Gemeente Den Haag. De voorzitter van de Commissie Ruimte en Leefomgeving

Transcriptie

1 Wethouder Cultuur, Binnenstad en Internationaal Gemeente Den Haag Retouradres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag De voorzitter van de Commissie Ruimte en Leefomgeving Uw brief van Uw kenmerk Ons kenmerk DSB/ RIS Doorkiesnummer adres Onderwerp Definitief ontwerp herinrichting Grote Marktstraat Aantal bijlagen 1 Datum 25 september Inleiding Op 29 januari 2010 (RIS ) heeft het college ingestemd met het projectdocument Herinrichting Grote Marktstraat met een voorlopig ontwerp van de hand van Lana du Croq van Architectenbureau Ellerman, Lucas, Van Vugt. Ook omvatte het projectdocument een voorlopig beheer- en onderhoudsplan. Met het ontwerp van Lana du Croq wordt de Grote Marktstraat een winkelboulevard met internationale allure, sfeer en kwaliteit zoals die nog nergens in Nederland is vertoond. Een uitstraling die de topkwaliteit van het Souterrain en de Spuimarkt versterkt en aansluit op het hoge ambitieniveau dat de gemeente voor de binnenstad voor ogen heeft en is vastgesteld in RV/2010, Binnenstadsplan Vooral de kroonluchters moeten ware eye-catchers worden. Deze metamorfose maakt het winkelgebied in zijn geheel aantrekkelijker voor zowel bezoekers, bewoners als ondernemers en is mede aanleiding voor de grootschalige investeringen van marktpartijen. De herinrichting maakt het werk van de stedenbouwkundige Berlage af. Hij heeft de straat ooit ontworpen om ruimte te bieden aan de nieuwe warenhuizen en het toenemende verkeer. Eind vorige eeuw heeft de gemeente al besloten het winkelend publiek meer bewegingsvrijheid te geven door het verkeer uit de straat te halen. Nu is de tijd gekomen om de tijdelijke inrichting te vervangen voor de definitieve. Daarmee komt een einde aan 20 jaar werk. De nieuwe Grote Marktstraat wordt een toplocatie voor het winkelend publiek, waarmee Den Haag zich in de toekomst nog meer kan onderscheiden van andere steden. Den Haag werkt al jaren consistent aan de versterking van de binnenstad, en met succes. Inmiddels wordt in de Haagse binnenstad na Amsterdam de hoogste winkelomzet behaald. Waar veel andere binnensteden, als gevolg van de crisis de omzetten sterk zagen dalen, nam deze in Den Haag nog licht toe (bron: Koopstromenonderzoek ). De populariteit van de Haagse binnenstad is ook te zien in de hoge vestigingsbereidheid van grote internationale retailers (bron: voortgangsbericht internationale winkelstad). Inlichtingen bij Marie-Jeanne Kleemans Postadres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag Telefoon: Bezoekadres: Spui 70, Den Haag Fax: Internetadres:

2 DSB/ Vooral de Grote Marktstraat is sterk in trek, bij zowel consumenten als retailers. De ambitie om deze door te ontwikkelen tot een internationale winkelboulevard gaat waargemaakt worden. De centrale ligging, de optimale bereikbaarheid (souterrain) en de aanwezigheid van grote warenhuizen zoals de Bijenkorf, HEMA, V&D en Spuimarkt zorgen jaarlijks voor miljoenen bezoekers en naar verwachting zal deze passantenstroom in de toekomst nog verder toenemen. Ook private partijen zien de mogelijkheden die een gebied als de Grote Markstraat te bieden heeft. Dat blijkt uit de hoge vestigingsbereidheid. Momenteel en de komende jaren wordt er door verschillende beleggers/ontwikkelaars flink gebouwd en verbouwd. Naar verwachting zullen in 2013/2014 vier grootschalige herontwikkelingen opgeleverd worden, namelijk de Nieuwe Haagse Passage, Spui/Kalvermarkt, Markies en Sijthoff. Deze vier projecten komen samen op een investering van zo n 200 miljoen. Zeker in de huidige tijden van recessie en stilvallende projecten is dit bijzonder te noemen. Tijdens de commissiebehandeling op 11 februari 2010 heeft toenmalig wethouder Huffnagel beloofd u te zijner tijd te informeren over de verdere planuitwerking en de wijze waarop de uitvoering van dit bijzondere project plaatsvindt. Het afgelopen jaar is hard gewerkt aan het Definitief Ontwerp. Met trots bied ik u daarom hierbij het Definitief Ontwerp van de Grote Marktstraat aan (bijlage 1). 