De uitvoering en oplevering van overheidsopdrachten: de algemene uitvoeringsregels A.U.R. CEDUBO Heusden-Zolder

Transcriptie

1 De uitvoering en oplevering van overheidsopdrachten: de algemene uitvoeringsregels A.U.R. CEDUBO Heusden-Zolder Gregory GROUWELS

2 I. INLEIDING : A.U.R. 1. Structuur van de regelgeving 2. Toepasselijkheid en afwijkingsmogelijkheden II. UITVOERINGSTERMIJNEN III. WIJZIGINGEN VAN DE OPDRACHT IV. CONTROLE EN TOEZICHT OP DE OPDRACHT 1. Draagwijdte van de controle en het toezicht 2. Leiding en controle 3. Controle van de hoeveelheden 4. Keuringen 5. Controlemiddelen 6. Voorwaarden betreffende personeel 7. Organisatie van de bouwplaats 8. Dagboek der werken 2

3 V. ACTIEMIDDELEN VAN DE AANBESTEDENDE OVERHEID 1. Definities 2. In gebreke blijven van de opdrachtnemer 3. Procedure 4. Sancties 5. Straffen 6. Vertragingsboete 7. Ambtshalve maatregel 8. Specifiek voor uitvoering van werken 9. Overige sancties 10. Teruggave van vertragingsboete en straffen 3

4 VI. INCIDENTEN BIJ DE UITVOERING - AANSPRAKEN KLACHTEN & VERZOEKEN 1. Onderzoek van aanspraken 2. Klachten & Verzoeken gegrondheid A. art 54 Tekortkomingen van de aanbestedende overheid B. art 56 Onvoorzienbare omstandigheden C. art 60 Tekortkomingen van de opdrachtnemer onvoorzienbare omstandigheden 4

5 VII. EINDE VAN DE OPDRACHT UITVOERING VAN DE OPDRACHT (art. 64) (oud art A.A.V.) 1. Definitie oplevering 2. Oplevering : algemeen 3. Procedure V.O. 4. Gevolgen V.O. 5. Procedure D.O. 6. Gevolgen D.O. 7. Nazicht in het kader V.O. en D.O. 8. Quid? Oplevering en raamoverdracht? 9. Vrijgave borgtocht 10. Beschadigingen binnen waarborgtermijn 5

6 VIII. VERVALTERMIJNEN EN RECHTSVORDERINGEN 1. Vervaltermijn m.b.t. feitenaangiften 2. Vervaltermijn m.b.t. het indienen van een gerechtvaardigde en becijferde vordering 3. Vervaltermijn voor A.O. m.b.t. feitenaangiften. 4. Vervaltermijn voor A.O. m.b.t. indiening van een gerechtvaardigde en becijferde vordering 5. Dagvaardingstermijnen 6

7 I. INLEIDING : A.U.R. I.1. STRUCTUUR VAN DE NIEUWE REGELGEVING a) Juridisch kader 1. Het Koninklijk Besluit van 14 januari 2013 tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten en van de concessies voor openbare werken, BS 14 februari Geen AAV maar AUR - Inwerkingtreding KB 2 juni 2013: 1 juli 2013 (art. 161) - Vervangt KB 26/09/ bijlage A.A.V. Opdrachten die vanaf 1 juli 2013 bekendgemaakt worden zijn vallen onder toepassing van de nieuwe wetgeving. De opdrachten die vóór 1 juli 2013 worden bekendgemaakt blijven onderhevig aan de oude regelgeving 7

8 b) Structuur A.U.R. Hoofdstuk I: Algemene Bepalingen Hoofdstuk 2: Gemeenschappelijke bepalingen voor opdrachten van werken, leveringen en diensten Hoofdstuk 3: Specifieke bepalingen voor opdrachten van werken Hoofdstuk 4: Specifieke bepalingen voor concessies van openbare werken Hoofdstuk 5: Specifieke bepalingen opdrachten voor leveringen Hoofdstuk 6: Specifieke bepalingen opdrachten van diensten Hoofdstuk 7: Slotbepalingen 8

9 II. UITVOERINGSTERMIJN II.1. DEFINITIES Art vertragingsboete : forfaitaire vergoeding verschuldigd door de opdrachtnemer wegens een vertraging in de uitvoering van de opdracht. II. 2. VASTSTELLING VAN DE TERMIJNEN Art. 4. in kalenderdagen uitzondering : termijn uitdrukkelijk bepaald in werkdagen zie ook art

10 Art.76 1 : uitvoeringstermijn heeft betrekking op volledige opdracht. Ofwel bestaat opdracht uit verschillende delen (ruimtelijke opdeling) en fasen (opdeling in de tijd), ieder met eigen uitvoeringstermijn en bedrag Indien opdracht niet uit delen of fasen bestaat, kunnen opdrachtdocumenten gedeeltelijke uitvoeringstermijnen bepalen, die al dan niet bindend zijn Art : A.O. bepaalt aanvangsdatum van de werken Aanvangsdatum moet gelegen zijn tussen : de 15 e en de 60 e dag volgend op sluiting opdracht : voor gewone werken met aannemingssom klasse 5 de 30 e en 75 e dag volgend op sluiting opdracht : voor werken met aannemingssom klasse 6 de 30 e en 75 e dag volgend op sluiting opdracht : voor werken met aannemingssom klasse 5 + bijzondere technieken en materialen Uitzondering : gunning in winterperiode en uitvoering in gunstige seizoen 10

11 - Mededeling aanvangsdatum per brief minstens 15 dagen vóór uitvoering van de werken Uitzondering : Hoogdringendheid Elke andere van eerste fase of eerste deel van eenzelfde opdracht Opdrachten in kader van raamovereenkomst - Uitvoering door opdrachtnemer binnen contractueel voorziene uitvoeringstermijn Art : verbreking van de opdracht Mogelijkheid voor opdrachtnemer om verbreking van de opdracht te eisen i.t.v. art. 54 en indien geen aanvangsdatum is betekend na 120e of 150e dag na sluiting van de opdracht naar gelang de termijnen van 60 dagen of 75 dagen van toepassing zijn Vraag tot verbreking stellen tot maximaal 30 dagen na betekening bevel om werken aan te vatten. Art : berekeningsmodaliteiten van de uitvoeringstermijn - In werkdagen - Niet in werkdagen Art : Indien de aannemer buiten de bij wet gestelde perken moet werken, laat hij de aanbestedende overheid over de werkelijkheid van deze toestand oordelen en vraagt hij daarvoor bij de bevoegde overheden de nodige toelatingen aan 11

