GEOTHERMIE IN VLAANDEREN. Dr. David Lagrou, Geoloog, VITO
|
|
- Victor Christiaens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 GEOTHERMIE IN VLAANDEREN Dr. David Lagrou, Geoloog, VITO
2 VITO, VISION ON TECHNOLOGY HOOFDKANTOOR: Boeretang 200, 2400 Mol, België Ook afdelingen in Geel, Berchem en binnenkort in Genk (ENERGYVILLE)» Een op Europees vlak toonaangevend, onafhankelijk onderzoeks- en adviescentrum;» op het gebied van cleantech en duurzame ontwikkeling;» werkt aan oplossingen voor een beter leefmilieu. Geothermie 2
3 ONDERZOEK EN ONTWIKKELING VOOR EEN BETER LEEFMILIEU Minder afhankelijk van fossiele brandstoffen Meer duurzame industrie Betere leefomgeving Geothermie 3
4 GEOTHERMIE BIJ VITO GEOTHERMIE:» VITO zet als onderzoeksinstelling volop in op hernieuwbare energie» Focus van GEO-groep is GEOTHERMIE» Energieverbruik: 50% van energiebehoefte is verwarming (koeling)» Bronnen: restwarmte & geothermie» Verbruikers» Naast warmte ook elektriciteit (co-generatie) Geothermie 4
5 WAT IS GEOTHERMISCHE ENERGIE? (1) Temperatuur Diepte Bron van de warmte: Vorming van de aarde ( collisie warmte ) Vervorming en wrijving Radioactief verval Geothermische gradiënt: Temp toename met de diepte In de Kempen: 30 C/km Boring van 3 km: 3*30 C + 10 = 100 C Geothermie 5
6 WAT IS GEOTHERMISCHE ENERGIE? (2) Geothermie 6
7 GEOTHERMISCH DOUBLET: DIEPE AQUIFERS Geothermie 7
8 WAT DOEN WE MET DE WARMTE? (1) Warmte boven halen is een eerste stap. Maar wat doen we met de warmte?» Warmtelevering via warmtenetten Interessante warmtevragers Bedrijventerreinen Nieuwe verkavelingen Residentiële wijken met een voldoende hoge energie vraag Grotere verbruikers Zwembaden Glastuinbouw Gevangenissen Ziekenhuizen Scholen Verzorgingstehuizen Collectieve appartementsblokken Supermarkten Winkels Geothermie 8
9 WAT DOEN WE MET DE WARMTE? (2) Warmte boven halen is een eerste stap. Maar wat doen we met de warmte?» Indien temp en debiet hoog genoeg: Elektriciteitsproductie: weersonafhankelijk Geothermie 9
10 GEOTHERMISCHE DOUBLETTEN: WAAR IN BELGIË? Carboon kalksteen: Dinantiaan kalksteen Kolenkalk Natuurlijke met water gevulde holtes Bron: Berckmans & Vandenberghe, 1998 Geothermie 10
11 GEOHEAT-APP PROJECT Partners Financiële steun Geothermie 11
12 GEOHEAT-APP PROJECT Algemene economische haalbaarheid van intermediaire en diepe geothermie voor het verduurzamen van de warmtevraag bij bouw- en renovatieprojecten» Interreg VL-NL: Antwerpen, BE & NL Limburg en Noord-Brabant» Geïdentificeerde noden» Kennis op het vlak van geologie en techniek» Draagvlak bij stakeholders» Financiering» Doelstellingen» Grensoverschrijdende kartering van geothermische targets» Energieconcept voor de 5 gevalstudies» Focus op woningen, kantoren, publieke gebouwen, industrie» Kosten- en businessmodel voor de 5 gevalstudies» Overleg met betrokken administraties, bouwheren» Regelgeving en mogelijk ondersteuning van demonstratieprojecten» Kennisuitwisseling» Resultaten publiek toegankelijk maken» Klankbordgroep» Databank Ondergrond Vlaanderen, ThermoGIS Geothermie 12
13 GEOHEAT-APP PROJECT Geothermie 13
14 GEOHEAT-APP PROJECT GEOHEAT APP kaart Kolenkalk in Antwerpen, BE en NL Limburg & Noord-Brabant 14
15 GEOHEAT-APP PROJECT Onderzoeksproject: GEOHEAT APP: Economische haalbaarheid intermediaire en diepe geothermie Vl-Ned Interreg project, VITO, Grontmij NL & TNO METHODE» >25 C» Dikte (in m)» Permeabiliteit (in Darcy = D) Transmisiviteit: D.m POTENTIEELKLASSEN» < 2 Darcy.m = LAAG» > 2 en <10 Darcy.m MIDDEN» >10 Darcy.m= HOOG Krijt Trias Geothermie 15 Westfaliaan Dinantiaan
16 GEOHEAT-APP PROJECT 16
17 GEOHEAT-APP PROJECT Resultaten (zie brochure) Als eindconclusies kan gesteld worden dat er in het studiegebied potentieel is voor geothermie, maar dat er een goede afstemming moet zijn tussen de ondergrond en de bovengrond, m.a.w. een gunstige geothermische bron moet worden gecombineerd met een voldoende grote warmtevraag, zowel in capaciteit als in bedrijfsuren. Enkel op die manier kan een economisch rendabel project worden gerealiseerd. Geothermie 17
18 GEOTHERMIE 2020 Uitgangspunten» Diepe geothermie is een lokale energiebron met potentieel in de Kempen» Met een potentieel van meer dan 1 GW warmte» En ca. 400 MW elektrisch Partners Financiering
19 GEOTHERMIE 2020 Voorwaarden voor de uitrol van diepe geothermie in de Kempen» Technologische uitdagingen» Ondergrond» Boringen» Inpassing warmte en elektriciteit» Maatschappelijk draagvlak» Aanleggen warmtenetten» Collectief versus individueel» Locaties en ruimtelijke ordening» Regelgeving (eigendomsrecht, EPB, )» Vergunningen (MER, milieu, levering, )» Vergunningsvoorwaarden (peilputten, )» Risico s» Financiering GEOTHERMIE 2020
20 GEOTHERMIE 2020 Geothermie 20
