Anleitung Manual Mode d emploi Handleiding. Multi-Timer. Art tams elektronik. n n n

Transcriptie

1 Aleitug Maual Mode d emploi Hadleidig Multi-Timer Art tams elektroik tams elektroik

2 07/2013 Tams Elektroik GmbH Alle Rechte, isbesodere das Recht der Vervielfältigug ud Verbreitug sowie der Übersetzug vorbehalte. Vervielfältiguge ud Reproduktioe i jeglicher Form bedürfe der schriftliche Geehmigug durch die Tams Elektroik GmbH. Techische Äderuge vorbehalte. All rights reserved. No part of this publicatio may be reproduced or trasmitted i ay form or by ay meas, electroic or mechaical, icludig photocopyig, without prior permissio i writig from Tams Elektroik GmbH. Subject to techical modificatio. Tout droits réservés, e particulier les droits de reproductio et de diffusio aisi que le traductio. Toute duplicatio ou reproductio sous quelque forme que ce soit écessite l accord écrit de la societé Tams Elektroik GmbH. Sous réserve de modificatios techiques. Alle rechte voorbehoude. Niets uit deze publicatie mag worde vermeigvuldigd opgeslage of opebaar gemaakt, zoder voorafgaade schriftelijke toestemmig va Tams Elektroik GmbH. Techische wijzigige voorbehoude. Deutsch 3 Eglish 31 Fraçais 59 tams elektroik Nederlads 87

3 Multi-Timer Nederlads Ihoudsopgave 1. Starte Veiligheidsvoorschrifte Goed e degelijk soldere Werkig Techische gegeves Het bouwe va de bouwset De Multi-Timer aasluite De Multi-Timer istelle Checklist voor storige Garatieverklarig EU-coformiteitsverklarig Verklarige bij AEEA-richtlij Stuklijst...I Pritpla (Fig. 1)...II Aasluitepla (Fig. 2)...IV (Pagia s I tot IV i het midde kue uitgeome worde). 1. Starte Hoe deze hadleidig u verder helpt tams elektroik Deze hadleidig helpt u stap voor stap bij het veilig e doelgericht bouwe va de bouwset e bij het ibouwe e het i bedrijf eme va de kat e klare schakelig. Voor u met de bouw va de bouwset resp. het i bedrijf stelle begit, rade wij u aa deze hadleidig geheel te leze, i het bijzoder de veiligheidsvoorschrifte e het hoofdstuk over mogelijke foute e hu oplossige. U weet da, waar Pagia 87

4 Nederlads Multi-Timer u op moet lette om foute, die vaak allee met veel ispaig weer te verhelpe zij, te vermijde. Bewaar deze hadleidig zorgvuldig, opdat u later bij evetuele storige de werkig weer kut herstelle. Idie u de bouwset of de schakelig aa ee ader doorgeeft, geef da ook de hadleidig door. Gebruiksvoorschrifte De Multi-Timer is geschikt om volges deze voorschrifte te worde gebruikt i de modelbouw, i t bijzoder i ee modelspoorweg. Ieder ader gebruik is iet toegestaa, hierdoor verloopt de garatie overeekomst. De Multi-Timer is iet geschikt om door kidere oder de 14 jaar te worde gebouwd e/of igebouwd. Bij de gebruiksvoorschrifte behoort ook het leze, begrijpe e volge va deze hadleidig.! Let op: De Multi-Timer bevat oderdele (b.v. geïtegreerde schakelige) die gevoelig zij voor statische elektriciteit. Raak daarom de oderdele iet aa voordat u zichzelf heeft otlade. Het is meestal voldoede om b.v. de radiator eve aa te rake. Ihoud cotrolere Cotroleer a het uitpakke of alles compleet is: ee bouwset, bestaade uit de i de stuklijst opgeome oderdele e ee prit of ee kat e klare schakelig of ee kat e klare schakelig i behuizig, 4 kortsluitstekkers (jumpers) voor het istelle va de bedrijfsmodi, ee hadleidig. Pagia 88tams elektroik

5 Multi-Timer Nederlads Beodigde materiale Voor het bouwe va de bouwset heeft u het volgede odig: ee soldeerbout (hoogstes 30 Watt) met due stift e ee soldeerstadaard of ee regelbaar soldeerstatio, ee doekje, spos of silicoedoek, ee hittebestedige odergrod, ee kleie zijkiptag e ee isolatietag, idie odig, ee picet e ee platte bektag, elektroica-soldeerti (liefst 0,5 mm. doorsede). Voor het aasluite va de schakelig heeft u ee litkabel odig. Aabevole doorsede: > 0,10 mm² voor de drukkoppe e schakelaars (bv. art. r x, x=0..9), > 0,25 mm² voor alle overige aasluitige (bv. art. r x, x=0..9). Voor het teste va de schakelig heeft u ee lampje met ee eige voedig e ee drukkop odig. Voor het aasluite va de schakeligage heeft u odig: bij gebruik als tijdschakelaar of als impulsvertrager: vier drukkoppe, bv. art. r x, x=1..5 (of schakelige voor het opwekke va ee schakelimpuls); bij gebruik als toevalsschakelaar: vier schakelaars bv. art. r (of vergelijkbare schakelige); bij gebruik als optrek afrem opothoudschakelaar: ee schakelaar, bv. art. r (of ee schakelig voor het omschakele va het sigaal); tams elektroik Pagia 89