12 II.3. RECHT OP VERLENGING UITVOERINGSTERMIJN Bij overschrijding termijnen (30 dagen of 15 dagen) voor goedkeuring detail en werktekeningen (art. 36) tenzij bewijs dat de werkelijke vertraging ten nadele van de opdrachtnemer korter is dan de overschrijding van de termijn Bij tekortkomingen van de A.O., oorzaak van vertraging of een nadeel (art. 54) Bij schorsing van de uitvoering van de werken op bevel van de A.O. (art.55) Bij onvoorziene omstandigheden (art. 56) In principe geen recht op enige wijziging van de contractuele voorwaarden Vraag tot verlenging uitvoeringstermijn op basis van omstandigheden : die redelijkerwijze niet konden worden voorzien bij indiening offerte of sluiten van de opdracht die hij niet kon ontwijken waarvan hij de gevolgen niet kon verhelpen niettegenstaande hij daartoe al het nodige heeft gedaan Bij niet betaling na verloop van 30 dagen na de gestelde betalingstermijn (art. 70) Ongeacht of er een vertraging van het uitvoeringstempo wordt toegepast en/of onderbreking van de opdracht Termijnverlenging = aantal dag tussen verloop van periode van 30 dagen en betalingsdatum Aanvraag schriftelijk in te dienen voor het verstrijken van de contractuele uitvoeringstermijn 12

13 II.4. INKORTING VAN DE UITVOERINGSTERMIJN (art. 60) - Bij tekortkomingen van opdrachtnemer., oorzaak van vertraging of nadeel - Bij onvoorziene omstandigheden, wanneer opdrachtnemer een zeer belangrijk voordeel heeft genoten. Beoordeling zeer belangrijk voordeel rekening houdende met de volledige opdracht - A.O. vraagt herziening van de opdracht ten laste 90 dagen volgend op datum betekening PV van voorlopige oplevering - Ontvankelijk indien bekendmaking ingeroepen feiten en omstandigheden binnen 30 dagen nadat ze zich hebben voorgedaan of A.O. ze normaal had moeten kennen II.5. OPDRACHTNEMER WORDT GEACHT IN GEBREKE TE ZIJN : - Ongeacht het ogenblik, wanneer de prestaties niet zodanig vorderen dat zij op de vastgestelde data volledig kunnen worden voltooid - Vaststelling in PV + verzending PV bij aangetekende brief - Eventuele verweermiddelen bij aangetekende brief binnen de 15 dagen - Straffen (art. 45), gedeeltelijke teruggave (art. 51), ambtshalve maatregelen (art. 47) en uitsluiting van opdrachten voor A.O. (art. 48) 13

14 II.6. VERTRAGINGSBOETES (art. 46) - Onafhankelijk van de in art. 45 vermelde straffen - Eisbaar zonder ingebrekestelling door verstrijken uitvoeringstermijn - Van rechtswege toegepast voor totaal aantal dagen vertraging - Vrijwaring van de A.O. tegen elke schadevergoeding aan derden verschuldigd op grond van vertraging in de uitvoering van de opdracht - Formule : art R = 0,45 x M x n² N² waarin R = bedrag toe te passen boete M = oorspronkelijk opdracht bedrag N = aantal werkdagen vastgesteld voor uitvoering bij aanvang opdracht n = aantal werkdagen vertraging Indien M euro (in AAV euro) Indien N 150 dagen (in AAV 200 dagen) noemer N² 2 N 14

15 Indien uitvoeringstermijn = plaatsingscriterium Berekeningswijze vertragingsboete in opdrachtdocumenten (art. 86 2) Zoniet : art. 86 1) Indien uitvoeringstermijn niet is uitgedrukt in werkdagen (art. 86 3) N X 0,7 Indien opdracht bestaat uit verschillende delen of fasen, ieder met eigen uitvoeringstermijn N en eigen bedrag M (art. 86 4) voor toepassing van de boetes wordt elk van de onderdelen met een afzonderlijke opdracht gelijk gesteld Indien opdracht niet uit delen of fasen bestaat, doch de opdrachtdocumenten gedeeltelijke uitvoeringstermijnen bepalen, zonder bindend te zijn (art. 86 5) termijnen louter indicatief Voor toepassing boetes alleen eindtermijn in aanmerking te nemen 15

16 Indien opdracht niet uit delen bestaat doch de opdrachtdocumenten gedeeltelijke uitvoeringstermijnen bepalen, dewelke bindend zijn voor toepassing boetes : zie opdrachtdocumenten Totaal bedrag vertragingsboete dan 5 % van het bedrag M Eventuele verhoging tot 10 % in opdrachtdocumenten te voorzien indien uitvoeringstermijn = plaatsingscriterium Verslag aan de Koning : Bestraffing van inschrijvers die gespeculeerd hebben op de termijn en de opdracht in de wacht hebben kunnen slepen, met name dankzij het voorstel van een kortere termijn terwijl ze weten dat ze deze termijn niet zal worden gerespecteerd en het bedrag van de toekomstige boetes in de ingediende prijs hebben ingecalculeerd 16

17 II.7. TERUGGAVE VERTRAGINGSBOETES (art. 50) - Geheel of gedeeltelijk wanneer opdrachtnemer bewijst dat de vertraging geheel of gedeeltelijk te wijten is hetzij aan A.O. hetzij aan onvoorziene omstandigheden (art. 56), voor zover deze zich hebben voorgedaan vóór het verstrijken van de contractuele termijnen - Op de teruggegeven boetes dienen intresten te worden betaald vanaf dat datum waarop de betrokken betaling diende te geschieden. - Toepassing van art. 52 (indieningsvoorwaarden voor klachten en verzoeken) - Gedeeltelijk wanneer er een wanverhouding is tussen de boetes en het geringe bedrag van de te laat uitgevoerde prestaties : Waar de niet-uitgevoerde prestaties 5 % van totaal bedrag van de opdracht + werken kunnen normaal worden gebruikt + opdrachtgever stelt alles in het werk om laattijdige prestaties asap te beëindigen - Termijn voor indiening vraag tot teruggave : 90 dagen vanaf : de enige betaling of de betaling die voor saldo werd aangegeven Betaling van de factuur waarop boete werd ingehouden voor leveringen en diensten 17