21 GEOTHERMIE 2020 Resultaten (zie brochure)» Diepe geothermie heeft een potentieel in Vlaanderen» Het kan leiden tot een constante energieprijs» Het kan zorgen voor een vermindering van de import van energie» Het is een alternatief voor het duurzaam verwarmen van gebouwen» Het kan leiden tot het versterken van de lokale economie» De ontwikkeling van diepe geothermie kan niet op zich staan» Uitrol van warmtenetten» Aangepaste ruimtelijke ordening» Geïntegreerd beleid Geothermie 21
22
23 GEMETEN TEMPERATUREN Loenhout Poederlee Merksplas Turnhout 60 C 67 C 72 C C aver. C/km m TD: m m (TVD) TD: m (TVD) m TD: m m TD: m
24 PROEFPROJECT GEOTHERMIE: BALMATT VITO ontwikkelt proefproject BALMATT: co-generatie warmte en elektriciteit Geothermie 24
25 BALMATT-PROJECT Basisgegevens» Reservoir op een diepte van (- 3150m) m» Temperatuur: ca. 120 C» Tot 5 boringen» kg/s» Elektriciteitsproductie» Warmtelevering op hoge en lage temperatuur
26 BALMATT-PROJECT
27 DIEPE GEOTHERMIE BALMATT Projectuitvoering BALMATT-project Voorstudie Seismische campagne Geologische studie Haalbaarheidsstudie Vergunningen 1 e financieringsronde Projectevaluatie Lokaal draagvlak 2 e financieringsronde Voorbereiding werken Boring MOL-GT
28 PROEFPROJECT BALMATT: HOE DIEP MOETEN WE BOREN? Zand, silt, klei m krijt, mergel m Steenkoolhoudend: zandsteen, schiefer, steenkool m Carboon: Kalksteen, dolomiet Geothermie 28
29 VERKENNING VAN DE ONDERGROND: BORINGEN Boring: directe methode Boringen >500m» Exploratie boringen (steenkool, gasopslag)» Ondergrondse gasopslag in Loenhout» Geothermisch boringen: Turnhout (1952) & Merksplas (1983) Geothermie 29
30 HET BOORPROCES hijsen bloedsomloop van de boring Roteren Geothermie 30
31 HOE BOREN WE? Drill well section Run casing Cement Drill next section Run casing, cement, Californië Wijnen Geothermie, Grubbenvorst Geothermie 31
32 PUTONTWERP VAN EEN BORING: TELESCOPISCH Geothermie 32
33 GEGEVENS VERZAMELEN & PUTTESTEN» Gedurende het boren & open put boorgatmetingen (voor casing)» Puttesten: oppompen van water uit put» Wateranalyses» Analyse debiet en druk in de put Californië Wijnen Geothermie, Grubbenvorst Geologisch model stromingseigenschappen van reservoir Geothermie 33
34 BALMATT PROJECT Geothermie 34
35 BALMATT-PROJECT: LAY-OUT VAN DE BORINGEN Gedevieerd boren» 1500m afstand tussen boringen op reservoirniveau» Invloed op de temperatuur» Invloed op de druk» Hoe veranderen P en T in de tijd?» Beperkingen in drukverandering» Concept: 5 boringen» Geboord van zelfde boorplatform: afstand aan oppervlakte < 10 m» Huidige layout gebaseerd op 35 j. simulatie» Zal geëvaluateerd & aangepast worden na eerste (2de) boring(en) en testen Geothermie 35
36 BALMATT PROJECT: TIJDSLIJN» Eerste boring is gestart op 14 sep. 2015» Duur ongeveer 3 (5?) maanden» Data analyse (geologie & puttesten) nodig voor:» Go/No go» Evaluatie van de modellen» Update of lay-out voor toekomstige boring» Input voor ontwerp van oppervlakte-installatie (e.g. debiet, temperatuur, chemie)
37 VITO-GEO: ANDERE PROJECTEN IN VLAANDEREN Energyville Genk, Thor site
38 VERKENNING VAN DE ONDERGROND: SEISMISCH ONDERZOEK Seismische campagnes: indirecte methode» Op zoek naar steenkool» Ondergrondse gasopslag
39 SEISMISCH ONDERZOEK Geothermie 39
40 SEISMISCH ONDERZOEK Geothermie 40
41 SEISMISCHE ONDERZOEK T: Tijd (s) A: Afstand (m) V: Snelheid (m/s) V = A / T T x V = A s * m/s = m Referentieboring geeft ons de relatie tussen tijd en diepte: 2 s * 1000 m/s = 2000 m diepte Geothermie 41
42
43 VITO-GEO: ANDERE PROJECTEN IN VLAANDEREN Janssen Pharmaceutica Beerse
44 GEOTHERMIE BIJ VITO» GEOTHERMIE in Vlaanderen - Beknopte wegwijzer geothermie in België, 2012 (VITO, E. De Boever, D. Lagrou & B. Laenen)» GEO-HEAT APP: Interreg Vl-Ned.: : brochure - (project leiding D. Lagrou)» GEOTHERMIE 2020: EFRO-project (VITO, IOKO,VOKA-Kempen) brochure (project leiding B. Laenen)» LINKS» geothermie@vito.be» Facebook: GEOLOGIE van Vlaanderen:» Geologie van de Kempen (Wouter en Vandenberghe, 1994, NIRAS), 208 p.» Geologie van Vlaanderen, BORREMANS M. (eds.). Gents Genootschap van Geologen. Academia Press, 502 p. ISBN Geothermie 44
45 VRAGEN?» Ben Laenen onderzoeksleider » David Lagrou onderzoeker » Stijn Bos onderzoeker » Erik De Schutter Business Development Manager Geothermie 45
15/06/2012. 15/06/2012 Geothermie in Limburg: enkele geologische aspecten Matsen Broothaers WAT IS GEOTHERMIE? 15/06/2012 2 2012, VITO NV
15/06/2012 Geothermie in Limburg: enkele geologische aspecten Matsen Broothaers WAT IS GEOTHERMIE? 15/06/2012 2 1 WAT IS GEOTHERMIE?» Warmte uit de kern van de Aarde» neemt toe met de diepte» Radioactief
Nadere informatieGEOHEAT app Toelichting Activiteit 1 Geologische potentieel
17/06/2014 GEOHEAT app Toelichting Activiteit 1 Geologische potentieel D. Lagrou, S. Loveless, V. Harcouët Menou, B. Rombaut, B. Laenen (VITO) J.C. (H.) Doornenbal, M.P.D. Pluymaekers, J. ten Veen, L.
