Biomassa: Hoeveel? Hoe? Gevolgen?

Transcriptie

1 Biomassa: Hoeveel? Hoe? Gevolgen? 1

2 Biomassa uit landschappelijke beplantingen: Hoeveel? Hoe? Gevolgen? de praktijk is allemachtig weerbarstig! Dronten - 13 februari

3 inhoud: 1. Hoeveel ton leveren L.B.? 2. Hoe die tonnen efficiënt te oogsten? 3. Gevolgen voor de L.B.? L.B. = Landschappelijke Beplanting(en) 3

4 weerbar stig, bn. bw. (-er, -st), 1. (eig.) niet of weinig meegevend, het moeilijk in een andere vorm laten brengen: dat karton is te weerbarstig om het te vouwen; weerbarstige krullen; - 2. (fig.) zich niet schikkend, stijfhoofdig; zich weerbarstig gedragen; - niet inschikkelijk; -heid, v., stijf-, stijfhoofdigheid. (Van Dale, Grootwoordenboek der Nederlandse taal). 4

5 bronnen: Joop Spijker (Alterra): biomassa in de Achterhoek Groen Goud, Gelderse Vallei: bijgroei LB G. van Drooge: biomassa uit elzen in N.F.W. e.v.a. Studenten Mulligen-Oldebroek (Erwin; vervolgens: Loraine, Bert, Timo, Wander) Studenten Bruins&Kwast-Goor (Niek, Tim, Emiel) Student Twickel-Delden (Niek Spoelder) 5

6 kader: In dit verhaal gaat het alleen over: - houtige chips (=houtsnippers), - uit landschappelijke beplantingen. Buiten beschouwing blijft: - natte biomassa, - de brandstof Pellets, - biomassa uit (wilgen-)plantages, - biomassa uit bossen (> 5ha) 6

7 De resultaten 1. Hoeveel ton biomassa leveren L.B.? 7

8 8

9 1. Hoeveel ton leveren L.B.? Hoeveelheden. globaal: gedetailleerd: per type landschap in ton/km² per type L.B. in ton/ha of /km 9

10 1. Hoeveel ton leveren L.B.? Hoeveelheden, woord vooraf (1): - LB zeer verschillend gedefinieerd en gegroepeerd; - vele verschillende vormen, soorten, maten; - variatie in bodem, inrichting. 10

11 1. Hoeveel ton leveren L.B.? Hoeveelheden, woord vooraf (2): Kenmerk LB: lage gemiddelde diameter van taken stamhout, én verspreid over rel. groot gebied: relatief hoge oogstkosten per m3 11

12 1. Hoeveel ton leveren L.B.? Westland 12

13 1. Hoeveel ton leveren L.B.? Achterhoek 13

14 1. Hoeveel ton leveren L.B.? Twente 14

15 1. Hoeveel ton leveren L.B.? Hoeveelheid globaal. Nederland globaal in te delen in regio s, op basis van bodem. 1. zand (Dr, Ov, Achterh., Veluwe, Ut-oost, NB, Lb) 2. klei (Gr, Fr, Fl, NH, ZH, Zl, Betuwe) 15

16 1. Hoeveel ton leveren L.B.? Hoeveelheid globaal (gemiddelden): (in ton ds/km²/jr.) oppervlakte LB. in Nederland: 2-5 %* van totaal, marge enkele % hoeveelheid biomassa uit LB: zand ca ton, klei ca ton*. 16

17 1. Hoeveel ton leveren L.B.? *Opmerkingen bij de cijfers: - % gelden voor grotere oppervlaktes (tenminste 100 km²) - getallen zijn indicaties! - hoeveelheid uit oogstbare LB. (M. Boosten (2009): opbrengsten LB nauwelijks te bepalen!) 17

18 1. Hoeveel ton leveren L.B.? *Opmerkingen bij de cijfers: enkele voorbeelden (hoev. in ds/km²/jr) - Achterhoek (Schrijver): 7% 15 ton - Oldebroek: 11 ton* - NFW: 7% 22 ton* - Twickel: > 5% 40 ton* - Ecofys / devries (heel Ned.): 3% (1-5%) 5 ton * hoeveelheden zijn beïnvloed door bijzondere omstandigheden. 18