18 III. WIJZIGINGEN VAN DE OPDRACHT Art. 37 AUR (algemeen): Wijzigingen van de opdracht Niet af te wijken of aan te passen regel: artikel 37 AUR Ongeacht de wijze waarop de prijzen worden bepaald, is de aanbestedende overheid gerechtigd de oorspronkelijke opdracht eenzijdig te wijzigen, voor zover cumulatief aan de volgende voorwaarden is voldaan: 1 het voorwerp van de opdracht blijft onveranderd; 2 buiten de toepassing van de artikelen 26, 1, 2, a) en b), en 3, b) van en c), en 53, 2, 2 en 4, a) en b), van de wet blijft de wijziging in waarde beperkt tot vijftien percent van het oorspronkelijke opdrachtbedrag; 3 zo nodig wordt voorzien in een passende compensatie voor de opdrachtnemer. 18

19 Wijzigingen van de opdracht Art. 37 AUR (algemeen): Wijzigingen van de opdracht Van de essentiële bepalingen en voorwaarden van de opdracht kan evenwel enkel op gemotiveerde wijze worden afgeweken, en dit: 1 hetzij door een wijzigingsbevel of elke andere eenzijdige beslissing van de aanbestedende overheid 2 hetzij door een bijakte. 19

20 Wijziging van de opdracht : de 15% regel - De 15% regel : - Niet toepasselijk voor het spel van hoeveelheden, doch slechts voor wijzigingsbevelen (verrekeningen) - 15% regel: absolute drempel die niet kan overschreden - Hierboven geen verplichting voor de AA om uit te voeren ( art. 42 AAV: verplicht tot 50% in meer: De aannemer is echter tot de uitvoering van bijwerken niet meer verplicht zodra hun totale waarde méér dan 50 percent van het initieel bedrag van de opdracht beloopt) 20

21 Wijziging van de opdracht : de 15% regel Wanneer is de 15% regel niet van toepassing? Artikelen 26, 1, 2, a) en b) Overheidsopdrachtenwet met betrekking tot de onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking(klassieke sectoren): 21

22 Wijziging van de opdracht : de 15% regel Aanvullende werken of diensten In het geval van een overheidsopdracht voor werken of diensten wanneer: het gaat om aanvullende werken of diensten die noch in het oorspronkelijk geplande ontwerp, noch in de oorspronkelijke opdracht zijn vermeld en die ingevolge onvoorziene omstandigheden noodzakelijk zijn geworden voor de uitvoering van de erin beschreven werken of diensten, op voorwaarde dat ze worden gegund aan degene die deze werken of diensten uitvoert en het samengevoegde bedrag van de opdrachten gegund voor de aanvullende werken of diensten niet hoger ligt dan vijftig percent van het bedrag van de hoofdopdracht: wanneer deze aanvullende werken of diensten technisch of economisch niet van de hoofdopdracht kunnen worden gescheiden zonder een ernstig bezwaar op te leveren voor de aanbestedende overheid; 22

23 Wijziging van de opdracht : de 15% regel -wanneer deze werken of diensten, alhoewel scheidbaar van de uitvoering van de oorspronkelijke opdracht, strikt noodzakelijk zijn voor de vervolmaking ervan; - Let wel: nieuwe opdracht - Alleen bij werken en diensten 23

24 Wijziging van de opdracht : de 15% regel Herhalingsopdracht voor werken en diensten In het geval van een overheidsopdracht voor werken of diensten wanneer het gaat om nieuwe werken of diensten bestaande uit de herhaling van soortgelijke werken of diensten, die door dezelfde aanbestedende overheid worden gegund aan degene die de oorspronkelijke opdracht uitvoert, op voorwaarde dat deze werken of diensten overeenstemmen met een basisontwerp en dit ontwerp het voorwerp uitmaakte van de oorspronkelijke opdracht, geplaatst bij open of beperkte procedure. De mogelijkheid om deze procedure aan te wenden, dient evenwel bij het in mededinging stellen van de eerste opdracht te worden vermeld. Bovendien moet de gunning van de herhalingsopdrachten gebeuren binnen drie jaar na de sluiting van de oorspronkelijke opdracht; 24

25 Wijzigingen aan de opdracht Art. 80 AUR (werken): Wijzigingen van de opdracht Art. 81 AUR (werken): Spel van de vermoedelijke hoeveelheden 25

26 IV. CONTROLE EN TOEZICHT OP DE OPDRACHT 1. Draagwijdte van de controle en het toezicht (algemeen) A.O. kan met alle geëigende middelen overal toezicht laten houden of controle laten uitvoeren op de voorbereiding of de uitvoering van de prestaties AA dient alle noodzakelijke inlichtingen en faciliteiten te verschaffen aan de A.O. Uitgevoerde toezicht of controle is geen ontheffing van aansprakelijkheid (art 39 AUR) 26

27 2. Leiding en controle (werken) A.O. controleert via : Dienstbevelen Processen verbaal ( dagboek der werken) Via aangetekende brief of schriftelijk mits ontvangstbevestiging AA oefent leiding en toezicht persoonlijk uit of via gemachtigde. Aanstelling van gemachtigde wordt schriftelijk bevestigd. A.O. mag steeds gemachtigde laten vervangen. (art 75 AUR) 27

28 3. Controle van de hoeveelheden (algemeen) Opdrachten tegen prijslijst/ posten in VH: tegensprekelijke opmeting Schriftelijk, ondertekend door beide partijen Ambtshalve vaststelling, onder voorbehoud van recht. ( Art 40 AUR) 28