6 Nederlads Multi-Timer ee reedcotact (bv. art. r ) of ee Hall-Sesor (bv. art. r ) i combiatie met ee mageet (bv. art. r ) of ee lichtsluis o.a. voor het izette va de beremmig; ee drukkop (bv. art. r x, x=1..5) of schakelaar (bv. art. r ) voor het hadmatig verlege va de opothoudstijd. 2. Veiligheidsvoorschrifte Mechaische gevare Afgekipte drade e uiteide kue scherpe pute hebbe, die bij ovoorzichtig vastpakke huidverwodige kue oplevere. Pas daarom op voor scherpe pute bij het vastpakke. Zichtbare beschadigige va oderdele kue tot iet calculeerbare gevare leide. Bouw beschadigde oderdele iet i, maar verwijder deze zoals voorgeschreve e vervag ze door ieuwe. Elektrische gevare Aarake va oder spaig staade dele, aarake va geleidede dele, die i geval va foute oder spaig staa, kortsluitige e aasluite aa ee iet geschikte spaig, otoelaatbaar hoge luchtvochtigheid e vormig va codeswater ka tot gevaarlijke lichaamsstrome leide e daardoor verwodige aarichte. Voorkom dit gevaar door de volgede maatregele te eme: Voer bedradigwerkzaamhede allee uit i ee spaigsloze toestad. Het bouwe e ibouwe ka allee gedaa worde i geslote, schoe e droge ruimtes. Vermijd i de werkomgevig vocht e attigheid. Gebruik voor het apparaat allee lage spaige zoals aagegeve i de techische gegeves. Gebruik daarvoor uitsluited goedgekeurde trasformatore. Pagia 90tams elektroik

7 Multi-Timer Nederlads Steek de etstekker va trasformatore e soldeerboute / soldeerstatios allee i goed geïstalleerde wadcotactdoze. Let bij het make va elektrische verbidige op de juiste draaddoorsede. Na de vormig va codeswater diet u voor het werk tot 2 uur acclimatiserigtijd i acht te eme. Gebruik bij reparatiewerkzaamhede uitsluite origiele reserveoderdele. Bradgevaar Waeer de hete soldeerput met bradbaar materiaal i cotact komt otstaat ee bradhaard. Deze ka ee brad veroorzake e daardoor levesgevaarlijke verwodige veroorzake door verbradig e rookvergiftigig. Steek de etstekker va de soldeerbout of het soldeerstatio allee i het stopcotact gedurede de tijd die u voor het soldere odig heeft. Houdt de soldeerput ooit i de buurt va bradbare materiale. Gebruik ee goede soldeerbouthouder. Laat de hete soldeerbout ooit zoder toezicht ligge. Thermische gevare Waeer per ogeluk de hete soldeerput met uw huid i aarakig komt, of waeer vloeibare soldeerti op de huid sprigt, bestaat het gevaar va huidverbradig. Voorkom dit gevaar door: bij uw werkzaamhede ee hittebestedige oderlegger te gebruike, de soldeerbout altijd op ee goede soldeerbouthouder weg te legge, bij het soldere op ee juiste behadelig va de soldeerstift te lette, vloeibare soldeerti met ee dikke vochtige lap of spos va de soldeerstift af te strijke. tams elektroik Pagia 91

8 Nederlads Multi-Timer Omgevigsgevare Ee te klei, ogeschikt werkoppervlak e beperkte ruimteverhoudige kue per ogeluk huidverbradige of brad teweegbrege. Voorkom dit gevaar door ee toereiked, schoo werkoppervlak i te richte met voldoede bewegigsvrijheid. Adere gevare Kidere kue uit oachtzaamheid of door ee gemis aa veratwoordelijkheidsgevoel alle hiervoor beschreve gevare veroorzake. Om gevaar voor lijf e lede te voorkome moge kidere oder de 14 jaar bouwsets iet bouwe e bouwstee iet ibouwe.!! Let op: Kleie kidere kue zeer kleie oderdele met scherpe draadeide islikke. LEVENSGEVAARLIJK! Zorg er daarom voor dat oderdele iet i hade va kleie kidere kome. I schole, opleidigsistitute, hobby- e sociale werkplaatse diet de bouw, het ibouwe e het gebruik va bouwgroepe door geschoold persoeel te worde begeleid. I idustriële istellige zij de voor die bedrijfstak geldede voorschrifte voor het gebruik va elektrische compoete va toepassig (NEN 1010). 3. Goed e degelijk soldere Let op: Bij odeskudig soldere ka er bradgevaar optrede. Vermijd dit gevaar: lees hoofdstuk Veiligheidsmaatregele goed door e volg de aawijzige op. Gebruik ee kleie soldeerbout va hoogstes 30 Watt of ee regelbaar soldeerstatio. Pagia 92tams elektroik

9 Multi-Timer Nederlads Gebruik allee elektroica-soldeerti met ee vloeimiddel. Gebruik bij het soldere va elektroische schakelige ooit soldeerwater of soldeervet. Deze bevatte zure, die de oderdele e koperbae kue beschadige. Steek de aasluitdrade va de oderdele zoder druk uit te voere i de gate va de prit. Het oderdeel moet zo dicht mogelijk tege de prit ligge. Let bij het soldere va de oderdele op de juiste polig. Soldeer sel: door te lag soldere worde oderdele beschadigd. Ook heeft dit het loslate va de soldeeroge e koperbae als gevolg. Houd de soldeerstift zodaig op de soldeerplek, dat gelijktijdig het soldeeroog e het oderdeel verhit worde. Voer gelijktijdig (iet te veel) soldeerti toe. Zodra de soldeerti begit te vloeie haalt u het weg. Da wacht u og ee momet, totdat het achtergebleve soldeerti goed is doorgelope alvores de soldeerstift va de soldeerplek weg te hale. Beweeg het zojuist gesoldeerde oderdeel gedurede 5 secode iet. Voorwaarde voor ee correcte soldeerplek e goed soldere is ee schoe e iet geoxideerde soldeerstift. Strijk daarom voor elke solderig het overtollige soldeerti e het vuil weg met ee vochtige spos, ee dikke vochtige doek of ee silicoedoek. Kip a het soldere de aasluitdrade direct bove de soldeerplek af met ee zijkiptag. Na het plaatse cotroleert u de hele schakelig grodig op ee goede plaatsig e ee juiste polig va alle oderdele. Cotroleer ook of iet per ogeluk pritbae met ti zij overbrugd. Dit ka iet allee leide tot ee verkeerde werkig, maar ook tot beschadigig va deze oderdele. U kut overvloedig soldeerti met ee schoe soldeerstift opieuw vloeibaar make. De ti vloeit da va de prit aar de soldeerstift. tams elektroik Pagia 93

