Diepe geothermie Nationaal Onderzoek Programma Geothermie (NOPG) Waarom geothermie en waarom het NOPG?

Transcriptie

1 Diepe geothermie Nationaal Onderzoek Programma Geothermie (NOPG) Breed inzetbare goedkope duurzame energie Waarom geothermie en waarom het NOPG? In geothermie worden meerdere toepassingen onderscheiden De familie geothermie 1. Bodemwisselaars 2. Warmte en Koude Opslag (WKO) 3. Diepe geothermie (conventioneel) 4. Ultra-diepe geothermie (EGS) 2 9 September 2010

2 Er zijn vijf hoofd argumenten voor geothermie 1. Fossiele brandstoffen worden duurder en schaarser 2. Het verbranden van fossiele brandstoffen heeft een grote invloed op ons klimaat 3. Geothermie heeft een gunstige kostprijs 4. Geothermie kan een grote bijdrage leveren aan de energie mix 5. Geothermie heeft daarnaast nog andere voordelen 3 De brandstofprijzen zijn de afgelopen twee jaar stevig gestegen Olieprijs ($/barrel) Gasprijs ( /m 3 ) Coal price [$/ton] Kolenprijs ($/ton) Olieprijs Kolenprijs jan jan jan jan % + 100% 20 0 Gasprijs apr jan %

3 Het is aangetoond dat het aantal klimaat gerelateerde catastrofen sinds 1950 is verdrievoudigd Grote klimaat gerelateerde catastrofen aantal en trend 5 Bron: Münchener Rückversicherungs Gesellschaft, Geo Risk Research, NatCatSERVICE Als opslag en infrastructuur kosten worden meegenomen dan is geothermie een aantrekkelijk energie bron 6 Bron: European Geothermal Energy Council (EGEC) december 2010, uitgevoerd door A.T. Kearney juni 2010

4 Ultra diepe geothermie kan op termijn competitief zijn met de energie markt 0,25 Kostprijs van geothermische elektriciteit (EGS) Electricity Costs (EUR/kWh) 0,20 0,15 0,10 0,05 Huidige marktprijs Target diepte 50 kg/s 30 ºC/km 100 kg/s 30 ºC/km 100 kg/s 35 ºC/km 0, Reservoir Depth (km) 7 Bron: TNO gebaseerd op data uit The future of geothermal energy, Tester et al. (MIT) 2006 Ultra-diepe geothermie kan voorzien in 20% van de Nederlandse energie consumptie in 2050 Potentie van diepe geothermie hoog Financiële aantrekkelijkheid laag Diepe geothermie Doorlopen van de learning curve laag hoog Potentiele bijdrage aan de energie transitie Bron: Diepe geothermie 2050, een visie studie in opdracht van AgentschapNL 8

5 Geothermie heeft verder nog andere voordelen Kenmerk Kenmerk Geothermie Geothermie Wind Wind Zon Zon (PV) (PV) Biomassa Biomassa Waterkracht Waterkracht Basislast Basislast Ongelimiteerde potentie potentie Geen Geen brandstofkosten Verwaarloosbare CO CO 2 emissie 2 emissie Concurrerende Concurrerende kostprijs kostprijs Technologisch Technologisch risico risico 9 Voor ultra diepe geothermie wordt een fundamenteel andere technologie toegepast Conventioneel hydrothermale geothermie Gebaseerd op de natuurlijke doorlatendheid van het gesteente (primaire doorlatendheid) Diepte 2 4 km Temperatuur ºC Kan alleen toegepast worden als aquifer voorhanden is op de locatie Reservoir stimulatie meestal niet nodig Ruime ervaring is aanwezig Enhanced Geothermal Systems (EGS) Gebaseerd op al dan niet gecreëerde breuk systemen (secondaire doorlatendheid) Op deze diepten is de natuurlijke doorlatendheid nihil Diepte 4 8 km Temperatuur ºC Kan in principe op vele locaties worden toegepast Reservoir stimulatie meestal juist wel nodig Innovatieve technologie 10

6 De grootste issue is om voldoende water uit de putten te krijgen Issue Issue // risico risico Te Te weinig weinig water water uit uit de de putten putten (debiet) (debiet) Kans Kans op op licht licht voelbare voelbare seismische seismische activiteit activiteit Blow Blow out out tijdens tijdens boren, boren, zoals zoals bij bij BP BP in in de de Golf Golf van van Mexico Mexico Oplossingsrichting Nationaal Nationaal onderzoek onderzoek programma programma geothermie geothermie (NOPG) (NOPG) Kan Kan beheersbaar beheersbaar en en voorspelbaar voorspelbaar gemaakt gemaakt worden worden door door het het NOPG NOPG Staatstoezicht Staatstoezicht op op de de mijnen mijnen (SodM) (SodM) verscherpt verscherpt de de (reeds (reeds strikte) strikte) regels regels nog nog verder verder Samen met de onbekendheid met de technologie zijn dit redenen waarom de markt niet investeert in ultra diepe geothermie 11 In de markt groeit de interesse voor ultra-diepe geothermie Potentiële innovatieve projecten Texel en Terschelling Gelderland Schiphol Brabant Project Arnhem project Uithof Utrecht Heerlen Rotterdam Hoogeveen (Texel Energie en Schylger Energie Maatschappij) (Papierfabriek) (Luchthaven Schiphol NV) (Essent - Provincie Brabant) (NUON? - Provincie Gelderland?) (Uithof, Universiteit Utrecht, gemeente, provincie) (Gemeente Heerlen, regio ZO Limburg) (Havenbedrijf Rotterdam, Industrie) (Gemeente Hoogeveen, Rendo, lokaal energie bedrijf) 12