Ketenvorming in de zorg voor mensen met verstandelijke beperkingen?

Transcriptie

1 Ketenvorming in de zorg voor mensen met verstandelijke beperkingen? Professionele en organisatorische voorwaarden. Dr. Wil H.E. Buntinx W. Buntinx Kennismarkt - Bussum 27 mei 2010 Handouts op

2 Centrale vragen in de professionele praktijk Wat is het probleem? (Diagnose) Hoe krijgen we goed zicht op de functioneringsproblemen? (Beeldvorming) Wat zijn de ondersteuningsbehoeften? Persoonlijk ondersteuningsplan als basis voor interventie Hoe evalueer je uitkomsten van ondersteuning? (Effecten impact)

3 Discussievragen Een meta-model: hulpmiddel voor harmonisatie van de professionele keten? Consequenties voor de inrichting / organisatie van de zorg? Stellingen Beeldvorming dient ALTIJD multidimensioneel te zijn Beeldvorming dient te resulteren in inzicht in de ondersteuningsbehoeften van de persoon Beeldvorming en ondersteuning kunnen los(ser) van elkaar worden georganiseerd Het ondersteuningsplan dient niet te worden opgesteld door de leverancier van de zorg

4 Program Logic Model van Ondersteuning Probleem Behoeften Ondersteuning Uitkomst

5 Program Logic Model van Ondersteuning Doelen Processen Hulpbronnen Probleem Behoeften Uitkomst STRATEGIE POP Probleem? Behoefte? Ondersteuningsproces! Uitkomst!

6 Program Logic Model van Ondersteuning Diagnose Subj. Wensen (WANTS) Subjectieve en Objectieve A P Geobject. Behoeften (NEEDS) C D Multidimensionele Beeldvorming uitkomstaspecten Probleem? Behoefte? Ondersteuningsproces! Uitkomst!

7 Program Logic Model van Ondersteuning Diagnose A C P D Probleem? Behoefte? Ondersteuningsproces! Uitkomst!

8 Intellectual Disability AAIDD definitie 2010 Intellectual Disability is characterized by significant limitations both in intellectual functioning and in adaptive behavior as expressed in conceptual, social, and practical adaptive skills. This disability originates before age 18. AAIDD 2010

9 Verstandelijke beperkingen Verstandelijke beperkingen zijn functioneringsproblemen die worden gekenmerkt door significante beperkingen in zowel het intellectuele functioneren als het adaptieve gedrag met betrekking tot conceptuele, sociale en praktische vaardigheden. Deze beperkingen ontstaan vóór de leeftijd van 18 jaar. AAIDD 2010

10 Diagnose Diagnose verstandelijke handicap indien: 1. significante beperkingen in het intellectuele functioneren Valide intelligentietest individueel toegepast IQ 2 of meer standaarddeviaties beneden het gemiddelde 2. significante beperkingen in adaptieve vaardigheden Valide schaal (voor conceptuele, sociale en praktische vaardigheden) 2 of meer standaarddeviaties beneden het gemiddelde van de populatie op tenminste één aspect van adaptieve vaardigheden 3. de beperkingen zijn ontstaan vóór het achttiende levensjaar

11 Program Logic Model van Ondersteuning Multidimensionele Beeldvorming A C P D Probleem? Behoefte? Ondersteuningsproces! Uitkomst!

12 Professionele beeldvorming Problemen in het functioneren? WHO-ICF AAIDD-Model

13 model verstandelijke beperkingen (AAIDD ) I. Verstandelijke mogelijkheden II. Adaptief gedrag III. Gezondheid Ondersteuning Individueel Functioneren IV. Participatie, Interactie & Sociale rollen V. Context

14 ICF model (WHO 2001) gezondheidstoestand aandoeningen, ziekten stoornissen beperkingen handicaps - participatiepro blemen belemmeringen persoonlijke factoren

15 Gemeenschappelijke kenmerken van de modellen voor beeldvorming Multidimensioneel Interactioneel: persoon X omgeving Belang van context Verschillende perspectieven mogelijk (gezondheid, kwaliteit van bestaan, sociaal maatschappelijk, ontwikkeling ) Rol van ondersteuning (deze staat centraal in het AAIDD model en wordt hierin verder uitgewerkt)

16 Program Logic Model van Ondersteuning Subj. Wensen (WANTS) A C P D Geobject. Behoeften (NEEDS) Probleem? Behoefte? Ondersteuningsproces! Uitkomst!