2. Het plan De Grote Marktstraat wordt omgetoverd tot "de balzaal van Den Haag", een rijke gedetailleerde inrichting met een unieke uitstraling in zijn omgeving. De balzaal is opgebouwd uit een luxe bestrating, op kantwerk geïnspireerde banken en bijzondere verlichtingselementen die samen één geheel vormen. Na het vaststellen van het Voorlopig Ontwerp (VO) heeft Lana du Croq het ontwerp verder uitgewerkt tot een Definitief Ontwerp (DO). De aan de raadscommissie toegezegde aanpassingen zijn daarbij verwerkt, evenals opmerkingen uit het overleg met de Klankbordgroep. Ook is gekeken naar het ruimtelijk inpassen van een aantal wensen. De belangrijkste wijzigingen zijn: 2.1 Kroonluchters Het definitief ontwerp gaat uit van twee staande kroonluchters op de koppen van de Grote Marktstraat en een hangende kroonluchter ter hoogte van de Wagenstraat. Na aanbesteding van het verlichtingsplan, voorjaar 2013, is duidelijk hoe de plaatsing mogelijk zal zijn. Te zijner tijd zal ik u hierover door middel van een voortgangsbericht informeren. De keuze voor staande kroonluchters op de koppen is in eerste instantie vanuit de techniek ingegeven. Bij de uitwerking naar het definitief ontwerp kwam naar voren dat een kroonluchter hangende vanaf gebouwen op de Grote Markt technisch simpelweg niet haalbaar is. De gebouwen liggen te ver uit elkaar, zijn te ver vanaf de kroonluchter gepositioneerd en zijn te laag om de krachten van de kroonluchter op te kunnen vangen. Op dat moment zijn twee alternatieven onderzocht om de kroonluchter haalbaar te maken: 1. de kroonluchter ophangen aan kolommen die gepositioneerd zijn voor de gevels van de gebouwen; 2. een ondersteunende constructie (driepoot) onder de kroonluchter. Technisch vervolgstudie laat zien dat de reactiekrachten van de kroonluchter op de kolommen (alternatief 1) veel hoger zijn dan op de driepoot (alternatief 2) met als gevolg dat de kolommen een diameter nodig hebben van 1 meter. De driepootconstructie vraagt een diameter van 40 centimeter. De constructie van de driepoot roept hiermee een veel luchtiger beeld op dan de kolommenvariant. Ook architectonisch gezien is de tripod op deze plek een goede keuze. De Grote Markt is groot en weids opgezet; de driepoot verankert de kroonluchter in deze zee van ruimte. Voor de tripod Spui gelden vergelijkbare technische redenen als op de Grote Markt. Bovendien hecht de architect grote waarde aan een evenwichtige uitstraling voor beide zijden van de Grote Marktstraat. Een uitstraling die er voor zorgt dat de waarde van het oorspronkelijke plan behouden blijft. De ACOR adviseert positief over de tripods en onderschrijft het belang van een evenwichtige uitstraling. In de Wagenstraat blijft de hangende kroonluchter wel een goede optie. De afstand tot de gevels is hier korter en bovendien worden op twee hoeken nieuwbouw gerealiseerd. Deze nieuwe gevels kunnen de gevelkrachten makkelijker opnemen. De daadwerkelijke haalbaarheid moet blijken uit een verdere technische uitwerking. Uiteraard is toestemming nodig van de verschillende pandeigenaren.

