Nederlandse Bouw Unie Projectontwikkeling II B.V. Waterparagraaf Plan Riethoek te Kloetinge

Transcriptie

1 Nederlandse Bouw Unie Projectontwikkeling II B.V. Waterparagraaf Plan Riethoek te Kloetinge

2 Nederlandse Bouw Unie Projectontwikkeling II B.V. Waterparagraaf Plan Riethoek te Kloetinge Colofon Auteur Ing. A.W.D. Roovers Verificatie ir. R.J.G. Vincken Autorisatie ir. R.J.G. Vincken Datum 17 oktober 2007 Versie 1 Status Definitief Bestand Waterparagraaf2.0 Ingenieursbureau Van Kleef B.V. Wolfskamerweg 20, 5262 SJ Vught Postbus 2070, 5260 CB Vught Nederland Telefoon +31 (0) Fax +31 (0) vught@van-kleef.nl Website Niets van dit rapport en/of ontwerp mag worden vermenigvuldigd, openbaar gemaakt en/of overhandigd aan derden, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de samensteller.

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Algemeen Opbouw rapport 1 2 Geohydrologische beschrijving plangebied Situering Topografie Waterstaatkundige situatie Bodemopbouw Lokale bodemopbouw Geologische bodemopbouw Grondwaterstand Doorlatendheid bodem 4 3 Waterbeheer Inleiding 5 4 Beschrijving watersysteem plangebied Algemeen Afvoerend oppervlak Te bergen watervolume Watersysteem Voorlichting, handhaving en beheer Functioneren, beheer en onderhoud van de wadi 9 5 Bouwrijp maken 10 Bijlage 01 Tekening V03 concept-voorontwerp riolerings- en afkoppelplan

4 Pagina 1 van 10 1 Inleiding 1.1 Algemeen In opdracht van de is door Ingenieursbureau van Kleef B.V. een waterhuishoudkundig onderzoek verricht ten behoeve van het bestemmingsplan Riethoek te Kloetinge in de gemeente Goes. Aan de hand van dit waterhuishoudkundig onderzoek is deze waterparagraaf opgesteld. 1.2 Opbouw rapport In dit rapport wordt in hoofdstuk 2 een geohydrologische beschrijving van het plangebied gegeven. In hoofdstuk 3 wordt ingegaan op het beleid. In hoofdstuk 4 wordt het watersysteem beschreven dat in het plangebied wordt aangelegd. Hoofdstuk 5 gaat in op het bouwrijp maken van het plangebied.

5 Pagina 2 van 10 2 Geohydrologische beschrijving plangebied 2.1 Situering Het plangebied is gelegen ten zuidoosten van het centrum van Goes. Momenteel heeft het plangebied een agrarische bestemming. Aan de noord-, zuid- en westzijde van het plangebied bevinden zich woningen, terwijl de oostzijde wordt begrensd door agrarische grond. Het totale plangebied heeft een grootte van circa 7,7 hectare. 2.2 Topografie Het gebied is op op hoogteligging ingemeten. De hoogteligging van de huidige situatie varieert van -0,12m in de noordhoek tot +1,12m NAP in de zuidoosthoek. Het plangebied kan globaal opgedeeld worden in een drietal delen waarvan een gemiddelde maaiveldhoogte bepaald is: Tabel 1: Hoogte van het plangebied per deelgebied in m NAP GEDEELTE PLANGEBIED MINIMUM HOOGTE MAXIMUM HOOGTE GEMIDDELDE HOOGTE Noord -0,12 0,41 0,20 West 0,17 0,80 0,40 Zuidoost 0,30 1,12 0,75 Tevens zijn de hoogtes van aansluitende wegen en percelen ingemeten: A.M.G. Schmidtlaan: circa 0,70m tot 0,95m +NAP Rietweg: circa 0,2m tot 0,55m +NAP Tuinen Buys Ballotstraat: circa 0,2m +NAP Tuinen s-gravenpolderseweg: circa 0,65m +NAP