17 Ondersteuningsbehoeften Ondersteu uning Quality of Life Kwaliteit van Bestaan

18 Ondersteuningsbehoeften competenties normaal functioneren conform lft.&cult. ondersteuningsbehoefte Ondersteu uning Quality of Life Ondersteuning compenseert de tekorten in competenties om met succes activiteiten te kunnen uitvoeren op een niveau zoals dat bij leeftijdgenoten en in de culturele context van de persoon typisch is.

19 Ondersteuningsbehoeften 1. Persoonlijke wensen, doelen, voorkeuren, waarden? 2. Professionele vise op individuele ondersteuningsbehoeften? Domeinen: Huiselijke activiteiten (wonen), Samenleving (participatie), Leren en ontwikkeling, Werken / dagbesteding, Gezondheid en Veiligheid, Sociale activiteiten en contacten, Belangenbehartiging, Speciale Medische behoeften Speciale Gedragsmatige behoeften

20 Program Logic Model van Ondersteuning ondersteuning A C P D Probleem? Behoefte? Ondersteuningsproces! Uitkomst!

21 Planningmodel Persoonlijke Ondersteuning (Thompson et al., 2009) Component 1: Bepaal gewenste ervaringen en doelen Component 2: Bepaal aard en intensiteit van ondersteuningsbehoeften Component 3: Ontwikkel het Persoonlijk Ondersteuningsplan Gebruik uitkomsten van 1 en 2 om voorkeuren, prioriteiten en doelen van ondersteuning te bepalen. Kies best passende ondersteuningsactiviteiten en hulpbronnen. Bepaal strategie om in diverse settings (wonen, leren, werken ) te functioneren. Component 4: Bewaak de voortgang Wordt POP ingevoerd en uitgevoerd? Component 5: Evaluatie van het POP Zijn de doelen bereikt? Zijn ze nog relevant? Borg en/of stel bij.

22 ONDERSTEUNING Persoonlijk Ondersteunings Plan A C P D Deming cyclus: Plan Do Check Act Ingrediënten: Doelen Processen Hulpbronnen Stragegieën

23 Program Logic Model van Ondersteuning Subjectieve en A C P D Objectieve uitkomstaspecten Probleem? Behoefte? Ondersteuningsproces! Uitkomst!

24 Uitkomsten van ondersteuning Model Quality of Life (Schalock et al. / WHO)

25 Quality of Life model (Schalock, 2008) Factor Domein Indicatoren Zelfstandigheid Sociale Participatie Welzijn Persoonlijke ontwikkeling subjectief / objectief Zelfbepaling subjectief / objectief subjectief / Inter-persoonlijke relaties objectief Sociale inclusie subjectief / objectief Rechten subjectief / objectief Emotioneel welzijn subjectief / objectief Fysiek welzijn subjectief / objectief Materieel welzijn subjectief / objectief

26 Samenhang Het brugmodel

27 Samenhang Diagnostiek & Beeldvorming Ondersteuning (in functie van ondersteuningsbehoeften) Uitkomst van ondersteuning Zie: Thompson, J.R., Bradley, V., Buntinx, W.H.E., Schalock, R.L., Shogren, K.A., Snell, M., & Wehmeyer M.L. (2009). Conceptualizing Supports and the Support Needs of People with Intellectual Disabilities. Intellectual Disability. 47 (2),

28 Algemene positionering van relevante professionele modellen Diagnostiek & Beeldvorming Ondersteuning (POP) (in functie van ondersteuningsbehoeften) Uitkomst van ondersteuning ICF AAIDD SIS Kwaliteit van Bestaan Zie: Thompson, J.R., Bradley, V., Buntinx, W.H.E., Schalock, R.L., Shogren, K.A., Snell, M., & Wehmeyer M.L. (2009). Conceptualizing Supports and the Support Needs of People with Intellectual Disabilities. Intellectual Disability. 47 (2),

29 Supports A Bridge between What is and What can be Beeld van het functioneren en de problemen in het functioneren. Beeld van de ondersteuningsbehoeften Ondersteuningsplan Ondersteuning Uitkomsten van ondersteuning Kwaliteit van Bestaan

30 Instrumenten Diagnostiek en beeldvorming Intelligentietests (WISC, WAIS, SON ) Ontwikkelingschalen (Bayley, KID-N ) Schalen voor sociale redzaamheid / adaptieve vaardigheden (SRZ, VABS )