10 Nederlads Multi-Timer 4. Werkig De Multi-Timer heeft 4 uitgage voor het aasture va avolgede schakelige. De schakelige worde i werkig gesteld zodra de cotacte va de vier toegeweze schakeligage worde geslote. De schakelduur wordt via trimpots idividueel voor de verschillede schakelfucties igesteld. Er zij vier verschillede bedrijfsmodi mogelijk: Bij gebruik i ee aaloge of digitale modelspoorweg: 1. tijdschakelig, 2. impulsvertragig, 3. toeval schakelig: bij gebruik i ee aaloge of digitale modelspoorweg: 4. optrek-rem-opothoudschakelig. Het istelle va de bedrijfsmodus wordt gedaa met behulp va de steekbrugge (jumpers). De bedrijfsmodi 1 e 2 worde idividueel toegeweze aa de 4 uitgage va ee Multi-Timer. Het gebruik va ee Multi-Timer als gecombieerde tijdschakelaar e impulsvertrager is daardoor mogelijk. Wordt ee Multi-Timer als toeval schakelaar of als optrek-rem-opothoudschakelaar gebruikt, da is de toewijzig voor de gehele schakelig. De Multi-Timer werkt als ee schakelaar e stelt aa de uitgage gee voedig beschikbaar voor opvolgede schakelige. De opvolgede schakelige moete daarom exter worde gevoed. De voedig ka zowel gelijk- als wisselstroom zij. Pagia 94tams elektroik

11 Multi-Timer Nederlads Bedrijfsmode 1 "Tijdschakelig" Voor iedere uitgag wordt de ischakeltijd idividueel door ee trimpot igesteld. Deze bedraagt maximaal 4,5 miute. Nadat de cotacte va ee schakeligag worde geslote, wordt de toegeweze uitgag voor ee bepaalde tijd igeschakeld. Voor het opwekke va de schakelimpuls kue drukkoppe of vergelijkbare schakelige worde gebruikt. De Multi-Timer ka i deze bedrijfsmode zo worde igesteld dat deze her trigger baar is of iet. Her trigger baar: worde de cotacte va de schakeligag opieuw geslote (bv. door de drukkop opieuw i te drukke), voordat de tijd is afgelope, begit de tijd weer va vooraf aa te lope. Bijvoorbeeld: wordt bij ee igestelde tijd va 60 secode a 30 secode de drukkop opieuw igedrukt, da bedraagt de schakeltijd i totaal 90 secode. Niet het trigger baar: worde de cotacte va de schakeligag opieuw geslote voordat de igestelde tijd is verlope, da heeft dit gee uitwerkig. Ee ieuwe schakelopdracht ka pas da worde gegeve, waeer de igestelde tijd is verlope. Gebruik: Bedrijfsmode 1 ka daar worde gebruikt voor alle oderdele, die voor ee bepaalde tijd igeschakeld moete zij e daara automatisch moete worde uitgeschakeld. Bedrijfsmode 2 "Impulsvertragig" tams elektroik Voor elk va de uitgage ka de vertragigstijd idividueel op ee trimpot worde igesteld. Zij bedraagt maximaal 4,5 miute. Elke veraderig op ee schakeligag wordt met de igestelde vertragig aa de toegeweze uitgag doorgegeve. Als veraderig gelde zowel het opee als het sluite va de cotacte aa de Pagia 95

12 Nederlads Multi-Timer schakeligag. Er kue maximaal 64 veraderige bie de igestelde vertragigstijd worde opgeslage. Worde er bie de vertragigstijd meer veraderige uitgevoerd, da worde eerst de uitgevoerde veraderige gewist. Gebruik: De bedrijfsmode 2 ka voor het aasture va allerlei gebeurteisse worde gebruikt, die i tijd vertraagd a ee voorgaade gebeurteis moete plaatsvide, bv. Het opee va de spoorbome a het passere va ee trei of het op halt stelle va ee sei a het passere va ee trei. Bedrijfsmode 2 is ook geschikt voor het vertraagd i gag zette va schakelopdrachte om ee costate blokkade va schakelcotacte te verhidere. Voorbeeld: de stroom i ee blok moet worde afgeschakeld (e de trei tot stilstad worde gebracht), zodra de trei ee reedcotact is gepasseerd. Zou de loc direct bove het reedcotact blijve staa, da zou het omogelijk zij het blok weer i te schakele. Met de Multi-Timer ka de schakelimpuls worde vertraagd, waardoor de trei pas tot stilstad komt waeer het reedcotact iet meer wordt geschakeld. Bedrijfsmode 3 "Toevalschakelig" De 4 uitgage va de Multi-Timers worde los va elkaar volges het toeval pricipe telkes voor ee periode omgeschakeld. De periode, adat de toevalsgeerator bepaald, of ee omschakelig wordt uitgevoerd of iet, wordt idividueel voor elk uitgag via ee trimpot igesteld e bedraagt maximaal 4,5 miute. De opvolgede schakelig ka via meerdere itervalle (maximaal 10) i- of uitgeschakeld blijve. Worde op de schakeligage va de Multi-Timers schakelaars (of vergelijkbare schakelige) aageslote, da ka de toeval sturig hadmatig worde beïvloed. Zodra de cotacte va de schakeligag geslote worde (= i), wordt de actuele toestad va de bijbehorede Pagia 96tams elektroik