29 4. Keuringen (algemeen) art AUR Art 2, 11 keuring : nazicht door de aanbestedende overheid of de te verwerken producten, de uitgevoerde werken, de uit te voeren of uitgevoerde leveringen, of de verleende diensten aan de in de opdracht gestelde voorwaarden beantwoorden; Igv gecertificeerde producten kan A.O. afzien van keuring Voorafgaande keuring, vóór verwerking van producten, in ppe op verzoek van de opdrachtnemer. Kunnen later na verwerking nog afgekeurd. Binnen 30 of 60 (labo) dagen dient goed-of afkeuring gemeld. 29

30 A posteriori uitgevoerde keuring zo de opdrachtdocumenten dit voorzien Mogelijkheid tot aanpassing borgstelling tot na uitvoering van de keuringen. 30

31 5. Controlemiddelen (werken), art 82 AUR AA meldt uitvoeringsplaats van de werken aan de AO (op de bouwplaats, in de werkplaats, bij onderaannemers of leveranciers) AA dient vrije toegang tot plaats van productie te waarborgen voor AO Indien toezicht op de productie, dient goedkeuring verleend voor verzending 31

32 Recht op tegenproef, met zelfde voorwerp, voor rekening van in ongelijk gestelde partij. Evt verlenging uitvoeringstermijn. Goedgekeurde producten dienen op bouwplaats te blijven. AO wordt eigenaar van de aangevoerde producten zodra zij voor betaling worden aanvaard. Geweigerde producten dienen binnen 15 dagen afgevoerd na PV van weigering. Gebruik van geweigerde producten veroorzaakt ambtshalve weigering van de oplevering van de opdracht. (Art 82) 32

33 6. Voorwaarden betreffende het personeel (art 78 AUR) Algemene bepaling ter bevestiging van toepasselijke regelgeving Controle inzake op de werf aanwezige personeel, zowel van de AA als van de OA. Dagelijks bijgewerkte lijst is verplicht. Toezicht op loonstaten en aangifte sociale zekerheid voor ieder op de bouwplaats werkende arbeider, ook indien personeel van buitenlandse werkgever. 33

34 7. Organisatie van de bouwplaats Wetgeving welzijn op het werk Orde op de bouwplaats = taak AA Veiligheidsverplichting = taak AA Bescherming, instandhouding en integriteit bestaande constructies en werken = taak AA Vrijwaring naburige eigendommen = taak AA 34

35 8. Dagboek der werken (werken), Art 83AUR Steeds op elke bouwplaats, ovv door AO goedgekeurd. Diverse inlichtingen zoals weersomstandigheden, onderbrekingen, werkuren, identiteit arbeiders, proeven, Verplichting kan vrijgesteld Alle inlichtingen van bouwpartners, en door hen ondertekend 35

36 Dagboek der werken (werken), Art 83AUR Opgelet! Indien niet akkoord : Binnen 15 dagen na de betwiste vermelding of gedetailleerde notitie opmerkingen aan de AO bij aangetekende brief. Indien niet, wordt AA geacht akkoord te gaan met vermeldingen in dagboek en in de notities. Bestuur dient per aangetekende brief te antwoorden als opmerkingen niet als gegrond worden beschouwd door het bestuur. 36

37 V. ACTIEMIDDELEN VAN DE AANBESTEDENDE OVERHEID V.1. DEFINITIES - Art (straf) - Art (vertragingsboete) - Art (ambtshalve maatregel) V.2. INGEBREKE BLIJVEN VAN OPDRACHTNEMER (art. 44 1) - De opdrachtnemer wordt voor de uitvoering van de opdracht geacht in gebreke te zijn : Wanneer de prestaties niet uitgevoerd worden volgens de voorschriften bepaald in de opdrachtdocumenten (wettelijke en reglementaire bepalingen) Ongeacht het ogenblik wanneer de prestaties niet zodanig vorderen dat zij op de vaststaande data volledig kunnen worden voltooid Wanneer hij de geldig gegeven schriftelijke bevelen van de A.O. niet naleeft V.3. PROCEDURE (art en 3) - Vaststelling in PV - Onmiddellijke verzending afschrift PV aan opdrachtnemer met verzoek tot onmiddellijke herstelling - Mogelijkheid voor opdrachtnemer om binnen 15 dagen volgend op datum verzending PV bij aangetekende brief verweermiddelen te doen gelden. Stilzwijgen is erkenning van de feiten! 37

38 V.4. SANCTIES Straffen Vertragingsboete Ambtshalve maatregelen Overige sancties V.5. STRAFFEN (art. 45) = financiële sanctie ten aanzien van opdrachtnemer wegens inbreuk op een wettelijke of reglementaire bepaling of een voorschrift van de opdrachtdocumenten (art.2,12 ) - Kan worden gegeven wanneer geen enkele rechtvaardiging is aanvaard of binnen de termijn van 15 dagen na verzending PV, werd gegeven. Steeds ingebrekestelling vereist (= PV) - Eventueel : bijzondere straf in opdrachtdocumenten - Algemene straf (art. 45 2) Eenmalig : 0,07 % van de aannemingssom met minimum van 40 en maximum 400 euro Dagelijks : 0,02 % van de aannemingssom met minimum van 20 en maximum 200 euro wanneer de gebrekkige uitvoering onmiddellijk ongedaan moet worden gemaakt Toepassing vanaf de derde dag na datum van afgifte aangetekende brief tot en met de dag waarop aan de gebrekkige uitvoering een einde wordt gesteld door opdrachtnemer of A.O. zelf. V.6. VERTRAGINGSBOETE (art. 46 zie hoger) 38

39 V.7. AMBTSHALVE MAATREGEL (art. 47) = sanctie toepasbaar op opdrachtnemer ingeval van ernstige tekortkoming op de uitvoering van de opdracht (art. 2, 14 ) - Kan worden toegepast indien opdrachtnemer inactief blijft of middelen heeft aangevoerd die de A.O. als niet gerechtvaardigd heeft beoordeeld - Indien tekortkomingen worden toegegeven kan ambtshalve maatregelen worden genomen zonder de termijn van 15 dagen af te wachten - Welke? (art. 47 2) eenzijdig verbreken van de opdracht A.O. verwerft borgtocht als forfaitaire schadevergoeding Geen aanspraak meer op vertragingsboete Uitvoering in eigen beheer van geheel of deel van de niet-uitgevoerde opdracht op kosten en risico van in gebreke gebleven opdrachtnemer Het sluiten van één of meerdere opdrachten voor rekening met één of meerdere derden voor het geheel of een deel van de nog uit te voeren opdracht op kosten en risico van de in gebreke gebleven opdrachtnemer 39