31 Ondersteuninsgbehoeften Interview / Personal Future Planning / RADAR Cliëntverhaal Supports Intensity Scale (SIS), ELIDA

32 SIS Meetinstrument Behoefte aan ondersteuning Op welk gebied nodig? Hoe intens? Domeinen: Huiselijke activiteiten, Samenleving, Leren, Arbeid, Gezondheid en Veiligheid, Sociale activiteiten, Belangenbehartiging, Speciale Medische en Gedragsmatige behoeften

33 Persoonlijk Ondersteuningsplan (POP) Algemeen: In een POP worden de hoofdlijnen van de ondersteuning van een persoon op middellange termijn (1 à 2 jaren) geformuleerd. Een POP omvat DOELEN, ACTIVITEITEN om de doelen te bereiken, de HULPBRONNEN die voor ondersteuning ingezet zullen worden (wie, wat ) en een TIJDPLANNING met evaluatiemoment. Doel van het IOP: 1. Individualiseren van ondersteuning 2. Creëren van een (toekomst)perspectief 3. Plannen en coördineren van de ondersteuning 4. Verantwoorden van ondersteuningsactiviteiten

34 Herhaal de Kwaliteit-Verbeter-Cyclus A C P D Gewenst kwaliteitsniveau A C P D Borging Huidig kwaliteitsniveau

35 Kwaliteit van Bestaan SIS (hernieuwde afname) Kwaliteit van Bestaan instrumenten Persoonlijke Uitkomsten Schaal (POS)

36 Bronnen en literatuurverwijzingen Buntinx, W.H.E., Maes, B., Claes, & L.M.G. Curfs (2010). De Nederlandstalige versie van de Supports Intensity Scale. Psychometrische eigenschappen en toepassingen. Nederlands Tijdschrift voor de zorg aan mensen met verstandelijke beperkingen, 36 (1), Buntinx, W.H.E. & Schalock, R. (accepted). Models of Disability. Quality of Life, and Individualized Supports: Implications for Professional Practices in Intellectual Disability. Journal of Policy and Practices in Intellectual Disabilities. Schalock R., Buntinx W., Brothwick-Duffy S., Luckasson R., Snell, M., Tassé M.J., & Wehmeyer M. (2007). User's Guide: Mental Retardation Definition, Classification, and Systems of Supports, 10th edition. Washington:American Association on Intellectual and Developmental Disabilities. Schalock, R.L., Borthwick-Duffy S.A., Bradley, V.J., Buntinx, W.H.E., Coulter, D.L., Craig, E.M., Gomez, S.C., Lachapelle, Y., Luckasson, R., Reeve, A., Shogren, K.A., Snell, M.E., Spreat, S., Tassé, M.J., Thompson, J.R., Verdugo-Alonso, M.A., Wehmeyer, M.L., & Yeager, M.H. (2010). Intellectual Disability: Definition, Classification, and Systems of Supports (Eleventh edition). Washington, D.C.: AAIDD. Thompson, J.R., Bryant, B.R., Campbell, E.M., Craig, E.M., Hughes, C.M., Rotholz, D.A., Schalock, R.L., Silverman, W.P., Tassé, M.J. & Wehmeyer, M.L. vertaling: W.H.E. Buntinx (2010). Supports Intensity Scale. Schaal Intensiteit van Ondersteuningsbehoeften. Handleiding SIS NL 1.2. Houten: BSL. Thompson, J.R., Bradley, V., Buntinx, W.H.E., Schalock, R.L., Shogren, K.A., Snell, M., & Wehmeyer M.L. (2009). Conceptualizing Supports and the Support Needs of People with Intellectual Disabilities. Intellectual Disability. 47 (2), Thompson, J. R., Hughes, C., Schalock, R. L., Silverman, W., Tasse, M. J., Bryant, B.R., Craig, E. M., & Campbell, E. M. (2002). Integrating Supports in Assessment and Planning. Mental Retardation, 40 (5), Wehmeyer, M.L., Buntinx, W.H.E., Lachapelle, Y., Luckasson, R.A. & Schalock, R.L. (2008). The Intellectual Disability Construct and Its Relation to Human Functioning. Intellectual and Developmental Disabilities, 46:4, Contact W. Buntinx Buntinx Training & Consultancy Tel