13 Multi-Timer Nederlads uitgag "bevrore e de toeval schakelig heeft gee ivloed meer op de uitgag. Pas waeer het cotact op de schakeligag weer wordt geoped (= uit), wordt de uitgag weer volges het toeval pricipe aagestuurd. Gebruik: De bedrijfsmode 3 ka voor het aasture va alle gebeurteisse worde gebruikt, die volges het toeval pricipe i- e uitgeschakeld moete worde. Bedrijfsmode 4 "Optrek-rem-opothoudsschakelig" De Multi-Timer stuurt de stad va ee sei ("Halt" of "Rijde") e het afremme, stoppe e optrekke va aaloge locs bij ee halt voor ee sei. Bovedie beïvloed de Multi-Timer de rijeigeschappe va de loc i het aageslote blok. Zowel de railspaig als de PBM, waarmee de locmotor i het blok wordt aagestuurd kue worde igesteld. Het tijdsverloop voor het afremme, stoppe e optrekke e de railspaig bij het optrekke wordt via trimpots igesteld. De maximale istelbare stoptijd bedraagt 4,5 miute, deze ka door schakelaars aar wes worde verkort of verlegd. De maximale tijd voor het optrekke e remme telkes 12 secode. De railspaig bij he toptrekke ka dusdaig worde igesteld, dat de loc echter zoder vertragig, maar met ee lage selheid ka optrekke. De volle railspaig wordt pas bereikt bij het eide va de optrek tijd. Voor de aageslote blokke ka door he top de juiste plek plaatse va de kortsluitbrugge (jumpers) ee lage of ee hoge PBM worde igesteld. De PBM is de frequetie, waarmee de locmotor wordt aagestuurd. Of de aasturig va ee motor voor ee lage of ee hoge PBM geschikt is, hagt af va de idividuele eigeschappe va de motor. lage PBM: hoger motorvermoge, echter ee luidere e evetuele orustige loop va de motor; tams elektroik Pagia 97

14 Nederlads Multi-Timer hoge PBM: lager motorvermoge, echter zachtere e rustigere loop va de motor. Werkig: Met ee schakelaar, die op schakeligag 1 is aageslote, wordt ee sei op "Halt" (schakeligag geslote) of "Rijde" (schakeligag ope) gezet. Armseie kue direct worde geschakeld, lichtseie kue via ee bistabiel relais eveees worde aagestuurd. Hierdoor behoeft er gee sei aageslote te worde, de uitgage 1 e 2 blijve da ope. Via de schakeligag 2 wordt het remme i werkig gesteld, zodra de loc aa het begi va het remtraject ee cotact heeft gemaakt e daardoor de cotacte va de schakeligag geslote worde. Hiervoor ka bv. ee reedcotact of ee Hall-sesor i combiatie met ee mageet of ee lichtsluis worde gebruikt. Afhakelijk va de stad va het sei (= schakeligag 1 geslote of ope), remt de loc e stopt of rijdt deze verder. Het wissele va het sei op "Rijde" gebeurt of automatisch a de igestelde stoptijd of voor het beëidige va de stoptijd door het opee va de schakeligag 1. De stoptijd ka door het sluite va het cotact op schakeligag 3 verlegt worde. Het sei blijft da zolag op "Halt", zolag igag 3 geslote is, echter mistes voor de igestelde stoptijd. Zodra het sei op "Rijde" wordt gezet, rijdt de loc met de igestelde optrekselheid e optrek railspaig weg. Pagia 98tams elektroik

15 Multi-Timer Nederlads 5. Techische gegeves! Let op: Gebruik voor de voedig va de iet dezelfde trafo, als voor de ageschakelde schakelige wordt gebruikt! Bedrijfsspaig Stroomopame (ca.) Aatal uitgage Max. schakelstroom per uitgag Aatal schakeligage 4 Bedrijfsmodi 1 e 2: Max. schakeltijd (ca.) Bedrijfsmode 3: Max. istelbare tijditerval (ca.) Bedrijfsmode 4: Max. istelbare stoptijd (ca.) Max. rem-/optrektijd (ca.) Volt gelijk- of wisselspaig 50 ma ma Beschermwijze IP 00 4,5 miute 4,5 miute 4,5 miute 12 secude Omgevigstemperatuur i bedrijf C Omgevigstemperatuur i opslag C Toegestae relatieve luchtvochtigheid max. 85 % tams elektroik Afmetige va de prit (ca.) Afmetige icl. behuizig (ca.) Gewicht va de schakelig (ca.) Gewicht icl. behuizig (ca.) 72 x 82 mm 100 x 90 x 35 mm 55 g 103 g Pagia 99

16 Nederlads Multi-Timer 6. Het bouwe va de bouwset Dit gedeelte kut u overslaa idie u ee kat e klare bouwstee heeft aageschaft. Voorbereidig Leg de oderdele gesorteerd voor u op de werkplek. De afzoderlijke elektroische oderdele hebbe de volgede bijzoderhede, waar u op moet lette om foute bij het bouwe te voorkome: Weerstade Waarde: Weerstade "remme" de stroom. De waarde va weerstade voor kleie vermoges wordt door kleurrige weergegeve. Iedere kleur staat voor ee ader cijfer. Koolweerstade hebbe 4 kleurrige. De 4e rig (hier tusse haakjes) geeft de toleratie aa (goud = 5%). Kleurrige: 1 k brui - zwart - rood (gold) 1,5 k brui - groe - rood (gold) 10 k brui - zwart - oraje (gold) Regeelare weerstade (potetiometers) Potetiometers (kortweg "trimpot") zij weerstade waarbij de weerstadswaarde veraderd ka worde e daardoor aa de omstadighede ka worde aagepast. I het midde hebbe ze ee ikepig waar met ee schroevedraaier de weerstadswaarde ka worde veraderd. De maximale weerstadswaarde is op de behuizig afgedrukt. Al aar gelag de ibouwsituatie ka ee trimpot met liggede of staade behuizig worde gebruikt. Pagia 100tams elektroik