3 DSB/ Loper bijzonder verharding Een van de meest belangrijke elementen van een balzaal is een dansvloer. Een grote vlakke vloer vol allure waarover tot laat in de nacht wordt gedanst en geflaneerd. De bestrating in de Grote Marktstraat moet gezien worden als de dansvloer van een balzaal. Een luxe, afwijkende vloer gedefinieerd door strakke randen. Deze dansvloer krijgt vorm in een verharding met een bijzonder patroon die als een loper over de volle lengte van de straat ligt. De zijkanten van de straat zijn ingericht met de standaard De Kern Gezondklinker. In het DO is de loper aan de schaduwkant van de straat enigszins versmald. De mangaanklinker loopt door tot het fietspad. Patroon, kwaliteit en uitstraling van de loper blijven volledig behouden. 2.3 Vitrines De vitrines voor Vroom en Dreesmann zijn in het DO vervallen. Op deze locatie komen extra banken te staan. 2.4 Beeldengalerij Het sokkelplan van Peter Struycken blijft behouden voor de Grote Marktstraat Hierover heb ik u geïnformeerd in het Voortgangsbericht Grote Marktstraat, van 1 juli 2011 (RIS ). 2.5 Fietsstrook De Grote Marktstraat is een belangrijke doorgaande route voor fietsers. Een voor iedereen duidelijk herkenbare scheiding tussen voet- en fietsverkeer is cruciaal voor rust en veiligheid in de straat. Ook de VOV ziet deze scheiding als essentieel. De fietsstrook krijgt daarom een afwijkend patroon en ligt 5 cm verdiept t.o.v. de omliggende bestrating. Voor de fietsstrook zijn verschillende varianten bezien. De keuze voor een verdiepte strook is genomen in nauw overleg met de wegbeheerder en voldoet aan de veiligheidseisen. 3. Overige uitgangspunten 3.1 Hulpdiensten Hulpdiensten kunnen ook na de herinrichting gebruik blijven maken de Grote Marktstraat. Het ontwerp voldoet aan de gestelde eisen. 3.2 Zijstraten De Grote Marktstraat krijgt een loper met een bijzondere verharding met op de randen een verharding van mangaanklinkers. Deze laatste sluiten op gelijk niveau aan op de mangaanklinkers van alle zijstraten. Hiermee worden zijstraten en Grote Marktstraat één geheel. De bestaande fietsverbinding c.q. doorsteek Raamstraat/Kleine Raamstraat/Nieuwstraat blijft gehandhaafd. 3.3 Vrije ruimte De Grote Marktstraat is de plek waar mensen comfortabel en veilig moeten kunnen verblijven, winkelen en fietsen. Ook is er ruimte nodig voor evenementen en festiviteiten. De straat krijgt daarom zo min mogelijk obstakels. Ambulante handel, kiosken, lichtmasten, camerapalen, bloembakken en ander straatmeubilair verdwijnen waar dat kan. Voor de straat worden geen standplaats-, vent- of uitstallingsvergunningen meer afgegeven. Voor terrassen blijft wel ruimte beschikbaar omdat daarmee de verblijfskwaliteit van de straat verbetert. Met de eigenaar van de bloemenkiosk, de enige vaste kiosk in de Grote Marktstraat, is overeengekomen dat de kiosk tot 1 januari 2013 op de huidige locatie kan blijven. 3.4 Fietsroute Het college heeft op 2 december 2011 besloten om op de drukste winkelmomenten - dat wil zeggen op zaterdagen en koopzondagen tussen uur en uur en tijdens koopavonden tussen uur - een uur - een fietsverbod in te stellen in de Grote Marktstraat. Verder ziet het college af van de realisatie van fietsvoorzieningen in de Gedempte Gracht/Gedempte Burgwal. Wethouder Smit heeft de commissie Leefbaarheid hierover geïnformeerd in zijn brief Toelaten fietsen in voetgangersgebied binnenstad, van 2 december 2011 (RIS ).