19 1. Hoeveel ton leveren L.B.? Hoeveelheid gedetailleerd: per type L.B. in ton ds/ha of /km Twee typen LB. onderzocht: houtwal/singel (km), 8m breed hakhout (ha), >2500 m2 19

20 1. Hoeveel ton leveren L.B.? Hoeveelheid gedetailleerd: 2 types LB in de volgende situaties: in (houtwal) m³/km/jr resp. (hakhout) m³/ha/jr zand klei Houtwal/singel 12* 15* Hakhout 6* 8* 20

21 1. Hoeveel ton leveren L.B.? *Opmerkingen bij de cijfers: Uitgangspunten/voorwaarden: - hoge kwaliteit chips - gem. diameter > 15 cm - bedekkingsgraad LB optimaal - LB optimaal toegankelijk. 21

22 De resultaten 2. Hoe deze tonnen efficiënt te oogsten? 22

23 2. Hoe efficiënt te oogsten? Traditioneel onderhoud: motorzaag, vrijwilligers, tractors. Huidige oogst: motorzaag+kraan, chipper, óf harvester+speciale kop. 23

24 24

25 25

26 26

27 De resultaten 3. Wat zijn de gevolgen voor L.B.? (en voor de beheerder?) 27

28 3. Gevolgen voor de L.B.? Oorspronkelijk doel onderhoud LB: een maatschappelijk, ecologisch en cultuurhistorisch gewenst landschapsbeheer. 28

29 3. Gevolgen voor de L.B.? Gevolgen huidige biomassa-oogst: - Aanvullende financiering onderhoud; - Bijdrage aan gebruik duurzame energie; - Vermindering of afschaffing subsidies; - Voorkeur (?) voor rendabel te oogsten LB. 29

30 3. Gevolgen voor de beheerder? Wat levert het nu op? Omstandigheden optimaal: hoge kwaliteit chips, bereikbaarheid optimaal, bedekkingsgraad 100%, diameter > 15 cm. LB: houtwal (8m. breed) / hakhout op zand / klei Kosten: exploitatie: 1500,-/ha; transport: 10,-/ton; Opbrengst: 30,-/ton (vers) 30

31 3. Gevolgen voor de de beheerder? Bedragen in /ha/omloop (= 13 jaar); Kosten: exploitatie + transport naar afnemer ton opbrengst kosten tot. saldo Houtwal zand: ,- 2200, ,- Houtwal klei: ,- 2400, ,- Hakhout zand: ,- 2300,- 0,- Hakhout klei: ,- 2500,- +500,- 31

32 Conclusies - Alleen in optimale omstandigheden is saldo oogst positief; - Maar LB móeten onderhouden worden; - Landschapsonderhoud kan daarom niet zonder subsidie; - Oogst alleen efficiënt met harvester + speciale kop; - Oogst van biomassa kán samenstelling LB beïnvloeden. 32

33 Oogst aanbevelingen - Oogst in winter verhoogt kwaliteit chips (geen blad); - Oogst van veel dun hout verlaagt kwaliteit (veel schors); - Drogen van chips is efficiënt: verbrandingswaarde verdubbelt; - versnipperen+drogen op werf is efficiënter dan versnipperen op oogstplek en dan transport naar werf, mits transport efficiënt is; - eigen chips NIET eerst, regionale biomassaketen is pas rendabel vanaf één tot enkele honderden km². 33

34 Toekomst - Niet meer LB omdat rendement LB (biomassa) < rendement van agrarisch land, tenzij...; - Cascadering: kwaliteit vaak te laag en hoeveelheden te klein voor hoogwaardiger toepassing van hout; - Ontwikkeling multifunctionele harvester (zagen-versnipperenverzamelen van chips) kan oogstkosten nog aanzienlijk verlagen. 34