Nadere informatieWarmtemakelaar Kempen
Warmtemakelaar Kempen Diepe geothermie en warmtenetten in de Kempen Stijn Sneyers - IOK Diepe geothermie? Bouwsteenprincipe? Geothermisch project enkel rendabel bij continue hoge warmtevraag Slechts uitzonderlijk
Nadere informatieSessie Geothermie; Onze nieuwe bron van energie!
Kennisconferentie Duurzame Ontwikkeling van de Ondergrond Sessie ; Onze nieuwe bron van energie! 1 L. Kramers (TNO) Roelof Migchelsen (Provincie Overijssel) Agenda Wat houdt geothermie in? Even voorstellen:
Nadere informatieEvaluatie van ondiepe en diepe geothermie voor de Parkwijk in Turnhout
01/06/2012 Evaluatie van ondiepe en diepe geothermie voor de Parkwijk in Turnhout Geert Schoofs (DE ARK) en Ben Laenen (VITO) Situering Eigendom 245 won + 205 app Bouwjaren Parkwijk 24 1 24 83 235 27 32
Nadere informatieJanssen Pharmaceutica. Handelsmissie min. Muyters, min. Turtelboom
Janssen Pharmaceutica Handelsmissie min. Muyters, min. Turtelboom 04 mei 2015 1 Janssen Pharmaceutica Janssen in België maakt deel uit van Janssen Pharmaceutical Companies of Johnson & Johnson (J&J) Kernactiviteiten
Nadere informatieSamenvatting. Geothermische energie uit Trias aquifers in de ondergrond van Noord-Brabant
1 Samenvatting Geothermische energie uit Trias aquifers in de ondergrond van Noord-Brabant De gemeenten Breda, Tilburg en Helmond hebben in samenwerking met de Provincie Noord-Brabant, Brabant Water en
Nadere informatieGeothermie als Energiebron
Geothermie als Energiebron Even voorstellen: Paul Mast -- Geoloog Johan de Bie --Technical Sales manager ESPs Ynze Salverda -- BD Analist Er zijn verschillende vormen van duurzame energie. Daarvan is geothermie
Nadere informatie19/06/2014 GEOHEAT APP: Toelichting bovengronds luik. Lucia Kleinegris (Grontmij) & Benny Roelse (Grontmij)
19/06/2014 GEOHEAT APP: Toelichting bovengronds luik Lucia Kleinegris (Grontmij) & Benny Roelse (Grontmij) Kostenmodel geothermie» Kostenmodel voor 1ste beoordeling (Quickscan):» Omvang project: woningen/utiliteit/glastuinbouw»
Nadere informatieDiepe geothermie in de Kempen
26/02/2015 Diepe geothermie in de Kempen EFRO 910: GEOTHERMIE 2020 Agenda» Welkom en Onthaal» Informeren:» Toelichting Geothermie en het EFRO project Diepe Geothermie» Kader van Ruimtelijke planning» Atelier
Nadere informatieDatum : 18/03/2014 Ref /ETE/DL/dl/005. Van : Lagrou David Bijlage(n): Pdf s van de presentaties
Datum : 18/03/2014 Ref. Van : Lagrou David Bijlage(n): Pdf s van de presentaties Aan : De Jonghe Ywan (VMM), Ferket Helga, Jan Van Roo, Joseph Van Orsmael (ALBON), Ben Laenen, Matsen Broothaers (VITO),
Nadere informatieTechnische haalbaarheid Geologische aspecten en risico s
Technische haalbaarheid Geologische aspecten en risico s Jan Tel 23 September 2013 Aardwarmte (Diepe Geothermie) Extractie van warmte / grondwater uit de diepe ondergrond Warmteproductie en/of electriciteitsproduktie
Nadere informatieDemo Geothermische Screeningstool
Innovatiesessie: Hoe geld verdienen met energie uit eigen bodem? Gust Van Lysebetten gvl@bbri.be Onderzoeker Afdeling Geotechniek WTCB Innovatiesessies Gent en Hasselt Hoe geld verdienen met energie uit
Nadere informatieRNES Aardwarmte 2015. Garantieregeling tegen het risico van misboring. Paul Ramsak/ Gerdi Breembroek RVO.nl
RNES Aardwarmte 2015 Garantieregeling tegen het risico van misboring Paul Ramsak/ Gerdi Breembroek RVO.nl Informatiemiddag Geothermie 3 februari 2016 Garantieregeling Geothermie / RNES Aardwarmte Risk
Nadere informatieDe potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie. Technologische kansen voor de Nederlandse industrie
De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie Technologische kansen voor de Nederlandse industrie Diepe geothermie heeft vele voordelen Characteristics Geothermal Geothermal
Nadere informatieZaal STUDIO Slimme warmte-oplossingen: wat biedt de markt aan het lokaal bestuur?