6 Pagina 3 van Waterstaatkundige situatie In het plangebied liggen aan de noordoost- en zuidzijde watergangen. Aan de noordzijde van het plangebied zijn tevens kleine ondiepe greppels aanwezig. De afvoerrichting van de watergangen ín het plangebied is oostelijk gericht naar een watergang die op de oostgrens van het plangebied is gelegen. Deze oostelijke watergang loost aan de zuidzijde op een leggerwaterloop, de zogenaamde Grote Waterleiding. De uitmonding in de Grote Waterleiding is op circa 1 m boven het normale peil (1,80m NAP) gelegen. In een t=100 situatie stijgt het waterpeil naar 1,10 m NAP. De oostelijk gelegen watergang blijft in het nieuwe plan gehandhaafd; de overige watergangen en greppels worden gedempt. 2.4 Bodemopbouw Lokale bodemopbouw De lokale bodemopbouw is weergegeven in de onderstaande tabel. Deze tabel is samengesteld aan de hand van bodemonderzoeken uitgevoerd door Wematech Bodem Adviseurs B.V. en Mos Grondmechanica. Tabel 2: Lokale bodemopbouw van het plangebied TRAJECT (CM M.V.) GRONDSOORT 0-50 Zwak zandige, zwak humeuze klei Sterk zandige klei Mineraalarm veen Geologische bodemopbouw In de onderstaande tabel is de geologische bodemopbouw in de regio schematisch weergegeven: Tabel 3: Gelogische bodemopbouw van het plangebied DIEPTE (M-MV) KENMERK FORMATIENAAM SAMENSTELLING 0-10 Deklaag - Zandige klei e watervoerend pakket Twente en Tegelen Middel fijn zand Scheidende laag Maassluis Zandige klei e watervoerend pakket Oosterhout en Breda Schelphoudend matig/middel fijn zand >90 Slecht doorlatende basis Rupel (Boomse klei) Zandige klei Bron: Verkennend bodemonderzoek Wematech Bodem Adviseurs

7 Pagina 4 van Grondwaterstand In het plangebied is, volgens de Bodemkaart van Nederland, sprake van grondwatertrap V en VI. Grondwatertrap V treedt op in de lager gelegen gedeelten van het plangebied en grondwatertrap VI in de hoger gelegen gedeelten. De grondwatertrappen uit de Bodemkaart van Nederland dateren van 1969 tot De gegevens kunnen daarom verouderd zijn. Doorgaans worden de gegevens uit de bodemkaart gebruikt ter indicatie. In het kader van het waterhuishoudkundig onderzoek is een grondwaterstandsmeting uitgevoerd over een periode van 3 maanden, gebruik makend van 4 peilbuizen. In deze 3 maanden is 9 keer de grondwaterstand opgenomen. Als leidende grondwaterstand is de hoogst gemeten grondwaterstand genomen. Deze is gesteld op 0,33m - m.v. (0,36m -NAP). In het hoger gelegen gebiedsdeel is de grondwaterstand op basis van de grondwatertrap, peilbuisgegevens en hoogteligging geschat op 0,05m -NAP Het gebied is niet gelegen in een grondwaterbeschermingsgebied. 2.6 Doorlatendheid bodem Door Mos Grondmechanica is op 29 maart 2007 een infiltratieonderzoek uitgevoerd. Op basis van dit infiltratieonderzoek kan gesteld worden dat de doorlaatbaarheid van de toplaag, tot circa 3,0m NAP, slecht is. Het begin van de beter doorlatende laag in het plangebied ligt globaal tussen de - 3m NAP en -4m NAP. Het eerste watervoerend pakket in het plangebied is het pakket van Twente en Tegelen. Deze goed doorlatende laag bestaat uit middel fijn zand en begint grofweg op -9,5m NAP.