40 - Procedure? (art. 47 3) Mededeling per aangetekende brief aan in gebreke gebleven O.N. Verbod voor opdrachtnemer om tussen te komen in de uitvoering van het gedeelte van de opdracht onderworpen aan de ambtshalve maatregel Verzending aan de opdrachtnemer van een exemplaar van de opdrachtdocumenten aangaande de te sluiten opdracht bij aanstelling van nieuwe opdrachtnemer Opdrachtnemer neemt prijs van nieuwe opdracht ten laste ten belope van deel dat hoger is dan de oorspronkelijke opdracht. In tegenovergestelde geval komt verschil toe aan A.O. 40

41 V.8. SPECIFIEK VOOR UITVOERING VAN WERKEN (art. 87) Opdrachtnemer is in gebreke vóór aanvangsbevel is afgeleverd Ambtshalve maatregel mogelijk Opdrachtnemer moet werken onmiddellijk stilleggen : alle nog uit gevoerde werken blijven kosteloos verworven voor A.O. Opmaak van staat van de werken, materieel en materialen A.O. mag alle maatregelen nemen nodig voor goede uitvoering van de werken A.O. mag (behalve bij verbreking) gebruik maken van materieel en materialen van de opdrachtnemer mits vergoeding Opdrachtnemer moet asap materieel en materialen die A.O. niet wenst te gebruiken van de bouwplaats verwijderen 41

42 Opdrachtnemer mag werken dewelke voor zijn rekening worden verricht volgen zonder uitvoering te hinderen Berichten met betrekking tot oplevering worden aan opdrachtnemer betekend Bij toepassing artikel lid, 2 en 3 worden vertragingsboetes voor maximum bedrag opgelegd (uitvoering door derden) conform artikel Extra kosten ingevolge nieuwe wijze van uitvoering zijn ten laste van opdrachtnemer (behalve bevolen meerwerken, prijsherzieningen, nieuwe eenheidsprijzen overeengekomen met nieuwe opdrachtnemer) Kosten van het voor rekening aangaan van de nieuwe opdracht, vastgesteld op 1 % van de oorspronkelijke aannemingssom met maximum van euro Indien verplichtingen van opdrachtnemer tijdens waarborgtermijn of bij verstrijken waarborgtermijn niet worden nagekomen A.O. kan deze werken doen uitvoeren voor rekening opdrachtnemer 42

43 V.9. OVERIGE SANCTIES (art. 48) Uitsluiting van opdrachtnemer van opdrachten van A.O. Procedure verhoor van opdrachtnemer betekening gemotiveerde beslissing Ook van toepassing : sancties voorzien in art. 19 wet Klasseverlaging Schorsing, intrekking van de erkenning Uitsluiting van overheidsopdrachten 43

44 V.10. TERUGGAVE VAN VERTRAGINGSBOETE EN STRAFFEN Vertragingsboetes (art. 50) : zie hoofdstuk IV Boetes (art. 51) Gedeeltelijke teruggave van straffen indien er een wanverhouding is tussen bedrag van de straf en de omvang van de gebrekkige uitvoering; afhankelijk van beoordeling of opdrachtnemer asap alles in het werk heeft gesteld om gebrekkige uitvoering te verhelpen Vb in verslag aan Koning : certificaat van oorsprong dat ondanks aandringen niet kan worden verkregen Indienen van de schriftelijke aanvraag tot teruggave op straffe van verval binnen de 30 dagen vanaf de enige betaling of de betaling die voor saldo werd aangegeven 44

45 VI. INCIDENTEN BIJ DE UITVOERING - AANSPRAKEN KLACHTEN & VERZOEKEN 1. Onderzoek van aanspraken 2. Klachten & Verzoeken gegrondheid A. art 54 Tekortkomingen van de aanbestedende overheid B. art 55 Schadevergoeding voor schorsingen op bevel van de aanbestedende overheid C. art 56 Onvoorzienbare omstandigheden D. art 60 Tekortkomingen van de opdrachtnemer onvoorzienbare omstandigheden 3. Klachten & Verzoeken ontvankelijkheid Zie hoofdstuk VIII 45

46 1. Onderzoek van aanspraken Mogelijke aanspraken: Tekortkomingen van de AO (art. 54 AUR 16 1 AAV) Onvoorzienbare omstandigheden (56 AUR 16 2 AAV) Tekortkomingen van de opdrachtnemer en onvoorzienbare omstandigheden (art. 60 AUR tweede lid en 2, 4 ) Wijziging van de opdracht (art. 37, 80, 121, 151 AUR art. 7 K.B , art. 42 AAV) Spel van de vermoedelijke hoeveelheden (art. 81 AUR art AAV) Schorsing op bevel van de opdracht (55 AUR 15 5 AAV) Intresten voor laattijdige betaling (art. 69 AUR- art AAV) Onderbreking of vertraging van uitvoering door de opdrachtnemer (art. 70 AUR -art AAV Laattijdige vrijgave van de borgtocht (art. 93 AUR art. 9 3 AAV) Beëindiging van de opdracht (1794 BW) 46

47 1. Onderzoek van aanspraken Het onderzoek van een aanspraak Rechtsgrond Ontvankelijkheid: termijn ( op straffe van verval ), vormvoorwaarden (bvb. geschrift, aangetekend, ) Gegrondheid Bewijs toepassingsvoorwaarden rechtsgrond Bewijs schade en causaal verband Omvang van de compensatie of vergoeding Forfaitaire schadevergoeding. Bvb.: intresten wegens laattijdige betaling Bewijs van de werkelijke schade: slechts uitzonderlijk kunnen forfaitaire berekeningswijzen worden toegepast (formule FLAMME) 47