Zaal STUDIO +1 5.5. Slimme warmte-oplossingen: wat biedt de markt aan het lokaal bestuur? Internationale energie-onderzoekssamenwerking in Vlaanderen EnergyVille Energie-strategie Huidige situatie Mogelijke
Nadere informatieHOGE TEMPERATUUR OPSLAG VAN WARMTE IN DE ONDERGROND ONDERZOEK EN DEMONSTRATIE
HOGE TEMPERATUUR OPSLAG VAN WARMTE IN DE ONDERGROND ONDERZOEK EN DEMONSTRATIE JORIS KOORNNEEF DERDE NATIONAAL CONGRES BODEMENERGIE UTRECHT 29 JUNI 2018 GEOTHERMIE FAMILIE Ondiepe geothermische systemen
Nadere informatieWarmtenetten. Agenda. Wat is een warmtenet. Technologie. Projecten. Regulering. Rol Eandis. Visie van een netbeheerder Energik - 28/5/2015
Warmtenetten Visie van een netbeheerder Energik - 28/5/2015 Agenda Wat is een warmtenet Technologie Projecten Regulering Rol Eandis 2 2015 Studiedag Energik - Warmtenetten 1 Wat zijn warmtenetten? Ondergronds
Nadere informatie2014 GreenPort NHN, All rights reserved. Hier wordt geïnvesteerd in uw toekomst. Dit project is mede
. 2014 GreenPort NHN, All rights reserved GEOTHERMAL OUTLOOK 2015-2017 Ronald den Boogert AGENDA Waarom nu geothermie? Stand van zaken geothermie in Nederland in 2015 2020 Voorbeelden toekomstige innovaties
Nadere informatieDiepe geothermie Nationaal Onderzoek Programma Geothermie (NOPG) Breed inzetbare goedkope duurzame energie. EGS in Europa en een case studie
Diepe geothermie Nationaal Onderzoek Programma Geothermie (NOPG) Breed inzetbare goedkope duurzame energie EGS in Europa en een case studie Het Soultz project is een uitgebreid onderzoeksproject Soultz-sous-Forêts
Nadere informatieGeothermie. Wat is Geothermie? 1. Hoe het werkt en hoe veilig het is. 2. Mogelijkheden in de regio Helmond. Flank van de Roerslenk zit onder Helmond
Geothermie Wat is Geothermie? 1. Hoe het werkt en hoe veilig het is 2. Mogelijkheden in de regio Helmond Flank van de Roerslenk zit onder Helmond Er is veel interesse voor energie met een konstante prijs:
Nadere informatieSamenvatting. Figuur 1: Onderzoeksgebied in paars
Samenvatting Geothermie duurzame energiebron De lat voor verduurzaming in de woningbouw, tuinbouw en industrie ligt hoog. Het blijkt uit onderzoek en praktijk dat geothermie een zeer kosteneffectieve manier
Nadere informatieOm onze patiënten een duurzame zorg te garanderen.
Om onze patiënten een duurzame zorg te garanderen. Janssen Janssen België maakt deel uit van Janssen Pharmaceutical Companies of Johnson & Johnson (J&J). Kernactiviteiten zijn het creëren, ontwikkelen
Nadere informatieHET POTENTIEEL VAN DIEPE GEOTHERMIE VOOR LOMMEL EN DE CRUCIALE ROL VAN WARMTENETTEN. LOC Ontbijtsessie - 05 oktober 2017
HET POTENTIEEL VAN DIEPE GEOTHERMIE VOOR LOMMEL EN DE CRUCIALE ROL VAN WARMTENETTEN LOC Ontbijtsessie - 05 oktober 2017 11/10/2017 VITO Not for distribution 1 WAAROM DIEPE GEOTHERMIE STAND VAN ZAKEN Twee
Nadere informatieHet Geologisch 3D Model van Vlaanderen. Katrien De Nil
Het Geologisch 3D Model van Vlaanderen Katrien De Nil Wat is het Geologisch 3D Model? Een geologische voorstelling van de Vlaamse ondergrond. Opeenstapeling van lagen, die we qua lithologie herkennen en
Nadere informatieFactsheet Diepe Geothermie
Energiesymposium, 16 oktober 2009, Den Haag s.hagedoorn@ecofys.com Factsheet Diepe Geothermie Algemene kenmerken diepe geothermie Geothermie (of aardwarmte) maakt gebruik van de temperatuurtoename met
Nadere informatieOpsporing en winning van aardwarmte
Opsporing en winning van aardwarmte Aardwarmte in Nederland Principe aardwarmte ardwarmte Soorten aardwarmte normale aardwarmtewinning: doublet T = Tp-Ti Tp=70 C Ti=30 C Soorten aardwarmte Mijnwaterproject
Nadere informatieDe rol van geothermie in de verduurzaming van het vastgoed. 8 mei 2019 Saskia Hagedoorn
De rol van geothermie in de verduurzaming van het vastgoed 8 mei 2019 Saskia Hagedoorn Profiel Hydreco Geomec Lange termijn betrokken operator Financiële deelname in projecten Geothermie is corebusiness
Nadere informatiekijk Geothermie Informatieavond Aa-landen / Holtenbroek 12 maart 2019 Johan Roeland, Projectleider Gemeente Zwolle
Geothermie Informatieavond Aa-landen / Holtenbroek 12 maart 2019 Johan Roeland, Projectleider Gemeente Zwolle 13-3-2019 1 Geothermie Proces tot nu toe 6 juni 2018: informatiebijeenkomst omwonenden kansrijk
Nadere informatieDIEPE GEO-THERMIE-LOGIE. Geologie van de Nederlandse ondergrond in een flits Drs. H.F. Mijnlieff
DIEPE GEO-THERMIE-LOGIE Geologie van de Nederlandse ondergrond in een flits Drs. H.F. Mijnlieff KENNIS & KUNDE Kennis -Socratische wijsheid: hoe meer je weet, hoe meer je weet dat je niks weet, -Dunning-Krugereffect
Nadere informatiePotentie voor (ultra) diepe geothermie in Twente. dr. Edo Veenstra en dr.ir. Paul de Groot 19 September 2018
Potentie voor (ultra) diepe geothermie in Twente dr. Edo Veenstra en dr.ir. Paul de Groot 19 September 2018 Inhoud Introductie dgb Earth Sciences Seismiek Beschikbare gegevens Interpretatie studie Waarom?