8 Pagina 5 van 10 3 Waterbeheer 3.1 Inleiding In toenemende mate wordt bij de voorbereiding van bestemmingsplannen gestreefd naar een duurzame en integrale benadering van de totale waterhuishouding binnen een plangebied en een milieutechnische verantwoorde keuze van het rioolstelsel, volgens het concept Duurzaam Stedelijk Waterbeheer. Deze visie wordt onder andere verwoord in de 4e Nota Waterhuishouding, het provinciale waterhuishoudingsplan en is nader uitgewerkt in het document Waterbeheer in Ruimtelijke Plannen van het Waterschap Zeeuwse Eilanden. Een nieuw in te richten situatie dient derhalve direct op de voor het watersysteem duurzame wijze te worden ingericht. Dit geldt eveneens voor inbreidingsplannen. De meest duurzame waterhuishoudkundige situatie in het stedelijk watersysteem is een situatie waarbij: Het oppervlaktewater kwalitatief noch kwantitatief wordt beïnvloed door het stedelijk gebied. Het grondwater kwalitatief noch kwantitatief wordt beïnvloed door het stedelijk gebied. Het benodigde ruimtebeslag voor een goed functionerend oppervlaktewatersysteem wordt gerespecteerd. Uitgangspunt bij deze, zoveel mogelijk gesloten, waterkringlopen is dat een groot deel van de neerslag niet meer onmiddellijk via het rioolstelsel of via watergangen uit het gebied wordt afgevoerd. Het water moet worden gebufferd in oppervlaktewater, worden geïnfiltreerd in de bodem of voor andere doeleinden worden gebruikt. Binnen dit concept wordt gebruik gemaakt van nieuwe innovatieve oplossingsrichtingen en hierin te onderscheiden technieken en methoden. Niet aankoppelen (van verhard oppervlak), hergebruik van regenwater, infiltreren (van regenwater) en geïntegreerde rioolstelsels zijn hierbij de nieuwe oplossingsrichtingen. Nieuwe bestemmingsplannen of wijzigingen dienen te voldoen aan het principe van hydrologisch neutraal bouwen, waarbij de hydrologische situatie minimaal gelijk moet blijven aan de uitgangssituatie. Hierbij wordt voor de berekening van de waterberging uitgegaan van een neerslagsituatie die zich 1x per 100 jaar voordoet, waarbij rekening wordt gehouden met de verwachte klimaatswijzigingen. Een dergelijke bui moet in principe binnen het plangebied worden geborgen. Als richtlijn wordt gerekend met een bergingsbehoefte voor 75 mm neerslag voor (nieuw) verhard gebied indien het totaal meer dan m 2 is. Per geval dient in nader overleg met het waterschap de exacte bergingsbehoefte te worden bepaald en in relatie met de maximaal toelaatbare peilstijging te worden vertaald naar het ruimtebeslag. Waterschap Zeeuwse Eilanden beschouwt verhardingen als licht verontreinigd. Deze kunnen niet zonder vuilreducerende voorzieningen (bodempassage, slibvang e.d.) lozen op het oppervlaktewater. Regenwater van dakoppervlakken mag wel ongezuiverd afstromen naar het oppervlaktewater. Uitgangspunt is dat realisering van het watersysteem dient plaats te vinden tegen de laagst maatschappelijke kosten. In het volgende hoofdstuk wordt het concept Duurzaam Stedelijk Waterbeheer toegepast bij het ontwerp van de regenwaterafvoer binnen het plangebied Riethoek.