17 Multi-Timer Nederlads Keramische Codesatore Keramische codesatore worde o.a. gebruikt voor het afvoere va stoorspaige of als frequetie bepaled oderdeel. Keramische codesatore zij iet gepoold. Ze zij ormaal gesproke va ee driecijferig getal voorzie dat de waarde va de codesator versleuteld weergeeft. Het getal 104 komt overee met de waarde 100 F. Elektrolytische codesatore Elektrolytische codesatore (kortweg "Elco s") worde vaak voor de opslag va eergie gebruikt. I tegestellig tot keramische codesatore zij ze gepoold. De waarde is op de behuizig gedrukt. Elco s zij voor verschillede spaigswaarde verkrijgbaar. Elco s met ee hogere spaigswaarde da aagegeve zij zoder probleme te gebruike. Diode s e Zeerdiode s Diode s late de stroom i slechts éé richtig door (doorlaatrichtig). Tegelijkertijd wordt de spaig met 0,3 t/m 0,8 V verlaagd. I de adere richtig (sperrichtig) laat de diode gee stroom door, behalve als de sperspaig wordt overschrede. Ee overschrijdig va de sperspaig leidt ageoeg altijd tot verietigig va de diode. Zeerdiode s worde voor de begrezig va spaige gebruikt. I tegestellig tot "ormale" diode s worde ze bij het overschrijde va de sperspaig iet beschadigd. tams elektroik De kemerke va de diode zij op de behuizig afgedrukt. Pagia 101

18 Nederlads Multi-Timer Gelijkrichters Trasistors Gelijkrichters vorme wisselspaig om i gelijkspaig. Ze hebbe vier aasluitige: twee voor de igagsspaig (wisselspaig) e twee voor de uitgagsspaig (gelijkspaig). De aasluitige va de uitgag zij gepoold. Trasistors zij stroomversterkers, die zwakke sigale i sterkere omzette. Er zij diverse type met verschillede behuizige. Het type va de trasistore is op de behuizig afgedrukt. IC s Micro-Cotrolers De zwaardere trasistore (b.v. BD-type, BT-type, MOSFET s) hebbe ee platte behuizig (TO behuizig), dat i verschillede uitvoerige e afmetige gebruikelijk is. De drie aasluitige va veldeffect trasistors (b.v. FET s e MOSFET s) worde weergegeve met "source" (voor bro, toevoer), "gate" (voor deur, poort) e "drai" (voor dal, afvoer) (i het schema afgekort door de letters S,G,D). IC's vervulle al aar gelag het type verschillede take. De meest gebruikte behuizig is de zogeaamde "DIL"- behuizig waar aa de zijkate 4, 6, 8, 14, 16 of 18 pootjes steke. IC's zij zeer gevoelig voor beschadigige bij het soldere (hitte, elektrostatische ladig). Daarom wordt op de plaats va het IC eerst ee IC voet gesoldeerd waar later het IC i wordt gestoke. Micro-Cotrolers zij IC s die voor iedere toepassig idividueel worde geprogrammeerd. De geprogrammeerde Micro-Cotrolers zij uitsluited te verkrijge via de fabrikat va de schakelig. Pagia 102tams elektroik

19 Multi-Timer Nederlads Optokopplers Optokopplers zij IC s die als lichtsluize fuctioere. Ze bevatte i éé huis ee lichtdiode e ee fototrasistor. Het is hu taak om iformatie door te geve zoder galvaische verbidig. Ze worde i DIL-behuizige vaaf 4 pis geleverd. Pritkroostee Pritkroostee zij soldeerbare aasluitklemme. Ze make ee soldeervrije, veilige e toch sel demoteerbare aasluitig va de aasluitkabel op de schakelig mogelijk maakt. Bouwe Ga volges de avolgede lijst te werk. Soldeer eerst de oderdele aa de soldeerzijde e kip da met ee zijkiptag de uitstekede draadeide krap bove de solderig af. Let op de aawijzige voor het soldere i hoofdstuk 3.! Let op: Diverse oderdele moete overeekomstig hu polig worde igebouwd! Waeer u deze oderdele verkeerd om soldeert, kue zij bij het i werkig stelle beschadigd worde. I het ergste geval ka de gehele schakelig stuk gaa. I elk geval is het oderdeel zoder fuctie. 1. Weerstade Ibouwrichtig willekeurig. 2. Diode s, Zeerdiode s 3. Keramische Codesatore Let op de polig! De doorlaatrichtig wordt met ee rig aagegeve. Op de pritopdruk is dit weergegeve. tams elektroik Ibouwrichtig willekeurig. Pagia 103

20 Nederlads Multi-Timer 4. IC voetjes Bouw de voetjes dusdaig i, dat de markerig va de voet i dezelfde richtig wijst als de markerig op de prit! 5. Gelijkrichters Let op de polig! De aasluitige zij aagegeve op de behuizig. De lagste aasluitdraad is de pluspool. 6. Regelbare weerstade (potetiometers) 7. Pritstrippe 8. Elektrolytische codesatore ("Elco s") De ibouwrichtig wordt door de plaats va de drie aasluitige bepaald. Let op de polig! Eé va de beide aasluitige (de korter) is voorzie va ee mi-teke. 9. Trasistors Let op de polig! Bij grote trasistore (b.v. MOSFET s) i TO behuizig worde deze op de bedrukte voorzijde va de prit door ee afgeschuide lij weergegeve. 10. Dubbele pritkroostee 11. IC s i "DIL"- behuizig Pagia 104tams Koppel de pritkroostee voor het ibouwe aa elkaar. Steekt u de IC s i de igesoldeerde IC voetjes. Raak de IC s iet eerder aa voordat u otlade bet, b.v. door eve de cetrale verwarmig vast te pakke. Zorg er voor dat de pootjes iet ombuige als u ze i het voetje steekt. Let erop dat de markerige op de prit, het voetje e het IC i dezelfde richtig ligge. elektroik