Nadere informatieDirk Vanhoudt. Onderzoeker. VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek)
Dirk Vanhoudt Onderzoeker VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek) De rol van groene warmtenetten in de renovatie van woningen Inhoudstafel 1. De Vlaamse huizenmarkt 2. De energieprestatieregelgeving
Nadere informatieStudievoormiddag Provincie Vlaams-Brabant Warmtenetten: hoe, wat, waarom?
Studievoormiddag Provincie Vlaams-Brabant Warmtenetten: hoe, wat, waarom? Erik De Schutter Vlaams energieonderzoek door VITO Energietechnologie Duurzame stedelijkheid KU Leuven Elektrotechniek Bouwfysica
Nadere informatieInnovation Across Borders Forum VBO-FEB Preparation Form Innovation Cases
Innovation Across Borders Forum VBO-FEB Preparation Form Innovation Cases WHO Welke onderneming(en) werd(en) hierbij betrokken? (grootte, bedrijfssector, )? Met welke partner(s) (clusters, O&O-centrum,
Nadere informatieOnderwerp :Besluitvorming en afstemming stedelijk beleid en warmtenet Meerwijk Datum :
Bijlage 1 Onderwerp :Besluitvorming en afstemming stedelijk beleid en warmtenet Meerwijk Datum :15-01-2019 Stedelijk beleid De Energiestrategie voor Haarlem is bijna klaar. Dit onderzoek geeft de oplossingen
Nadere informatieGeothemie. Nieuwe kansen voor het warmtenet
Geothemie Nieuwe kansen voor het warmtenet 06 54268181 1 Accelerate energy innovation Drs. Ronald den Boogert Ronald@inimpact.nl By the implementation of innovative technologies and a close cooperation
Nadere informatieGeothermie in de gebouwde omgeving
Geothermie in de gebouwde omgeving Ans van den Bosch Plv. Directeur Warmte en Ondergrond Programma manager Duurzame Warmte Onderwerpen 1. Klimaatakkoord 2. Geothermie in de gebouwde omgeving 3. Beleid
Nadere informatie25/03/2013. Overzicht
Micro-WKK: basisbegrippen en toepassingsmogelijkheden Tine Stevens, Vlaams Energieagentschap Regiovergadering Provincie West-Vlaanderen 12 en 14/03/2013 2 Warmte-krachtkoppeling (WKK) De gelijktijdige
Nadere informatieAardwarmte voor de tuinbouw in gemeente Lingewaard
Aardwarmte voor de tuinbouw in gemeente Lingewaard Eerste uitwerking van een mogelijke aanpak (concept) Greenport Arnhem-Nijmegen 1. Inleiding Het gebruik en de productie van warmte en elektriciteit is
Nadere informatieWordt (diepe) geothermie de nieuwe energiebron voor datacenters? Strukton Worksphere Raymond van den Tempel
Wordt (diepe) geothermie de nieuwe energiebron voor datacenters? Strukton Worksphere Raymond van den Tempel Deze lezing wordt u aangeboden door Introductie Strukton STRUKTON GROEP Strukton Rail Strukton
Nadere informatiePotentieel warmtenetten in Wielsbeke/Oostrozebeke
Potentieel warmtenetten in Wielsbeke/Oostrozebeke Natascha Janssens, POM West-Vlaanderen Steven Vandenbulcke, A&S Energie Historiek Haalbaarheidsstudie ARBOR 2015 (3E Ingenium IEE) iov POM WVL Studie regio
Nadere informatieHET POTENTIEEL VOOR GROENE WARMTE IN WEST-VLAANDEREN Natascha Janssens Inspiratiedag Groene Warmte VVSG, 8 februari 2018
HET POTENTIEEL VOOR GROENE WARMTE IN WEST-VLAANDEREN Natascha Janssens Inspiratiedag Groene Warmte VVSG, 8 februari 2018 RESTWARMTEPOTENTIEEL WEST-VLAANDEREN Renders et al, 2015. Warmte in Vlaanderen.,
Nadere informatieEindrapportage SEI Aardwarmte Vogelaer B.V.
Eindrapportage SEI Aardwarmte Vogelaer B.V. Opdrachtgever: Adviesbureau: Behandeld door: Aanvraagnummer: Aardwarmte Vogelaer B.V. Harteveldlaan 6 2675 LE HONSELERSDIJK AAB Nederland Horti Business Center
Nadere informatieBelgisch Staatsblad d.d BELGISCH STAATSBLAD MONITEUR BELGE
55740 BELGISCH STAATSBLAD 12.07.2018 MONITEUR BELGE VLAAMSE OVERHEID [C 2018/31390] 1 JUNI 2018. Besluit van de Vlaamse Regering tot verlening van een opsporingsvergunning voor aardwarmte aan Janssen Pharmaceutica
Nadere informatieGeothermie: Brussel onderzoekt de toekomst onder zijn voeten
Uitgegeven door Hernieuws (http://www.renouvelle.be) Home > Geothermie: Brussel onderzoekt de toekomst onder zijn voeten Geothermie: Brussel onderzoekt de toekomst onder zijn voeten Michel HUART, Jean
Nadere informatieGeothermie: Brussel onderzoekt de toekomst onder zijn voeten
Uitgegeven door Hernieuws (http://renouvelle.be) Home > Geothermie: Brussel onderzoekt de toekomst onder zijn voeten Geothermie: Brussel onderzoekt de toekomst onder zijn voeten Michel HUART, Jean CECH,
Nadere informatieDe samenwerkende bedrijven van Green Well Westland gaan naar verwachting per jaar 7.000.000 m3 aardgas en 13.000.000 kilo aan CO2 besparen.