4 DSB/ Fietsenstallingen Het project Fietsparkeren binnenstad is gestart in 2012 en beoogt de realisatie van extra fietsparkeervoorzieningen in de binnenstad. Het bijbehorende plan van aanpak beschrijft de diverse opties om deze gewenste uitbreiding mogelijk te maken. Tevens is opgenomen dat er een integrale visie op fietsparkeren moet komen, waarin aspecten als handhaving en exploitatie in samenhang aan de orde zullen komen. Hierover bent u geïnformeerd in het voorstel van het college inzake het meerjarenprogramma Fiets (rv 183; RIS ). Ten aanzien van de Grote Marktstraat is eerder al besloten dat deze na herinrichting vrij moet blijven van geparkeerde fietsen. Bezien wordt hoeveel extra fietsparkeerplaatsen (boven op 2.500) hiervoor nodig zijn. Hiervoor wordt ook gekeken naar inpandige voorzieningen in de Grote Marktstraat zelf en in de zogenoemde aanloopstraten. Dit jaar is de fietsenstalling De Laan (ca 450 plaatsen) geopend. Met de uitbreiding van de hoeveelheid fietsparkeerplaatsen, kan het verbod op fietsen, effectief worden gehandhaafd. Over de daadwerkelijke handhaving dient dan nog wel separate bestuurlijke besluitvorming plaats te vinden. 3.6 Taxi s Binnen de beperkte mogelijkheden van de binnenstad, wordt gezocht naar goede plekken waar taxi's en uitgangspubliek elkaar kunnen vinden. Met deze maatregel is het niet meer nodig dat taxi s voortdurend rondrijden in dit autoluwe gebied. 3,7 Duurzaamheid en milieu Duurzaamheid en milieu zijn als leidraad meegenomen in de uitwerking van het ontwerp voor de herinrichting. De kroonluchters zullen gebruik maken van LED s. Deze gebruiken niet alleen weinig energie, maar hebben bovendien een lange levensduur. Ook de te gebruiken materialen zijn kritisch tegen het licht gehouden en zonodig op locatie (verharding) uitgetest op duurzaamheid en onderhoud. Kabels en leidingen blijven zonder schade aan de bestrating goed bereikbaar door middel van 1,5 meter brede klinkerstrook tussen gevels en tramtunnel. 3.8 ACOR en VOV Het DO herinrichting Grote Marktstraat is positief ontvangen door ACOR en VOV. 4. Omgeving De herinrichting van de Grote Marktstraat is door middel van nieuwsbrieven en een informatieavond onder de aandacht gebracht van de omgeving. Daarnaast kwam het onderwerp uitgebreid aan de orde in reguliere overleggen met bewoners, de Klankbordgroep Grote Marktstraat, de ondernemersvereniging Grote Marktstraat en de investeerders van de vier nieuwe gebouwen. De reacties waren over het algemeen zeer positief. 5. Beheer Om het hoge kwaliteitsniveau van de openbare buitenruimte in de Grote Marktstraat te waarborgen, is een beheerplan opgesteld. Het plan beschrijft de beheer-, handhavings- en onderhoudsmaatregelen die nodig zijn om te voldoen aan het kwaliteitsniveau, zoals dat is vastgesteld in de Kadernota Openbare Ruimte Den Haag van april Kosten De beschikbare investering voor het project herinrichting Grote Marktstraat bedraagt en omvat de ontwerp-, voorbereiding- en uitvoeringkosten voor het maaiveld en voor de bijzondere verlichting. 6.1 Aanbesteding maaiveld De herinrichting van het maaiveld is in mei dit jaar aanbesteed. Gunnen van het werk wacht op een positief bestuurlijke besluit ten aanzien van het project.