9 Pagina 6 van 10 4 Beschrijving watersysteem plangebied 4.1 Algemeen In dit hoofdstuk wordt inzicht gegeven in het watersysteem dat wordt aangelegd in plangebied Riethoek. De basis hiervoor wordt gevormd door de grootte van het verharde oppervlak en het hier van afstromend regenwater. Op basis van het beleid (hoofdstuk 3) wordt eerst inzicht gegeven in de te bergen neerslagvolumes. Vervolgens wordt het systeem beschreven. 4.2 Afvoerend oppervlak Het afvoerende oppervlak is bepaald op basis van de stedenbouwkundige schets van 10 mei Hierop staat aangegeven dat in het plangebied 186 woningen ontwikkeld zullen worden. Aangrenzend aan het plangebeid worden eveneens 6 woningen gerealiseerd. Ondanks dat deze woningen niet binnen het plangebied vallen zijn zij wel meegenomen in de bergingsberekening van plan Riethoek. Op basis van de stedenbouwkundige tekening is het totale afvoerende oppervlak voor de woningen berekend op m 2. Het oppervlak van de wegen, trottoirs en parkeerplaatsen bedraagt ca m 2. Het totaal afvoerende oppervlak bedraagt ca m 2. In het plangebied worden wadi s aangelegd. Het oppervlak van de wadi s is berekend op 6257m Te bergen watervolume Het waterschap Zeeuwse Eilanden toetst op een bui die eens in de 100 jaar voorkomt. Men gaat ervan uit dat de 75 mm neerslag die hoort bij deze bui geborgen kan worden. Uitgaande van het gegeven dat de infiltratiecapaciteit nihil is, betekent dit voor Riethoek dat m 3 berging gecreëerd dient te worden, gerelateerd aan het verhard oppervlak. In het stedenbouwkundige plan zijn een vijftal groenvoorzieningen geprojecteerd. Deze groenvoorzieningen worden verdiept aangelegd (wadi s), zodat hierin water geborgen kan worden. De bodem van de wadi zal op 0,00 m NAP aangelegd worden. De insteek van de wadi s is gelegen op 0,40 m +NAP zodat een peilstijging van 0,40 m op kan treden. In verband met veiligheid zullen de wadi s worden uitgevoerd met taludhelling 1:4. Conform de stedenbouwkundige schets is het totale oppervlak van de groenvoorzieningen m 2. Uitgaande van het bovenstaande is in de wadi s m 3 berging beschikbaar. In de wadi zelf valt bij t=100 circa 470 m 3. Dit heeft tot gevolg dat er voor plan Riethoek een totale bergingsbehoefte gezocht moet worden van m m 3 = 3393m 3. Bij het berekenen van de inhoud van de wadi is rekening gehouden met de aanwezigheid van een speeltuin. In de wadi worden ook bomen gerealiseerd. Deze bomen en de terp waarop zij staan, zullen de bergingscapaciteit van de wadi verminderen. In het waterhuishoudkundig onderzoek is echter niet bepaald in welke mate de bergingscapaciteit verminderd wordt, omdat de exacte invulling nog niet bekend is.

10 Pagina 7 van Watersysteem Om aan de waterbergingsverplichting te voldoen gaat de voorkeur uit naar het toepassen van een bovengrondse afvoer in combinatie met een wadi. Deze wadi zal fungeren als bodempassage waardoor het wegwater van de gebiedsontsluitingswegen gefilterd zal worden. Vanuit de wadi zal met slokops een overstortmogelijkheid naar de watergang gerealiseerd worden. De wadi s zullen via een drainagesysteem, dat aangesloten wordt op de oostelijke watergang en eventueel op het IT-riool, leeglopen. Daar waar het hemelwater niet over het wegoppervlak direct in een wadi af kan stromen, zal het verzameld worden in centrale kolken en vervolgens via een IT-riool geloosd worden op de Grote Waterleiding in het zuiden van het plangebied. Verhardingen aan de oostzijde van het plangebied zullen zoveel mogelijk bovengronds naar de oostelijke watergang afstromen. Het regenwater wat neerkomt aan de achterkant van woningen en dat vervolgens niet direct kan afstromen naar de watergang dan wel verzameld kan worden in het IT-riool, dient afgevoerd te worden via het vuilwaterriool (DWA). In het DWA-riool zal een nooduitlaat aangebracht worden die gesitueerd wordt in het noordoosten van het plangebied. Via deze nooduitlaat kan bij extreme regenbuien water overstorten op de oostelijke watergang. Tabel 4: Afvoer in m 3 en % per afstromingmogelijkheid bij t=100 Bruto Afvoer (m 2 ) Netto Afvoer (m 2 ) * Netto afvoer inclusief oppervlakte van de wadi s Bruto afvoer (%) t=100 (m 3 ) Naar wadi * 35% 1482 Naar sloot % 732 Naar DWA % 66 Naar IT-riool % 1113 In de bovenstaande tabel is te zien dat de wadi groot genoeg is om het water dat afstroomt naar de wadi te bergen. Een eventuele vermindering van de bergingscapaciteit als gevolg van bomen zal gezien dit overschot geen problemen opleveren. Het hemelwater dat niet in de wadi s terecht komt, mag geloosd worden in het regionale watersysteem middels afvoer via watergangen in de directe omgeving. Waterschap Zeeuwse Eilanden heeft aangegeven dat de capaciteit voorhanden is. In de bovenstaande tabel is te zien hoeveel kubieke meter per afvoermogelijkheid af zal stromen bij een t=100. Het noordelijk deel van het plangebied wordt eveneens voorzien van een keerwand en een drainagestelsel. Dit om te voorkomen dat het hemelwater (bovengronds of ondergronds) af zal stromen naar de bestaande percelen aan de Buys Ballotstraat. De percelen aan deze straat zijn namelijk lager gelegen dan het toekomstige maaiveld van het plangebied. Het aan te leggen IT-riool zal een drainerende werking hebben in het plangebied. Daar waar geen IT-riool aanwezig is dient nog een drainagestelsel aangelegd te worden om de drooglegging te waarborgen en grondwateroverlast vanwege de kleihoudende gronden tegen te gaan.