48 2. Klachten & verzoeken gegrondheid A. art 54 AUR Tekortkomingen van de aanbestedende overheid Art. 54 AUR: tekortkomingen van de aanbestedende overheid De opdrachtnemer kan zich beroepen op nalatigheden, vertragingen of welke feiten ook die hij aan de aanbestedende overheid ten laste legt en die voor hem oorzaak zouden zijn van een vertraging of een nadeel, met het oog op het verkrijgen van één of meerdere van de volgende maatregelen : 1 de herziening van de opdracht, met inbegrip van de verlenging van de uitvoeringstermijnen; 2 een schadevergoeding; 3 de verbreking van de opdracht. 48

49 A. art 54 AUR Tekortkomingen van de aanbestedende overheid Art. 54 AUR: tekortkomingen van de aanbestedende overheid = quasi identiek aan artikel 16 1 AAV. Toepassingsvoorwaarde: tekortkomingen toerekenbaar aan de AO= contractuele fout => principes van contractuele aansprakelijkheid Voor de plaatsing van de opdracht: precontractuele aansprakelijkheid Tijdens de uitvoering van de opdracht Voorbeelden: Verplaatsing van nutsleidingen (Antwerpen, 28 oktober 2003, RW , 1183) Laattijdige vrijgave van het terrein (onteigening) Informatieverplichting AO: foutieve of onvoldoende info => aannemer kan risico niet voldoende inschatten. 49

50 A. art 54 AUR Tekortkomingen van de aanbestedende overheid Schadevergoeding: integrale vergoeding van de bewezen schade die in causaal verband staat met de tekortkoming Rb. Brussel 11 maart 2011, T. Aann. 2011, 277: Voor de berekening van de schadevergoeding mogen de drempels voorzien in artikel 15 5 AAV niet als franchise in aftrek worden genomen. 50

51 B. Art 55 AUR : Schadevergoeding voor schorsingen op bevel van de AO De opdrachtnemer heeft recht op schadevergoedingvoor de schorsingen op bevel van de aanbestedende overheid die in totaal een twintigste van de uitvoeringstermijn overschrijden en minstens tien werkdagen of vijftien dagen, naar gelang de uitvoeringstermijn uitgedrukt is in werk-of dagen, voor zover de schorsingen : 1 niet het gevolg zijn van ongunstige weersomstandigheden en; 2 plaatsvinden binnen de contractuele uitvoeringstermijn. 51

52 C. art 56 AUR Onvoorzienbare omstandigheden Art. 56 AUR: onvoorzienbare omstandigheden In beginsel heeft de opdrachtnemer geen recht op enige wijziging van de contractuele voorwaarden om welke omstandigheden ook die vreemd zijn aan de aanbestedende overheid. De opdrachtnemer kan nochtans, hetzij om verlenging van de uitvoeringstermijnen, hetzij, wanneer hij een zeer belangrijk nadeel heeft geleden, om een andere vorm van herziening of de verbreking van de overeenkomst vragen, door omstandigheden te doen gelden, die hij redelijkerwijze niet kon voorzien bij het indienen van de offerte of de sluiting van de opdracht, die hij niet kon ontwijken en waarvan hij de gevolgen niet kon verhelpen niettegenstaande hij al het nodige daartoe heeft gedaan. De opdrachtnemer kan het in gebreke blijven van een onderaannemer slechts aanvoeren in zoverre deze zich kan beroepen op omstandigheden die de opdrachtnemer zelf had kunnen inroepen indien hij zich in een gelijkaardige toestand zou hebben bevonden. De omvang van het geleden nadeel wordt uitsluitend beoordeeld op basis van de elementen die eigen zijn aan de opdracht in kwestie. De drempel van het zeer belangrijke nadeel wordt vastgesteld op 2,5 percent van het initiële opdrachtbedrag. Deze drempel is in elk geval bereikt vanaf een nadeel van euro. In geval van herziening van de opdracht in de vorm van een schadevergoeding wordt een franchise toegepast van 17,5 percent van het vastgelegde nadeel. Deze franchise bedraagt maximaal euro. 52

53 C. art 56 AUR Onvoorzienbare omstandigheden Art. 56 AUR: onvoorzienbare omstandigheden Uitzondering op principe van de forfaitaire prijs Toepassing van de in privaatrecht niet aanvaarde imprevisieleer ( overmacht) Toepassingsvoorwaarden: Onvoorzienbaarheid: de omstandigheden moeten redelijkerwijze onvoorzienbaar, onvermijdbaar en onverhelpbaar zijn; onontwijkbaarheid: de omstandigheden mogen niet te wijten zijn aan een foutof een nalatigheid van de opdrachtnemer of van de AO (=> toepassing art, 54) ; de omstandigheden moeten aan de opdrachtnemer een zeer belangrijk nadeelberokkend hebben. 53

54 C. art 56 AUR Onvoorzienbare omstandigheden Principe : geen recht op enige wijziging van de contractuele voorwaarden wegens onverschillig welke omstandigheden waaraan de aanbestedende overheid vreemd is (art. 56 eerste lid AUR) Nadelige gevolgen van dergelijke omstandigheden : is voor opdrachtnemer Onveranderlijkheid contractuele voorwaarden : forfaitaire grondslag van de overheidsopdrachten (Overheidsopdrachtenwet). Prijs, uitvoeringstermijn, technische voorwaarden, betaalvoorwaarden,... 54

55 C. art 56 AUR Onvoorzienbare omstandigheden 2. Welke Maatregelen? Dergelijke aannemer kan vragen : 1. Verlenging van de uitvoeringstermijnen 2. Indien hij een zeer belangrijk nadeelheeft geleden, herziening of verbreking van de overeenkomsten 55

56 C. art 56 AUR Onvoorzienbare omstandigheden Voorwaarde zeer belangrijk nadeel : Er bestaat alleen aanleiding tot toepassing van artikel 56 AUR wanneer een zeer belangrijk nadeel is geleden. Het gewone nadeel behoort tot het aannemersrisico. Onder artikel 16 2 AAV: omvangrijke rechtspraak wat als zeer belangrijk nadeel wordt beschouwd NIEUW in art. 56 AUR: forfaitaire drempel zeer belangrijk nadeel van 2,5% van het opdrachtbedrag (of nadeel van euro) 56

57 C. art 56 AUR Onvoorzienbare omstandigheden Vergoeding Geen volledige schadevergoeding ( art. 54 AUR) Compensatie van het geleden nadeel => NIEUW: franchise 17,5% (maximaal euro) 57