Fig. 73 6. Wat is het verschil tussen beide verdeelstukken? 7. Teken een verdeelstuk na. 8. Zet pijlen in de buizen in de richting van de warme waterstroom. 9. Wat is de functie van mengklep? 10. Wanneer
Nadere informatieQ&A SCAN SCAN. Vragen en antwoorden met betrekking tot SCAN Seismische Campagne Aardwarmte Nederland
Q&A SCAN Vragen en antwoorden met betrekking tot SCAN Seismische Campagne Aardwarmte Nederland SCAN Wat is SCAN? Uit welke onderdelen bestaat het SCAN programma? Waarom is SCAN nodig? Wat is het doel van
Nadere informatieUltradiepe geothermie voor de industrie GEO XL. 12 september 2017 Egbert Klop
Ultradiepe geothermie voor de industrie GEO XL 12 september 2017 Egbert Klop Inhoud Het wat van ultradiepe geothermie Het waarom van ultradiepe geothermie voor de industrie Het hoe van het GEO XL-concept
Nadere informatieNaar de bron van de warmtepomp
C on d e ns o r Ve r d am p e r Studienamiddag : Introductie tot alternatieve en duurzame energieopwekking voor KMO s Energik Voka Mechelen 7 juni 2007 Naar de bron van de warmtepomp H.Hoes 1 Naar de bron
Nadere informatieQ&A SCAN 1. SCAN. Vragen en antwoorden met betrekking tot SCAN Seismische Campagne Aardwarmte Nederland
Q&A SCAN Vragen en antwoorden met betrekking tot SCAN Seismische Campagne Aardwarmte Nederland 1. SCAN 1.1 Wat is SCAN? SCAN is een programma dat gegevens verzamelt over de Nederlandse ondergrond om de
Nadere informatieDiepe geothermie Nationaal Onderzoek Programma Geothermie (NOPG) Waarom geothermie en waarom het NOPG?
Diepe geothermie Nationaal Onderzoek Programma Geothermie (NOPG) Breed inzetbare goedkope duurzame energie Waarom geothermie en waarom het NOPG? In geothermie worden meerdere toepassingen onderscheiden
Nadere informatieProgramma Kas als Energiebron
Programma Kas als Energiebron Co-innovatie in de glastuinbouw KIVI NIRIA jaarcongres 2010 Ir. P. Jan Smits 6 oktober 2010 Inhoud Introductie Kengetallen en energietransitie Convenant Schone en Zuinige
Nadere informatieOPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN WARMTEPOMP: ONTWERP HERFST 2018 Dimensionering en integratie van geothermische warmtepompinstallaties Hans HOES 2 INHOUDSOPGAVE INTRODUCTIE ZINVOL TOEPASSEN VAN GEOTHERMISCHE
Nadere informatieOPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN WARMTEPOMP: ONTWERP HERFST 2017 Dimensionering en integratie van geothermische warmtepompinstallaties Hans HOES 2 INHOUDSOPGAVE INTRODUCTIE ZINVOL TOEPASSEN VAN GEOTHERMISCHE
Nadere informatieIndividuele energievoorziening
04/12/2014 Potentieel voor collectieve energie en warmte in Vlaanderen Erwin CORNELIS Klankbordgroep Lerend Netwerk Duurzame Wijken 3 december 2014 Presentatie in het kader van het STRATEGO-project Individuele
Nadere informatieDatum : 23/05/2014 Ref /ETE/DL/dl/006. Van : Lagrou David Bijlage(n): Pdf s van de presentaties
Datum : 23/05/2014 Ref. Van : Lagrou David Bijlage(n): Pdf s van de presentaties Aan : Aanwezigen op overleg Kopie : Lucia Kleinegris (Grontmij), Hans Doornenbal (TNO), Ben Laenen, Ann Wouters (VITO),
Nadere informatieEindrapport Geothermie Bergschenhoek Projectnummer: AARD04003
Eindrapport Geothermie Bergschenhoek Projectnummer: AARD04003 Operator: Warmtebedrijf Bergschenhoek Weg en Land 2 2661 DB Bergschenhoek Winningslocatie: Warmoeziersweg 52 2661 EH Bleiswijk Projectleider:
Nadere informatieWelkom. StepUp. Wat zijn warmtenetten? StepUp_Warmtenetten 1
Welkom StepUp 8 Wat zijn warmtenetten? Ondergronds leidingsysteem dat warm water transporteert Koppelt plaatsen met een warmteoverschot ( warmtebron of restwarmte ) aan plaatsen met een warmtevraag ( verwarming,
Nadere informatieEconomische haalbaarheid van intermediaire en diepe geothermie voor het verduurzamen van de warmtevraag bij bouw en renovatieprojecten.
Economische haalbaarheid van intermediaire en diepe geothermie voor het verduurzamen van de warmtevraag bij bouw en renovatieprojecten. GEOHEAT APP foto Wijnen Square Crops, NL Projectpartners: VITO /
Nadere informatieToepassing open bronsysteem voor Leefmilieu Brussel op Site Tour & Taxis. S. Verheyen Smet GWT H. Hoes Terra Energy
Toepassing open bronsysteem voor Leefmilieu Brussel op Site Tour & Taxis S. Verheyen Smet GWT H. Hoes Terra Energy Leefmilieu Brussel Leefmilieu Brussel Leefmilieu Brussel Leefmilieu Brussel optimaal klimaat
Nadere informatieLeiding door het Midden
Leiding door het Midden Raadscommissie Leefomgeving Den Haag, 30 november 2016 Erik Burgman Projectleider 30-11-2016 Leiding door Midden 2 30-11-2016 Leiding door Midden 3 Nog een lange weg naar een gasloze
Nadere informatieOpen en gesloten WKO systemen. Open systemen
Open en gesloten WKO systemen Open systemen Een kenmerk van open systemen is dat er grondwater onttrokken en geïnfiltreerd wordt. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen doubletsystemen, monobronsystemen
Nadere informatieYpenburg 100% duurzame warmte
Ypenburg 100% duurzame warmte Verkenning van de mogelijkheden Rotterdam, 13 november 2018 Edward.pfeiffer@rhdhv.com 06-52 01 86 58 Doelstelling van de verkenning Eneco en de Stichting Hernieuwbare Warmte
Nadere informatieOnderstaand worden de verschillende functies welke betrokken zijn bij de projectfasen nader gedetailleerd.