5 DSB/ Aanbesteding verlichtingsplan De aanbestedingsprocedure voor het verlichtingsplan start naar verwachting eind 2012/begin Binnen de aanbesteding zal de nadruk liggen op de realisatie van de twee staande kroonluchters en de verticale verlichting met de kroonluchter Wagenstraat daar opvolgend. 6.3 Beheerkosten Het Handboek Openbare Ruimte definieert de inrichting van de binnenstad als Hofstadkwaliteit. De uitstraling en kwaliteit van de nieuwe inrichting van de Grote Marktstraat stijgt hier bovenuit. Dat vraagt ook extra zorg en onderhoud om deze Hofstad A-pluskwaliteit vast te houden. De structurele extra beheerkosten zijn geraamd op per jaar. Deze onontkoombare kosten worden gefinancierd vanuit de structurele onderhoudskosten zoals vastgesteld op 19 juni 2012 in het Uitvoeringsbesluit Richtlijn Beheer- en Onderhoudskosten als gevolg van projecten (RIS250357). 7. Dekking Voor een verbeterde en veilige inpassing van de hoofdfietsroute door de Grote Marktstraat, heeft het Stadsgewest Haaglanden vanuit het programma fietsmaatregelen mobiliteitsfonds Haaglanden een subsidiebeschikking van toegekend. Daarnaast ontvangt het project voor de civieltechnische werken een Kansen voor West bijdrage van vanuit het programma Kansen voor West. Ten slotte is vanuit ISV-2 een subsidie toegekend van In het raadsvoorstel Uitvoeringsbesluit Herinrichting Grote Marktstraat van heden wordt voorgesteld een bedrag van toe te kennen vanuit het Meerjaren Investeringsprogramma (MIP) en vanuit het Meerjaren Fietsprogramma, vanuit de Grondexploitatie CE-45 Spuimarkt en vanuit de reserves Binnenstad en Strategisch Locatieontwikkeling zijn respectievelijk bijdragen van en ter beschikking gesteld aan de herinrichting van de Grote Markstraat. De totale dekking komt hierbij op Risico s Het project Herinrichting Grote Marktstraat is in vele opzichten een bijzonder en uniek project. Reden om extra aandacht te besteden aan risicomanagement. Naar aanleiding van een risicoanalyse zijn verschillende aspecten uit het project voorgelegd aan onafhankelijke bureaus voor een second opinion. Mede op basis van deze resultaten zijn actief maatregelen getroffen om de voornaamste risico s zoveel mogelijk te minimaliseren. 8.1 Uitvoering maaiveld Naast een zeer complexe omgeving, kenmerkt het project Grote Marktstraat zich ook door een ongewone planning en fasering. Het ontwerp maakt bovendien gebruik van bijzonder materiaal. Ramen van de uitvoeringskosten bracht daarom enige onzekerheid met zich mee. Om zo vroeg mogelijk een goed beeld van de kosten te krijgen, is het werk al in mei van dit jaar aanbesteed. Hierover heb ik uw Commissie geïnformeerd in mijn brief van 1 juli 2011, RIS De aanbesteding is gunstig verlopen en past binnen de financiële kaders van het project. 8.2 Verlichting De kostenraming voor de exclusieve verlichting is met uiterste zorg tot stand gekomen. Toch zijn risico s ten aanzien van de aanbesteding niet volledig uit te sluiten. Verlichting aan gevels In de DO-fase is een gespecialiseerd bureau ingeschakeld voor de technische uitwerking van het verlichtingsplan en de bevestiging van de lichtelementen en de kroonluchters aan de gevels. Dit heeft er toe geleid dat ter hoogte van de Grote Markt en ter hoogte van het Spui is gekozen voor een staand alternatief voor de kroonluchter, een zogenaamde tripod.