11 Pagina 8 van 10 Uit bovenstaande tabel is af te lezen dat er 732 m 3 direct afgevoerd wordt richting de oostelijke watergang. Dit is exclusief de landelijke afvoer. Uit een hydraulische berekening is gebleken dat deze watergang de capaciteit heeft om dit water op te vangen en vervolgens af te voeren naar de Grote Waterleiding zonder dat inundatie optreedt. Hierbij is de bestaande insteekbreedte gehanteerd, een insteekhoogte van 0,40 m +NAP in het noordelijk deel en 0,70 m +NAP in het zuidoostelijk deel. De s-gravenpolderseweg en de Buys Ballotstraat kampen in extreme neerslagsituaties met wateroverlast. Bij de verdere uitwerking van het plan zal beoordeeld worden of het mogelijk is om via plan Riethoek een nooddoorsteek te maken naar de oostelijke watergang en/of de Grote Waterleiding. Het vuilwater (DWA) wordt opgevangen in een separaat riool. Het water stroomt af naar een centraal gelegen pompkelder, van waar het water naar het rioolstelsel in de Annie M.G. Schmidtlaan wordt verpompt. Het watersysteem is opgenomen in bijlage Voorlichting, handhaving en beheer De gemeente dient bij toepassing van een waterafvoersysteem, waarbij dakvlakken en/of verhardingen worden afgekoppeld en het neerslagwater vertraagd zal worden afgevoerd, aan de gebruikers eisen te stellen ten aanzien van op de riolering te lozen stoffen (lozingsverordening riolering) en toe te passen materialen en constructies (bouwverordeningen, richtlijnen Duurzaam Bouwen). Aangezien bij implementatie van een dergelijk systeem sprake is van een systeem dat afwijkt van het normaal verbeterd gescheiden stelsel, dient extra aandacht te worden besteed aan handhaving, beheer en vooral voorlichting. Dit is noodzakelijk om een zo goed mogelijke werking van het systeem te blijven garanderen. Voorlichting betreft enerzijds informatie over de werking van het systeem en anderzijds de mogelijke gevolgen van verkeerd gebruik. Regelgeving en handhaving betreffen onder meer het uitvaardigen (en controleren op naleving) van voorschriften.