Project fasering Het project is in een 4-tal fasen opgedeeld: 1. Aanvraag: In deze fase wordt de aanvraag voor de opsporingvergunning aangevraagd. Dit is de fase waarin het project nu verkeert en deze
Nadere informatieOndergrondse Ruimte in Beeld
Ondergrondse Ruimte in Beeld Op weg naar een onderbouwde beslissing S.F. van Gessel TNO Advisory Group Economic Affairs Bouwstenen Bouwstenen TNO TNO Structuurvisie Structuurvisie Overheid Overheid Realisatie
Nadere informatieOlie- en gasvelden volgens het Plan-MER
Pasop Roden Midlaren Een Norg Vries Noord Vries Centraal Annerveen Norg Zuid Vries Zuid Gieterveen Gasselternijveen Olie- en gasvelden volgens het Plan-MER Olievelden Appelscha Witten Eleveld Witterdiep
Nadere informatieRobbe Salenbien. Domeinverantwoordelijke thermische energiesystemen EnergyVille
Robbe Salenbien Domeinverantwoordelijke thermische energiesystemen EnergyVille Energienetten Inhoudstafel 1. Context De actuele energieproblematiek Een veranderend energienetwerk 2. Het belang van warmte(netten)
Nadere informatieRNES Aardwarmte Garantieregeling tegen het risico van misboring. Paul Ramsak/ Gerdi Breembroek RVO.nl. Informatiemiddag Geothermie 12 april 2017
RNES Aardwarmte 2017 Garantieregeling tegen het risico van misboring Paul Ramsak/ Gerdi Breembroek RVO.nl Informatiemiddag Geothermie 12 april 2017 RNES Aardwarmte Verlaagt het risico voor aardwarmteprojecten
Nadere informatieGeothermie en Glastuinbouw Partners voor een duurzame toekomst? Nico van Ruiten Amsterdam, 31 maart
Programma Kas als Energiebron Geothermie en Glastuinbouw Partners voor een duurzame toekomst? Nico van Ruiten Amsterdam, 31 maart Inhoud Kenmerken glastuinbouw Introductie Programma Kas als Energiebron
Nadere informatieDe potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie. Technologische kansen voor de Nederlandse industrie
De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie Technologische kansen voor de Nederlandse industrie IF Technology: advies en ingenieursbureau duurzame bodemenergie (WKO en geothermie);
Nadere informatieInformatiebladen aardwarmtewinning
Informatiebladen aardwarmtewinning Voorwoord, disclaimer 1. Beschrijving a. Algemeen b. Winning met aardwarmtedoubletten c. Warmtekrachtcentrales (EGS) 2. Potentieel in Nederland a. Vergunningen b. Geotechnische
Nadere informatieWe boren (te?) diep op zoek naar aardwarmte
We boren (te?) diep op zoek naar aardwarmte De belangstelling voor de winning van aardwarmte groeit. Maar toezichthouder SodM ziet een jonge onervaren sector. Op sommige plekken is een verhoogd risico
Nadere informatieDe economische kansen van geothermie voor Vlaanderen
De economische kansen van geothermie voor Vlaanderen Eindrapport Mei 2015 Op vraag van: Auteurs: Pieterjan Debergh Valentijn Bilsen Bart Van Herck IDEA Consult NV Kunstlaan 1-2, bus 16 B 1210 Brussel T:
Nadere informatieTRECIT, Time saving & Risk-reducing Enhanced Casing Installation Technology
TRECIT, Time saving & Risk-reducing Enhanced Casing Installation Technology Geothermie, ook wel bekend als aardwarmte, is een vorm van duurzame energie. In het binnenste van de aarde wordt, door verval
Nadere informatieOndiepe Geothermie. Index
Ondiepe Geothermie Kansen voor Ondiepe Geothermie voor de glastuinbouw Index Ondiepe Geothermie 1. Klankbordgroep welkom 2. Doelstellingen en conclusies 3. 4. 5. Systeemintegratie & potentieel - Behoeftegedreven
Nadere informatieWarmtenetten in Vlaanderen ACE 22-11/2012. Van Overberghe Koen
Warmtenetten in Vlaanderen ACE 22-11/2012 Van Overberghe Koen Wat Warmtenetwerk is een warmtenet? Nederland en Vlaanderen Breed platform voor alle organisaties die betrokken zijn bij collectieve warmte
Nadere informatieEfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving
Warmte en koude Kennis, advies, instrumenten en financiële steun EfficiEncy Duurzaam GebouwDe omgeving energie financiering KEnnis industrie instrumenten EnErgiEbEsparing De Nederlandse overheid streeft
Nadere informatieVisieDuurzame Warmte/Koude
VisieDuurzame Warmte/Koude Teun Bokhoven Voorzitter Versterkingrolvan Duurzame Warmte/Koudealsonderdeelvan de EU doelstelling : De is de Nederlandse overkoepelende samenwerkingsorganisatie voor de duurzame
Nadere informatieQ&A (ultradiepe) geothermie in Utrecht
Q&A (ultradiepe) geothermie in Utrecht Algemeen Wat is (ultradiepe)geothermie? Bij geothermie (aardwarmte) wordt de warmte die in de aarde is omhoog gehaald en gebruikt. Door een boring onttrekken we die
Nadere informatieWARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING. Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, 18 november 2015
WARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, Inhoud: In het komende half uur: Korte introductie; Rotterdamse haven, Havenbedrijf Rotterdam en pijpleidingen Deltaplan
Nadere informatieGeologie voor geothermische warmtewinning. Masterclass Houten 7 mei 2014 Richard Rijkers
Geologie voor geothermische warmtewinning Masterclass Houten 7 mei 2014 Richard Rijkers Agenda Hoe krijg ik goede geologische informatie voor een betrouwbaar geothermisch reservoirmodel? Met welke risico