21 Multi-Timer Nederlads Ee optische cotrole uitvoere Voer a het bouwe ee optische cotrole uit e verwijder evetueel aawezige gebreke: Verwijder alle losse dele zoals, draadreste of tidruppels va de prit. Verwijder scherpe kate of putige draadeide. Cotroleer of dicht aast elkaar liggede soldeerplekke per ogeluk met elkaar verbode zij. Kortsluitgevaar! Cotroleer of alle dele juist gepoold zij. Waeer alle probleme opgelost zij gaat u verder met het volgede put. 7. De Multi-Timer aasluite Fuctietest I het bijzoder, waeer u de Multi-Timer uit de oderdele heeft samegesteld, moet u voor het ibouwe i de modelspoorweg ee fuctietest uitvoere. Sluit op uitgag 1 ee gloeilamp met ee eige voedig aa e op schakeligag 1 ee drukkop zoals hieroder voor bedrijfsmode 1 is beschreve. Sluit de Multi-Timer aa op de voedig. Kies voor de test voor alle uitgage bedrijfsmode 1 (r), plaats op gee va de cotacte ee jumper. Stel ee korte schakeltijd i (trimpot op de liker aaslag). Test a elkaar alle vier de uitgage e schakeligage.! Let op: Waeer ee oderdeel warm wordt, direct de schakelig va de voedig wegeme. Kortsluitgevaar!. Cotroleer de opbouw. tams elektroik Pagia 105

22 Nederlads Multi-Timer Aasluitig op de uitgage (bedrijfsmodi 1, 2 e 3) De Multi-Timer fuctioeert als ee schakelaar. Hij geeft op de uitgage gee stroom voor de voedig va ageschakelde schakelige. Deze hebbe daarom ee eige voedig odig (gelijk- of wisselstroom). Bij gebruik va de Multi-Timers voor de bedrijfsmodi 1, 2 of 3 (als tijdschakelaar, impulsvertrager of toeval schakelaar) sluit op de vier uitgage de opvolgede schakelige aar behoefte aa. Aasluitig op de schakeligage (bedrijfsmodi 1 e 2) Zodra de cotacte va de schakeligage geslote worde, worde de schakelopdrachte aa de toegeweze uitgage i werkig gesteld. Sluit voor de bedrijfsmodi 1 of 2 op de schakeligage ee drukkop aa. Als alteratief kue aar wes bepaalde schakelige worde gebruikt, die et als ee drukkop ee korte schakelimpuls afgeve. Aasluitig op de schakeligage (bedrijfsmode 3) Om de toeval sturig hadmatig te kue beïvloede, moete op de schakeligage schakelaars (of schakelige met ee vergelijkbare werkig) worde aageslote. Zodra de cotacte op de schakeligage geslote worde, worde de vooraf door de toeval aasturig igestelde toestade "bevrore". Aasluitig bij bedrijfsmode 4 Voor het gebruik als optrek-rem-opothoudschakelaar moet ee blok, waarbij het rijde wordt aagestuurd door de Multi-Timer, volledig va de rest va de modelspoorweg worde otkoppeld. Dat kue bv. zij: Blokke met ee seistop (bv. blokke), Stopplaatse. Kip hiervoor bij 3 geleider modelspoorwege de middegeleider e bij 2 geleider modelspoorwege de geleider door, die u ook voor adere doeleide doorgekipt heeft. Pagia 106tams elektroik

23 Multi-Timer Nederlads Aasluitput Aasluitig va de uitgage voor bedrijfsmode Uitgag 1 Uitgag 2 Seistad "Halt" Seistad "Rijde" U kut afzie op het aasluite va ee sei, de uitgage 1 e 2 blijve da costat ope. Waeer u i plaats va ee mageetartikel met ee dubbele spoel aadrijvig (bv. armsei) ee lichtsei wilt gebruike, moet u ee bistabiel relais gebruike. 5 6 Uitgag 3 Rails Bij 3 geleidersysteme: middegeleider Bij 2 geleidersysteme: doorgesede geleider 7 8 Uitgag 4 Niet gebruikt 9 Schakeligag 1 10 Schakeligag 3 11 Schakeligag 2 12 Schakeligag 4 Schakelaar voor het omschakele tusse de seistade "Rijde" (= ope) e "Halt" (= geslote) U kut ook aar behoefte schakelige voorschakele, die volges het pricipe va ee schakelaar tusse de beide seistade omschakele. Schakelaar, drukkop of voorgeschakelde schakelig De loc blijft et zo lag staa, als dat de schakeligag geslote is, echter mistes gedurede de igestelde stoptijd. Drukkop, reedcotact, Hall-sesor, lichtsluis ez. voor het aasture va ee beremmig Waeer gelijktijdig schakeligag 1 geslote is (sei op "Halt"), wordt de beremmig igezet, zodra het cotact op schakeligag 2 door ee schakelimpuls wordt geslote. Niet gebruikt 13 Retourleidig voor schakeligage Aasluitig voedig tams elektroik Voor de voedig va de Multi-Timer kue zowel gelijk- als wisselstroomtrafo s met ee spaig va 12-18V worde gebruikt. Pagia 107

24 Nederlads Multi-Timer! Let op: Gebruik voor de voedig va de Multi-Timer iet dezelfde trafo, die ook voor de voedig va de ageschakelde schakelige wordt gebruikt! De daarbij optredede stromekue de uitgagstrasistore va de Multi-Timer beschadige. 13 ~/- Voedigspaig Bij gelijkspaigstrafo s: - 14 ~/+ Voedigspaig Bij gelijkspaigstrafo s: +! Let op: Waeer de Multi-Timer door ee gelijkstroomtrafo wordt gevoed moet u op de polig lette. Bij gebruik va ee wisselstroomtrafo is de polariteit i eerste istatie iet belagrijk. Waeer u meerdere uitgage op schakelige aasluit, die door dezelfde trafo gevowed worde, moete i pricipe alle aasluitige gelijk gepoold worde. Aders otstaat ee kortsluitig, waarbij de aageslote apparate defect kue gerake. 8. De Multi-Timer istelle Bedrijfsmode istelle U kut de Multi-Timer op de volgede bdrijfsmodi istelle, idie u op de stiftlijste JP2 t/m JP5 steekbrugge (jumpers) plaatst: 1. Tijdschakelig, 2. Impulsvertragig, 3. Toeval schakelig, 4. Optrek-rem-opothoudschakelig. Pagia 108tams elektroik

