6 2,91 % (leeg) 2 0,97 % SCLC ED 23 11,17 % LD 14 6,80 % Eindtotaal

50 Longgeneeskunde Thuisbehandeling longembolie Aantal patiënten Het aantal patiënten dat na een longembolie thuis behandeld wordt blijft de laatste jaren stabiel. De verblijfduurduur in het ziekenhuis wordt daarmee gereduceerd tot minder dan 24 uur. Nieuw is dat patiënten met een thoraxdrain, bijvoorbeeld voor een pneumothorax, een pleurale vochtuitstorting of na een longoperatie, nu ook in aanmerking komen voor thuisbehandeling. Voor patiënten met een longembolie nemen de VAS-scores van pijn en kortademigheid over 6 maanden gestaag af (zie tabel hieronder). 50

51 Longgeneeskunde Het aantal verrichtingen is toegenomen ten opzichte van voorgaande jaren. Een totaal aantal van 835 bronchoscopieën werd verricht. Het aantal EUS en EBUS onderzoeken was dit jaar 205 respectievelijk 241. In onderstaande tabel is het aantal EUS/EBUS vermeld. EUS EBUS Osas Longgeneeskunde participeert samen met de KNO en Neurologie in het Isala Slaapcentrum. Het Isala Slaapcentrum verzorgt de diagnostiek met betrekking tot slaapstoornissen. Er wordt nauw samengewerkt met de specialismen medische psychologie en kaakchirurgie. Sinds de oprichting van het Isala slaapcentrum in 2012 groeit het centrum snel en wij verwachten meer dan 1000 nieuwe patiënten te zien in De expertise beslaat het hele spectrum aan slaapstoornissen variërend van obstructief slaap apneu syndroom tot narcolepsie. Voor de erkenning als officieel slaapcentrum is inmiddels visitatie aangevraagd en het centrum is vorig jaar beoordeeld met twee sterren van de apneu vereniging Nederland. Het aandeel van de longartsen in het centrum is aanzienlijk. De maatschap verzorgt de logistieke ondersteuning en levert de drie physisian assistants die aan het centrum verbonden zijn. Daarnaast speelt de longfunctie afdeling een grote rol in de diagnostiek met het aansluiten en uitlezen van de polygrafieën. Ook de CPAP behandeling wordt vanuit de polikliniek longziekten aangestuurd. 51