58 art. 59 AUR Gevolgen voor de opdracht De opdrachtnemer kan geen beroep doen op de op grond van de artikelen 54 tot 56 aan de gang zijnde besprekingen om het uitvoeringstempo te vertragen of de uitvoering van de opdracht te onderbreken of niet te hervatten, al naargelang. => voor de opdrachtnemer staat beroep op de enac niet open 58

59 Art 89 AUR Incidenten bij de uitvoering De aanbestedende overheid mag gedurende een bepaalde periode de uitvoering van de werken onderbreken die naar haar oordeel niet zonder bezwaar op dat ogenblik kunnen worden uitgevoerd. De uitvoeringstermijn wordt verlengd ten belopevan de door deze onderbreking veroorzaakte vertraging, op voorwaarde dat de contractuele uitvoeringstermijn niet verstreken is. Wanneer deze termijn verstreken is, kan er teruggave van vertragingsboete worden toegestaan overeenkomstig artikel 50. Wanneer de werken op bevel of door toedoen van de aanbestedende overheid of krachtens de bepalingen van het bestek worden onderbroken, dient de aannemer op zijn kosten alle nodige voorzorgsmaatregelen te treffen ten einde de werken en materialen te vrijwaren tegen mogelijke beschadigingen door ongunstige weersomstandigheden, diefstal of andere daden met kwaadwillig opzet. 59

60 D. art 60 Tekortkomingen van de opdrachtnemer onvoorzienbare omstandigheden Art. 60 AUR lid 1: De aanbestedende overheid kan zich beroepen op nalatigheden, vertragingen of welke feiten ook die het aan de opdrachtnemer of zijn personeel ten laste legt, en die voor haar oorzaak zouden zijn van een vertraging of een nadeel, met het oog op het verkrijgen van één of meerdere van de volgende maatregelen : 1 de herziening van de opdracht, met inbegrip van de inkorting van de uitvoeringstermijnen; 2 een schadevergoeding; 3 de verbreking van de opdracht. 60

61 D. art 60 Tekortkomingen van de opdrachtnemer onvoorzienbare omstandigheden Art. 60 AUR tweede lid : Wanneer de opdrachtnemer een zeer belangrijk voordeel genoten heeft ten gevolge van de in artikel 56 vermelde omstandigheden, kan de aanbestedende overheid om herziening van de opdracht vragen ten laatste negentig dagen volgend op de datum van de betekening van het proces-verbaal van voorlopige oplevering van de opdracht. 61

62 VIII. EINDE VAN DE OPDRACHT UITVOERING VAN DE OPDRACHT (art. 64) (oud art A.A.V.) 1. Definitie oplevering 2. Oplevering : algemeen 3. Procedure V.O. 4. Gevolgen V.O. 5. Procedure D.O. 6. Gevolgen D.O. 7. Nazicht in het kader V.O. en D.O. 8. Quid? Oplevering en raamoverdracht? 9. Vrijgave borgtocht 10. Beschadigingen binnen waarborgtermijn 62

63 VII.1. Definitie - Artikel 2.15 : oplevering (oud art A.A.V.) Vaststelling door de aanbestedende overheid dat de door de opdrachtnemer geheel of gedeeltelijk uitgevoerde werken, leveringen of diensten overeenstemmen met de regels van goed vakmanschap evenals met de bepalingen en de voorwaarden met de opdracht 63

64 VII.2. Oplevering (art. 64) (oud art tweede lid A.A.V.) Moeten voldoening schenken voorafgaand aan de oplevering : Controles Keuringen Voorgeschreven proeven Waarborgen 64

65 - Voorlopige oplevering na afloop van uitvoering van prestaties (art. 91) (oud art. 40 A.A.V.) Bij V.O. beschikt A.O. over heel het door opdrachtnemer uitgevoerde bouwwerk Vóór V.O. kan A.O. over delen van bouwwerken beschikken, mits opstelling plaatsbeschrijving (Volledige of gedeeltelijke) inbezitneming V.O. na inbezitneming is opdrachtgever niet meer verplicht om het gebruik te wijten aan beschadigingen, te herstellen - Definitieve oplevering bij verstrijken van de waarborgtermijn - Toepassing van de artikelen 1792 en 2270 B.W. (art. 84 2) 65

66 VII.3. Procedure van V.O. (art. 92 2) - Werk voltooid opvoorgestelde datum + resultaten van keuringen en proeven bekend - Binnen 15 dagen : PV van V.O. (of weigering V.O.) - Werk voltooid voorafgaand of na vastgestelde datum Opdrachtnemer geeft kennis aan leidende ambtenaar en vraagt V.O. aan Binnen 15 dagen : PV van V.O. voor zover resultaat keuring en proeven bekend 66

67 - Bij overschrijding van de termijn van 15 dagen : A.O. is per dag vergoeding verschuldigd van 0,07 % van de bedragen waarvan de betaling van de V.O. afhankelijk is met max. van 5 % van deze bedragen - Waarborgtermijn vangt aan op datum V.O. en beloopt 1 jaar tenzij opdrachtdocumenten andere termijn voorzien 67

68 VII.4. Gevolgen V.O. - Aanvaarding zichtbare gebreken - Aanvang waarborgtermijn - Aanvang tienjarige aansprakelijkheid - Overdracht risico s - Vaststelling boetes wegens laattijdige uitvoering - Mogelijkheid tot aanvraag tot betaling saldo van de werken - Mogelijkheid tot aanvraag vrijgave helft van de borgtocht - Aanvang dagvaardingstermijn 68

69 VII.5. Procedure van D.O. (art. 92 3) (oud art. 43 A.A.V.) - Binnen 15 dagen vóór dag waarop waarborgtermijn verstrijkt : opstelling PV D.O. of weigering D.O. - Ingeval van weigering D.O. moet opdrachtnemer achteraf aan A.O. mededelen dat het geheel van het bouwwerk in staat van D.O. is gesteld. - D.O. volgt binnen 15 dagen VII.6. Gevolgen D.O. - Aanvaarding van het werk - Einde waarborgtermijn - Mogelijkheid tot aanvraag vrijgave tweede helft borg 69