25 Multi-Timer Nederlads De Multi-Timer leest telkes direct a het ischakele de igestelde bedrijfsmode i. Wordt a het ischakele de plaatsig va de jumpers veraderd, da heeft dit i eerste istatie gee uitwerkig, pas a het uit- e ischakele wordt de ieuwe mode i werkig gezet. Aa de bedrijfsmodi 1 e 2 worde de 4 uitgage los va elkaar toegeweze. U kut derhalve ee Multi-Timer als gecombieerde tijdschakelaar e impulsvertrager gebruike. Bij de bedrijfsmodi 3 e 4 is het vastlegge voor alle vier de uitgage. Bij de bedrijfsmode 1 "tijdschakelig" kue de uitgage aar keuze her trigger baar of iet her trigger baar zij. Voor de bedrijfsmode 4 "Optrek-rem-opothoudschakelaars" legt u of ee lage of ee hoge PBM voor de locmotor vast. Jumper Bedrijfsmode JP2 JP3 JP4 JP5 Uitgag 1 Uitgag 2 Uitgag 3 Uitgag (r) 1 (r) 1 (r) 1 (r) - - x x 2 1 (r) 1 (r) 1 (r) - - x (r) 1 (r) x (r) x (r) 1 (r) 1 (r) 1 (r) x - x x 2 1 (r) 1 (r) 1 (r) x - x (r) 1 (r) x - - x (r) - x x x - x x x x - 4 (PWM-) 4 (PWM-) 4 (PWM-) 4 (PWM-) x x x x 4 (PWM+) 4 (PWM+) 4 (PWM+) 4 (PWM+) - Jumper iet gebruikt x Jumper gebruikt tams elektroik 1 Bedrijfsmode 1 "Tijdschakelig" 2 Bedrijfsmode 2 "Impulsvertragig" 3 Bedrijfsmode 3 "Toeval schakelaar" 4 Bedrijfsmode 4 "Optrek-remopothoudschakelaar" (r) her trigger baar (r) iet her trigger baar (PBM-) lage PBM frequetie (PBM+) hoge PBM frequetie Pagia 109

26 Nederlads Multi-Timer Istellig va de schakeltijde Het istelle va de schakeltijde resp. bij de bedrijfsmode 4 het optrekke e het remme alsmede de railspaig bij he toptrekke wordt gedaa door de vier trimpots, die aa de vier uitgage zij toegeweze. Let er bij de bedrijfsmode 3 "toeval sturig op dat iet de maximale omschakeltijd wordt igesteld, maar de tijdsiterval, waara de Multi- Timer volges het toeval pricipe besluit of ee uitgag i- of uitgeschakeld wordt of iet. Trimpot 1 Uitgag 1 Trimpot Uitgag 2 1 Ischakeltijd Trimpot 3 Uitgag 3 2 Vertragigstijd Trimpot 4 Uitgag 4 3 Tijditerval tusse twee beslissige, of omgeschakeld wordt of iet 4 Tijd voor remme Pagia 110tams Bedrijfsmode Opothoudtijd Tijd voor optrekke Railspaig bij optrekke elektroik

27 Multi-Timer Nederlads 9. Checklist voor storige Oderdele worde heet e / of begie te roke.! Verbreek direct de verbidig met het et!! Mogelijke oorzaak: Ee of meerdere oderdele zij verkeerd gesoldeerd. Waeer u de schakelig zelf heeft gebouwd voer da ee optische cotrole uit ( hoofdstuk 6.) e verwijder evetuele foute. Aders stuurt u de schakelig ter reparatie op. Na ee opdracht komt er gee reactie. Mogelijke oorzaak: de drukkop, schakelaar of schakelig, waarmee de cotacte va de schakeligag geslote wordt is defect of iet correct aageslote. à Cotroleer de drukkop, schakelaar of schakelig e de aasluitige. Mogelijke oorzaak: de ageschakelde schakelig is defect of iet goed aageslote. à Cotroleer de schakelig e de aasluitige. Vervag evetueel de schakelig t.b.v. testdoeleide door ee gloeilamp e stel de uitgag voor bedrijfsmode 1 i. Bij gebruik als optrek-rem-opothoudschakelaar De loc trekt iet op, hoewel het sei op "Rijde" staat/ de stoptijd is afgelope. Mogelijke oorzaak: er is ee hoge PBM igesteld, de gelijkspaig is iet goed voor de loc. à Verader de istellig aar "lage" PBM. De loc rijdt luid e orustig. Mogelijke oorzaak: er is ee lage PBM igesteld. à Verader de istellig aar "hoge PBM". Aawijzig: het ka zij, dat de loc bij deze istellig iet rijdt, daar de railspaig da ovoldoede is. tams elektroik Pagia 111

28 Nederlads Multi-Timer De loc raast a ee stip met hoge selheid weg. Mogelijke oorzaak: er is ee hoge optrek railspaig igesteld. à Verlaag de railspaig dusdaig dat de loc a ee stop direct met ee lage selheid weg rijdt. De loc rijdt a ee stop pas met ee eorme vertragig weg. Mogelijke oorzaak: er is ee lage optrek railspaig igesteld. à Verhoog de railspaig zover, dat de loc a ee stop direct met ee lage selheid weg rijdt. Hotlie Bij probleme met uw bouwstee ka oze Hotlie u helpe (mailadres op de laatste pagia). Reparaties: Ee defecte bouwstee kut u voor reparatie aar os toezede (adres op de laatste pagia). Schade die oder de garatie valt wordt gratis gerepareerd. Bij schade, die iet oder de garatie valle, berekee wij maximaal het verschil tusse de kat e klare prit e de bouwset volges oze geldede prijslijst. Wij hebbe het recht, de reparatie va ee bouwstee te weigere, waeer deze techisch of ecoomisch iet mogelijk is. Stuur ee reparatiezedig iet ogefrakeerd op. I ee garatiegeval vergoede wij de verzedkoste tot de hoogte, die wij volges oze geldede prijslijst bij de leverig va het product zoude moete berekee. Bij reparaties, die iet oder de garatie valle, draagt u de koste voor porto. Pagia 112tams elektroik

