Tips voor (bos)beheerders om tekenbeten te voorkomen. Kris Verheyen Sanne Ruyts

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Tips voor (bos)beheerders om tekenbeten te voorkomen. Kris Verheyen Sanne Ruyts"

Sylvia Smits
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Tips voor (bos)beheerders om tekenbeten te voorkomen Kris Verheyen Sanne Ruyts

2 Probleemstelling In onze regio worden de hoogste teken-dichtheden aangetroffen in bossen o.w.v. gunstige microklimaat en hoge gastheer-abundanties Bossen zijn erg belangrijke recreatieruimtes in het verstedelijktevlaanderen -> Grote kans op contact tussen teken en mensen

3 Vraagstelling Kan een aangepast bosbeheer helpen om het risico op tekenbeten en Lyme borreliose te verkleinen?

4 Risico op L. borreliose in bossen Bepaald door: Tekendichtheid Prevalentie van Borreliaburgdorferi sensu lato Aantal bosbezoekers Contactkans tussen bosbezoekers en teken (o.a. bepaald door vegetatiestructuur op/langs paden)

5 Risico op L. borreliose in bossen R = (v*c)*[1 exp (-p*dt) ] (1) R: kans dat minstens één persoon in contact komt met een met borrelia geïnfecteerde teek (per 100 m pad en per uur) Tekendichtheid (DT; # teken per 100 m) Prevalentie van Borreliaburgdorferi sensu lato (p; 0-1) Aantal bosbezoekers (v; kans op minstens één passant per uur; 0-1) Contactkans tussen bosbezoekers en teken (c; 0-1) (o.a. bepaald door vegetatiestructuur op/langs paden) 1 : aangepaste formule uit Mannelli et al. (2003)

6 Risico op L. borreliose in bossen R = (v*c)*[1 exp (-p*dt) ] R

7 R = (v*c)*[1 exp (-p*dt) ] p*dt in f( bossamenstelling en structuur)

8 R = (v*c)*[1 exp (-p*dt) ] p*dt: verzameling empirische gegevens Studiegebied - Provincies Antwerpen en Limburg - Dennenplantages vs meer gemengde eikenbossen op arme, zandige bodems POSTEL AVERBODE/HERTBERG

9 R = (v*c)*[1 exp (-p*dt) ] p*dt: belangrijkste resultaten Tekendichtheid lager in (structuurarme) dennenbossen Prevalentie verschilt niet tussen bostypes Dichtheid geïnfecteerde lager in structuurarme dennenbossen -> Omvorming naar meer gemengde bossen af te raden?

10 R = (v*c)*[1 exp (-p*dt) ] p*dt: belangrijkste conclusies Gem. dichtheid in dennenbos Dichtheden geïnfecteerde teken te hoog om wezenlijke impact op risico te hebben -> weinig zinvol om te sturen op bosstructuur en -samenstelling (en om bosomvorming af te raden)

11 R = (v*c)*[1 exp (-p*dt) ] v in f( boskenmerken) Kans op passage langs een bepaald pad in een bos (v) hangt af van: Totaal aantal bezoekers dat naar het bos komt Wijze waarop deze bosbezoekers de ruimte gebruiken

12 Totaal aantal bezoekers in een gebied Totaal aantal bosbezoekers hangt af van bevolkingsomvang in omgeving, grootte, faciliteiten, aanbod aan andere toegankelijke bossen, -> Slechts in rel. beperkte mate beïnvloedbaar door bosbeheerder

13 Sturing ruimtegebruik bosbezoekers Van Marwijk et al. (2010) Grootste bezoekersfluxen op een beperkt aantal paden (in de buurt van parkings)

14 Sturing ruimtegebruik bosbezoekers Van Marwijk et al. (2010) -> Ruimtegebruik in belangrijke mate beïnvloedbaar door bosbeheerder

15 R = (v*c)*[1 exp(-p*dt)] c in f( boskenmerken) Contactkans tussen bosbezoeker en teken (c) voornamelijk afhankelijk van breedte en vegetatie-structuur op/langs paden

16 R = (v*c)*[1 exp (-p*dt) ] c in f( boskenmerken) Modelled Analogie met zaadverbreiding: vasthechting van zaden aan grote grazers vnl. bepaald door hoogte vegetatie Couvreur et al. (2008) -> sturen op vegetatiestructuur op en langs paden om risico te verlagen (bv. via maaien)

17 R = (v*c)*[1 exp (-p*dt) ] v*c: belangrijkste conclusies Grote impact van recreatiebeheer Gecombineerd sturen op ruimtelijke verdeling bezoekersstromen en contactkans (v*c) kan een grote impact hebben op risico

18 R = (v*c)*[1 exp (-p*dt) ] v*c: zonering om risico te doen dalen Aantal bezoekers Intensiteit padenbeheer Contactkans Opm: mogelijks ook nog versterkend effect van zonering (via gastheren)

19 Kan een aangepast bosbeheer helpen om het risico op Lyme borreliose te verkleinen? Door hoge tekendichtheden en prevalenties lijkt sturing op de samenstelling en structuur van opstanden weinig zinvol Sturing van bezoekersstromen in combinatie met een aangepast padenbeheer lijken wel effectieve en efficiënte maatregelen Validatie van deze aanbevelingen, bv. door kartering van de risicovariatie binnen bosgebieden, is echter aangewezen

Vergelijkbare documenten

Ecologie van teken en Lyme en opties tot risicobeperking voor de (bos-)beheerder

Teken en Tekenziekten in Limburg 27 april 2017 Ecologie van teken en Lyme en opties tot risicobeperking voor de (bos-)beheerder Kris Verheyen Sanne Ruyts Wesley Tack Overzicht presentatie Ecologie van