70 VII.7. Nazicht in het kader van procedure V.O. of D.O. (art. 92 4) - In aanwezigheid van opdrachtnemer - Verwittiging 7 dagen vóór dag van de oplevering - Bij aangetekende brief - Eventuele onmogelijkheid tot nazicht ingevolge weersomstandigheden wordt vermeld in PV 70

71 - Nieuwe datum van oplevering binnen 15 dagen nadat onmogelijkheid van nazicht heeft opgehouden te bestaan - Bouwwerken slechts voltooid nadat opdrachtnemer ieder depot, iedere belemmering of iedere wijziging van plaatsgesteldheid aangebracht voor de uitvoering van de werken, heeft doen verdwijnen 71

72 VII.8. Quid oplevering en raamovereenkomst? (art. 64) - Laatste oplevering voor opdracht op basis van raamovereenkomst gesloten = oplevering raamovereenkomst - Noodzakelijk voor vervulling van formaliteiten zoals vrijgave borgtocht of aanvangsdatum van termijn voor indiening klachten en verzoeken 72

73 VII.9. vrijgave borgtocht (art. 33) - Het verzoek van opdrachtnemer om over te gaan tot oplevering geldt als : Ingeval van V.O. : vrijgave eerste helft borgtocht Ingeval van D.O. : hetzij vrijgave tweede helft borgtocht hetzij vrijgave geheel van de borgtocht naar gelang al dan niet in V.O. is voorzien - Recht op intrest of vergoeding kosten bij laattijdige vrijgave borgtocht 73

74 VII.10. Beschadigingen binnen waarborgtermijn (art. 65) (oud artikel 19 2, 2 en 3 lid, 3 tot 7 A.A.V.) - PV van vaststelling wordt door leidende ambtenaren opgesteld, gedateerd en ondertekend m.b.t. iedere beschadiging of buitendienststelling gedurende waarborgtermijn - PV op te maken vóór verstrijken waarborgtermijn en te betekenen aan opdrachtnemer binnen 30 dagen - Bij niet-vervulling formaliteiten kan opdrachtnemer niet aansprakelijk worden gesteld 74

75 - Vervanging producten die gebreken vertonen door opdrachtnemer binnen opgelegde termijn - Geen vervanging van beschadigde producten indien beschadiging aan toeval, overmacht of abnormaal gebruik van geleverde producten te wijten is - Ter beschikking houden van opdrachtnemer van alle uit dienst genomen producten 75

76 - Weghalingvan deze producten binnen opgelegde termijn door opdrachtnemer - Bij niet-weghalingbinnen termijn worden producten eigendom van A.O. - Bij weigering van vervanging van beschadigde producten dient opdrachtnemer waarde van producten te betalen alsook kosten verbonden aan vervanging - Bij herstelling in werkplaatsen A.O. zal opdrachtnemer de grondstoffen en het arbeidsloon vermeerderd met deel van de algemene kosten der werkplaatsen moeten vergoeden 76

77 VIII. VERVALTERMIJNEN EN RECHTSVORDERINGEN 1. Vervaltermijn m.b.t. feitenaangiften 2. Vervaltermijn m.b.t. het indienen van een gerechtvaardigde en becijferde vordering 3. Vervaltermijn voor A.O. m.b.t. feitenaangiften 4. Vervaltermijn voor A.O. m.b.t. indiening van een gerechtvaardigde en becijferde vordering 5. Dagvaardingstermijnen 77

78 VIII. Vervaltermijn m.b.t. feitenaangifte (art. 52) (oud art A.A.V. doch met 2 nuances) - Feitenmelding geldt ongeacht of A.O. op de hoogte is van de feiten of omstandigheden - Uiterlijk binnen 30 dagen ofwel nadat ze zich hebben voorgedaan ofwel na de datum dat opdrachtnemer ze had moeten kennen, moet opdrachtnemer melding maken van : deze feiten met inbegrip van invloed die dit zou kunnen hebben op verloop + kostprijs van de opdracht 78

79 VIII. Vervaltermijn m.b.t. het indienen van een gerechtvaardigde en becijferde vordering (art. 53) (oud art A.A.V.) - vóór verstrijken van contractuele termijnen om termijnsverlenging of verbreking van de opdracht te verkrijgen - Uiterlijk 90 dagen volgend op datum betekening P.V. V.O. om andere vorm van herziening van de opdracht te verkrijgen - Uiterlijk 90 dagen na verstrijken waarborgperiode, wanneer klachten en verzoeken oorsprong vinden in feiten of omstandigheden die zich tijdens waarborgperiode hebben voorgedaan VIII. Vervaltermijn voor aanbestedende overheid m.b.t. feitenaangifte (art.60) (oud art. 16 1, tweede lid en 2, 4 A.A.V.) - A.O. dient zowel feiten en omstandigheden schriftelijk bekend te maken binnen 30 dagen nadat ze zich hebben voorgedaan dan wel na datum waarop A.O. ze had moeten kennen 79

80 VIII. Vervaltermijn voor A.O. tot indiening van een gerechtvaardigde en becijferde vordering (art. 56) (oud art. 16 2, 1 tot 3 A.A.V.) - Wanneer opdrachtnemer een zeer belangrijk voordeel heeft genoten (zie art. 56) kan de A.O. om herziening van de opdracht vragen ten laatste 90 dagen volgend op datum betekening PV V.O. van de opdracht 80

81 VIII.5. Dagvaardingstermijnen (art. 73) (oud art. 18 1, 2 en 3 tweede lid A.A.V.) - Iedere dagvaarding dient te worden betekend op straffe van rechtsverval, uiterlijk 30 maanden volgend op de datum van betekening van P.V. van V.O. - Wanneer de dagvaarding evenwel zijn oorsprong vindt in feiten of omstandigheden die zijn opgedoken tijdens de waarborgperiode, moet deze op straffe van rechtsvervalworden betekend uiterlijk 30 maanden na het verstrijken van de waarborgperiodewelke bij gebreke aan PV een aanvang neemt vanaf de definitieve oplevering 81

82 My LawyerInfo nieuwsbrief Inschrijving voor gratis informatie over het rechtsdomein naar keuze via

83 Gregory Grouwels Advocaat-vennoot onroerend goed en aannemingsrecht 83