29 Multi-Timer Nederlads 10. Garatieverklarig Op dit product wordt twee jaar garatie gegeve vaaf de datum va aakoop aa de eerste koper, met ee maximum va drie jaar a de productie va het product. De eerste koper is de gebruiker die als eerste het product bij os gekocht heeft, bij ee wikelier of ee ader, juridisch gezie, persoo, die het product i het kader va zij zelfstadige beroep doorverkoopt of ibouwt. De garatie bestaat aast de wettelijke garatiebepalige, uit de afsprake die de gebruiker met de verkoper is overeegekome. De garatie omvat ee gratis reparatie va gebreke, die aatoobaar terug te voere zij op materiaal of fabricage ozerzijds. Bij bouwsets aavaarde wij de veratwoordelijkheid voor de volledigheid e staat va de compoete, eveals de karakteristieke fucties va de oderdele i ogebouwde toestad. Wij garadere de alevig va de techische gegeves waeer de schakelig volges de hadleidig is samegesteld e zoals is voorgeschreve i gebruik werd geome. Wij behoude het recht va reparatie, verbeterige, reserve leverige of teruggave va de koopprijs. Verdergaade aasprake zij uitgeslote. Vorderige tot vergoedig va gevolgschade of productaasprakelijkheid worde allee aar wettelijke voorschrifte erket. Voor waarde voor de aasprakelijkheid op garatie is de alevig va de hadleidig. Aasprake op garatie vervalle ook i de avolgede gevalle: bij eigemachtige veraderig va de schakelig, bij reparatiepogige aa de kat e klare schakelig, bij schade door derde, bij foutief bediee of schade door ee verkeerde behadelig of misbruik. tams elektroik Pagia 113

30 Nederlads Multi-Timer 11. EU-coformiteitsverklarig Dit product voldoet aa de hiera geoemde EG- Richtlije e heeft hiervoor het CE certificaat. 2004/108/EG izake elektromagetische compatibiliteit. Als basis dieede orme : EN ad EN Om de elektromagetische verdraagzaamheid bij gebruik te garadere diet u de volgede voorzorgsmaatregele i acht te eme: Sluit de trasformator allee aa op ee door ee erkede istallateur geïstalleerde e beveiligde wadcotactdoos. Breg gee wijzigige aa i de origiele oderdele e volg de aawijzige, de aasluitplae e prit lay-out va deze hadleidig auwkeurig op. Gebruik bij reparatie allee origiele reserve oderdele. 2011/65/EG betreffede beperkig va het gebruik va bepaalde gevaarlijke stoffe i elektrische e elektroische apparatuur (RoHS). Als basis dieede orm: EN Verklarige bij AEEA-richtlij Dit product voldoet aa de EG-richtlij 2012/19/EG betreffede afgedakte elektrische e elektroische apparatuur (AEEA). DE De firma Tams Elektroik GmbH is overeekomstig 6 lid 2 va de Duitse wet voor Electro bij de hiervoor erkede Stichtig Elektrische Apparate (Stiftug Elektro-Altgeräte- Register EAR) oder ummer WEEE-Nummer DE geregistreerd. tams elektroik Verwijder dit product iet via het huisvuil, maar via ee oderemig voor hergebruik. Pagia 114

31 Multi-Timer Stückliste Parts list Nomeclature Stuklijst Kohleschichtwiderstäde Carbo film resistors Résistaces carboe Koolweerstade Trimmpotis Trim pots Potetiomètres Trimmpotmeters Keramische Kodesatore Ceramic Capacitors Codesateurs céramique Keramische Codesatore R1, R2, R3, R4, R12, R18, R19, R20, R21 R13 R5, R6, R7, R8, R9, R10, R11 R14, R15, R16, R17 C2, C3, C4, C5, C6, C7, C8 1 k 1,5 k 10 k 500 k 100 F Elkos Electrolytic capacitors C1 100 µf / 25 V Codesateurs électrolytiques Elco s Diode Diodes D1, D3, D4, D5, D6 1N400x, x=2...7 Zeer-Diode Zeer diodes D2 5V1 Diodes Zeer Zeerdiodes Gleichrichter Rectifiers D1-1, D1-2, D1-3, B80C1500 Redresseurs Gelijkrichters D1-4 Trasistore Trasistors T1, T2, T3, T7 IRLZ34N Micro-Cotroler IC1 PIC 16F1847P Microcotrollers Micro-cotrôleurs Micro-Cotrolers Optokoppler Opto couplers OK1, OK2 PC827 Photocoupleurs Optokopplers IC-Sockel IC-sockets IC1 18-pol. Soquets CI IC-voetjes OK1, OK2 8-pol. tams elektroik I

32 Doppel-Areihklemme Double Termial strips Boriers double Dubbele pritkroostee Stiftleiste Solder pis Fiches Pistrippe Fig. 1: Bestückugspla PCB layout Pla d implatatio Pritpla X2, X3 2x2-pol. X1 2x3-pol. JP1 --- JP2, JP3, JP4, JP5 1x2-pol. Multi-Timer tams elektroik II

33 Multi-Timer Fig. 2: Schéma de brachemet Aasluit pla 1 2 Sortie 1 Uitgag Sortie 2 Uitgag Sortie 3 Uitgag Sortie 4 Uitgag 4 9 Etrée 1 Schakeligag 1 10 Etrée 3 Schakeligag 3 11 Etrée 2 Schakeligag 2 tams elektroik 12 Etrée 4 Schakeligag 4 13 ~/- Alimetatio / Masse pour les etrées Voedigspaig / Retourleidig voor schakeligage 14 ~/+ Alimetatio Voedigspaig IV

34 Aktuelle Iformatioe ud Tipps: Iformatio ad tips: Iformatios et coseils: Actuele iformatie e tips: Garatie ud Service: Warraty ad service: Garatie et service: Garatie e service: Tams Elektroik GmbH Fuhrberger Straße 4 DE Haover tams elektroik fo: +49 (0)511 / fax: +49 (0)511 / modellbah@tams-olie.de DE