12 Pagina 9 van 10 Hiertoe dienen de volgende aandachtspunten in acht te worden genomen: 1. Het verstrekken van informatie aan de toekomstige gebruikers met betrekking tot het maken van juiste aansluitingen van de riolering, het eventueel op eigen initiatief hergebruiken van opgevangen regenwater, etc. 2. Het voorschrijven van bladvangers in de regenpijpen van de aangesloten bebouwing. 3. Het reduceren van het strooien met dooizouten. 4. Het reduceren van het spuiten met chemische bestrijdingsmiddelen. 5. Het frequent reinigen van de wegen. 6. Het voorkomen van vervuiling aan de bron door geen uitloogbare materialen te gebruiken, zoals zink, lood of koper of bitumineuze dakbedekking waarbij teer of PAK s kunnen vrijkomen. Gecoate materialen kunnen wel worden toegepast. 7. Per aansluiting op het IT-riool of kolkverzamelleiding (met uitzondering van leidingen die op DWA lozen) op de erfafscheiding een inspectieput plaatsen. 4.6 Functioneren, beheer en onderhoud van de wadi Voor een goed functionerende wadi is het frequente beheer en onderhoud van het systeem van groot belang. Ook is het belangrijk dat de gebruikers worden geïnformeerd over de werking van het hemelwater afvoersysteem. Het beheren en onderhouden van een duurzaam watersysteem wijkt in een aantal gevallen af van traditionele systemen. De beheerder evenals de onderhoudsdienst van de gemeente moet op de hoogte zijn van het systeem en de invloed die het beheer en onderhoud heeft op het functioneren van het systeem. Aandachtspunten zijn: Onderhoud: het vegen van straten en goten en het opzuigen van veegvuil moet minimaal 4 keer per jaar gebeuren, vooral in de herfst. Direct na de jaarwisseling moeten vuurwerkresten worden verwijderd. De wadi moet in het groeiseizoen 1 keer per twee weken worden gemaaid en het maaisel worden afgevoerd. Dit om te voorkomen dat het infiltrerend vermogen van de wadi slechter wordt. Regelmatig dient het zwerfvuil te worden verwijderd. In het najaar dient het gevallen blad bijeen te worden geblazen/geharkt en te worden afgevoerd. Op de lange termijn is het mogelijk dat de volgende maatregelen nodig zijn: Controleren van de doorlatendheid toplaag (eventueel verticuteren). Vooralsnog wordt aangehouden dat de toplaag 1 keer per 5 jaar (of eerder indien dit nodig is) wordt vervangen. De resultaten van het monitoren moeten uitwijzen in hoeverre dit daadwerkelijk noodzakelijk is. Op basis van eerste landelijke ervaringen wordt verwacht dat de frequentie lager zal liggen. Maatregelen als gevolg van de resultaten van het monitoren.

13 Pagina 10 van 10 5 Bouwrijp maken Voor het verantwoord aanleggen van wegen en woningen dienen aan de bodem eisen te worden gesteld ten aanzien van de draagkracht van de bodem, het fundatieniveau en de grondwaterstand. Het aanlegniveau van wegen, woningen, gebouwen en groenvoorzieningen wordt gerelateerd aan de GHG in het plangebied. De maatgevende GHG is bepaald op -0,33 m NAP. In het hogere gelegen, zuidoostelijke deel, is de GHG gesteld op -0,05m NAP. In de onderstaande tabel staan de minimaal te hanteren aanlegpeilen voor de delen van het plangebied: Tabel 4: Benodigde minimale bouwhoogten in m NAP GEDEELTE PLANGEBIED GEMIDDELDE HOOGTE GHG WEGEN WONINGEN & GEBOUWEN GROENVOOR- ZIENINGEN INSTEEK WADI Noord 0,40-0,3 0,40 0,60 0,50 0,40 West 0,40-0,3 0,40 0,60 0,50 0,40 Zuidoost 0,70-0,05* 0,70 0,90 0,80 0,70 Geconcludeerd kan worden dat de gedeeltes noord en west opgehoogd dienen te worden. Het zuidoostelijke gedeelte ligt gemiddeld gezien al op hoogte. De aanlegniveaus sluiten redelijk aan bij de aanlegniveaus van de omliggende percelen en wegen. In de wegen waar geen IT-riool is gelegen zal een drainageleiding worden aangelegd. Eventuele drainagesystemen van particuliere systemen kunnen hier op aansluiten.

14 Bijlage 01 Tekening V03 concept-voorontwerp riolerings- en afkoppelplan

15