Nadere informatieTrias Westland & Warmtesysteem Westland. Marco van Soerland
Trias Westland & Warmtesysteem Westland Marco van Soerland De rode draad van deze dag Openheid Vertrouwen Elkaar blijven vasthouden Op zoek naar het gemeenschappelijk eigenbelang Agenda 1. Trias Westland
Nadere informatieGeothermie Terschelling
Geothermie Terschelling Opdrachtgever Gemeente Ameland Postbus 22 9160 AA Hollum Contactpersoon: Sicco Boorsma Adviseur Energie en Geologie IF Technology bv Velperweg 37 Postbus 605 6800 AP Arnhem T 026
Nadere informatieDe potentie van geothermie op Europese en mondiale schaal. dr. Jon Limberger
De potentie van geothermie op Europese en mondiale schaal dr. Jon Limberger Mondiale geothermische capaciteit 25 Geïnstalleerde Capaciteit [GW] = 30 GW 20 15 Warmte 20,6 13.5 kolen, gas, 10 nucleair, wind
Nadere informatieKempense aanbevelingen voor een Vlaams warmteplan
Kempense aanbevelingen voor een Vlaams warmteplan januari-februari 2017 Het Streekplatform Kempen verwelkomt de expliciete aandacht van de Vlaamse minister van energie voor warmte door de uitwerking van
Nadere informatieKansen voor ondiepe geothermie
Kansen voor ondiepe geothermie Ondiepe Geothermie Onttrekken van aardwarmte uit ondiepe formaties Diepte tot circa 1.250 meter Temperatuur 15 tot 45 C Technologie Dieptes (m) Gebruikelijke toepassing WKO
Nadere informatieDuurzame warmtenetten
Duurzame warmtenetten Groene Huisvesters 22 juni 2017 Jeroen Roos Inhoud 1. Opzet warmtenet 2. Soorten en maten 3. Duurzaamheid 4. Specifiek: een bron: geothermie een concept: Nul-op-de-Meter/-Rekening
Nadere informatieWarmtekrachtkoppeling Wat, waarom en wanneer? Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag Slimme netten en WKK 29 februari 2012
Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen Warmtekrachtkoppeling Wat, waarom en wanneer? Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag Slimme netten en WKK 29 februari 2012 1 COGEN Vlaanderen Doelstelling:
Nadere informatieMIP-event Energie ligt op de straat Energie-wegen, Hoe warmte opslaan en gebruiken?
MIP-event Energie ligt op de straat Energie-wegen, Hoe warmte opslaan en gebruiken? H.Hoes, TERRA ENERGY 1 Energie-wegen, Hoe warmte opslaan en gebruiken? De straat als zonnecollector Van geothermie naar
Nadere informatieOnderwerp: Routekaart Verduurzaming Stadswarmte Utrecht en Nieuwegein
Postbus 19020, 3001 BA Rotterdam Wethouder van Hooijdonk p/a gemeente Utrecht Postbus 16200 3500 CE Utrecht Rotterdam, 24 november 2016 Kenmerk: W&K/MvdB/20161124 Onderwerp: Routekaart Verduurzaming Stadswarmte
Nadere informatieWarmtenetten in Vlaanderen 30-05-2012. Koen Van Overberghe
Warmtenetten in Vlaanderen 30-05-2012 Koen Van Overberghe 1 Warmtenetwerk Vlaanderen Stimuleren gebruik duurzame warmte en restwarmte door bevordering van collectieve warmte (en koudenetten). Kennisoverdracht
Nadere informatieStart om uur Nocturne Nieuwbouwziekenhuis AZ Turnhout
Start om 19.30 uur Nocturne Nieuwbouwziekenhuis AZ Turnhout 1 Masterplan AZ Turnhout Van 2 campussen naar 1 nieuwbouw-site Campus Sint Jozef 3 Campus Sint Elisabeth 1 CAMPUS AZ Turnhout STERKTES SITE -
Nadere informatieSlim hole Drilling for Geothermal. wells
Slim hole Drilling for Geothermal wells Presentation Outline Doelstelling Luttelgeest-01 well Slim down mogelijkheden ultradiepe geothermie Design/ontwerp overwegingen Kosten en tijd analyse Risico analyse
Nadere informatieAardwarmte in Nederland. Eveline Rosendaal / Geothermie symposium Twente 19 september 2018
Aardwarmte in Nederland Eveline Rosendaal / Geothermie symposium Twente 19 september 2018 Energieverbruik Nederland 2015 3144 PJ 38% gas www.ebn.nl 2 CO 2 emissie Nederland 1990 100% 222,2 Mton CO 2 -eq
Nadere informatieDelft Aardwarmte Project (DAP) & Nieuwe Putconstructie Technieken
Delft Aardwarmte Project (DAP) & Nieuwe Putconstructie Technieken Tom Bakker, BECi BV Presentatie voor KIVI 20 mei 2008 Kivi 20 mei 2008 Spelers Founding Fathers Onderzoek Stimulatie Geothermie Sponsors
Nadere informatieWarmte Koude Opslag. Wat is WKO? Diep onder Drenthe
Warmte Koude Opslag Wat is WKO? Diep onder Drenthe Klimaatbestendig Drenthe Klimaatveranderingen van vele eeuwen zijn nog steeds zichtbaar in het Drentse landschap. Voorbeelden hiervan zijn de Hondsrug
Nadere informatieDuurzame warmte voor de glastuinbouw
Duurzame warmte voor de glastuinbouw De ondernemers aan zet!!.. op zoek naar het gemeenschappelijk eigenbelang Warmte uit geothermie en biomassa Geothermie op 4km diepte Trias Westland BV Biomassa warmte
Nadere informatieDefinitie Voorbeelden Roadmap Cases
1 Definitie Voorbeelden Roadmap Cases 2 DEFINITIE LATENT = LAge Temperatuur EnergieNeT Lage temperatuur: energiebron < 40 C Energienet: energielevering aan verschillende verbruikers Warmte en/of Koude
Nadere informatieNieuwsbulletin Geothermie project Andijk, Nr.3 Maart 2018
Nieuwsbulletin Geothermie project Andijk, Nr.3 Maart 2018 Het derde nieuwsbulletin van het Geothermie project Andijk. Dit bulletin is gericht aan deelnemers, omwonende en geïnteresseerden in ons initiatief.
Nadere informatie