6 DSB/ Toestemming pandeigenaren Toestemming van de pandeigenaren is nodig om openbare verlichting aan gevels te bevestigen. Eén partij heeft ondertussen zeer terughoudend gereageerd. Een goed overleg met de eigenaar leidt wellicht tot een welwillender houding. Beheer en onderhoud verlichting De gemeente heeft geen ervaring met de bijzondere verlichting die straks de Grote Marktstraat opluistert. Beheer en onderhoud zijn daarom moeilijk in te schatten. Om die reden is ervoor gekozen om voor een bepaalde periode beheer en onderhoud op te nemen in het aanbestedingcontract van de verlichting. 8.3 Bouwplannen derden De nieuwbouw van vier projecten brengt risico s met zich mee voor de herinrichting Grote Marktstraat ten aanzien van de planning uitvoering en de bereikbaarheid. In een regulier overleg waarin alle partijen participeren worden alle zaken doorgenomen die van belang kunnen zijn. 8.4 Bereikbaarheid Tijdens de herinrichting moeten bedrijven/winkels en de toegangen van het Souterrain goed bereikbaar blijven. Verder mag de doorgang voor hulpdiensten op geen enkele wijze worden belemmerd. In het aanbestedingscontract zijn hierover strenge eisen opgenomen. 8.5 Subsidie in relatie tot versoberingsmaatregelen Versobering van het ontwerp leidt mogelijk tot een lagere Kansen voor West bijdrage. Overleg met de subsidiegever vindt plaats na de bestuurlijke besluitvorming over het project. 9. Uitvoering In de Grote Marktstraat is het altijd feest. Ook tijdens de bouwwerkzaamheden. Het winkelend publiek is meer dan welkom in een straat waar bedrijven goed bereikbaar zullen zijn. Ook de doorgang voor fietsers en bevoorrading is gegarandeerd. In afstemming met de Klankbordgroep, omgeving, fietsersbond en hulpdiensten zijn strakke regels opgesteld ten aanzien van de bereikbaarheid en fasering. 9.1 Hulpdiensten Voor ambulances, brandweer en politie is altijd een wegprofiel van 7 meter beschikbaar. In goed overleg met de hulpdiensten is het wel mogelijk om in de nachtelijke uren te werken met een smaller wegprofiel. 9.2 Planning De uitvoering van het werk gebeurt gefaseerd. Bestrating en meubilair worden in 2014 gelegd en geplaatst nadat de drie nu bekende bouwprojecten (Nieuwe Haagse Passage, Sijthoff City, De Markies) in de Grote Marktstraat zijn afgerond. De nieuwe verlichting kan eerder een plek krijgen. De planning is als volgt: Planning* werkzaamheden Start Gereed Aanleg tijdelijke fietsenstallingen in zijstraten Grote Marktstraat 1 e kwartaal e kwartaal 2013 Plaatsen 2 banken bij entrees Grote Marktstraat 3 e kwartaal e kwartaal 2013 Plaatsen 2 tripods met kroonluchter (Grote Markt en Spui) 3 e kwartaal november 2013 Aanleg kroonluchter kruising Wagenstraat 2 e kwartaal e kwartaal 2014 Aanleg bestrating fase 1 (1 e Haagpoort tot Grote Markt) inclusief meubilair 1 e kwartaal e kwartaal 2014 Plaatsen verticale verlichting 3 e kwartaal e kwartaal 2014 Aanleg bestrating fase 2 (1 e Haagpoort tot Spui) 3 e kwartaal november 2014 * de planning werkzaamheden is mede afhankelijk van externe factoren.

7 DSB/

8 DSB/ Vergunningen Aanvragen voor een opbreekvergunning en voor omgevingsvergunningen (met als onderdeel een monumentenvergunning) voor de kroonluchters zijn in voorbereiding. 10. Communicatie Veel mensen wonen, werken en recreëren in deze winkelstraat in het hart van de stad. Ook het aantal passanten is groot. Ontwikkelingen in de straat worden dus op de voet gevolgd door veel groepen mensen. Het is belangrijk om al deze groepen aangehaakt te houden, enthousiast te maken voor het eindresultaat en begrip te vragen voor de overlast. Hiervoor is duidelijke en actuele informatie nodig. In de communicatieaanpak staat transparant, tijdig en proactief informeren daarom centraal. Het is belangrijk dat mensen op verschillende manieren aan informatie kunnen komen. Hierbij past een gevarieerde middelenmix zoals de Haagse website, nieuwsbrieven en bewonersbrieven. In de Grote Marktstraat zelf staat informatie op bouwschuttingen en bouwborden. Social media berichten zijn hierop aanvullend en zorgen voor actualiteit. Voor communicatie met de naaste omgeving wordt zoveel mogelijk aansluiting gezocht bij bestaande overlegstructuren. Daarnaast is de aannemer mede verantwoordelijk om de contacten met de omgeving zo optimaal mogelijk te laten verlopen. Omdat veel verschillende partijen de komende tijd bezig zijn in de Grote Marktstraat is het belangrijk om de communicatieactiviteiten zoveel mogelijk op elkaar af te stemmen. De gemeente Den Haag neemt daar een regierol in. Hiervoor is een communicatieplan opgesteld. Met vriendelijke groet, de wethouder Cultuur, Binnenstad en Internationaal Marjolein de Jong